نماز آيات
موارد وجوب نماز آيات و احكام آن
١٤٩١ نماز آيات كه دستور آن بعدا گفته خواهد شد به واسطه چهار چيز واجب می شود: اول: گرفتن خورشيد. دوم: گرفتن ماه، اگر چه مقدار كمی از آنها گرفته شود و كسی هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگر چه كسی هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهای سياه و سرخ و مانند اينها در صورتی كه بيشتر مردم بترسند، كه بنابر احتياط واجب بايد برای اينها هم نماز آيات بخوانند.
١٤٩٢ اگر از چيزهايی كه نماز آيات برای آنها واجب است بيشتر از يكی اتفاق بيفتد انسان بايد برای هر يك از آنها يك نماز آيات بخواند، مثلا اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود بايد دو نماز آيات بخواند.
١٤٩٣ كسی كه چند نماز آيات بر او واجب است اگر همه آنها برای يك چيز بر او واجب شده باشد، مثلا سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعی كه قضای آنها را می خواند، لازم نيست معين كند كه برای كدام دفعه آنها باشد و همچنين است اگر چند نماز برای رعد و برق و بادهای سياه و سرخ و مانند اينها براو واجب شده باشد ولی اگر برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، يا برای دوتای اينها نمازهايی بر او واجب شده باشد بنابر احتياط واجب بايد موقع نيت،معين كند، نماز آياتی را كه می خواند برای كدام يك آنها است.
١٤٩٤ چيزهايی كه نام آيات برای آنها واجب است در هر شهری اتفاق بيافتد فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهای ديگر واجب نيست، ولی اگر مكان آنها بقدری نزديك باشد كه با آن شهر يكی حساب شود نماز آيات بر آنها هم واجب است.
١٤٩٥ از وقتی كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن می كند انسان بايد نماز آيات را بخواند و بنابر احتياط واجب بايد به قدری تاخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند.
١٤٩٦ اگر خواندن نماز آيات را به قدری تاخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند بايد نيت ادا و قضا نكند ولی اگر بعد از باز شدن تمام آن،نماز بخواند بايد نيت قضا نمايد.
١٤٩٧ اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه بيشتر از خواندن يك ركعت باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن يك كعت به آخر وقت آن مانده باشد بايد نيت ادا كند بلكه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن يك ركعت هم باشد بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند و ادا است.
١٤٩٨ موقعی كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق می افتد، انسان بايد فورا نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
١٤٩٩ اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد كه تمام آن گرفته بوده بايد قضای نماز آيات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست.
١٥٠٠ اگر عده ای بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتی كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند و اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند بايد نماز آيات را بخواند، بلكه اگر معلوم شود كه مقداری از آن گرفته احتياط واجب آن است كه نماز آيات را بخواند.
١٥٠١ اگر انسان به گفته كسانی كه از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشيد و ماه را می دانند، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند. و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه می گيرد و فلان مقدار طول می كشد، و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند، بنابر احتياط واجب بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلا اگر بگويند آفتاب فلان ساعت شروع به بازشدن می كند، احتياطا بايد نماز را تا آن وقت تاخير نيندازد.
١٥٠٢ اگر بفهمد نماز آياتی را كه خوانده باطل بوده، بايد دوباره بخواند، واگر وقت گذشته قضا نمايد.
١٥٠٣ اگر در وقت نماز يوميه نماز آيات هم بر انسان واجب شود، چنانجه برای هر دو نماز وقت دارد، هر كدام را اول بخواند اشكال ندارد، و اگر وقت يكی از آن دو تنگ باشد، بايد اول آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، بايد اول نماز يوميه را بخواند.
١٥٠٤ اگر در بين نماز يوميه بفهمد كه وقت نماز آيات است، چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام كند، بعد نماز آيات را بخواند، و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد، بايد آن را بشكند و اول نماز آيات، بعد نماز يوميه را بجا آورد.
١٥٠٥ اگر در بين نماز آيات بفهمد كه وقت نماز يوميه تنگ است، بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميه شود و بعد از آن كه نماز را تمام كرد، پيش از انجام كاری كه نماز را به هم بزند، بقيه نماز آيات را از همان جا كه رها كرده بخواند.
١٥٠٦ اگر در حال حيض يا نفاس زن، آفتاب يا ماه بگيرد و تا آخر مدتی كه خورشيد يا ماه باز می شوند در حال حيض يا نفاس باشد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.
دستور نماز آيات
١٥٠٧ نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت پنج ركوع دارد، و دستور آن اين است كه انسان بعد از نيت، تكبير بگويد و يك حمد و يك سوره تمام بخواند و به ركوع رود و سر از ركوع بردارد، دوباره يك حمد و يك سوره بخواند، باز به ركوع رود تا پنج مرتبه، و بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
١٥٠٨ در نماز آيات ممكن است انسان بعد از نيت و تكبير و خواندن حمد،آيه های يك سوره را پنج قسمت كند و يك آيه يا بيشتر از آن را بخواند وبه ركوع رود و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد، مثلا به قصد سوره "قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحيم بگويد و به ركوع رود، بعد بايستد و بگويد: "قل هو الله احد" دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: "الله الصمد" باز به ركوع رود و بايستد و بگويد: "لم يلد و لم يولد" و برود به ركوع بازهم سر بردارد و بگويد: "و لم يكن له كفوا احد" و بعد از آن به ركوع پنجم رود و بعداز سر برداشتن، دو سجده كند و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و بعد از سجده دوم، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
١٥٠٩ اگر در يك ركعت از نماز آيات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر يك حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند، مانعی ندارد.
١٥١٠ چيزهايی كه در نماز يوميه واجب و مستحب است، در نماز آيات هم واجب و مستحب می باشد، ولی در نماز آيات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد اميد ثواب بگويند: "الصلاة".
١٥١١ مستحب است بعد از ركوع پنجم و دهم بگويد "سمع الله لمن حمده" و نيز پيش از ركوع و بعد از آن تكبير بگويد، ولی بعد از ركوع پنجم و دهم، گفتن تكبير مستحب نيست.
١٥١٢ مستحب است پيش از ركوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند،و اگر فقط يك قنوت پيش از ركوع دهم بخواند، كافی است.
١٥١٣ اگر در نماز آيات شك كند كه چند ركعت خوانده و فكرش به جايی نرسد،نماز باطل است.
١٥١٤ اگر شك كند كه در ركوع آخر ركعت اول است يا در ركوع اول ركعت دوم،و فكرش به جايی نرسد، نماز باطل است. ولی اگر مثلا شك كند كه چهار ركوع كرده يا پنج ركوع، چنانچه برای رفتن به سجده خم نشده، بايد ركوعی را كه شك دارد بجا آورده يا نه، بجا آورد. واگر برای رفتن به سجده خم شده، بايد به شك خود اعتنا نكند.
١٥١٥ هر يك از ركوعهای نماز آيات ركن است كه اگر عمدا يا اشتباها كم يا زياد شود، نماز باطل است.