احکام شرعی
امام خمینی
امام خمینی
امام خمینی

رساله توضیح المسائل امام خمینی

تقليد احكام تقليد احكام طهارت اقسام آبها و احكام آن آب مطلق و مضاف ١- آب كر ٢- آب قليل ٣- آب جاری ٤- آب باران ٥- آب چاه احكام آبها تخلي و احكام آن احكام تخلی (بول و غائط كردن) استبراء مستحبات و مكروهات تخلی نجاسات و احکام آن انواع نجاسات 1،2بول و غائط ٣- منی ٤- مردار ٥- خون ٦،٧- سگ و خوك ٨- كافر ٩- شراب ١٠- فقاع عرق جنب از حرام ١١- عرق شتر نجاستخوار راه ثابت شدن نجاست راه نجس شدن چيزهای پاك احكام نجاسات مطهرات ١- آب ٢- زمين ٣- آفتاب ٤- استحاله ٥- كم شدن دو سوم آب انگور ٦- انتقال ٧- اسلام ٨- تبعيت ٩- برطرف شدن عين نجاست ١٠- استبراء حيوان نجاستخوار ١١- غايب شدن مسلمان احكام ظرفها وضو كيفيت وضو گرفتن وضوی ارتماسی دعاهايی كه موقع وضو گرفتن مستحب است شرایط وضو احکام وضو چیزهایی که باید برای آنها وضو گرفت چیزهایی که وضو را باطل می کند احكام وضوی جبيره غسل غسلهای واجب جنابت احكام جنابت چيزهايی كه بر جنب حرام است چيزهای كه بر جنب مكروه است غسل جنابت غسل ترتيبی غسل ارتماسی احكام غسل كردن غسل هاي اختصاصي بانوان استحاضه خصوصيات استحاضه و اقسام آن احكام استحاضه حيض خصوصيات حيض و احكام آن احكام حائض اقسام زنهای حائض ١- صاحب عادت وقتيه و عدديه ٢- صاحب عادت وقتيه ٣- صاحب عادت عدديه 4- مضطربه 5- مبتدئه ٦- ناسيه مسائل متفرقه حيض نفاس غسل و احكام مربوط به اموات غسل مس میت احكام محتضر احكام بعد از مرگ احكام غسل و كفن و نماز و دفن ميت احكام غسل ميت احكام كفن ميت احكام حنوط احکام نماز میت مستحبات نماز ميت احكام دفن مستحبات دفن نماز وحشت نبش قبر غسل های مستحب تيمم مواردي كه بايد تيمم كرد چيزهايی كه تيمم به آنها صحيح است دستور تيمم احكام تيمم احكام نماز اهميت نماز نمازهاي واجب نمازهاي واجب يوميه اوقات نماز و احكام آن وقت نماز ظهر و عصر وقت نماز مغرب و عشاء وقت نماز صبح احكام وقت نماز نمازهايي كه بايد به ترتيب خوانده شوند نمازهاي مستحب كيفيت خواندن آن وقت نافله هاى يوميه نماز غفيله احكام قبله بدن و لباس نمازگزار پوشاندن بدن در نماز شرايط لباس نمازگزار لباس نمازگزار شرط اول شرط دوم شرط سوم شرط چهارم شرط پنجم مواردى كه لازم نيست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد چيزهايي كه در لباس نمازگزار مستحب است چيزهايي كه در لباس نمازگزار مكروه است مكان نماز گزار شرايط مكان نمازگزار مكان نماز گزار جاهايی كه نماز خواندن در آنها مستحب است جاهايي كه نماز خواندن در آنها مكروه است احكام مسجد اذان و اقامه واجبات نماز اقسام واجبات نماز نيت تكبيرة الاحرام قيام - ايستادن قرائت ركوع سجود چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است مستحبات و مكروهات سجده سجده واجب قرآن تشهد سلام نماز ترتيب موالات قنوت ترجمه نماز 1-ترجمه سوره حمد ٢- ترجمه سوره قل هو الله احد ٣- ترجمه ذكر ركوع و سجود و ذكرهايی كه بعد از آنها مستحب است ٤- ترجمه قنوت 5-ترجمه تسبيحات اربعه ٦- ترجمه تشهد و سلام تعقيب نماز صلوات بر پيغمبر مبطلات نماز چيزهايی كه در نماز مكروه است مواردی كه می شود نماز واجب را شكست شكيات شكهای باطل شكهايی كه نبايد به آنها اعتنا كرد ١- شك در چيزی كه محل آن گذشته است ٢- شك بعد از سلام 3- شك بعد از وقت ٤- كثير الشك (كسی كه زياد شك می كند) ٥- شك امام و ماموم ٦- شك در نماز مستحبی شكهای صحيح نماز احتياط سجده سهو دستور سجده سهو قضای سجده و تشهد فراموش شده كم و زياد كردن اجزاء و شرايط نماز نماز مسافر شرائط سفر مسائل متفرقه نماز قضاء احكام نماز قضاء نماز قضای پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است نماز جماعت احكام نماز جماعت شرايط امام جماعت احكام جماعت چيزهايی كه در نماز جماعت مستحب است چيزهايی كه در نماز جماعت مكروه است نماز آيات موارد وجوب نماز آيات و احكام آن دستور نماز آيات نماز عيد فطر و قربان اجير گرفتن برای نماز احكام روزه تعريف روزه نيت چيزهايی كه روزه را باطل می كنند ١- خوردن و آشاميدن ٢- جماع ٣- استمناء ٤- دروغ بستن به خدا و پيغمبر ٥- رساندن غبار غليظ به حلق ٦- فرو بردن سر در آب ٧- باقی ماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح ٨- اماله كردن ٩- قی كردن احكام روزه مسافر احكام چيزهايی كه روزه را باطل می كند آنچه برای روزه دار مكروه است جاهايی كه قضا و كفاره واجب است كفاره روزه جاهایی که فقط قضای روزه واجب است احكام روزه قضا احكام روزه مسافر كسانی كه روزه بر آنها واجب نيست راه ثابت شدن اول ماه روزه های حرام و مكروه روزه های مستحب استحباب امساک برای کسانی که روزه نیستند مواردی كه مستحب است انسان از كارهايی كه روزه را باطل می كند خودداری نمايد احكام خمس متعلقات خمس منفعت کسب معدن گنج مال حلال مخلوط به حرام جواهری که به واسطه فرو رفتن در دریا به دست می آید غنیمت زمینی که کافر ذمی از مسلمان بخرد مصرف خمس احكام زكات متعلقات زكات شرايط واجب شدن زكات زكات گندم و جو و خرما و كشمش نصاب طلا نصاب نقره زكات شتر و گاو و گوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند مصرف زكات شرايط كسانی كه مستحق زكاتند نيت زكات مسائل متفرقه زكات زكات فطره شرايط زكات فطره مصرف زكات فطره مسائل متفرقه زكات فطره حج احكام حج احكام خريد و فروش و... چيزهايی كه در خريد و فروش مستحب است معاملات مكروه معاملات باطل شرايط فروشنده و خريدار شرايط جنس و عوض آن صيغه خريد و فروش خريد و فروش ميوه ها نقد و نسيه معامله سلف شرايط معامله سلف احكام معامله سلف فروش طلا و نقره، به طلا و نقره مواردی كه انسان می تواند معامله را به هم بزند مسائل متفرقه شركت احكام شركت صلح احكام صلح احكام اجاره صيغه اجاره و شرائط آن شرايط مالی كه اجاره می دهند شرايط استفاده ای كه مال را برای آن اجاره می دهند مسائل متفرقه اجاره مزارعه احكام مزارعه مساقات احکام مُساقات احكام حجر وبلوغ كسانی كه نمی توانند در مال خود تصرف كنند وكالت احكام وكالت قرض احكام قرض حواله احكام حواله دادن رهن احكام رهن ضامن شدن احكام ضامن شدن كفالت احکام کفالت وديعه با امانت احكام وديعه (امانت) عاريه احكام عاريه احكام نكاح يا ازدواج و زناشويي اقسام ازدواج احكام عقد دستور خواندن عقد دائم دستور خواندن عقد غير دائم شرايط عقد عيبهايی كه بواسطه آنها می شود عقد را به هم زد عده ای از زنها كه ازدواج با آنان حرام است احكام عقد دائم متعه يا صيغه احکام نگاه کردن مسائل متفرقه زناشويی شير دادن احكام شير دادن شرايط شير دادنی كه علت محرم شدن است آداب شير دادن مسائل متفرقه شير دادن احکام طلاق صيغه طلاق و شرايط آن عده طلاق عده زنی كه شوهرش مرده طلاق بائن و طلاق رجعی احكام رجوع كردن طلاق خلع طلاق مبارات احكام متفرقه طلاق غصب احكام غصب مال پيدا شده احكام مالى كه انسان آن را پيدا مى كند صيد و ذبح احكام سر بريدن و شكار كردن حيوانات دستور سر بریدن حیوانات شرايط سر بريدن حيوان دستور كشتن شتر چيزهايی كه موقع سر بريدن حيوانات مستحب است چیزهایی که در کشتن حیوانات مکروه است: احکام شکار کردن با اسلحه شكار كردن با سگ شكاری صيد ماهی صيد ملخ خوردن و آشاميدن احكام خوردنيها و آشاميدنيها چيزهايی كه موقع غذا خوردن مستحب است چيزهايی كه در غذا خوردن مكروه است مستحبات آب آشاميدن مكروهات آب آشاميدن نذر و عهد احكام نذر و عهد قسم احكام قسم خوردن وقف احكام وقف وصيت احكام وصيت ارث يا ميراث احكام ارث ارث دسته اول ارث دسته دوم ارث دسته سوم ارث زن و شوهر مسائل متفرقه ارث ملحقات توضيح المسائل حكم امر به معروف و نهي از منكر شرايط امر به معروف و نهی از منكر مراتب امر به معروف و نهی از منكر دفاع مسائل دفاع مسائل مستحدثه سفته سرقفلی معاملات بانكی بيمه بخت آزمايی تلقيح تشريح پيوند خاتمه استفتائات درباره تقليد درباره وضو درباره مسجد درباره وقت نماز و روزه بعض مسائل نماز احکام نماز مسائل روزه بعض احکام روزه بعض احکام نماز جماعت احکام نماز و روزه مسافر بعض احکام نماز مسافر نماز مسافر بعض مسائل خمس احکام خمس بعض احکام معاملات چند مسأله بانکی مسائل متفرقه

نماز جماعت

نماز جماعت
احكام نماز جماعت
١٣٩٩ مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای يوميه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسايه مسجد و كسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بيشتر سفارش شده است.
١٤٠٠ در روايتی وارد شده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر می شود تا به ده نفر برسند و عده آنان كه از ده گذشت اگر تمام آسمانها كاغذ و درياها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمی توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.
١٤٠١ حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی اعتنايی جايز نيست و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
١٤٠٢ مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند. و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی يعنی تنها خوانده شود، بهتر است. و نيز نماز جماعتی را كه مختصر بخواند، از نماز فرادی كه آن را طول بدهند، بهتر می باشد.
١٤٠٣ وقتی كه جماعت بر پا می شود مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده نماز دوم او كافی است.
١٤٠٤ اگر امام يا ماموم بخواهد نمازی را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتی كه جماعت دوم و اشخاص آن غير از اول باشد، اشكال ندارد.
١٤٠٥ كسی كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می شود، بايد نماز را با جماعت بخواند.
١٤٠٦ اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند چون اطاعت پدر و مادر واجب است، بنابر احتياط واجب بايد نماز را به جماعت بخواند و قصد استحباب نمايد.
١٤٠٧ احتياط واجب آن است كه نماز عيد فطر و قربان را در زمان غيبت امام عليه السلام با جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهای مستحبی را هم نمی شود به ماعت خواند مگر نماز استسقاء كه برای آمدن باران می خوانند.
١٤٠٨ موقعی كه امام جماعت نماز يوميه می خواند هر كدام از نمازهای يوميه را می شود به او اقتدا كرد ولی اگر نماز يوميه اش را احتياطا دوباره می خواند فقط در صورتی كه ماموم احتياطش با امام يكی باشد می تواند به او اقتدا كند.
١٤٠٩ اگر امام جماعت قضای نماز يوميه خود را می خواند می شود به او اقتدا كرد، ولی اگر نمازش را احتياطا قضا می كند يا قضای احتياطی نماز كس ديگر را می خواند اگر چه برای آن پول نگرفته باشد اقتدای به او اشكال دارد ولی اگر انسان بداند صورت اقتدای به او اشكال ندارد.
١٤١٠ اگر انسان نداند نمازی را كه امام می خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب نمی تواند به او اقتدا كند.
١٤١١ اگر امام در محراب باشد و كسی پشت سر او اقتدا نكرده باشد كسانی كه دو طرف محراب ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمی بينند،نمی توانند اقتدا كنند، بلكه اگر كسی هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد اقتدا كردن كسانی كه دو طرف او ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمی بينند اشكال دارد، بلكه باطل است.
١٤١٢ اگر به واسطه درازی صف اول، كسانی كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند می توانند اقتدا كنند و نيز اگر به واسطه درازی يكی از صفهای ديگر، كسانی كه دو طرف آن ايستاده اند، صف جلوی خود را نبينند، می توانند اقتدا نمايند.
١٤١٣ اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد كسی كه مقابل درب پشت صف ايستاده نمازش صحيح است، و نيز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا می كنند، صحيح می باشد ولی نماز كسانی كه دو طرف او ايستاده اند و صف جلو را نمی بينند، اشكال دارد، بلكه باطل است.
١٤١٤ كسی كه پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ به واسطه ماموم ديگر به امام متصل نباشد نمی تواند اقتدا كند. بلكه اگر از دو طرف هم متصل باشد، ولی از صف جلو حتی يك نفر را هم نبيند، جماعت او صحيح نيست.
١٤١٥ جای ايستادن امام بايد از جای ماموم بلندتر نباشد ولی اگر مكان امام مقدار خيلی كمی بلندتر باشد، اشكال ندارد. و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفی كه بلندتر است بايستد در صورتی كه سراشيبی آن زياد نباشد و طوری باشد كه به آن زمين مسطح بگويند مانعی ندارد.
١٤١٦ اگر جای ماموم بلندتر از جای امام باشد در صورتی كه بلندی به مقدار متعارف زمان قديم باشد مثل آن كه امام در صحن مسجد و ماموم در پشت بام بايستد اشكال ندارد، ولی اگر مثل ساختمانهای چند طبقه اين زمان باشد، جماعت اشكال دارد.
١٤١٧ اگر بين كسانی كه در يك صف ايستاده اند بچه مميز يعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است، می توانند اقتدا كنند.
١٤١٨ بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز، و تكبير گفتن آنان نزديك باشد كسی كه در صف بعد ايستاده، می تواند تكبير بگويد ولی احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.
١٤١٩ اگر بداند نماز يك صف از صفهای جلو باطل است، در صفهای بعد نمی تواند اقتدا كند، ولی اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه، می تواند اقتدا نمايد.
١٤٢٠ هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمی تواند به او اقتدا كند.
١٤٢١ اگر ماموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده، يا كافر بوده، يا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلا بی وضو نماز خوانده، نمازش صحيح است.
١٤٢٢ اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، چنانچه در حالی باشد كه وظيفه ماموم است، مثلا به حمد و سوره امام گوش می دهد بايد نماز را به جماعت تمام كند، و اگر مشغول كاری باشد كه هم وظيفه امام و هم وظيفه ماموم است مثلا در ركوع يا سجده باشد، بايد نماز را به نيت فرادی تمام نمايد.
١٤٢٣ انسان در بين نماز جماعت می تواند نيت فرادی كند.
١٤٢٤ اگر ماموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نيت فرادی كند، لازم نيست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيت فرادی نمايد، بايد مقداری را كه امام نخوانده بخواند.
١٤٢٥ اگر در بين نماز جماعت نيت فرادی نمايد، بنابر احتياط واجب نبايد دوباره نيت جماعت كند. ولی اگر مردد شود كه نيت فرادی كند يا نه، و بعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است.
١٤٢٦ اگر شك كند كه نيت فرادی كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه نيت فرادی نكرده است.
١٤٢٧ اگر موقعی كه امام در ركوع است، اقتدا كند و به ركوع امام برسد، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحيح است و يك ركعت حساب می شود، اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد، نمازش به طور فرادی صحيح می باشد و بايد آن را تمام نمايد.
١٤٢٨ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نمازش صحيح است و فرادی می شود.
١٤٢٩ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد، می تواند نيت فرادی كند، يا صبر كند تا امام برای ركعت بعد برخيزد و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند و لی اگر برخاستن امام به قدری طول بكشد كه نگويند اين شخص نماز جماعت می خواند، بايد نيت فرادی نمايد.
١٤٣٠ اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و پيش از آن كه به ركوع رود امام سر از ركوع بردارد، نماز او به طور جماعت صحيح است، و بايد ركوع كند و خود را به امام برساند.
١٤٣١ اگر موقعی برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيت و گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را با امام بخواند ولی سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بايستد و بدون آن كه دوباره نيت كند و تكبير بگويد، حمد و سوره را بخواند و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند.
١٤٣٢ ماموم نبايد جلوتر از امام بايستد، و اگر مساوی او هم بايستد، اشكال دارد و به احتياط واجب بايد كمی عقب تر از امام بايستد، اگر چه قد او بلندتر از امام باشد، كه در ركوع و سجود سرش جلوتر از امام باشد.
١٤٣٣ در نماز جماعت بايد بين ماموم و امام پرده و مانند آن كه پشت آن ديده نمی شود فاصله نباشد، و همچنين است بين انسان و ماموم ديگری كه انسان به واسطه او به امام متصل شده است ولی اگر امام، مرد و ماموم زن باشد چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و ماموم ديگری كه مرد است و زن به بواسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.
١٤٣٤ اگر بعد از شروع به نماز بين ماموم و امام يا بين ماموم و كسی كه ماموم به واسطه او متصل به امام است پرده يا چيز ديگری كه پشت آن را نمی توان ديد فاصله شود، نمازش فرادی می شود، و صحيح است.
١٤٣٥ اگر بين جای سجده ماموم و جای ايستادن امام به قدر گشادی بين دو قدم فاصله باشد اشكال ندارد، و نيز اگر بين انسان به واسطه مامومی كه جلوی او ايستاده و انسان به وسيله او به امام متصل است به همين مقدار فاصله باشد نمازش اشكال ندارد، و احتياط مستحب آن است كه جای سجده ماموم با جای كسی كه جلوی او ايستاده هيچ فاصله نداشته باشد.
١٤٣٦ اگر ماموم به واسطه كسی كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، چنانچه به اندازه گشادی بين دو قدم هم فاصله داشته باشند نمازش صحيح است.
١٤٣٧ اگر در نماز بين ماموم و امام يا بين ماموم و كسی كه ماموم به واسطه او به امام متصل است بيشتر از يك قدم بزرگ فاصله پيدا شود نمازش فرادی می شود و صحيح است.
١٤٣٨ اگر نماز همه كسانی كه در صف جلو هستند تمام شود يا همه نيت فرادی نمايند، اگر فاصله به اندازه يك قدم بزرگ نباشد نماز صف بعد به طور جماعت صحيح، و اگر بيشتر از اين مقدار باشد فرادی می شود و صحيح است.
١٤٣٩ اگر در ركعت دوم اقتدا كند قنوت و تشهد را با امام می خواند و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند و اگربرای سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند، يا نيت فرادی كند و نمازش صحيح است، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است كه احتياطا نماز را دوباره بخواند.
١٤٤٠ اگر موقعی كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتی است اقتدا كند، بايددر ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است، بعد از دو سجده بنشيند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخيزد، و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد،يك مرتبه بگويد و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند.
١٤٤١ اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد و ماموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمی رسد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود، بعد اقتدا نمايد.
١٤٤٢ اگر در ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد بايد حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند، ولی اگر در سجده به امام برسد بهتر است كه احتياطا نماز را دوباره بخواند.
١٤٤٣ كسی كه می داند اگر سوره را بخواند در ركوع به امام نمی رسد، بايد سوره را نخواند، ولی اگر خواند نمازش صحيح است.
١٤٤٤ كسی كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به ركوع امام می رسد، احتياط واجب آن است كه سوره را شروع كند يا اگر شروع كرده تمام نمايد.
١٤٤٥ كسی كه يقين دارد، اگر سوره را بخواند به ركوع امام می رسد، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحيح است.
١٤٤٦ اگر امام ايستاده باشد و ماموم نداند كه در كدام ركعت است می تواند اقتدا كند ولی بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٧ اگر به خيال اين كه امام در ركعت اول يا دوم است حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده نمازش صحيح است. ولی اگر پيش از ركوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند.
١٤٤٨ اگر به خيال اين كه امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد و سوره را بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٩ اگر موقعی كه مشغول نماز مستحبی است جماعت بر پا شود چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد.
١٤٥٠ اگر موقعی كه مشغول نماز سه ركعتی يا چهار ركعتی است جماعت بر پا شود چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است به نيت نماز مستحبی نماز را دو ركعتی تمام كند و خود را به جماعت برساند.
١٤٥١ اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد لازم نيست نيت فرادی كند.
١٤٥٢ كسی كه يك ركعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد ركعت آخر را می خواند می تواند برخيزد و نماز را تمام كند و يا انگشتان دست، و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد.
شرايط امام جماعت
١٤٥٣ امام جماعت بايد بالغ و عاقل و شيعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحيح بخواند، و نيز اگر ماموم مرد است امام او هم بايد مرد باشد. و اقتدا كردن بچه مميز كه خوب و بد را می فهمد به بچه مميز ديگر جايز نيست. و احتياط واجب آن است كه امام زن نيز مرد باشد.
١٤٥٤ امامی را كه عادل می دانسته، اگر شك كند به عدالت خود باقی است يا نه، می تواند به او اقتدا نمايد.
١٤٥٥ كسی كه ايستاده نماز می خواند نمی تواند به كسی كه نشسته يا خوابيده نماز می خواند اقتدا كند و كسی كه نشسته نماز می خواند نمی تواند به كسی كه خوابيده نماز می خواند، اقتدا نمايد.
١٤٥٦ كسی كه نشسته نماز می خواند می تواند به كسی كه نشسته نماز می خواند اقتدا كند و همچنين كسی كه خوابيده است می تواند به كسی كه نشسته نماز می خواند اقتدا كند ولی كسی كه نشسته نماز می خواند نمی تواند به كسی كه خوابيده نماز می خواند، اقتدا نمايد.
١٤٥٧ اگر امام جماعت به واسطه عذری با تيمم يا با وضوی جبيره ای نماز بخواند می شود به او اقتدا كرد ولی اگر به واسطه عذری با لباس نجس نماز می خواند بنابر احتياط واجب نبايد به او اقتدا كرد.
١٤٥٨ اگر امام مرضی دارد كه نمی تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداری كند بنابر احتياط واجب نمی شود به او اقتدا كرد.
١٤٥٩ بنابر احتياط واجب كسی كه مرض خوره يا پيسی دارد، نبايد امام جماعت شود.
احكام جماعت
١٤٦٠ موقعی كه ماموم نيت می كند بايد امام را معين نمايد، ولی دانستن اسم او لازم نيست، مثلا اگر نيت كند اقتدا می كنم به امام حاضر نمازش صحيح است.
١٤٦١ ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند ولی اگر ركعت اول يا دوم او، ركعت سوم يا چهارم امام باشد بايد حمد و سوره را بخواند.
١٤٦٢ اگر ماموم در ركعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود اگر چه كلمات را تشخيص ندهد، بايد حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند ولی بايد آهسته بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشكال ندارد.
١٤٦٣ اگر ماموم بعضی از كلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتياط واجب آن است كه حمد و سوره را نخواند.
١٤٦٤ اگر ماموم سهوا حمد و سوره بخواند يا خيال كند صدايی را كه می شنود صدای امام نيست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده نمازش صحيح است.
١٤٦٥ اگر شك كند كه صدای امام را می شنود يا نه، يا صدايی بشنود و نداند صدای امام ست يا صدای كس ديگر، می تواند حمد و سوره بخواند.
١٤٦٦ ماموم بايد در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، حمد و سوره نخواند و مستحب است به جای آن ذكر بگويد.
١٤٦٧ ماموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده، تكبير نگويد.
١٤٦٨ اگر ماموم پيش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحيح است.
١٤٦٩ اگر ماموم غير از تكبيرة الاحرام و سلام چيزهای ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشكال ندارد ولی اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت می گويد،احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد.
١٤٧٠ ماموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده می شود كارهای ديگر آن مانند ركوع و سجود را با امام يا كمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمدا پيش از امام يا مدتی بعد از امام انجام دهد، معصيت كرده و لی نمازش صحيح است، اما اگر در دو ركن پشت سر هم از امام جلو يا عقب بيفتد بنابر احتياط واجب بايد نماز را تمام كند و دوباره بخواند، اگر چه بعيد نيست نمازش صحيح باشد و فرادی شود.
١٤٧١ اگر سهوا پيش از امام سر از ركوع بردارد، چنانچه امام در ركوع باشد بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد و در اين صورت زياد شدن ركوع كه ركن است نماز را باطل نمی كند ولی اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع برسد،امام سر بردارد نمازش باطل است.
١٤٧٢ اگر اشتباها سر بردارد و ببيند امام در سجده است بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد برای زياد شدن دو سجده كه ركن است نماز باطل نمی شود.
١٤٧٣ كسی كه اشتباها پيش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد، نمازش صحيح است ولی اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد، نماز باطل است.
١٤٧٤ اگر اشتباها سر از ركوع يا سجده بردارد و سهوا يا به خيال اينكه به امام نمی رسد به ركوع يا سجده نرود نمازش صحيح است.
١٤٧٥ اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است چنانچه به خيال اين كه سجده اول امام است، به قصد اين كه با امام سجده كند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده بايد بنابر احتياط نماز را تمام كند و از سر بخواند و اگر به خيال اينكه سجده دوم است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتياط آن است كه نماز را فرادی تمام نمايد اگر چه می تواند متابعت امام را بكند و به سجده رود و نماز را تمام كند.
١٤٧٦ اگر سهوا پيش از امام به ركوع رود و طوری باشد كه اگر سر بردارد به مقداری از قرائت امام می رسد، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود نمازش صحيح است.
١٤٧٧ اگر سهوا پيش از امام به ركوع رود و طوری باشد كه اگر برگردد به چيزی از قرائت امام نمی رسد، واجب است سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نمازش صحيح است اگر چه احوط استحبابی در اين صورت اعاده نماز است، و اگر سر برندارد تا امام برسد نمازش صحيح است.
١٤٧٨ اگر سهوا پيش از امام به سجده رود، واجب است كه سر بردارد و با امام به سجده رود و نمازش صحيح است اگر چه احتياط استحبابی در اين صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت نمازش صحيح است.
١٤٧٩ اگر امام در ركعتی كه قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند يا در ركعتی كه تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ماموم نبايد قنوت و تشهد را بخواند ولی نمی تواند پيش از امام به ركوع رود، يا پيش از ايستادن امام بايستد بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقيه نماز را با او بخواند.
چيزهايی كه در نماز جماعت مستحب است
١٤٨٠ اگر ماموم يك مرد باشد، مستحب است طرف راست امام بايستد، واگر يك زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طوری بايستد كه جای سجده اش مساوی زانو يا قدم امام باشد، و اگر يك مرد و يك زن، يا يك مرد و چند زن باشند، مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بايستند، و اگرچند مرد يا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بايستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند، مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند.
١٤٨١ اگر امام و ماموم هر دو زن باشند احتياط آن است كه امام كمی جلوتر بايستد.
١٤٨٢ مستحب است امام در وسط بايستد و اهل علم و كمال و تقوی در صف اول بايستند.
١٤٨٣ مستحب است صفهای جماعت منظم باشد و بين كسانی كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان رديف يكديگر باشد.
١٤٨٤ مستحب است بعد از گفتن "قد قامت الصلاة" مامومين برخيزند.
١٤٨٥ مستحب است امام جماعت حال مامومی را كه از ديگران ضعيف تر است رعايت كند و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسند، و نيز مستحب است قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد، مگر
١٤٨٦ مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايی كه بلند می خواند صدای خود را بقدری بلند كند كه ديگران بشنوند ولی بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.
١٤٨٧ اگر امام در ركوع بفهمد كسی تازه رسيده و می خواهد اقتدا كند مستحب است ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر چه بفهمد كس ديگری هم برای اقتدا وارد شده است.
چيزهايی كه در نماز جماعت مكروه است
١٤٨٨ اگر در صفهای جماعت جا باشد، مكروه است انسان تنها بايستد.
١٤٨٩ مكروه است ماموم ذكرهای نماز را طوری بگويد كه امام بشنود.
١٤٩٠ مسافری كه نماز ظهر و عشا را دو ركعت می خواند مكروه است در اين نمازها به كسی كه مسافر نيست اقتدا كند و كسی كه مسافر نيست مكروه است در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد.
آموزش تصویری مرتبط با این حکم