بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ تَبارَكَ الَّذِي بِيَدِهِ الْمُلْكُ وَ هُوَ عَليٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ پربركت و زوال‌ناپذير است كسى كه حكومت جهان هستى به دست اوست، و او بر هر چيز تواناست.

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ

آن كس كه مرگ و حيات را آفريد تا شما را بيازمايد كه كدام يك از شما بهتر عمل مى‌كنيد، و او شكست‌ناپذير و بخشنده است.

الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً ما تَريٰ فِي خَلْقِ الرَّحْمٰنِ مِنْ تَفاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَريٰ مِنْ فُطُورٍ

همان كسى كه هفت آسمان را بر فراز يكديگر آفريد؛ در آفرينش خداوند رحمان هيچ تضاد و عيبى نمى‌بينى! بار ديگر نگاه كن، آيا هيچ شكاف و خللى مشاهده مى‌كنى؟!

ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خاسِئاً وَ هُوَ حَسِيرٌ

بار ديگر (به عالم هستى) نگاه كن، سرانجام چشمانت (در جستجوى خلل و نقصان ناكام مانده) به سوى تو باز مى‌گردد در حالى كه خسته و ناتوان است!

وَ لَقَدْ زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِمَصابِيحَ وَ جَعَلْناها رُجُوماً لِلشَّياطِينِ وَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذابَ السَّعِيرِ

ما آسمان پايين (نزديك) را با چراغهاى فروزانى زينت بخشيديم، و آنها [شهابها] را تيرهايى براى شياطين قرار داديم، و براى آنان عذاب آتش فروزان فراهم ساختيم!

وَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذابُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ

و براى كسانى كه به پروردگارشان كافر شدند عذاب جهنم است، و بد فرجامى است!

إِذا أُلْقُوا فِيها سَمِعُوا لَها شَهِيقاً وَ هِيَ تَفُورُ

هنگامى كه در آن افكنده شوند صداى وحشتناكى از آن مى‌شنوند، و اين در حالى است كه پيوسته مى‌جوشد!

تَكادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ كُلَّما أُلْقِيَ فِيها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ

نزديك است (دوزخ) از شدت غضب پاره پاره شود؛ هر زمان كه گروهى در آن افكنده مى‌شوند، نگهبانان دوزخ از آنها مى‌پرسند: «مگر بيم‌دهنده الهى به سراغ شما نيامد؟!»

قالُوا بَليٰ قَدْ جاءَنا نَذِيرٌ فَكَذَّبْنا وَ قُلْنا ما نَزَّلَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلالٍ كَبِيرٍ

مى‌گويند: «آرى، بيم‌دهنده به سراغ ما آمد، ولى ما او را تكذيب كرديم و گفتيم: خداوند هرگز چيزى نازل نكرده، و شما در گمراهى بزرگى هستيد!»

وَ قالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا فِي أَصْحابِ السَّعِيرِ

و مى‌گويند: «اگر ما گوش شنوا داشتيم يا تعقل مى‌كرديم، در ميان دوزخيان نبوديم!»

فَاعْتَرَفُوا بِذَنْبِهِمْ فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِيرِ

اينجاست كه به گناه خود اعتراف مى‌كنند؛ دور باشند دوزخيان از رحمت خدا!

إِنَّ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ كَبِيرٌ

(اما) كسانى كه از پروردگارشان در نهان مى‌ترسند، مسلما آمرزش و پاداش بزرگى دارند!

وَ أَسِرُّوا قَوْلَكُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ

گفتار خود را پنهان كنيد يا آشكار (تفاوتى نمى‌كند)، او به آنچه در سينه‌هاست آگاه است!

أَلا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَ هُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ

آيا آن كسى كه موجودات را آفريده از حال آنها آگاه نيست؟! در حالى كه او (از اسرار دقيق) با خبر و آگاه است!

هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَناكِبِها وَ كُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَيْهِ النُّشُورُ

او كسى است كه زمين را براى شما رام كرد، بر شانه‌هاى آن راه برويد و از روزيهاى خداوند بخوريد؛ و بازگشت و اجتماع همه به سوى اوست!

أَ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّماءِ أَنْ يَخْسِفَ بِكُمُ الْأَرْضَ فَإِذا هِيَ تَمُورُ

آيا خود را از عذاب كسى كه حاكم بر آسمان است در امان مى‌دانيد كه دستور دهد زمين بشكافد و شما را فرو برد و به لرزش خود ادامه دهد؟!

أَمْ أَمِنْتُمْ مَنْ فِي السَّماءِ أَنْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حاصِباً فَسَتَعْلَمُونَ كَيْفَ نَذِيرِ

يا خود را از عذاب خداوند آسمان در امان مى‌دانيد كه تندبادى پر از سنگريزه بر شما فرستد؟! و بزودى خواهيد دانست تهديدهاى من چگونه است!

وَ لَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ

كسانى كه پيش از آنان بودند (آيات الهى را) تكذيب كردند، اما (ببين) مجازات من چگونه بود!

أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلَي الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صافَّاتٍ وَ يَقْبِضْنَ ما يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمٰنُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ

آيا به پرندگانى كه بالاى سرشان است، و گاه بالهاى خود را گسترده و گاه جمع مى‌كنند، نگاه نكردند؟! جز خداوند رحمان كسى آنها را بر فراز آسمان نگه نمى‌دارد، چرا كه او به هر چيز بيناست!

أَمَّنْ هٰذَا الَّذِي هُوَ جُنْدٌ لَكُمْ يَنْصُرُكُمْ مِنْ دُونِ الرَّحْمٰنِ إِنِ الْكافِرُونَ إِلَّا فِي غُرُورٍ

آيا اين كسى كه لشكر شماست مى‌تواند شما را در برابر خداوند يارى دهد؟ ولى كافران تنها گرفتار فريبند!

أَمَّنْ هٰذَا الَّذِي يَرْزُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ بَلْ لَجُّوا فِي عُتُوٍّ وَ نُفُورٍ

يا آن كسى كه شما را روزى مى‌دهد، اگر روزيش را بازدارد (چه كسى مى‌تواند نياز شما را تأمين كند)؟! ولى آنها در سركشى و فرار از حقيقت لجاجت مى‌ورزند!

أَ فَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَليٰ وَجْهِهِ أَهْديٰ أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَليٰ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ

آيا كسى كه به رو افتاده حركت مى‌كند به هدايت نزديكتر است يا كسى كه راست‌قامت در صراط مستقيم گام برمى‌دارد؟!

قُلْ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً ما تَشْكُرُونَ

بگو: «او كسى است كه شما را آفريد و براى شما گوش و چشم و قلب قرار داد؛ اما كمتر سپاسگزارى مى‌كنيد!»

قُلْ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

بگو: «او كسى است كه شما را در زمين آفريد و به سوى او محشور مى‌شويد!»

وَ يَقُولُونَ مَتيٰ هٰذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ

آنها مى‌گويند: «اگر راست مى‌گوييد اين وعده قيامت چه زمانى است؟!»

قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ

بگو: «علم آن تنها نزد خداست؛ و من فقط بيم‌دهنده آشكارى هستم!»

فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِيئَتْ وُجُوهُ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ قِيلَ هٰذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ

هنگامى كه آن (وعده الهى) را از نزديك مى‌بينند، صورت كافران زشت و سياه مى‌گردد، و به آنها گفته مى‌شود: «اين همان چيزى است كه تقاضاى آن را داشتيد»!

قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَهْلَكَنِيَ اللَّهُ وَ مَنْ مَعِيَ أَوْ رَحِمَنا فَمَنْ يُجِيرُ الْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ

بگو: «به من خبر دهيد اگر خداوند مرا و تمام كسانى را كه با من هستند هلاك كند، يا مورد ترحم قرار دهد، چه كسى كافران را از عذاب دردناك پناه مى‌دهد؟!»

قُلْ هُوَ الرَّحْمٰنُ آمَنَّا بِهِ وَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْنا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ

بگو: «او خداوند رحمان است، ما به او ايمان آورده و بر او توكل كرده‌ايم؛ و بزودى مى‌دانيد چه كسى در گمراهى آشكار است!»

قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِماءٍ مَعِينٍ

بگو: «به من خبر دهيد اگر آبهاى (سرزمين) شما در زمين فرو رود، چه كسى مى‌تواند آب جارى و گوارا در دسترس شما قرار دهد؟!»

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ ن وَ الْقَلَمِ وَ ما يَسْطُرُونَ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ ن، سوگند به قلم و آنچه مينويسند،

ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ

كه به نعمت پروردگارت تو مجنون نيستى،

وَ إِنَّ لَكَ لَأَجْراً غَيْرَ مَمْنُونٍ

و براى تو پاداشى عظيم و هميشگى است!

وَ إِنَّكَ لَعَليٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ

و تو اخلاق عظيم و برجسته‌اى دارى!

فَسَتُبْصِرُ وَ يُبْصِرُونَ

و بزودى تو مى‌بينى و آنان نيز مى‌بينند،

بِأَيِّكُمُ الْمَفْتُونُ

كه كدام يك از شما مجنونند!

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

پروردگارت بهتر از هر كس مى‌داند چه كسى از راه او گمراه شده، و هدايت‌يافتگان را نيز بهتر مى‌شناسد!

فَلا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ

حال كه چنين است از تكذيب‌كنندگان اطاعت مكن!

وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ

آنها دوست دارند نرمش نشان دهى تا آنها (هم) نرمش نشان دهند (نرمشى توأم با انحراف از مسير حق)!

وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلاَّفٍ مَهِينٍ

و از كسى كه بسيار سوگند ياد مى‌كند و پست است اطاعت مكن،

هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ

كسى كه بسيار عيبجوست و به سخن چينى آمد و شد مى‌كند،

مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ

و بسيار مانع كار خير، و متجاوز و گناهكار است؛

عُتُلٍّ بَعْدَ ذٰلِكَ زَنِيمٍ

علاوه بر اينها كينه توز و پرخور و خشن و بدنام است!

أَنْ كانَ ذا مالٍ وَ بَنِينَ

مبادا بخاطر اينكه صاحب مال و فرزندان فراوان است (از او پيروى كنى)!

إِذا تُتْليٰ عَلَيْهِ آياتُنا قالَ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ

هنگامى كه آيات ما بر او خوانده مى‌شود مى‌گويد: «اينها افسانه‌هاى خرافى پيشينيان است!»

سَنَسِمُهُ عَلَي الْخُرْطُومِ

(ولى) ما بزودى بر بينى او علامت و داغ ننگ مى‌نهيم!

إِنَّا بَلَوْناهُمْ كَما بَلَوْنا أَصْحابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّها مُصْبِحِينَ

ما آنها را آزموديم، همان گونه كه «صاحبان باغ» را آزمايش كرديم، هنگامى كه سوگند ياد كردند كه ميوه‌هاى باغ را صبحگاهان (دور از چشم مستمندان) بچينند.

وَ لا يَسْتَثْنُونَ

و هيچ از آن استثنا نكنند؛

فَطافَ عَلَيْها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَ هُمْ نائِمُونَ

اما عذابى فراگير (شب هنگام) بر (تمام) باغ آنها فرود آمد در حالى كه همه در خواب بودند،

فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ

و آن باغ سرسبز همچون شب سياه و ظلمانى شد!

فَتَنادَوْا مُصْبِحِينَ

صبحگاهان يكديگر را صدا زدند،

أَنِ اغْدُوا عَليٰ حَرْثِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صارِمِينَ

كه بسوى كشتزار و باغ خود حركت كنيد اگر قصد چيدن ميوه‌ها را داريد!

فَانْطَلَقُوا وَ هُمْ يَتَخافَتُونَ

آنها حركت كردند در حالى كه آهسته با هم مى‌گفتند:»

أَنْ لا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْكِينٌ

«مواظب باشيد امروز حتى يك فقير وارد بر شما نشود!»

وَ غَدَوْا عَليٰ حَرْدٍ قادِرِينَ

(آرى) آنها صبحگاهان تصميم داشتند كه با قدرت از مستمندان جلوگيرى كنند.

فَلَمَّا رَأَوْها قالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ

هنگامى كه (وارد باغ شدند و) آن را ديدند گفتند: «حقا» ما گمراهيم!

بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ

(آرى، همه چيز از دست ما رفته) بلكه ما محروميم!»

قالَ أَوْسَطُهُمْ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْلا تُسَبِّحُونَ

يكى از آنها كه از همه عاقلتر بود گفت: «آيا به شما نگفتم چرا تسبيح خدا نمى‌گوييد؟!

قالُوا سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ

گفتند: «منزه است پروردگار ما، مسلما ما ظالم بوديم!»

فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَليٰ بَعْضٍ يَتَلاوَمُونَ

سپس رو به يكديگر كرده به ملامت هم پرداختند،

قالُوا يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا طاغِينَ

(و فريادشان بلند شد) گفتند: «واى بر ما كه طغيانگر بوديم!

عَسيٰ رَبُّنا أَنْ يُبْدِلَنا خَيْراً مِنْها إِنَّا إِليٰ رَبِّنا راغِبُونَ

اميدواريم پروردگارمان (ما را ببخشد و) بهتر از آن به جاى آن به ما بدهد، چرا كه ما به او علاقه‌منديم!»

كَذٰلِكَ الْعَذابُ وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ

اين گونه است عذاب (خداوند در دنيا)، و عذاب آخرت از آن هم بزرگتر است اگر مى‌دانستند!

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ

مسلما براى پرهيزگاران نزد پروردگارشان باغهاى پر نعمت بهشت است!

أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ

آيا مؤمنان را همچون مجرمان قرار مى‌دهيم؟!

ما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ

شما را چه مى‌شود؟! چگونه داورى مى‌كنيد؟!

أَمْ لَكُمْ كِتابٌ فِيهِ تَدْرُسُونَ

آيا كتابى داريد كه از آن درس مى‌خوانيد ...

إِنَّ لَكُمْ فِيهِ لَما تَخَيَّرُونَ

كه آنچه را شما انتخاب مى‌كنيد از آن شماست؟!

أَمْ لَكُمْ أَيْمانٌ عَلَيْنا بالِغَةٌ إِليٰ يَوْمِ الْقِيامَةِ إِنَّ لَكُمْ لَما تَحْكُمُونَ

يا اينكه عهد و پيمان مؤكد و مستمرى تا روز قيامت بر ما داريد كه هر چه را حكم كنيد براى شما باشد؟!

سَلْهُمْ أَيُّهُمْ بِذٰلِكَ زَعِيمٌ

از آنها بپرس كدام يك از آنان چنين چيزى را تضمين مى‌كند؟!

أَمْ لَهُمْ شُرَكاءُ فَلْيَأْتُوا بِشُرَكائِهِمْ إِنْ كانُوا صادِقِينَ

يا اينكه معبودانى دارند كه آنها را شريك خدا قرار داده‌اند (و براى آنان شفاعت مى‌كنند)؟! اگر راست مى‌گويند معبودان خود را بياورند!

يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ ساقٍ وَ يُدْعَوْنَ إِلَي السُّجُودِ فَلا يَسْتَطِيعُونَ

(به خاطر بياوريد) روزى را كه ساق پاها (از وحشت) برهنه مى‌گردد و دعوت به سجود مى‌شوند، اما نمى‌توانند (سجود كنند).

خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَ قَدْ كانُوا يُدْعَوْنَ إِلَي السُّجُودِ وَ هُمْ سالِمُونَ

اين در حالى است كه چشمهايشان (از شدت شرمسارى) به زير افتاده، و ذلت و خوارى وجودشان را فراگرفته؛ آنها پيش از اين دعوت به سجود مى‌شدند در حالى كه سالم بودند (ولى امروز ديگر توانايى آن را ندارند)!

فَذَرْنِي وَ مَنْ يُكَذِّبُ بِهٰذَا الْحَدِيثِ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ

اكنون مرا با آنها كه اين سخن را تكذيب مى‌كنند واگذار! ما آنان را از آنجا كه نمى‌دانند به تدريج به سوى عذاب پيش مى‌بريم.

وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ

و به آنها مهلت (بازگشت) مى‌دهم؛ چرا كه نقشه‌هاى من محكم و دقيق است!

أَمْ تَسْئَلُهُمْ أَجْراً فَهُمْ مِنْ مَغْرَمٍ مُثْقَلُونَ

يا اينكه تو از آنها مزدى مى‌طلبى كه پرداختش براى آنها سنگين است؟!

أَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُونَ

يا اسرار غيب نزد آنهاست و آن را مى‌نويسند (و به يكديگر مى‌دهند)؟!

فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تَكُنْ كَصاحِبِ الْحُوتِ إِذْ ناديٰ وَ هُوَ مَكْظُومٌ

اكنون كه چنين است صبر كن و منتظر فرمان پروردگارت باش، و مانند صاحب ماهى [يونس‌] مباش (كه در تقاضاى مجازات قومش عجله كرد و گرفتار مجازات ترك اولى شد) در آن زمان كه با نهايت اندوه خدا را خواند.

لَوْلا أَنْ تَدارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ وَ هُوَ مَذْمُومٌ

و اگر رحمت خدا به ياريش نيامده بود، (از شكم ماهى) بيرون افكنده مى‌شد در حالى كه نكوهيده بود!

فَاجْتَباهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ

ولى پروردگارش او را برگزيد و از صالحان قرار داد!

وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ

نزديك است كافران هنگامى كه آيات قرآن را مى‌شنوند با چشم‌زخم خود تو را از بين ببرند، و مى‌گويند: «او ديوانه است!»

وَ ما هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ

در حالى كه اين (قرآن) جز مايه بيدارى براى جهانيان نيست!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ الْحَاقَّةُ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ (روز رستاخيز) روزى است كه مسلما واقع مى‌شود!

مَا الْحَاقَّةُ

چه روز واقع شدنى!

وَ ما أَدْراكَ مَا الْحَاقَّةُ

و تو چه مى‌دانى آن روز واقع شدنى چيست؟!

كَذَّبَتْ ثَمُودُ وَ عادٌ بِالْقارِعَةِ

قوم «ثمود» و «عاد» عذاب كوبنده الهى را انكار كردند (و نتيجه شومش را ديدند)!

فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ

اما قوم «ثمود» با عذابى سركش هلاك شدند!

وَ أَمَّا عادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عاتِيَةٍ

و اما قوم «عاد» با تندبادى طغيانگر و سرد و پرصدا به هلاكت رسيدند،

سَخَّرَها عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيالٍ وَ ثَمانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُوماً فَتَرَي الْقَوْمَ فِيها صَرْعيٰ كَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ خاوِيَةٍ

(خداوند) اين تندباد بنيان‌كن را هفت شب و هشت روز پى در پى بر آنها مسلط ساخت، (و اگر آنجا بودى) مى‌ديدى كه آن قوم همچون تنه‌هاى پوسيده و تو خالى درختان نخل در ميان اين تند باد روى زمين افتاده و هلاك شده‌اند!

فَهَلْ تَريٰ لَهُمْ مِنْ باقِيَةٍ

آيا كسى از آنها را باقى مى‌بينى؟!

وَ جاءَ فِرْعَوْنُ وَ مَنْ قَبْلَهُ وَ الْمُؤْتَفِكاتُ بِالْخاطِئَةِ

و فرعون و كسانى كه پيش از او بودند و همچنين اهل شهرهاى زير و رو شده [قوم لوط] مرتكب گناهان بزرگ شدند،

فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رابِيَةً

و با فرستاده پروردگارشان مخالفت كردند؛ و خداوند (نيز) آنها را به عذاب شديدى گرفتار ساخت!

إِنَّا لَمَّا طَغَي الْماءُ حَمَلْناكُمْ فِي الْجارِيَةِ

و هنگامى كه آب طغيان كرد، ما شما را سوار بر كشتى كرديم،

لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَها أُذُنٌ واعِيَةٌ

تا آن را وسيله تذكرى براى شما قرار دهيم و گوشهاى شنوا آن را دريابد و بفهمد.

فَإِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ نَفْخَةٌ واحِدَةٌ

به محض اينكه يك بار در «صور» دميده شود،

وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُكَّتا دَكَّةً واحِدَةً

و زمين و كوه‌ها از جا برداشته شوند و يكباره در هم كوبيده و متلاشى گردند،

فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْواقِعَةُ

در آن روز «واقعه عظيم» روى مى‌دهد،

وَ انْشَقَّتِ السَّماءُ فَهِيَ يَوْمَئِذٍ واهِيَةٌ

و آسمان از هم مى‌شكافد و سست مى‌گردد و فرومى‌ريزد!

وَ الْمَلَكُ عَليٰ أَرْجائِها وَ يَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمانِيَةٌ

فرشتگان در اطراف آسمان قرار مى‌گيرند (و براى انجام مأموريتها آماده مى‌شوند)؛ و آن روز عرش پروردگارت را هشت فرشته بر فراز همه آنها حمل مى‌كنند!

يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لا تَخْفيٰ مِنْكُمْ خافِيَةٌ

در آن روز همگى به پيشگاه خدا عرضه مى‌شويد و چيزى از كارهاى شما پنهان نمى‌ماند!

فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هاؤُمُ اقْرَؤُا كِتابِيَهْ

پس كسى كه نامه اعمالش را به دست راستش دهند (از شدت شادى و مباهات) فرياد مى‌زند كه: « (اى اهل محشر!) نامه اعمال مرا بگيريد و بخوانيد!

إِنِّي ظَنَنْتُ أَنِّي مُلاقٍ حِسابِيَهْ

من يقين داشتم كه (قيامتى در كار است و) به حساب اعمالم مى‌رسم!»

فَهُوَ فِي عِيشَةٍ راضِيَةٍ

او در يك زندگى (كاملا) رضايتبخش قرار خواهد داشت،

فِي جَنَّةٍ عالِيَةٍ

در بهشتى عالى،

قُطُوفُها دانِيَةٌ

كه ميوه هايش در دسترس است!

كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِي الْأَيَّامِ الْخالِيَةِ

(و به آنان گفته مى‌شود:) بخوريد و بياشاميد گوارا در برابر اعمالى كه در ايام گذشته انجام داديد!

وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ بِشِمالِهِ فَيَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُوتَ كِتابِيَهْ

اما كسى كه نامه اعمالش را به دست چپش بدهند مى‌گويد: «اى كاش هرگز نامه اعمالم را به من نمى‌دادند.

وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِيَهْ

و نمى‌دانستم حساب من چيست!

يا لَيْتَها كانَتِ الْقاضِيَةَ

اى كاش مرگم فرا مى‌رسيد!

ما أَغْنيٰ عَنِّي مالِيَهْ

مال و ثروتم هرگز مرا بى‌نياز نكرد،

هَلَكَ عَنِّي سُلْطانِيَهْ

قدرت من نيز از دست رفت!»

خُذُوهُ فَغُلُّوهُ

او را بگيريد و دربند و زنجيرش كنيد!

ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ

سپس او را در دوزخ بيفكنيد!

ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُكُوهُ

بعد او را به زنجيرى كه هفتاد ذراع است ببنديد؛

إِنَّهُ كانَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ

چرا كه او هرگز به خداوند بزرگ ايمان نمى‌آورد،

وَ لا يَحُضُّ عَليٰ طَعامِ الْمِسْكِينِ

و هرگز مردم را بر اطعام مستمندان تشويق نمى‌نمود؛

فَلَيْسَ لَهُ الْيَوْمَ هاهُنا حَمِيمٌ

از اين رو امروز هم در اينجا يار مهربانى ندارد،

وَ لا طَعامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِينٍ

و نه طعامى، جز از چرك و خون!

لا يَأْكُلُهُ إِلَّا الْخاطِئُونَ

غذايى كه جز خطاكاران آن را نمى‌خورند!

فَلا أُقْسِمُ بِما تُبْصِرُونَ

سوگند به آنچه مى‌بينيد،

وَ ما لا تُبْصِرُونَ

و آنچه نمى‌بينيد،

إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ

كه اين قرآن گفتار رسول بزرگوارى است،

وَ ما هُوَ بِقَوْلِ شاعِرٍ قَلِيلاً ما تُؤْمِنُونَ

و گفته شاعرى نيست، اما كمتر ايمان مى‌آوريد!

وَ لا بِقَوْلِ كاهِنٍ قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ

ه گفته كاهنى، هر چند كمتر متذكر مى‌شويد!

تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ

كلامى است كه از سوى پروردگار عالميان نازل شده است!

وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ

اگر او سخنى دروغ بر ما مى‌بست،

لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ

ما او را با قدرت مى‌گرفتيم،

ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ

سپس رگ قلبش را قطع مى‌كرديم،

فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ

و هيچ كس از شما نمى‌توانست از (مجازات) او مانع شود!

وَ إِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِلْمُتَّقِينَ

و آن مسلما تذكرى براى پرهيزگاران است!

وَ إِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنْكُمْ مُكَذِّبِينَ

و ما مى‌دانيم كه بعضى از شما (آن را) تكذيب مى‌كنيد!

وَ إِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَي الْكافِرِينَ

و آن مايه حسرت كافران است!

وَ إِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ

و آن يقين خالص است!

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ

حال كه چنين است به نام پروردگار بزرگت تسبيح گوى!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ تقاضاكننده‌اى تقاضاى عذابى كرد كه واقع شد!

لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ

اين عذاب مخصوص كافران است، و هيچ كس نمى‌تواند آن را دفع كند،

مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعارِجِ

از سوى خداوند ذى المعارج [خداوندى كه فرشتگانش بر آسمانها صعود و عروج مى‌كنند]!

تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ

فرشتگان و روح [فرشته مقرب خداوند] بسوى او عروج مى‌كنند در آن روزى كه مقدارش پنجاه هزار سال است!

فَاصْبِرْ صَبْراً جَمِيلاً

پس صبر جميل پيشه كن،

إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً

زيرا آنها آن روز را دور مى‌بينند،

وَ نَراهُ قَرِيباً

و ما آن را نزديك مى‌بينيم!

يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُ كَالْمُهْلِ

همان روز كه آسمان همچون فلز گداخته مى‌شود،

وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ

و كوه‌ها مانند پشم رنگين متلاشى خواهد بود،

وَ لا يَسْئَلُ حَمِيمٌ حَمِيماً

و هيچ دوست صميمى سراغ دوستش را نمى‌گيرد!

يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ

آنها را نشانشان مى‌دهند (ولى هر كس گرفتار كار خويشتن است)، چنان است كه گنهكار دوست مى‌دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند،

وَ صاحِبَتِهِ وَ أَخِيهِ

و همسر و برادرش را،

وَ فَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ

و قبيله‌اش را كه هميشه از او حمايت مى‌كرد،

وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ يُنْجِيهِ

و همه مردم روى زمين را تا مايه نجاتش گردند؛

كَلاَّ إِنَّها لَظيٰ

اما هرگز چنين نيست (كه با اينها بتوان نجات يافت، آرى) شعله‌هاى سوزان آتش است،

نَزَّاعَةً لِلشَّويٰ

دست و پا و پوست سر را مى‌كند و مى‌برد!

تَدْعُوا مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّيٰ

و كسانى را كه به فرمان خدا پشت كردند صدا مى‌زند،

وَ جَمَعَ فَأَوْعيٰ

و (همچنين آنها كه) اموال را جمع و ذخيره كردند!

إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً

به يقين انسان حريص و كم‌طاقت آفريده شده است،

إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً

هنگامى كه بدى به او رسد بيتابى مى‌كند،

وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً

و هنگامى كه خوبى به او رسد مانع ديگران مى‌شود (و بخل مى‌ورزد)،

إِلَّا الْمُصَلِّينَ

مگر نمازگزاران،

الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ

آنها كه نمازها را پيوسته بجا مى‌آورند،

وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ

و آنها كه در اموالشان حق معلومى است ...

لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ

براى تقاضاكننده و محروم،

وَ الَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ

و آنها كه به روز جزا ايمان دارند،

وَ الَّذِينَ هُمْ مِنْ عَذابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ

و آنها كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند،

إِنَّ عَذابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ

چرا كه هيچ كس از عذاب پروردگارش در امان نيست،

وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ

و آنها كه دامان خويش را (از بى‌عفتى) حفظ مى‌كنند،

إِلَّا عَليٰ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ

جز با همسران و كنيزان (كه در حكم همسرند آميزش ندارند)، چرا كه در بهره‌گيرى از اينها مورد سرزنش نخواهند بود!

فَمَنِ ابْتَغيٰ وَراءَ ذٰلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ

و هر كس جز اينها را طلب كند، متجاوز است!

وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ

و آنها كه امانتها و عهد خود را رعايت مى‌كنند،

وَ الَّذِينَ هُمْ بِشَهاداتِهِمْ قائِمُونَ

و آنها كه با اداى شهادتشان قيام مى‌نمايند،

وَ الَّذِينَ هُمْ عَليٰ صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ

و آنها كه بر نماز مواظبت دارند،

أُولئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ

آنان در باغهاى بهشتى (پذيرايى و) گرامى داشته مى‌شوند.

فَما لِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ

اين كافران را چه مى‌شود كه با سرعت نزد تو مى‌آيند ...

عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ عِزِينَ

از راست و چپ، گروه گروه (و آرزوى بهشت دارند)!

أَ يَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ

آيا هر يك از آنها (با اين اعمال زشتش) طمع دارد كه او را در بهشت پر نعمت الهى وارد كنند؟!

كَلاَّ إِنَّا خَلَقْناهُمْ مِمَّا يَعْلَمُونَ

هرگز چنين نيست؛ ما آنها را از آنچه خودشان مى‌دانند آفريده‌ايم!

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُونَ

سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها كه ما قادريم ...

عَليٰ أَنْ نُبَدِّلَ خَيْراً مِنْهُمْ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ

كه جاى آنان را به كسانى بدهيم كه از آنها بهترند؛ و ما هرگز مغلوب نخواهيم شد!

فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَ يَلْعَبُوا حَتَّي يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ

آنان را به حال خود واگذار تا در باطل خود فروروند و بازى كنند تا زمانى كه روز موعود خود را ملاقات نمايند!

يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِليٰ نُصُبٍ يُوفِضُونَ

همان روز كه از قبرها بسرعت خارج مى‌شوند، گويى به سوى بتها مى‌دوند ...

خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذٰلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ

در حالى كه چشمهايشان از شرم و وحشت به زير افتاده، و پرده‌اى از ذلت و خوارى آنها را پوشانده است! اين همان روزى است كه به آنها وعده داده مى‌شد!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِليٰ قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ ما نوح را به سوى قومش فرستاديم و گفتيم: «قوم خود را انذار كن پيش از آنكه عذاب دردناك به سراغشان آيد!»

قالَ يا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ

گفت: «اى قوم! من براى شما بيم‌دهنده آشكارى هستم،

أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِيعُونِ

كه خدا را پرستش كنيد و از مخالفت او بپرهيزيد و مرا اطاعت نماييد!

يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِليٰ أَجَلٍ مُسَمًّي إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

اگر چنين كنيد، خدا گناهانتان را مى‌آمرزد و تا زمان معينى شما را عمر مى‌دهد؛ زيرا هنگامى كه اجل الهى فرا رسد، تأخيرى نخواهد داشت اگر مى‌دانستيد!»

قالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلاً وَ نَهاراً

(نوح) گفت: «پروردگارا! من قوم خود را شب و روز (بسوى تو) دعوت كردم،

فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعائِي إِلَّا فِراراً

اما دعوت من چيزى جز فرار از حق بر آنان نيفزود!

وَ إِنِّي كُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِي آذانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِيابَهُمْ وَ أَصَرُّوا وَ اسْتَكْبَرُوا اسْتِكْباراً

و من هر زمان آنها را دعوت كردم كه (ايمان بياورند و) تو آنها را بيامرزى، انگشتان خويش را در گوشهايشان قرار داده و لباسهايشان را بر خود پيچيدند، و در مخالفت اصرار ورزيدند و به شدت استكبار كردند!

ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهاراً

سپس من آنها را با صداى بلند (به اطاعت فرمان تو) دعوت كردم،

ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَ أَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً

سپس آشكارا و نهان (حقيقت توحيد و ايمان را) براى آنان بيان داشتم!

فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً

به آنها گفتم: «از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است ...

يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً

تا بارانهاى پربركت آسمان را پى در پى بر شما فرستد،

وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً

و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند و باغهاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختيارتان قرار دهد!

ما لَكُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً

چرا شما براى خدا عظمت قائل نيستيد؟!

وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْواراً

در حالى كه شما را در مراحل مختلف آفريد (تا از نطفه به انسان كامل رسيديد)!

أَ لَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَماواتٍ طِباقاً

آيا نمى‌دانيد چگونه خداوند هفت آسمان را يكى بالاى ديگرى آفريده است،

وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً

و ماه را در ميان آسمانها مايه روشنايى، و خورشيد را چراغ فروزانى قرار داده است؟!

وَ اللَّهُ أَنْبَتَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ نَباتاً

و خداوند شما را همچون گياهى از زمين رويانيد،

ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيها وَ يُخْرِجُكُمْ إِخْراجاً

سپس شما را به همان زمين بازمى‌گرداند، و بار ديگر شما را خارج مى‌سازد!

وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ بِساطاً

و خداوند زمين را براى شما فرش گسترده‌اى قرار داد ...

لِتَسْلُكُوا مِنْها سُبُلاً فِجاجاً

تا از راههاى وسيع و دره‌هاى آن بگذريد (و به هر جا مى‌خواهيد برويد)!»

قالَ نُوحٌ رَبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَ اتَّبَعُوا مَنْ لَمْ يَزِدْهُ مالُهُ وَ وَلَدُهُ إِلَّا خَساراً

نوح (بعد از نوميدى از هدايت آنان) گفت: «پروردگارا! آنها نافرمانى من كردند و از كسانى پيروى نمودند كه اموال و فرزندانشان چيزى جز زيانكارى بر آنها نيفزوده است!

وَ مَكَرُوا مَكْراً كُبَّاراً

و (اين رهبران گمراه) مكر عظيمى به كار بردند ...

وَ قالُوا لا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَ لا تَذَرُنَّ وَدًّا وَ لا سُواعاً وَ لا يَغُوثَ وَ يَعُوقَ وَ نَسْراً

و گفتند: دست از خدايان و بتهاى خود برنداريد (به خصوص) بتهاى «ود»، «سواع»، «يغوث»، «يعوق» و «نسر» را رها نكنيد!

وَ قَدْ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلالاً

و آنها گروه بسيارى را گمراه كردند! خداوندا، ظالمان را جز ضلالت ميفزا!»

مِمَّا خَطِيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا ناراً فَلَمْ يَجِدُوا لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْصاراً

(آرى، سرانجام) همگى بخاطر گناهانشان غرق شدند و در آتش دوزخ وارد گشتند، و جز خدا ياورانى براى خود نيافتند!

وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَي الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً

نوح گفت: «پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روى زمين باقى مگذار!

إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا إِلَّا فاجِراً كَفَّاراً

چرا كه اگر آنها را باقى بگذارى، بندگانت را گمراه مى‌كنند و جز نسلى فاجر و كافر به وجود نمى‌آورند!

رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوالِدَيَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَباراً

پروردگارا! مرا، و پدر و مادرم و تمام كسانى را كه با ايمان وارد خانه من شدند، و جميع مردان و زنان باايمان را بيامرز؛ و ظالمان را جز هلاكت ميفزا!»

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ بگو: به من وحى شده است كه جمعى از جن به سخنانم گوش فرا داده‌اند، سپس گفته‌اند: «ما قرآن عجيبى شنيده‌ايم ...

يَهْدِي إِلَي الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنا أَحَداً

كه به راه راست هدايت مى‌كند، پس ما به آن ايمان آورده‌ايم و هرگز كسى را شريك پروردگارمان قرار نمى‌دهيم!

وَ أَنَّهُ تَعاليٰ جَدُّ رَبِّنا مَا اتَّخَذَ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً

و اينكه بلند است مقام با عظمت پروردگار ما، و او هرگز براى خود همسر و فرزندى انتخاب نكرده است!

وَ أَنَّهُ كانَ يَقُولُ سَفِيهُنا عَلَي اللَّهِ شَطَطاً

و اينكه سفيه ما (ابليس) درباره خداوند سخنان ناروا مى‌گفت!

وَ أَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلَي اللَّهِ كَذِباً

و اينكه ما گمان مى‌كرديم كه انس و جن هرگز بر خدا دروغ نمى‌بندند!

وَ أَنَّهُ كانَ رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهَقاً

و اينكه مردانى از بشر به مردانى از جن پناه مى‌بردند، و آنها سبب افزايش گمراهى و طغيانشان مى‌شدند!

وَ أَنَّهُمْ ظَنُّوا كَما ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَداً

و اينكه آنها گمان كردند- همان‌گونه كه شما گمان مى‌كرديد- كه خداوند هرگز كسى را (به نبوت) مبعوث نمى‌كند!

وَ أَنَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدِيداً وَ شُهُباً

و اينكه ما آسمان را جستجو كرديم و همه را پر از محافظان قوى و تيرهاى شهاب يافتيم!

وَ أَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً

و اينكه ما پيش از اين به استراق سمع در آسمانها مى‌نشستيم؛ اما اكنون هر كس بخواهد استراق سمع كند، شهابى را در كمين خود مى‌يابد!

وَ أَنَّا لا نَدْرِي أَ شَرٌّ أُرِيدَ بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَداً

و اينكه (با اين اوضاع) ما نمى‌دانيم آيا اراده شرى درباره اهل زمين شده يا پروردگارشان خواسته است آنان را هدايت كند؟!

وَ أَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذٰلِكَ كُنَّا طَرائِقَ قِدَداً

و اينكه در ميان ما، افرادى صالح و افرادى غير صالحند؛ و ما گروه‌هاى متفاوتى هستيم!

وَ أَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعْجِزَ اللَّهَ فِي الْأَرْضِ وَ لَنْ نُعْجِزَهُ هَرَباً

و اينكه ما يقين داريم هرگز نمى‌توانيم بر اراده خداوند در زمين غالب شويم و نمى‌توانيم از (پنجه قدرت) او بگريزيم!

وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُديٰ آمَنَّا بِهِ فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلا يَخافُ بَخْساً وَ لا رَهَقاً

و اينكه ما هنگامى كه هدايت قرآن را شنيديم به آن ايمان آورديم؛ و هر كس به پروردگارش ايمان بياورد، نه از نقصان مى‌ترسد و نه از ظلم!

وَ أَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَ مِنَّا الْقاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولئِكَ تَحَرَّوْا رَشَداً

و اينكه گروهى از ما مسلمان و گروهى ظالمند؛ هر كس اسلام را اختيار كند راه راست را برگزيده است،

وَ أَمَّا الْقاسِطُونَ فَكانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً

و اما ظالمان آتشگيره و هيزم دوزخند!

وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَي الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْناهُمْ ماءً غَدَقاً

و اينكه اگر آنها [جن و انس‌] در راه (ايمان) استقامت ورزند، با آب فراوان سيرابشان مى‌كنيم!

لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ مَنْ يُعْرِضْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْهُ عَذاباً صَعَداً

هدف اين است كه ما آنها را با اين نعمت فراوان بيازماييم؛ و هر كس از ياد پروردگارش روى گرداند، او را به عذاب شديد و فزاينده‌اى گرفتار مى‌سازد!

وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً

و اينكه مساجد از آن خداست، پس هيچ كس را با خدا نخوانيد!

وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَداً

و اينكه هنگامى كه بنده خدا [محمد (ص)] به عبادت برمى‌خاست و او را مى‌خواند، گروهى پيرامون او بشدت ازدحام مى‌كردند!»

قُلْ إِنَّما أَدْعُوا رَبِّي وَ لا أُشْرِكُ بِهِ أَحَداً

بگو: «من تنها پروردگارم را مى‌خوانم و هيچ كس را شريك او قرار نمى‌دهم!»

قُلْ إِنِّي لا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا رَشَداً

بگو: «من مالك زيان و هدايتى براى شما نيستم!»

قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَ لَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً

بگو: « (اگر من نيز بر خلاف فرمانش رفتار كنم) هيچ كس مرا در برابر او حمايت نمى‌كند و پناهگاهى جز او نمى‌يابم؛

إِلَّا بَلاغاً مِنَ اللَّهِ وَ رِسالاتِهِ وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها أَبَداً

تنها وظيفه من ابلاغ از سوى خدا و رساندن رسالات اوست؛ و هر كس نافرمانى خدا و رسولش كند، آتش دوزخ از آن اوست و جاودانه در آن مى‌مانند!

حَتَّي إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً

(اين كار شكنى كفار هم چنان ادامه مى‌يابد) تا آنچه را به آنها وعده داده شده ببينند؛ آن گاه مى‌دانند چه كسى ياورش ضعيفتر و جمعيتش كمتر است!

قُلْ إِنْ أَدْرِي أَ قَرِيبٌ ما تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُ رَبِّي أَمَداً

بگو: «من نمى‌دانم آنچه به شما وعده داده شده نزديك است يا پروردگارم زمانى براى آن قرار مى‌دهد؟!

عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَليٰ غَيْبِهِ أَحَداً

داناى غيب اوست و هيچ كس را بر اسرار غيبش آگاه نمى‌سازد،

إِلَّا مَنِ ارْتَضيٰ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً

مگر رسولانى كه آنان را برگزيده و مراقبينى از پيش رو و پشت سر براى آنها قرار مى‌دهد ...

لِيَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ وَ أَحاطَ بِما لَدَيْهِمْ وَ أَحْصيٰ كُلَّ شَيْءٍ عَدَداً

تا بداند پيامبرانش رسالتهاى پروردگارشان را ابلاغ كرده‌اند؛ و او به آنچه نزد آنهاست احاطه دارد و همه چيز را احصار كرده است!»

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ اى جامه به خود پيچيده!

قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلاً

شب را، جز كمى، بپاخيز!

نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلاً

نيمى از شب را، يا كمى از آن كم كن،

أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلاً

يا بر نصف آن بيفزا، و قرآن را با دقت و تأمل بخوان؛

إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقِيلاً

چرا كه ما بزودى سخنى سنگين به تو القا خواهيم كرد!

إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلاً

مسلما نماز و عبادت شبانه پابرجاتر و با استقامت‌تر است!

إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَوِيلاً

و تو در روز تلاش مستمر و طولانى خواهى داشت!

وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلاً

و نام پروردگارت را ياد كن و تنها به او دل ببند!

رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلاً

همان پروردگار شرق و غرب كه معبودى جز او نيست، او را نگاهبان و وكيل خود انتخاب كن،

وَ اصْبِرْ عَليٰ ما يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِيلاً

و در برابر آنچه (دشمنان) مى‌گويند شكيبا باش و بطرزى شايسته از آنان دورى گزين!

وَ ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَ مَهِّلْهُمْ قَلِيلاً

و مرا با تكذيب‌كنندگان صاحب نعمت واگذار، و آنها را كمى مهلت ده،

إِنَّ لَدَيْنا أَنْكالاً وَ جَحِيماً

كه نزد ما غل و زنجيرها و (آتش) دوزخ است،

وَ طَعاماً ذا غُصَّةٍ وَ عَذاباً أَلِيماً

و غذايى گلوگير، و عذابى دردناك،

يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثِيباً مَهِيلاً

در آن روز كه زمين و كوه‌ها سخت به لرزه درمى‌آيد، و كوه‌ها (چنان درهم كوبيده مى‌شود كه) به شكل توده‌هايى از شن نرم درمى‌آيد!

إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِليٰ فِرْعَوْنَ رَسُولاً

ما پيامبرى به سوى شما فرستاديم كه گواه بر شماست، همان گونه كه به سوى فرعون رسولى فرستاديم!

فَعَصيٰ فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلاً

(ولى) فرعون به مخالفت و نافرمانى آن رسول برخاست، و ما او را سخت مجازات كرديم!

فَكَيْفَ تَتَّقُونَ إِنْ كَفَرْتُمْ يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً

شما (نيز) اگر كافر شويد، چگونه خود را (از عذاب الهى) بر كنار مى‌داريد؟! در آن روز كه كودكان را پير مى‌كند،

السَّماءُ مُنْفَطِرٌ بِهِ كانَ وَعْدُهُ مَفْعُولاً

و آسمان از هم شكافته مى‌شود، و وعده او شدنى و حتمى است.

إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِليٰ رَبِّهِ سَبِيلاً

اين هشدار و تذكرى است، پس هر كس بخواهد راهى به سوى پروردگارش برمى‌گزيند!

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنيٰ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْكُمْ فَاقْرَءُوا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضيٰ وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَءُوا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

پروردگارت مى‌داند كه تو و گروهى از آنها كه با تو هستند نزديك دو سوم از شب يا نصف يا ثلث آن را به پا مى‌خيزند؛ خداوند شب و روز را اندازه‌گيرى مى‌كند؛ او مى‌داند كه شما نمى‌توانيد مقدار آن را (به دقت) اندازه‌گيرى كنيد (براى عبادت كردن)، پس شما را بخشيد؛ اكنون آنچه براى شما ميسر است قرآن بخوانيد او مى‌داند بزودى گروهى از شما بيمار مى‌شوند، و گروهى ديگر براى به دست آوردن فضل الهى (و كسب روزى) به سفر مى‌روند، و گروهى ديگر در راه خدا جهاد مى‌كنند (و از تلاوت قرآن بازمى‌مانند)، پس به اندازه‌اى كه براى شما ممكن است از آن تلاوت كنيد و نماز را بر پا داريد و زكات بپردازيد و به خدا «قرض الحسنه» دهيد [در راه او انفاق نماييد] و (بدانيد) آنچه را از كارهاى نيك براى خود از پيش مى‌فرستيد نزد خدا به بهترين وجه و بزرگترين پاداش خواهيد يافت؛ و از خدا آمرزش بطلبيد كه خداوند آمرزنده و مهربان است!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ يا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ اى جامه خواب به خود پيچيده (و در بستر آرميده)!

قُمْ فَأَنْذِرْ

برخيز و انذار كن (و عالميان را بيم ده)،

وَ رَبَّكَ فَكَبِّرْ

و پروردگارت را بزرگ بشمار،

وَ ثِيابَكَ فَطَهِّرْ

و لباست را پاك كن،

وَ الرُّجْزَ فَاهْجُرْ

و از پليدى دورى كن،

وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ

و منت مگذار و فزونى مطلب،

وَ لِرَبِّكَ فَاصْبِرْ

و بخاطر پروردگارت شكيبايى كن!

فَإِذا نُقِرَ فِي النَّاقُورِ

هنگامى كه در «صور» دميده شود،

فَذٰلِكَ يَوْمَئِذٍ يَوْمٌ عَسِيرٌ

آن روز، روز سختى است،

عَلَي الْكافِرِينَ غَيْرُ يَسِيرٍ

و براى كافران آسان نيست!

ذَرْنِي وَ مَنْ خَلَقْتُ وَحِيداً

مرا با كسى كه او را خود به تنهايى آفريده‌ام واگذار!

وَ جَعَلْتُ لَهُ مالاً مَمْدُوداً

همان كسى كه براى او مال گسترده‌اى قرار دادم،

وَ بَنِينَ شُهُوداً

و فرزندانى كه همواره نزد او (و در خدمت او) هستند،

وَ مَهَّدْتُ لَهُ تَمْهِيداً

و وسايل زندگى را از هر نظر براى وى فراهم ساختم!

ثُمَّ يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ

باز هم طمع دارد كه بر او بيفزايم!

كَلاَّ إِنَّهُ كانَ لِآياتِنا عَنِيداً

هرگز چنين نخواهد شد؛ چرا كه او نسبت به آيات ما دشمنى مى‌ورزد!

سَأُرْهِقُهُ صَعُوداً

و بزودى او را مجبور مى‌كنم كه از قله زندگى بالا رود (سپس او را به زير مى‌افكنم)!

إِنَّهُ فَكَّرَ وَ قَدَّرَ

او (براى مبارزه با قرآن) انديشه كرد و مطلب را آماده ساخت!

فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ

مرگ بر او باد! چگونه (براى مبارزه با حق) مطلب را آماده كرد!

ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ

باز هم مرگ بر او، چگونه مطلب (و نقشه شيطانى خود را) آماده نمود!

ثُمَّ نَظَرَ

سپس نگاهى افكند،

ثُمَّ عَبَسَ وَ بَسَرَ

بعد چهره درهم كشيد و عجولانه دست به كار شد؛

ثُمَّ أَدْبَرَ وَ اسْتَكْبَرَ

سپس پشت (به حق) كرد و تكبر ورزيد،

فَقالَ إِنْ هٰذا إِلَّا سِحْرٌ يُؤْثَرُ

و سرانجام گفت: «اين (قرآن) چيزى جز افسون و سحرى همچون سحرهاى پيشينيان نيست!

إِنْ هٰذا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ

اين فقط سخن انسان است (نه گفتار خدا)!»

سَأُصْلِيهِ سَقَرَ

(اما) بزودى او را وارد سقر [دوزخ‌] مى‌كنم!

وَ ما أَدْراكَ ما سَقَرُ

و تو نمى‌دانى «سقر» چيست!

لا تُبْقِي وَ لا تَذَرُ

(آتشى است كه) نه چيزى را باقى مى‌گذارد و نه چيزى را رها مى‌سازد!

لَوَّاحَةٌ لِلْبَشَرِ

پوست تن را بكلى دگرگون مى‌كند!

عَلَيْها تِسْعَةَ عَشَرَ

نوزده نفر (از فرشتگان عذاب) بر آن گمارده شده‌اند!

وَ ما جَعَلْنا أَصْحابَ النَّارِ إِلَّا مَلائِكَةً وَ ما جَعَلْنا عِدَّتَهُمْ إِلَّا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ يَزْدادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيماناً وَ لا يَرْتابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ لِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْكافِرُونَ ما ذا أَرادَ اللَّهُ بِهٰذا مَثَلاً كَذٰلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ ما يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ وَ ما هِيَ إِلَّا ذِكْريٰ لِلْبَشَرِ

مأموران دوزخ را فقط فرشتگان (عذاب) قرار داديم، و تعداد آنها را جز براى آزمايش كافران معين نكرديم تا اهل كتاب [يهود و نصارى‌] يقين پيدا كنند و بر ايمان مؤمنان بيفزايد، و اهل كتاب و مؤمنان (در حقانيت اين كتاب آسمانى) ترديد به خود راه ندهند، و بيماردلان و كافران بگويند: «خدا از اين توصيف چه منظورى دارد؟!» (آرى) اين گونه خداوند هر كس را بخواهد گمراه مى‌سازد و هر كس را بخواهد هدايت مى‌كند! و لشكريان پروردگارت را جز او كسى نمى‌داند، و اين جز هشدار و تذكرى براى انسانها نيست!

كَلاَّ وَ الْقَمَرِ

اينچنين نيست كه آنها تصور مى‌كنند سوگند به ماه،

وَ اللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ

و به شب، هنگامى كه (دامن برچيند و) پشت كند،

وَ الصُّبْحِ إِذا أَسْفَرَ

و به صبح هنگامى كه چهره بگشايد،

إِنَّها لَإِحْدَي الْكُبَرِ

كه آن (حوادث هولناك قيامت) از مسائل مهم است!

نَذِيراً لِلْبَشَرِ

هشدار و انذارى است براى همه انسانها،

لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَتَقَدَّمَ أَوْ يَتَأَخَّرَ

براى كسانى از شما كه مى‌خواهند پيش افتند يا عقب بمانند [بسوى هدايت و نيكى پيش روند يا نروند]!

كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ

(آرى) هر كس در گرو اعمال خويش است،

إِلَّا أَصْحابَ الْيَمِينِ

مگر «اصحاب يمين» (كه نامه اعمالشان را به نشانه ايمان و تقوايشان به دست راستشان مى‌دهند)!

فِي جَنَّاتٍ يَتَساءَلُونَ

آنها در باغهاى بهشتند، و سؤال مى‌كنند ...

عَنِ الْمُجْرِمِينَ

از مجرمان:

ما سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ

چه چيز شما را به دوزخ وارد ساخت؟!»

قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ

مى‌گويند: «ما از نمازگزاران نبوديم،

وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ

و اطعام مستمند نمى‌كرديم،

وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضِينَ

و پيوسته با اهل باطل همنشين و همصدا بوديم،

وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ

و همواره روز جزا را انكار مى‌كرديم،

حَتَّي أَتانَا الْيَقِينُ

تا زمانى كه مرگ ما فرا رسيد!»

فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعِينَ

از اين رو شفاعت شفاعت‌كنندگان به حال آنها سودى نمى‌بخشد.

فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْكِرَةِ مُعْرِضِينَ

چرا آنها از تذكر روى گردانند؟!

كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَةٌ

گويى گورخرانى رميده‌اند،

فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ

كه از (مقابل) شيرى فرار كرده‌اند!

بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتيٰ صُحُفاً مُنَشَّرَةً

بلكه هر كدام از آنها انتظار دارد نامه جداگانه‌اى (از سوى خدا) براى او فرستاده شود!

كَلاَّ بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ

چنين نيست كه آنان مى‌گويند، بلكه آنها از آخرت نمى‌ترسند!

كَلاَّ إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ

چنين نيست كه آنها مى‌گويند، آن (قرآن) يك تذكر و يادآورى است!

فَمَنْ شاءَ ذَكَرَهُ

هر كس بخواهد از آن پند مى‌گيرد؛

وَ ما يَذْكُرُونَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْويٰ وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ

و هيچ كس پند نمى‌گيرد مگر اينكه خدا بخواهد؛ او اهل تقوا و اهل آمرزش است!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ لا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيامَةِ

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ سوگند به روز قيامت،

وَ لا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ

و سوگند به (نفس لوامه و) و جدان بيدار و ملامتگر (كه رستاخيز حق است)!

أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ

آيا انسان مى‌پندارد كه هرگز استخوانهاى او را جمع نخواهيم كرد؟!

بَليٰ قادِرِينَ عَليٰ أَنْ نُسَوِّيَ بَنانَهُ

آرى قادريم كه (حتى خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتب كنيم!

بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَهُ

(انسان شك در معاد ندارد) بلكه او مى‌خواهد (آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قيامت) در تمام عمر گناه كند!

يَسْئَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ

(از اين رو) مى‌پرسد: «قيامت كى خواهد بود»!

فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ

(بگو:) در آن هنگام كه چشمها از شدت وحشت به گردش درآيد،

وَ خَسَفَ الْقَمَرُ

و ماه بى‌نور گردد،

وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ

و خورشيد و ماه يك جا جمع شوند،

يَقُولُ الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ

آن روز انسان مى‌گويد: «راه فرار كجاست؟!»

كَلاَّ لا وَزَرَ

هرگز چنين نيست، راه فرار و پناهگاهى وجود ندارد!

إِليٰ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمُسْتَقَرُّ

آن روز قرارگاه نهايى تنها بسوى پروردگار تو است؛

يُنَبَّؤُا الْإِنْسانُ يَوْمَئِذٍ بِما قَدَّمَ وَ أَخَّرَ

و در آن روز انسان را از تمام كارهايى كه از پيش يا پس فرستاده آگاه مى‌كنند!

بَلِ الْإِنْسانُ عَليٰ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ

بلكه انسان خودش از وضع خود آگاه است،

وَ لَوْ أَلْقيٰ مَعاذِيرَهُ

هر چند (در ظاهر) براى خود عذرهايى بتراشد!

لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ

زبانت را بخاطر عجله براى خواندن آن [قرآن‌] حركت مده،

إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ

چرا كه جمع كردن و خواندن آن بر عهده ماست!

فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

پس هر گاه آن را خوانديم، از خواندن آن پيروى كن!

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا بَيانَهُ

سپس بيان و (توضيح) آن (نيز) بر عهده ماست!

كَلاَّ بَلْ تُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ

چنين نيست كه شما مى‌پنداريد (و دلايل معاد را كافى نمى‌دانيد)؛ بلكه شما دنياى زودگذر را دوست داريد (و هوسرانى بى‌قيد و شرط را)!

وَ تَذَرُونَ الْآخِرَةَ

و آخرت را رها مى‌كنيد!

وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ

(آرى) در آن روز صورتهايى شاداب و مسرور است،

إِليٰ رَبِّها ناظِرَةٌ

و به پروردگارش مى‌نگرد!

وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ

و در آن روز صورتهايى عبوس و در هم كشيده است،

تَظُنُّ أَنْ يُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ

زيرا مى‌داند عذابى در پيش دارد كه پشت را در هم مى‌شكند!

كَلاَّ إِذا بَلَغَتِ التَّراقِيَ

چنين نيست (كه انسان مى‌پندارد! او ايمان نمى‌آورد) تا موقعى كه جان به گلوگاهش رسد،

وَ قِيلَ مَنْ راقٍ

و گفته شود: «آيا كسى هست كه (اين بيمار را از مرگ) نجات دهد؟!»

وَ ظَنَّ أَنَّهُ الْفِراقُ

و به جدايى از دنيا يقين پيدا كند،

وَ الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ

و ساق پاها (از سختى جان‌دادن) به هم بپيچد!

إِليٰ رَبِّكَ يَوْمَئِذٍ الْمَساقُ

(آرى) در آن روز مسير همه بسوى (دادگاه) پروردگارت خواهد بود!

فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّيٰ

(در آن روز گفته مى‌شود:) او هرگز ايمان نياورد و نماز نخواند،

وَ لٰكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّيٰ

بلكه تكذيب كرد و روى‌گردان شد،

ثُمَّ ذَهَبَ إِليٰ أَهْلِهِ يَتَمَطَّيٰ

سپس بسوى خانواده خود بازگشت در حالى كه متكبرانه قدم برمى‌داشت!

أَوْليٰ لَكَ فَأَوْليٰ

(با اين اعمال) عذاب الهى براى تو شايسته‌تر است، شايسته‌تر!

ثُمَّ أَوْليٰ لَكَ فَأَوْليٰ

سپس عذاب الهى براى تو شايسته‌تر است، شايسته‌تر!

أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُديً

آيا انسان گمان مى‌كند بى‌هدف رها مى‌شود؟!

أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍّ يُمْنيٰ

آيا او نطفه‌اى از منى كه در رحم ريخته مى‌شود نبود؟!

ثُمَّ كانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّيٰ

سپس بصورت خون بسته در آمد، و خداوند او را آفريد و موزون ساخت،

فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثيٰ

و از او دو زوج مرد و زن آفريد!

أَ لَيْسَ ذٰلِكَ بِقادِرٍ عَليٰ أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتيٰ

آيا چنين كسى قادر نيست كه مردگان را زنده كند؟!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ هَلْ أَتيٰ عَلَي الْإِنْسانِ حِينٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُنْ شَيْئاً مَذْكُوراً

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ آيا زمانى طولانى بر انسان گذشت كه چيز قابل ذكرى نبود؟!

إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْناهُ سَمِيعاً بَصِيراً

ما انسان را از نطفه مختلطى آفريديم، و او را مى‌آزماييم؛ (بدين جهت) او را شنوا و بينا قرار داديم!

إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبِيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً

ما راه را به او نشان داديم، خواه شاكر باشد (و پذيرا گردد) يا ناسپاس!

إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالاً وَ سَعِيراً

ما براى كافران، زنجيرها و غلها و شعله‌هاى سوزان آتش آماده كرده‌ايم!

إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً

به يقين ابرار (و نيكان) از جامى مى‌نوشند كه با عطر خوشى آميخته است،

عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَها تَفْجِيراً

از چشمه‌اى كه بندگان خاص خدا از آن مى‌نوشند، و از هر جا بخواهند آن را جارى مى‌سازند!

يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً

آنها به نذر خود وفا مى‌كنند، و از روزى كه شر و عذابش گسترده است مى‌ترسند،

وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَليٰ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً

و غذاى (خود) را با اينكه به آن علاقه (و نياز) دارند، به «مسكين» و «يتيم» و «اسير» مى‌دهند!

إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً

(و مى‌گويند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مى‌كنيم، و هيچ پاداش و سپاسى از شما نمى‌خواهيم!

إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً

ما از پروردگارمان خائفيم در آن روزى كه عبوس و سخت است!

فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذٰلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً

(بخاطر اين عقيده و عمل) خداوند آنان را از شر آن روز نگه مى‌دارد و آنها را مى‌پذيرد در حالى كه غرق شادى و سرورند!

وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً

و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهاى حرير بهشتى را به آنها پاداش مى‌دهد!

مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَي الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِيراً

اين در حالى است كه در بهشت بر تختهاى زيبا تكيه كرده‌اند، نه آفتاب را در آنجا مى‌بينند و نه سرما را!

وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلاً

و در حالى است كه سايه‌هاى درختان بهشتى بر آنها فرو افتاده و چيدن ميوه‌هايش بسيار آسان است!

وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَوارِيرَا

و در گرداگرد آنها ظرفهايى سيمين و قدحهايى بلورين مى‌گردانند (پر از بهترين غذاها و نوشيدنى‌ها)،

قَوارِيرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدِيراً

ظرفهاى بلورينى از نقره، كه آنها را به اندازه مناسب آماده كرده‌اند!

وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً

و در آنجا از جامهايى سيراب مى‌شوند كه لبريز از شراب طهورى آميخته با زنجبيل است،

عَيْناً فِيها تُسَمَّيٰ سَلْسَبِيلاً

از چشمه‌اى در بهشت كه نامش سلسبيل است!

وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً

و بر گردشان (براى پذيرايى) نوجوانانى جاودانى مى‌گردند كه هر گاه آنها را ببينى گمان مى‌كنى مرواريد پراكنده‌اند!

وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً

و هنگامى كه آنجا را ببينى نعمتها و ملك عظيمى را مى‌بينى!

عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً

بر اندام آنها [بهشتيان‌] لباسهايى است از حرير نازك سبز رنگ، و از ديباى ضخيم، و با دستبندهايى از نقره آراسته‌اند، و پروردگارشان شراب طهور به آنان مى‌نوشاند!

إِنَّ هٰذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً

اين پاداش شماست، و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است!

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلاً

مسلما ما قرآن را بر تو نازل كرديم!

فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ كَفُوراً

پس در (تبليغ و اجراى) حكم پروردگارت شكيبا (و با استقامت) باش، و از هيچ گنهكار يا كافرى از آنان اطاعت مكن!

وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً

و نام پروردگارت را هر صبح و شام به ياد آور!

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَ سَبِّحْهُ لَيْلاً طَوِيلاً

و در شبانگاه براى او سجده كن، و مقدارى طولانى از شب، او را تسبيح گوى!

إِنَّ هٰؤُلاءِ يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ يَوْماً ثَقِيلاً

آنها زندگى زودگذر دنيا را دوست دارند، در حالى كه روز سختى را پشت سر خود رها مى‌كنند!

نَحْنُ خَلَقْناهُمْ وَ شَدَدْنا أَسْرَهُمْ وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْدِيلاً

ما آنها را آفريديم و پيوندهاى وجودشان را محكم كرديم، و هر زمان بخواهيم جاى آنان را به گروه ديگرى مى‌دهيم!

إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِليٰ رَبِّهِ سَبِيلاً

اين يك تذكر و يادآورى است، و هر كس بخواهد (با استفاده از آن) راهى به سوى پروردگارش برمى‌گزيند!

وَ ما تَشاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً حَكِيماً

و شما هيچ چيز را نمى‌خواهيد مگر اينكه خدا بخواهد، خداوند دانا و حكيم بوده و هست!

يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَ الظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِيماً

و هر كس را بخواهد (و شايسته بداند) در رحمت (وسيع) خود وارد مى‌كند، و براى ظالمان عذاب دردناكى آماده ساخته است!

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر؛ سوگند به فرشتگانى كه پى در پى فرستاده مى‌شوند،

فَالْعاصِفاتِ عَصْفاً

و آنها كه همچون تند باد حركت مى‌كنند،

وَ النَّاشِراتِ نَشْراً

و سوگند به آنها كه (ابرها را) مى‌گسترانند،

فَالْفارِقاتِ فَرْقاً

و آنها كه جدا مى‌كنند،

فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً

و سوگند به آنها كه آيات بيدارگر (الهى) را (به انبيا) القا مى‌نمايند،

عُذْراً أَوْ نُذْراً

براى اتمام حجت يا براى انذار،

إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ

كه آنچه به شما (درباره قيامت) وعده داده مى‌شود، يقينا واقع‌شدنى است!

فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ

در آن هنگام كه ستارگان محو و تاريك شوند،

وَ إِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ

و (كرات) آسمان از هم بشكافند،

وَ إِذَا الْجِبالُ نُسِفَتْ

و در آن زمان كه كوه‌ها از جا كنده شوند،

وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ

و در آن هنگام كه براى پيامبران (بمنظور اداى شهادت) تعيين وقت شود!

لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ

(اين امر) براى چه روزى به تأخير افتاده؟

لِيَوْمِ الْفَصْلِ

براى روز جدايى (حق از باطل)!

وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الْفَصْلِ

تو چه مى‌دانى روز جدايى چيست!

وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ

واى در آن روز بر تكذيب‌كنندگان!

أَ لَمْ نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ

آيا ما اقوام (مجرم) نخستين را هلاك نكرديم؟!

ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ