بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ عَمَّ يَتَساءَلُونَ

به نام خداى رحمان و رحيم.؛ مردم از چه خبر مهمى پرسش و گفتگو مى‌كنند؟.

عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ

از خبر بزرگ قيامت.

الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ

كه در آن با هم به جدل و اختلاف كلمه برخاستند (چون پيغمبر (ص) به نزول قرآن سخن از خدا و قيامت آغاز فرمود مؤمن و كافر در صدق و كذبش به مجادله پرداختند اين آيات نازل شد).

كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ

چنين نيست كه منكران پنداشته‌اند به زودى (وقت مرگ را) خواهند دانست.

ثُمَّ كَلاَّ سَيَعْلَمُونَ

و البته (بر خطاى خود) به زودى آگاه مى‌شوند.

أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً

آيا ما زمين را مهد آسايش خلق نگردانيديم؟.

وَ الْجِبالَ أَوْتاداً

و كوه‌ها را ميخ‌هايى در آن نساختيم؟.

وَ خَلَقْناكُمْ أَزْواجاً

و شما را جفت (زن و مرد) آفريديم (تا انس و نشاط و فرزند صالح و بقاى نوع بازيابيد).

وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً

و خواب را براى شما مايه قوام حيات و استراحت قرار داديم.

وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِباساً

و پرده سياه شب را ساتر (احوال خلق) گردانيديم.

وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً

و روز روشن را براى تحصيل معاش آنان مقرر داشتيم.

وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً

و بر فراز آنها هفت آسمان محكم بنا كرديم.

وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً

و چراغى (چون خورشيد) رخشان بر افروختيم.

وَ أَنْزَلْنا مِنَ الْمُعْصِراتِ ماءً ثَجَّاجاً

و از فشار و تراكم ابرها آب باران فرو ريختيم.

لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَ نَباتاً

تا بدان آب و دانه و گياه برويانيم.

وَ جَنَّاتٍ أَلْفافاً

و باغهاى پر درخت (و انواع ميوه‌ها) پديد آورديم.

إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كانَ مِيقاتاً

همانا روز فصل (يعنى روز قيامت كه در آن فصل خصومتها شود) وعده‌گاه خلق است.

يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً

آن روزى كه در صور دميده مى‌شود تا شما فوج فوج به محشر وارد شويد.

وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً

و آسمان گشوده شود پس درهاى متعددى از آن باز شود (تا هر فوجى از درى شتابند).

وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَراباً

و كوه‌ها به حركت در آيد و مانند سراب گردد.

إِنَّ جَهَنَّمَ كانَتْ مِرْصاداً

همانا دوزخ در انتظار بدكاران است.

لِلطَّاغِينَ مَآباً

آن دوزخ جايگاه مردم سركش و ستمكار است.

لابِثِينَ فِيها أَحْقاباً

كه در آن دوران‌هاى متمادى عذاب كشند.

لا يَذُوقُونَ فِيها بَرْداً وَ لا شَراباً

هرگز در آنجا قطره‌اى آب سرد و شراب طهور نياشامند (چنان كه در دنيا از علوم انبيا بهره نيافتند).

إِلَّا حَمِيماً وَ غَسَّاقاً

مگر آبى پليد سوزان كه از چرك و خون جهنم است به آنها دهند.

جَزاءً وِفاقاً

كه با كيفر اعمال آنها موافق است.

إِنَّهُمْ كانُوا لا يَرْجُونَ حِساباً

زيرا آنها به روز حساب اميد نداشتند.

وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا كِذَّاباً

و آيات ما را از فرط جهالت سخت تكذيب كردند.

وَ كُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْناهُ كِتاباً

و حال آنكه هر چيز را ما در كتابى به احصاء و شماره رقم كرده‌ايم.

فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذاباً

پس بچشيد (كيفر تكذيب و بدكارى را) كه هرگز بر شما چيزى جز رنج و عذاب دوزخ نيفزاييم (چنان كه شما در دنيا هيچ متنبه نشده و جز بر بدى نيفزوديد).

إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفازاً

براى متقيان در آن جهان رستگارى و آسايش است.

حَدائِقَ وَ أَعْناباً

باغهايى سرسبز و انواعى از انگورها.

وَ كَواعِبَ أَتْراباً

و دختران (زيباى دلربا) كه همه در خوبى و جوانى مانند يكديگرند.

وَ كَأْساً دِهاقاً

و جامهايى پر (از شراب طهور).

لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا كِذَّاباً

هرگز سخن بيهوده و دروغ نشنوند.

جَزاءً مِنْ رَبِّكَ عَطاءً حِساباً

اين (نعمتهاى ابدى) مزدى به عطا و حساب پروردگار تو است.

رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُمَا الرَّحْمٰنِ لا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطاباً

خدايى كه آسمانها و زمين و همه مخلوقاتى كه در بين آسمان و زمين است بيافريده خدايى مهربان است كه در عين مهربانى كسى از قهر و سطوتش با او به گفتگو لب نتواند گشود.

يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِكَةُ صَفًّا لا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمٰنُ وَ قالَ صَواباً

روزى كه آن فرشته بزرگ روح القدس با همه فرشتگان صف زده و به نظم برخيزند و هيچ كس سخن نگويد جز آن كس كه خداى مهربانش اذن دهد و او سخن به صواب گويد.

ذٰلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِليٰ رَبِّهِ مَآباً

چنين روز محقق خواهد شد پس هر كه مى‌خواهد، نزد خداى خود (در آن روز) مقام و منزلتى يابد (در راه ايمان و اطاعت بكوشد).

إِنَّا أَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَرِيباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ تُراباً

ما شما را از روز عذاب كه نزديك است ترسانيده و آگاه ساختيم روزى كه هر كس هر چه (از نيك و بد) كرده در پيش روى خود حاضر بيند و كافر در آن روز (از فرط عذاب) آرزو مى‌كند كه اى كاش خاك‌ بود (تا چنين به آتش كفر خود نمى‌سوخت).