وَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَ أُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ أَن تَبۡتَغُواْ بِأَمۡوَٰلِكُم مُّحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ فَمَا ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهِۦ مِنۡهُنَّ فََٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةٗ وَ لَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا تَرَٰضَيۡتُم بِهِۦ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡفَرِيضَةِ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
24و زنان شوهردار مگر آنچه از آن شما است به ملك يمين كتاب خدا است بر شما و حلال شد براى شما جز اينان كه به مالهاى خويش خواستگارى كنيد حالى كه شوهران باشيد نه زناكاران پس هر چند كامياب شديد از ايشان بدهيد بديشان مزدهاى ايشان را به واجب و نيست باكى بر شما در آنچه تراضى كنيد بدان پس از واجب همانا خدا است داناى حكيم
وَ مَن لَّمۡ يَسۡتَطِعۡ مِنكُمۡ طَوۡلًا أَن يَنكِحَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ فَمِن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن فَتَيَٰتِكُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِإِيمَٰنِكُم بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖ فَٱنكِحُوهُنَّ بِإِذۡنِ أَهۡلِهِنَّ وَ ءَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ مُحۡصَنَٰتٍ غَيۡرَ مُسَٰفِحَٰتٖ وَ لَا مُتَّخِذَٰتِ أَخۡدَانٖ فَإِذَآ أُحۡصِنَّ فَإِنۡ أَتَيۡنَ بِفَٰحِشَةٖ فَعَلَيۡهِنَّ نِصۡفُ مَا عَلَى ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ مِنَ ٱلۡعَذَابِ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ ٱلۡعَنَتَ مِنكُمۡ وَ أَن تَصۡبِرُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ وَ ٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
25و آن كس كه توانايى مالى ندارد از شما كه كابين كند زنان آزاد با ايمان را پس از آنچه در ملك يمين شما است از كنيزكان با ايمان و خدا داناتر است به ايمان شما يك به يك (يا بعضى از شما از بعضى است) پس ازدواج كنيد با آنان به اذن خانوادههاى آنان و بديشان دهيد مزدهاى ايشان را به خوبى حالى كه خويشتن نگهدارندگانند نه زناكاران و نه يارگيرندگان پس گاهى كه شوى كردند اگر فحشايى آوردند بر ايشان است نصف آنچه بر زنان آزاد است از شكنجه اين براى كسى است از شما كه رنج عزوبت را ترسد و صبركردن بهتر است براى شما و خدا است آمرزنده مهربان
يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمۡ وَ يَهۡدِيَكُمۡ سُنَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَ يَتُوبَ عَلَيۡكُمۡ وَ ٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
26خدا خواهد بيان كند براى شما و هدايت كند شما را به راههاى آنان كه پيش از شما بودند و بگذرد از شما و خدا است داناى حكيم
وَ ٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يَتُوبَ عَلَيۡكُمۡ وَ يُرِيدُ ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلشَّهَوَٰتِ أَن تَمِيلُواْ مَيۡلًا عَظِيمٗا
27خدا خواهد كه بپذيرد توبه شما را و خواهند آنان كه پيروى شهوات كنند كه منحرف شويد انحرافى بزرگ
يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُخَفِّفَ عَنكُمۡ وَ خُلِقَ ٱلۡإِنسَٰنُ ضَعِيفٗا
28خدا خواهد سبك كند از شما و آفريده شده است انسان ناتوان
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡ وَ لَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا
29اى آنان كه ايمان آورديد نخوريد اموال خويش را ميان خويش به ناحق مگر آنكه داد و ستدى باشد بر تراضى شما و نكشيد همديگر را همانا خداوند است به شما مهربان
وَ مَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ عُدۡوَٰنٗا وَ ظُلۡمٗا فَسَوۡفَ نُصۡلِيهِ نَارٗا وَ كَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرًا
30و آن كس كه اين كار را كند به بيداد و ستم بزودى چشانيمش آتش را و آن است بر خدا آسان
إِن تَجۡتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنۡهَوۡنَ عَنۡهُ نُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَ نُدۡخِلۡكُم مُّدۡخَلٗا كَرِيمٗا
31اگر دورى كنيد از گرانهاى آنچه نهى شويد از آن بستريم از شما گناهان شما را و درآريمتان جايگاهى ارجمند
وَ لَا تَتَمَنَّوۡاْ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبُواْ وَ لِلنِّسَآءِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبۡنَ وَ سَۡٔلُواْ ٱللَّهَ مِن فَضۡلِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
32و آرزو نكنيد آنچه را خداوند فزونى داد (برترى داده است) بدان بعضى از شما را بر بعضى مردان را است بهرهاى از آنچه كسب كردند و زنان را است بهرهاى از آنچه كسب كردند و بخواهيد خدا را از فضلش همانا خدا است به همه چيز دانا
وَ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مَوَٰلِيَ مِمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَ ٱلۡأَقۡرَبُونَ وَ ٱلَّذِينَ عَقَدَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فََٔاتُوهُمۡ نَصِيبَهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
33و براى هر كدام قرار داديم نزديكانى كه ارث برند از آنچه به جاى گذارند پدر مادر و خويشاوندان و آنان را كه پيمان بسته است سوگندهاى شما پس بدهيد ايشان را بهره ايشان همانا خدا است بر همه چيز گواه
ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ وَ بِمَآ أَنفَقُواْ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُ وَ ٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ ٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَ ٱضۡرِبُوهُنَّ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا
34مردان ايستادگانند (سرپرستند) بر زنان بدانچه برترى داد خدا بعضى از ايشان را بر بعضى و بدانچه دادهاند از اموال خويش پس زنان شايسته فرمانبردارانند (فروتنانند) خويشتن نگهدارندگانند در نهان بدانچه خدا نگهداشته است و آنان را كه بيم سركشىشان داريد اندرز دهيد و دورى گزينيد از ايشان در بسترها و بزنيدشان پس اگر فرمانبردارى كردند شما را نجوئيد بر ايشان راهى همانا خداوند است برتر بزرگوار
وَ إِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرٗا
35و اگر بيم داشتيد خلافى ميان آنان (زن و شوهر) پس برانگيزيد داورى از خاندان مرد و داورى از خاندان زن تا اگر ساز آوردنى خواهند بساز آورد خدا ميان ايشان همانا خدا است داناى كارآگاه
وَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَ لَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗا وَ بِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَ بِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ وَ ٱلۡمَسَٰكِينِ وَ ٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَ ٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَ ٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَ ٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا
36و پرستش كنيد خدا را و همتا قرار ندهيد براى او چيزى و با پدر و مادر نكويى كنيد و با نزديكان و يتيمان و بينوايان و همسايه خويشاوند و همسايه بيگانه و يار هم پهلو و راهگذر نيازمند و آن كو شما را است به ملك يمين همانا خدا دوست ندارد آن را كه او است گردنفراز خودخواه (خودستاى)
ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَ يَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَ يَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَ أَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
37آنان كه بخل ورزند و مردم را به بخلورزى فرمان دهند و پنهان كنند آنچه را خدا بديشان داده است از فضل خويش و آماده كرديم براى كافران عذابى خواركننده
وَ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَ لَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَ مَن يَكُنِ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَهُۥ قَرِينٗا فَسَآءَ قَرِينٗا
38و آنان كه دهند اموال خود را براى خودنمايى به مردم و ايمان نيارند به خدا و روز بازپسين و آن كس كه شيطانش همنشين باشد چه زشت است همنشينى
وَ مَاذَا عَلَيۡهِمۡ لَوۡ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَ ٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَ أَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُ وَ كَانَ ٱللَّهُ بِهِمۡ عَلِيمًا
39و چه چيز بر ايشان بود اگر ايمان مىآوردند به خدا و روز بازپسين و مىبخشيدند از آنچه روزى داده است ايشان را خدا و خدا بديشان است دانا
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ وَ إِن تَكُ حَسَنَةٗ يُضَٰعِفۡهَا وَ يُؤۡتِ مِن لَّدُنۡهُ أَجۡرًا عَظِيمٗا
40همانا خدا ستم نكند به سنگينى ذرهاى و اگر كردار خوبى باشد دو برابرش كند و بيارد از نزد خويش پاداشى بزرگ
فَكَيۡفَ إِذَا جِئۡنَا مِن كُلِّ أُمَّةِۢ بِشَهِيدٖ وَ جِئۡنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ شَهِيدٗا
41پس چگونه است هنگامى كه بياريم از هر گروهى گواهى و بياريم تو را بر اينان گواه
يَوۡمَئِذٖ يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ عَصَوُاْ ٱلرَّسُولَ لَوۡ تُسَوَّىٰ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضُ وَ لَا يَكۡتُمُونَ ٱللَّهَ حَدِيثٗا
42در آن روز دوست دارند آنان كه كفر ورزيدند و نافرمانى كردند پيمبر را كاش يكسان مىشدند با زمين و نهان نمىدارند از خدا داستانى را
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَ أَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُواْ مَا تَقُولُونَ وَ لَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْ وَ إِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَ أَيۡدِيكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا
43اى آنان كه ايمان آورديد نزديك نشويد به نماز حالى كه مست هستيد تا آن گاه كه بدانيد چه مىگوئيد و نه جنب مگر راهگذرى تا آن گاه كه غسل كنيد و اگر بيمار باشيد يا در سفرى يا يكى از شما از آب ريز برون آيد يا با زنان نزديكى كنيد و نيابيد آبى پس آهنگ زمينى پاكيزه كنيد و بماليد رويها و دستهاى خود را همانا خدا است بخشنده آمرزگار
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يَشۡتَرُونَ ٱلضَّلَٰلَةَ وَ يُرِيدُونَ أَن تَضِلُّواْ ٱلسَّبِيلَ
44آيا ننگريستى بدانان كه داده شدند بهرهاى از كتاب را مىخرند گمراهى را و خواهند كه گم كنيد راه را
وَ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِأَعۡدَآئِكُمۡ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ وَلِيّٗا وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ نَصِيرٗا
45و خدا داناتر است به دشمنان شما و بس است خدا سرپرستى و بس است خدا ياورى
مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَ يَقُولُونَ سَمِعۡنَا وَ عَصَيۡنَا وَ ٱسۡمَعۡ غَيۡرَ مُسۡمَعٖ وَ رَٰعِنَا لَيَّۢا بِأَلۡسِنَتِهِمۡ وَ طَعۡنٗا فِي ٱلدِّينِ وَ لَوۡ أَنَّهُمۡ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَ أَطَعۡنَا وَ ٱسۡمَعۡ وَ ٱنظُرۡنَا لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَ أَقۡوَمَ وَ لَٰكِن لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفۡرِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
46از آنان كه جهودند گروهى برمىگزيند گردانند سخنان را از جايهايش و گويند شنيديم و نافرمانى كرديم و بشنوان ناشنوايى را و رعايت كن ما را به گردانيدن زبانهاى خويش و ستيزگى در دين و اگر آنان مىگفتند شنيديم و فرمان برديم و بشنوان و مهلت ده ما را هرآينه بهتر بود ايشان را و درستتر ليكن دورشان كرد خدا به كفرشان پس ايمان نيارند جز اندكى
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ ءَامِنُواْ بِمَا نَزَّلۡنَا مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبۡلِ أَن نَّطۡمِسَ وُجُوهٗا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰٓ أَدۡبَارِهَآ أَوۡ نَلۡعَنَهُمۡ كَمَا لَعَنَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلسَّبۡتِ وَ كَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولًا
47اى آنان كه داده شديد كتاب را ايمان آريد بدانچه فرستاديم تصديقكننده آنچه با شما پيش از آنكه واژگون كنيم رويهايى را پس بازگردانيمشان به سوى پشت يا دور سازيم آنان را چنان كه دور ساختيم ياران شنبه را و بوده است كار خدا شدنى
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَ يَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ وَ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا
48همانا خدا نمىآمرزد كه شرك بدو ورزيده شود و مىآمرزد هر چه كمتر از آن باشد براى هر كس كه خواهد و هر كه شرك ورزد به خدا همانا دروغ بسته است گناهى بزرگ را
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم بَلِ ٱللَّهُ يُزَكِّي مَن يَشَآءُ وَ لَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
49آيا نديدى آنان را كه خويشتن را ستايند (پاك شمرند) بلكه خدا ستوده دارد (پاك كند) هر كه را خواهد و ستم نشوند به اندازه رشتهاى كه ميان هسته خرما است
ٱنظُرۡ كَيۡفَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَ كَفَىٰ بِهِۦٓ إِثۡمٗا مُّبِينًا
50بنگر چگونه بر خدا دروغ مىبندند و بس است آن گناهى آشكار
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡجِبۡتِ وَ ٱلطَّٰغُوتِ وَ يَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَٰٓؤُلَآءِ أَهۡدَىٰ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ سَبِيلًا
51آيا نبينى آنان را كه داده شدند بهرهاى را از كتاب ايمان آرند به جبت و طاغوت و گويند بدانان كه كفر ورزيدند كه اينان رهبرندهترند از آنان كه ايمان آوردند راه را
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ وَ مَن يَلۡعَنِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ نَصِيرًا
52آنانند كه دور كردشان خدا و كسى كه دور سازدش خدا نيابى براى او ياورى را
أَمۡ لَهُمۡ نَصِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُلۡكِ فَإِذٗا لَّا يُؤۡتُونَ ٱلنَّاسَ نَقِيرًا
53يا ايشان را است بهرهاى از فرمانروايى كه در آن هنگام ندهند به مردم پشيزى را
أَمۡ يَحۡسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ فَقَدۡ ءَاتَيۡنَآ ءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحِكۡمَةَ وَ ءَاتَيۡنَٰهُم مُّلۡكًا عَظِيمٗا
54يا رشك برند مردم را بدانچه خدا از فضل خويش بدانان داده است همانا داديم به خاندان ابراهيم كتاب و حكمت را و داديم بديشان پادشاهى بزرگ را
فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَ مِنۡهُم مَّن صَدَّ عَنۡهُ وَ كَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا
55پس از ايشان است آنكه ايمان بدان آورده است از ايشان است آنكه بازداشته است از آن و بس است دوزخ آتشى سوزان
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِنَا سَوۡفَ نُصۡلِيهِمۡ نَارٗا كُلَّمَا نَضِجَتۡ جُلُودُهُم بَدَّلۡنَٰهُمۡ جُلُودًا غَيۡرَهَا لِيَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمٗا
56همانا آنان كه كفر ورزيدند به آيتهاى ما بزودى چشانيمشان آتشى كه هر گاه پخته شود پوستهاى ايشان جايگزين گردانيمشان پوستهاى ديگرى تا بچشند عذاب را همانا خداوند است عزتمند حكيم
وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗا لَّهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَ نُدۡخِلُهُمۡ ظِلّٗا ظَلِيلًا
57و آنان كه ايمان آوردند و كردار شايسته كردند بزودى درآريمشان باغهايى كه جارى است از زير آنها جويها جاودانان در آنها هميشه براى ايشان است در آنها همسرانى پاكيزه و درآريمشان در سايهاى سايه افكن
إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَ إِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
58همانا خدا فرمانتان دهد كه بازگردانيد سپردهها را به اهل آنها و اگر داورى كنيد ميان مردم آنكه داورى كنيد به داد چه خوب است آنچه خدا اندرز دهد شما را بدان همانا خداوند است شنوندهاى بينا
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَ أَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَ ٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَ ٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَ أَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا
59اى آنان كه ايمان آورديد فرمان بريد خدا و رسول را و اولياء امر (كارداران) را از شما و اگر در چيزى با هم ستيزه كرديد به خدا و رسولش بازگردانيد اگر هستيد ايمان آورنده به خدا و روز آخر اين بهتر است و نكوتر در فرجام
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يَزۡعُمُونَ أَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَ مَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوٓاْ إِلَى ٱلطَّٰغُوتِ وَ قَدۡ أُمِرُوٓاْ أَن يَكۡفُرُواْ بِهِۦ وَ يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُضِلَّهُمۡ ضَلَٰلَۢا بَعِيدٗا
60آيا نديدى آنان را كه پندارند آنكه ايشان ايمان آوردهاند بدانچه به سوى تو فرستاده شده است و آنچه پيش از تو فرستاده شده است خواهند داورى برند به سوى ستمگر حالى كه امر شدند كه كفر ورزند بدو و خواهد شيطان كه گمراهشان سازد گمراهيى دور
وَ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَ إِلَى ٱلرَّسُولِ رَأَيۡتَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودٗا
61و اگر گفته شود بديشان كه بيائيد به سوى آنچه خدا فرستاده است و به سوى رسول بنگرى منافقان را كه بازمى دارند از تو بازداشتنى
فَكَيۡفَ إِذَآ أَصَٰبَتۡهُم مُّصِيبَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ ثُمَّ جَآءُوكَ يَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّآ إِحۡسَٰنٗا وَ تَوۡفِيقًا
62پس چگونه است كه اگر پيش آمدى بديشان رسد بدانچه دستهاشان پيش فرستاده است آيند نزد تو سوگند خورند كه نخواستيم ما جز نكوكارى و كارساز آوردن را
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَ عِظۡهُمۡ وَ قُل لَّهُمۡ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَوۡلَۢا بَلِيغٗا
63آنانند كه خدا مىداند آنچه در دلهاى ايشان است پس روى گردان از ايشان و اندرز ده ايشان را و بگو ايشان را به دلهاى ايشان گفتارى رسا
وَ مَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَ لَوۡ أَنَّهُمۡ إِذ ظَّلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ جَآءُوكَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ ٱللَّهَ وَ ٱسۡتَغۡفَرَ لَهُمُ ٱلرَّسُولُ لَوَجَدُواْ ٱللَّهَ تَوَّابٗا رَّحِيمٗا
64و نفرستاديم پيمبرى را مگر تا اطاعت شود به اذن خدا و اگر اينان گاهى كه به خود ستم روا مىداشتند مىآمدند نزد تو و آمرزش مىخواستند از خدا و آمرزش مىخواست براى ايشان پيمبر همانا مىيافتند خدا را بسى توبهپذيرنده مهربان
فَلَا وَ رَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَ يُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا
65نه چنين است به پروردگار تو سوگند ايمان نيارند به تو تا به داورى بگزيندت در آنچه سرزده است بينشان و سپس نيابند در دلهاى خويش چارهاى از آنچه تو قضاوت كردهاى و تسليم شوند تسليم شدنى
وَ لَوۡ أَنَّا كَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَنِ ٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ أَوِ ٱخۡرُجُواْ مِن دِيَٰرِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٞ مِّنۡهُمۡ وَ لَوۡ أَنَّهُمۡ فَعَلُواْ مَا يُوعَظُونَ بِهِۦ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَ أَشَدَّ تَثۡبِيتٗا
66و اگر ما مىنوشتيم بر ايشان كه بكشيد همديگر را يا برون رويد از شهرهاى خود نمىكردندش جز كمى از ايشان و اگر مىكردند آنچه را پند داده مىشدند هرآينه براى آنان بهتر بود و سخت استوارتر
وَ إِذٗا لَّأٓتَيۡنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجۡرًا عَظِيمٗا
67و در آن هنگام مىداديمشان از نزد خويش مزدى بزرگ
وَ لَهَدَيۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
68و رهبريشان مىكرديم به راهى راست
وَ مَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَ ٱلرَّسُولَ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّۧنَ وَ ٱلصِّدِّيقِينَ وَ ٱلشُّهَدَآءِ وَ ٱلصَّٰلِحِينَ وَ حَسُنَ أُوْلَٰٓئِكَ رَفِيقٗا
69و آن كس كه اطاعت كند خدا و پيمبر را همانا آنان با كسانيند كه خدا نعمت بديشان داده است از پيمبران و راستگويان و كشتگان راه خدا و شايستگان و چه نيكو رفيقانند
ذَٰلِكَ ٱلۡفَضۡلُ مِنَ ٱللَّهِ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ عَلِيمٗا
70اين است فزونى از خدا و بس است خدا دانا
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ خُذُواْ حِذۡرَكُمۡ فَٱنفِرُواْ ثُبَاتٍ أَوِ ٱنفِرُواْ جَمِيعٗا
71اى آنان كه ايمان آورديد برگيريد اسلحه خويش را پس كوچ كنيد دسته دسته يا كوچ كنيد با هم
وَ إِنَّ مِنكُمۡ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنۡ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَالَ قَدۡ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيَّ إِذۡ لَمۡ أَكُن مَّعَهُمۡ شَهِيدٗا
72و همانا از شما است آنكه به سختى درنگكارى كند پس اگر پيشامدى به شما رسد گويد خدا به من نعمت داد كه نشدم با ايشان كشته
وَ لَئِنۡ أَصَٰبَكُمۡ فَضۡلٞ مِّنَ ٱللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمۡ تَكُنۢ بَيۡنَكُمۡ وَ بَيۡنَهُۥ مَوَدَّةٞ يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ مَعَهُمۡ فَأَفُوزَ فَوۡزًا عَظِيمٗا
73و اگر فضلى از خدا به شما رسد بگويد چنان كه تو گويى هرگز بين تو و او دوستى نبوده كاش با شما بودم تا بهرهمند مىشدم به بهرهاى بزرگ
فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِ وَ مَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
74پس بايد نبرد كند در راه خدا آنان را كه مىفروشند زندگانى دنيا را به آخرت و كسى كه پيكار كند در راه خدا پس كشته شود يا پيروز گردد بزودى دهيمش پاداشى گران
وَ مَا لَكُمۡ لَا تُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ ٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَ ٱلنِّسَآءِ وَ ٱلۡوِلۡدَٰنِ ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلظَّالِمِ أَهۡلُهَا وَ ٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيّٗا وَ ٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا
75و چيست شما را كه پيكار نمىكنيد در راه خدا و ناتوانان از مردان و زنان و كودكانى كه گويند پروردگارا برون كن ما را از اين شهرى كه ستمگرند مردمش و قرار ده براى ما از نزد خود سرپرستى و قرار ده براى ما از نزد خود ياورى
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱلطَّٰغُوتِ فَقَٰتِلُوٓاْ أَوۡلِيَآءَ ٱلشَّيۡطَٰنِ إِنَّ كَيۡدَ ٱلشَّيۡطَٰنِ كَانَ ضَعِيفًا
76آنان كه ايمان آورده پيكار كنند در راه خدا و آنان كه كفر ورزيدهاند پيكار كنند در راه ستمگر پس پيكار كنيد با ياران شيطان همانا نيرنگ شيطان است ناتوان
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ قِيلَ لَهُمۡ كُفُّوٓاْ أَيۡدِيَكُمۡ وَ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَ ءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقِتَالُ إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَخۡشَوۡنَ ٱلنَّاسَ كَخَشۡيَةِ ٱللَّهِ أَوۡ أَشَدَّ خَشۡيَةٗ وَ قَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبۡتَ عَلَيۡنَا ٱلۡقِتَالَ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ قُلۡ مَتَٰعُ ٱلدُّنۡيَا قَلِيلٞ وَ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّمَنِ ٱتَّقَىٰ وَ لَا تُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
77آيا ننگريستى بدانان كه بديشان گفته شد بازداريد دستهاى خود را و بپاى داريد نماز را و بدهيد زكات را تا گاهى كه بر ايشان جنگ نوشته شد ناگهان گروهى از ايشان ترسند مردم را مانند ترسيدن خدا يا سختتر و گفتند پروردگارا چرا جنگ بر ما نوشتى كاش ما را مهلت مىدادى تا سرآمدى نزديك بگو كاميابى دنيا است اندك و آخرت بهتر است براى آنكه پرهيزكارى كند و ستم بر شما نشود به مقدار تارى كه در هسته خرما است
أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَ لَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖ وَ إِن تُصِبۡهُمۡ حَسَنَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَ إِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِكَ قُلۡ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ فَمَالِ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلۡقَوۡمِ لَا يَكَادُونَ يَفۡقَهُونَ حَدِيثٗا
78هر جا باشيد دريابد شما را مرگ و اگرچه در دژهاى استوار باشيد و اگر بديشان رسد خوشى گويند اين از نزد خدا است و اگر بدى بديشان رسد گويند اين از نزد تو است بگو همه از نزد خدا است پس چه شود اين گروه را نزديك نيستند دريابند سخنى را
مَّآ أَصَابَكَ مِنۡ حَسَنَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِ وَ مَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٖ فَمِن نَّفۡسِكَ وَ أَرۡسَلۡنَٰكَ لِلنَّاسِ رَسُولٗا وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا
79آنچه تو را از نكويى رسد همانا از نزد خدا است و آنچه رسدت از بدى از خويشتن است و فرستاديم تو را براى مردم پيمبرى و بس است خداوند گواه
مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَ وَ مَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ حَفِيظٗا
80آن كس كه اطاعت پيمبر كند خدا را اطاعت كرده است و آن كس كه پشت كند همانا نفرستاديمت بر ايشان نگهبان
وَ يَقُولُونَ طَاعَةٞ فَإِذَا بَرَزُواْ مِنۡ عِندِكَ بَيَّتَ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ غَيۡرَ ٱلَّذِي تَقُولُ وَ ٱللَّهُ يَكۡتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَ تَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا
81گويند اطاعت ولى گاهى كه برون روند از نزد تو درون پرورانند گروهى از ايشان غير آنچه را كه گويند و خدا مىنويسد آنچه را نهان مىدارند پس روى گردان از ايشان و توكل كن بر خدا و بس است خداوند وكيل
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ وَ لَوۡ كَانَ مِنۡ عِندِ غَيۡرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ٱخۡتِلَٰفٗا كَثِيرٗا
82آيا تدبر (بررسى) نمىكنند قرآن را و اگر مىبود از نزد غير از خدا همانا مىيافتند در آن اختلافى بسيار
وَ إِذَا جَآءَهُمۡ أَمۡرٞ مِّنَ ٱلۡأَمۡنِ أَوِ ٱلۡخَوۡفِ أَذَاعُواْ بِهِۦ وَ لَوۡ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَ إِلَىٰٓ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنۡهُمۡ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسۡتَنۢبِطُونَهُۥ مِنۡهُمۡ وَ لَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَ رَحۡمَتُهُۥ لَٱتَّبَعۡتُمُ ٱلشَّيۡطَٰنَ إِلَّا قَلِيلٗا
83و هر گاه برسدشان امرى درباره امنيت يا ترس فاش كنندش و اگر بازمى گردانيدند آن را به سوى پيمبر و به سوى اولياء امر (كارداران) خويش همانا مىدانستندش آنان كه استخراجش مىكردند از ايشان و اگر نبود فضل خدا و رحمت او بر شما همانا پيروى مىكرديد شيطان را مگر كمى
فَقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفۡسَكَ وَ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأۡسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَ ٱللَّهُ أَشَدُّ بَأۡسٗا وَ أَشَدُّ تَنكِيلٗا
84پس نبرد كن در راه خدا تكليف نشود جز خودت و برانگيز مؤمنان را اميد است خدا بازدارد نيروى آنان را كه كفر ورزيدند و خدا است سخت نيروتر و سخت تر به شكنجه
مَّن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةً حَسَنَةٗ يَكُن لَّهُۥ نَصِيبٞ مِّنۡهَا وَ مَن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةٗ سَيِّئَةٗ يَكُن لَّهُۥ كِفۡلٞ مِّنۡهَا وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقِيتٗا
85كسى كه شفاعت نيكى كند او را است بهرهاى از آن و كسى كه شفاعت بدى كند او را است بهرهاى از آن و خدا است بر همه چيز نگهبان
وَ إِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَسِيبًا
86و هر گاه به شما درود گفته شود درود گوئيد به بهتر از آن يا همان را برگردانيد همانا خداوند است بر همه چيز حسابگر
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِ وَ مَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا
87خدا نيست خداوندى جز او گردآورنده شما است به روز قيامت نيست شكى در آن و كيست راستگوتر از خدا در سخن
فَمَا لَكُمۡ فِي ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِئَتَيۡنِ وَ ٱللَّهُ أَرۡكَسَهُم بِمَا كَسَبُوٓاْ أَتُرِيدُونَ أَن تَهۡدُواْ مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُ وَ مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
88چيست شما را كه درباره منافقين بر دو گروهيد حالى كه برگردانيدستشان بدانچه دست آوردند آيا خواهيد هدايت كنيد آن را كه گمراه كرده است خدا و آن كس كه گمراهش كند خدا نيابى براى او راهى
وَدُّواْ لَوۡ تَكۡفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَآءٗ فَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ أَوۡلِيَآءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَخُذُوهُمۡ وَ ٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَ لَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ وَلِيّٗا وَ لَا نَصِيرًا
89دوست داشتند شما نيز مانند ايشان كافر شويد تا با هم همانند گرديد پس نگيريد از ايشان دوستانى تا هجرت كنند در راه خدا و اگر روى گردانيدند بگيريدشان و بكشيدشان هر كجا بيابيدشان و نگيريد از ايشان دوست و نه ياورى
إِلَّا ٱلَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوۡمِۢ بَيۡنَكُمۡ وَ بَيۡنَهُم مِّيثَٰقٌ أَوۡ جَآءُوكُمۡ حَصِرَتۡ صُدُورُهُمۡ أَن يُقَٰتِلُوكُمۡ أَوۡ يُقَٰتِلُواْ قَوۡمَهُمۡ وَ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَسَلَّطَهُمۡ عَلَيۡكُمۡ فَلَقَٰتَلُوكُمۡ فَإِنِ ٱعۡتَزَلُوكُمۡ فَلَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ وَ أَلۡقَوۡاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ فَمَا جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سَبِيلٗا
90مگر آنان كه بپيوندند با گروهى كه ميان شما و ايشان است پيمانى يا بيايند شما را حالى كه تنگ آمده باشد سينههاى ايشان از آنكه نبرد كنند با شما يا نبرد كنند با قوم خود و اگر مىخواست خدا همانا مسلط مىساختشان بر شما تا جنگ كنند با شما ولى اگر كنارهگيرى كردند از شما و نبرد نكردند با شما و دست صلح بسوى شما دراز كردند همانا قرار نداده است خدا براى شما بر ايشان راهى
سَتَجِدُونَ ءَاخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأۡمَنُوكُمۡ وَ يَأۡمَنُواْ قَوۡمَهُمۡ كُلَّ مَا رُدُّوٓاْ إِلَى ٱلۡفِتۡنَةِ أُرۡكِسُواْ فِيهَا فَإِن لَّمۡ يَعۡتَزِلُوكُمۡ وَ يُلۡقُوٓاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ وَ يَكُفُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فَخُذُوهُمۡ وَ ٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡ وَ أُوْلَٰٓئِكُمۡ جَعَلۡنَا لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
91بزودى يابيد ديگرانى را كه خواهند ايمن باشند از شما و ايمن باشند از قوم خويش هر گاه خوانده شوند بسوى آشوبى بيفتند در آن پس اگر دور نشدند از شما و آشتى نكردند با شما و بازنداشتند دستهاى خود را پس بگيريد ايشان را و بكشيدشان هر كجا بيابيدشان و آنان را قرار داديم براى شما بر ايشان فرمانروايى آشكار
وَ مَا كَانَ لِمُؤۡمِنٍ أَن يَقۡتُلَ مُؤۡمِنًا إِلَّا خَطَٔٗا وَ مَن قَتَلَ مُؤۡمِنًا خَطَٔٗا فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖ وَ دِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَصَّدَّقُواْ فَإِن كَانَ مِن قَوۡمٍ عَدُوّٖ لَّكُمۡ وَ هُوَ مُؤۡمِنٞ فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖ وَ إِن كَانَ مِن قَوۡمِۢ بَيۡنَكُمۡ وَ بَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞ فَدِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ وَ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ شَهۡرَيۡنِ مُتَتَابِعَيۡنِ تَوۡبَةٗ مِّنَ ٱللَّهِ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
92و نيست براى مؤمنى كه بكشد مؤمنى را مگر به خطا و كسى كه مؤمنى را به خطا بكشد بر او است آزاد كردن بنده مؤمنى و خونبهايى كه پرداخت شود به خاندانش مگر آنكه تصدق كنند و اگر از گروهى باشند كه دشمن شما هستند و او مؤمن باشد پس آزاد كردن بنده مؤمنى و اگر از گروهى باشد كه ميان شما و ايشان است پيمانى پس ديهاى پرداخت شده به خويشان او و آزاد ساختن بنده مؤمن و آن كس كه ندارد پس روزه دو ماه پى در پى توبه است از نزد خدا و خدا است داناى حكيم
وَ مَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا وَ غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَ لَعَنَهُۥ وَ أَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِيمٗا
93و كسى كه بكشد مؤمنى را دانسته و خواسته پس كيفرش دوزخ است جاودان در آن و خشم آورد خدا بر او و دورش كند و آماده كند براى او عذابى بزرگ
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَ لَا تَقُولُواْ لِمَنۡ أَلۡقَىٰٓ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَٰمَ لَسۡتَ مُؤۡمِنٗا تَبۡتَغُونَ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٞ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبۡلُ فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ فَتَبَيَّنُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
94اى آنان كه ايمان آورديد هر گاه در راه خدا سفر كرديد رسيدگى كنيد و نگوئيد بدان كس كه از در زشتى با شما درآمده است نيستى مؤمن خواهيد بهره زندگانى دنيا را و نزد خدا است خواستههاى فراوان چنين بوديد پيش از اين پس منت نهاد خدا بر شما پس رسيدگى كنيد كه خداوند است بدانچه مىكنيد آگاه
لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡقَٰعِدُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ غَيۡرُ أُوْلِي ٱلضَّرَرِ وَ ٱلۡمُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَ أَنفُسِهِمۡ فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَ أَنفُسِهِمۡ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ دَرَجَةٗ وَ كُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَ فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
95يكسان نيستند بازنشستگان از مؤمنان كه از نه مرد رنج و آسيبند با كوشش گران در راه خدا به مالها و جانهاى خويش برترى داده است خدا كوششكنندگان را به مالها و جانهاى خود بر بازنشستگان از جنگ در پايه و هر كدام را نويد نكويى داده است و فزونى داده است خدا رزم دهندگان را بر خانهنشينان به پاداشى گران
دَرَجَٰتٖ مِّنۡهُ وَ مَغۡفِرَةٗ وَ رَحۡمَةٗ وَ كَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمًا
96پايههايى از نزد خود و آمرزش و رحمتى و خداوند است آمرزنده مهربان
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمۡ قَالُواْ كُنَّا مُسۡتَضۡعَفِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ قَالُوٓاْ أَلَمۡ تَكُنۡ أَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٗ فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ وَ سَآءَتۡ مَصِيرًا
97همانا آنان كه دريابندشان فرشتگان ستمكنندگان بر خويشتن گويند در چه بوديد گويند بوديم ناتوانانى در زمين گويند آيا نبود زمين خدا پهناور تا هجرت كنيد در آن آنان جايگاهشان دوزخ است و چه بد بازگشتگاهى است
إِلَّا ٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَ ٱلنِّسَآءِ وَ ٱلۡوِلۡدَٰنِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ حِيلَةٗ وَ لَا يَهۡتَدُونَ سَبِيلٗا
98مگر ناتوانان از مردان و زنان و كودكانى كه نه چاره توانند و نه راه به جايى برند
فَأُوْلَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعۡفُوَ عَنۡهُمۡ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورٗا
99كه اينان را اميد است خدا درگذرد از ايشان و خدا است بخشنده آمرزگار
وَ مَن يُهَاجِرۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يَجِدۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُرَٰغَمٗا كَثِيرٗا وَ سَعَةٗ وَ مَن يَخۡرُجۡ مِنۢ بَيۡتِهِۦ مُهَاجِرًا إِلَى ٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ ثُمَّ يُدۡرِكۡهُ ٱلۡمَوۡتُ فَقَدۡ وَقَعَ أَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ وَ كَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
100و كسى كه هجرت كند در راه خدا بيابد در زمين هجرتگاههايى بسيار و گشايشى و كسى كه برون آيد از خانه خويش حالى كه هجرتكننده است به سوى خدا و پيمبرش پس دريابدش مرگ همانا مزدش بر خدا افتاد و خدا است آمرزنده مهربان
وَ إِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَقۡصُرُواْ مِنَ ٱلصَّلَوٰةِ إِنۡ خِفۡتُمۡ أَن يَفۡتِنَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنَّ ٱلۡكَٰفِرِينَ كَانُواْ لَكُمۡ عَدُوّٗا مُّبِينٗا
101و هر گاه سفر كنيد باكى نيست بر شما كه كوتاه كنيد نماز را اگر بترسيد كه بتازند بر شما آنان كه كفر ورزيدند زيرا كافرانند براى شما دشمنى آشكار
وَ إِذَا كُنتَ فِيهِمۡ فَأَقَمۡتَ لَهُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَلۡتَقُمۡ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُم مَّعَكَ وَ لۡيَأۡخُذُوٓاْ أَسۡلِحَتَهُمۡ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلۡيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمۡ وَ لۡتَأۡتِ طَآئِفَةٌ أُخۡرَىٰ لَمۡ يُصَلُّواْ فَلۡيُصَلُّواْ مَعَكَ وَ لۡيَأۡخُذُواْ حِذۡرَهُمۡ وَ أَسۡلِحَتَهُمۡ وَدَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ تَغۡفُلُونَ عَنۡ أَسۡلِحَتِكُمۡ وَ أَمۡتِعَتِكُمۡ فَيَمِيلُونَ عَلَيۡكُم مَّيۡلَةٗ وَٰحِدَةٗ وَ لَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِن كَانَ بِكُمۡ أَذٗى مِّن مَّطَرٍ أَوۡ كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَن تَضَعُوٓاْ أَسۡلِحَتَكُمۡ وَ خُذُواْ حِذۡرَكُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
102و اگر در ميان ايشان بودى و بپاى داشتى براى ايشان نماز را پس بايستد گروهى از ايشان با تو و برگيرند اسلحه خود را تا هر گاه به سجده روند باشند پشت سر شما و بيايند گروهى ديگر كه نماز نگزاردهاند پس نماز بگزارند با تو و بردارند با خود اسلحه و آمادگى خويش را دوست داشتند آنان كه كفر ورزيدند كاش غفلت مىكرديد از خواستهها و اسلحه خود تا بتازند بر شما به يك تاختن و باكى نيست بر شما اگر شما را آزارى از باران باشد يا بيمار باشيد كه بگذاريد سلاحهاى خود را و برگيريد بيمناكى و آمادگى خويش را همانا خدا آماده كرده است براى كافران عذابى خواركننده را
فَإِذَا قَضَيۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَ قُعُودٗا وَ عَلَىٰ جُنُوبِكُمۡ فَإِذَا ٱطۡمَأۡنَنتُمۡ فَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا
103پس گاهى كه به جاى آورديد نماز را ياد كنيد خدا را ايستادگان و نشستگان و بر پهلوهاى خويش سپس گاهى كه دل آسوده شديد به پا بداريد نماز را همانا نماز است بر مؤمنان نوشته بايسته
وَ لَا تَهِنُواْ فِي ٱبۡتِغَآءِ ٱلۡقَوۡمِ إِن تَكُونُواْ تَأۡلَمُونَ فَإِنَّهُمۡ يَأۡلَمُونَ كَمَا تَأۡلَمُونَ وَ تَرۡجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا يَرۡجُونَ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا
104سستى مورزيد در جستجوى دشمن اگر رنج مىكشيد همانا رنج مىبرند ايشان چنان كه رنج مىبريد شما و اميد داريد از خدا آنچه را اميد ندارند و خدا است داناى حكيم
إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ لِتَحۡكُمَ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُ وَ لَا تَكُن لِّلۡخَآئِنِينَ خَصِيمٗا
105همانا فرستاديم كتاب را به سوى تو به حق تا حكومت كنى ميان مردم بدانچه نماياند تو را خدا و نباش براى خيانتكاران ستيزهگرى
وَ ٱسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
106و آمرزش خواه از خدا كه خدا است آمرزنده مهربان
وَ لَا تُجَٰدِلۡ عَنِ ٱلَّذِينَ يَخۡتَانُونَ أَنفُسَهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ خَوَّانًا أَثِيمٗا
107و ستيزه مكن از آنان كه با خود خيانت مىورزند زيرا خدا دوست ندارد آن را كه خيانتكننده گنهكار است
يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَ لَا يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱللَّهِ وَ هُوَ مَعَهُمۡ إِذۡ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرۡضَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ وَ كَانَ ٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطًا
108نهفتگى جويند از مردم و نهفتگى نمىجويند از خدا حال آنكه او با ايشان است هنگامى كه درون مىپرورانند آنچه را خوش ندارد از گفتار و خدا است بدانچه مىكنند فراگيرنده
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ جَٰدَلۡتُمۡ عَنۡهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَمَن يُجَٰدِلُ ٱللَّهَ عَنۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا
109اينك شما از ايشان دفاع كرديد در زندگانى دنيا پس كيست تا خدا را دفاع كند از ايشان روز قيامت يا كيست كه باشد بر ايشان وكيل
وَ مَن يَعۡمَلۡ سُوٓءًا أَوۡ يَظۡلِمۡ نَفۡسَهُۥ ثُمَّ يَسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَ يَجِدِ ٱللَّهَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
110و كسى كه به كارى زشت بپردازد يا ستم كند بر خويشتن و سپس از خدا آمرزش خواهد بيابد خداوند را آمرزنده مهربان
وَ مَن يَكۡسِبۡ إِثۡمٗا فَإِنَّمَا يَكۡسِبُهُۥ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
111و كسى كه گنهى فراهم آورد همانا بر خويشتن آورده است و خدا است داناى حكيم
وَ مَن يَكۡسِبۡ خَطِيَٓٔةً أَوۡ إِثۡمٗا ثُمَّ يَرۡمِ بِهِۦ بَرِيٓٔٗا فَقَدِ ٱحۡتَمَلَ بُهۡتَٰنٗا وَ إِثۡمٗا مُّبِينٗا
112و كسى كه فراهم كند لغزش يا گنهى را سپس بسوى كسى كه بيزار باشد افكندش همانا بار كرده است بر خود تهمتى و گناهى آشكار را
وَ لَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ وَ رَحۡمَتُهُۥ لَهَمَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ أَن يُضِلُّوكَ وَ مَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَ مَا يَضُرُّونَكَ مِن شَيۡءٖ وَ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَ ٱلۡحِكۡمَةَ وَ عَلَّمَكَ مَا لَمۡ تَكُن تَعۡلَمُ وَ كَانَ فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ عَظِيمٗا
113و اگر نبود فضل خدا و رحمتش بر تو همانا آهنگ كردند گروهى از ايشان كه گمراهت كنند و گمراه نكنند جز خويشتن را و زيانت نرسانند به چيزى و فرستاد خدا بر تو كتاب و حكمت را و بياموخت آنچه را ندانستى و همانا فضل خدا است بر تو بزرگ
لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۢ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَ مَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
114نيست نيكيى در بسيارى از رازگوئيشان جز آنكه امر كند به صدقه يا نيكى يا كارسازى ميان مردم و آن كس كه اين كار را كند از پى خوشنودى خدا بزودى دهيمش پاداشى بزرگ
وَ مَن يُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَ يَتَّبِعۡ غَيۡرَ سَبِيلِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَ نُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَ وَ سَآءَتۡ مَصِيرًا
115و آن كس كه مخالفت كند با پيمبر پس از آنكه پديدار شد برايش هدايت و پيروى كند غير از راه مؤمنان را رسانيمش بدانچه دوست دارد و افكنيمش در دوزخ و چه بد بازگشتگاهى است
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَ يَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ وَ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
116همانا خدا نمىآمرزد آنكه شرك ورزيده شود بدو و مىآمرزد جز آن را براى هر كس خواهد و كسى كه شرك ورزد به خدا همانا گمراه شده است گمراهى دور
إِن يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ إِنَٰثٗا وَ إِن يَدۡعُونَ إِلَّا شَيۡطَٰنٗا مَّرِيدٗا
117نمىخوانند جز او مگر مادگانى را و نمىخوانند جز شيطانى گردنكش را
لَّعَنَهُ ٱللَّهُۘ وَ قَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنۡ عِبَادِكَ نَصِيبٗا مَّفۡرُوضٗا
118كه دورش كرده است خدا و گفت هر آينه بگيرم از بندگان تو بهرهاى معين را
وَ لَأُضِلَّنَّهُمۡ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمۡ وَ لَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُبَتِّكُنَّ ءَاذَانَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ وَ لَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلۡقَ ٱللَّهِ وَ مَن يَتَّخِذِ ٱلشَّيۡطَٰنَ وَلِيّٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَقَدۡ خَسِرَ خُسۡرَانٗا مُّبِينٗا
119و همانا گمراهشان كنم و به آرزوشان افكنم و بفرمايمشان كه بشكافند گوشهاى چهارپايان را و بفرمايمشان كه برگردانند آفرينش خدا را و كسى كه شيطان را به دوستى گزيند جز خدا همانا زيان كرده است زيانى آشكار
يَعِدُهُمۡ وَ يُمَنِّيهِمۡ وَ مَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا
120نويدشان دهد و به آرزوشان افكند و نويدشان ندهد شيطان مگر فريب (سرگرمى)
أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ وَ لَا يَجِدُونَ عَنۡهَا مَحِيصٗا
121آنان جايگاهشان دوزخ است و نيابند از آن چارهاى
وَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗا وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗا وَ مَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلٗا
122و آنان كه ايمان آوردند و كردار شايسته كردند بزودى درآريمشان باغهايى كه جارى است در آنها جويها جاودانان در آن هميشه وعده خدا به درست و كيست راستگوتر از خدا در سخن
لَّيۡسَ بِأَمَانِيِّكُمۡ وَ لَآ أَمَانِيِّ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَن يَعۡمَلۡ سُوٓءٗا يُجۡزَ بِهِۦ وَ لَا يَجِدۡ لَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَ لَا نَصِيرٗا
123نيست به دلخواه شما و نه به دلخواه اهل كتاب هر كس كردار زشت كند كيفر شود بدان و نيابد براى خويشتن از خدا يار و نه ياورى
وَ مَن يَعۡمَلۡ مِنَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَ هُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ وَ لَا يُظۡلَمُونَ نَقِيرٗا
124و آن كس كه كرداريهاى شايسته كند مرد يا زن و او مؤمن باشد آنان به بهشت درآيند و ستم بر ايشان نشود به اندازه منقارگاهى
وَ مَنۡ أَحۡسَنُ دِينٗا مِّمَّنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحۡسِنٞ وَ ٱتَّبَعَ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗا وَ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ إِبۡرَٰهِيمَ خَلِيلٗا
125و كيست بهدينتر (نكوتر دين) از آن كس كه روى به خدا آورد و او نكوكار باشد و پيروى كند آئين ابراهيم يكتاپرست را و برگرفت خدا ابراهيم را دوستى
وَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٖ مُّحِيطٗا
126و خدا را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و خداوند است به همه چيز فراگيرنده
وَ يَسۡتَفۡتُونَكَ فِي ٱلنِّسَآءِ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِيهِنَّ وَ مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ فِي يَتَٰمَى ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِي لَا تُؤۡتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَ تَرۡغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَ ٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلۡوِلۡدَٰنِ وَ أَن تَقُومُواْ لِلۡيَتَٰمَىٰ بِٱلۡقِسۡطِ وَ مَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِهِۦ عَلِيمٗا
127پرسندت درباره زنان بگو خدا دستور دهد شما را درباره ايشان و آنچه خوانده شود بر شما در كتاب درباره يتيمان زنانى كه نمىدهيدشان آنچه نوشته شده است براى ايشان و خوش نداريد كه زناشويى كنيد با ايشان و ناتوانان از كودكان و آنكه قيام كنيد درباره يتيمان به داد و هر چه كنيد از نيكى همانا خداوند است بدان دانا
وَ إِنِ ٱمۡرَأَةٌ خَافَتۡ مِنۢ بَعۡلِهَا نُشُوزًا أَوۡ إِعۡرَاضٗا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗا وَ ٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞ وَ أُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّ وَ إِن تُحۡسِنُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
128و اگر زنى ترسيد از شوى خويش ناسازگارى يا روى گردانى را پس باكى بر آنان نيست كه آشتى افكند ميان خويش آشتيى و آشتى بهتر است و جانها را فرآورده شد بخل و اگر نكوكارى و پرهيزكارى كنيد همانا خدا بدانچه كنيد دانا است
وَ لَن تَسۡتَطِيعُوٓاْ أَن تَعۡدِلُواْ بَيۡنَ ٱلنِّسَآءِ وَ لَوۡ حَرَصۡتُمۡ فَلَا تَمِيلُواْ كُلَّ ٱلۡمَيۡلِ فَتَذَرُوهَا كَٱلۡمُعَلَّقَةِ وَ إِن تُصۡلِحُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
129و هرگز نتوانيد دادگرى كنيد ميان زنان و اگر چه آرزومند آن باشيد پس كج نشويد با همه خواست خود به يك سوى تا او را بازگذاريد مانند آويخته و اگر اصلاح كنيد و پرهيزكارى كنيد همانا خداوند است آمرزنده مهربان
وَ إِن يَتَفَرَّقَا يُغۡنِ ٱللَّهُ كُلّٗا مِّن سَعَتِهِۦ وَ كَانَ ٱللَّهُ وَٰسِعًا حَكِيمٗا
130و اگر جدا شوند (زن و شوهر از همديگر) خدا بىنياز كند هر كدام را از گشايش خويش و خدا است گشايشمند حكيم
وَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ لَقَدۡ وَصَّيۡنَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَ إِيَّاكُمۡ أَنِ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَ إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ كَانَ ٱللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدٗا
131و براى خدا است آنچه در آسمانها است و آنچه در زمين و همانا اندرز داديم آنان را كه داده شدند كتاب را پيش از شما و شما كه بترسيد خدا را و اگر كفر ورزيد همانا براى خدا است آنچه در آسمانها است و آنچه در زمين و خدا است بىنياز ستوده
وَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَ كَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا
132و خدا را است آنچه در آسمانها است و آنچه در زمين و بس است خداوند وكيل (كارگذار)
إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ أَيُّهَا ٱلنَّاسُ وَ يَأۡتِ بَِٔاخَرِينَ وَ كَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ قَدِيرٗا
133اگر بخواهد مىبرد شما را اى مردم و مىآورد ديگران را و خداوند است بر آن توانا
مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ ثَوَابُ ٱلدُّنۡيَا وَ ٱلۡأٓخِرَةِ وَ كَانَ ٱللَّهُ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
134كسى كه بخواهد پاداش دنيا را همانا نزد خدا است پاداش دنيا و آخرت و خدا است شنونده بينا
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ بِٱلۡقِسۡطِ شُهَدَآءَ لِلَّهِ وَ لَوۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ أَوِ ٱلۡوَٰلِدَيۡنِ وَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ إِن يَكُنۡ غَنِيًّا أَوۡ فَقِيرٗا فَٱللَّهُ أَوۡلَىٰ بِهِمَا فَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلۡهَوَىٰٓ أَن تَعۡدِلُواْ وَ إِن تَلۡوُۥٓاْ أَوۡ تُعۡرِضُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
135اى آنان كه ايمان آورديد باشيد قيامكنندگان به داد (يا نگهبانان بر داد) گواهانى براى خدا هر چند بر خويشتن يا پدر و مادر و نزديكان اگر بىنياز يا نيازمند باشد همانا خدا سزاوارتر است بدانان پس پيروى هوس نكنيد تا كج شويد و اگر سرپيچيد يا روى گردانيد همانا خدا است بدانچه مىكنيد آگاه
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَ رَسُولِهِۦ وَ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِن قَبۡلُ وَ مَن يَكۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَ مَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَ كُتُبِهِۦ وَ رُسُلِهِۦ وَ ٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
136اى آنان كه ايمان آورديد ايمان آريد به خدا و پيمبرش و كتابى كه فرستاد بر پيمبرش و كتابى كه فرستاده است از پيش و كسى كه كفر ورزد به خدا و فرشتگان و كتابهايش و پيمبرانش و به روز بازپسين همانا گمراه شده است گمراهى دور
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ وَ لَا لِيَهۡدِيَهُمۡ سَبِيلَۢا
137همانا آنان كه ايمان آوردند پس كافر شدند و سپس ايمان آوردند و پس كافر شدند پس فزونى يافتند در كفر نيست خدا آمرزنده ايشان و نه راهنماييشان كند به راهى
بَشِّرِ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ بِأَنَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا
138مژده ده منافقان (مردم دوروى) را كه براى آنان است شكنجه دردناك
ٱلَّذِينَ يَتَّخِذُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَيَبۡتَغُونَ عِندَهُمُ ٱلۡعِزَّةَ فَإِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعٗا
139آنان كه مىگيرند كافران را دوستانى جز مؤمنان آيا نزد آنان عزت را جويند همانا عزت از آن خدا است همگى
وَ قَدۡ نَزَّلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ يُكۡفَرُ بِهَا وَ يُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُواْ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦٓ إِنَّكُمۡ إِذٗا مِّثۡلُهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَ ٱلۡكَٰفِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا
140و همانا فرود آورده است بر شما در كتاب كه اگر شنيديد به آيتهاى خدا كفرورزى مىشود يا استهزاء مىشود بدانها نه نشينيد با ايشان تا فروروند در سخنى غير از آن كه شمائيد در آن هنگام مانند ايشان همانا خدا است گردآورنده منافقان و كافران در دوزخ همگى
ٱلَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمۡ فَإِن كَانَ لَكُمۡ فَتۡحٞ مِّنَ ٱللَّهِ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَكُن مَّعَكُمۡ وَ إِن كَانَ لِلۡكَٰفِرِينَ نَصِيبٞ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَسۡتَحۡوِذۡ عَلَيۡكُمۡ وَ نَمۡنَعۡكُم مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ فَٱللَّهُ يَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَ لَن يَجۡعَلَ ٱللَّهُ لِلۡكَٰفِرِينَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ سَبِيلًا
141آنان كه انتظار به شما مىكشند تا اگر شما را پيروزى (گشايشى) از خدا باشد گويند آيا نبوديم با شما و اگر كافران را بهرهاى بود گويند آيا چيرگى نورزيديم بر شما و نگاهدارى نكرديم شما را از مؤمنان پس خدا حكم كند بين شما روز رستاخيز و هرگز قرار ندهد خدا براى كافران بر مؤمنان راهى
إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَ هُوَ خَٰدِعُهُمۡ وَ إِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَ لَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلٗا
142همانا منافقان نيرنگ ورزند با خدا و او است فريبدهنده ايشان و هر گاه برخيزند به سوى نماز برخيزند سرگران خودنمايى كنند به مردم و ياد نكنند خدا را جز اندكى
مُّذَبۡذَبِينَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ لَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَ لَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَ مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
143سرگردانند ميان اين نه به سوى آنانند و نه به سوى اينان و كسى را كه خدا گمراه كند نيابى براى او راهى
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَتُرِيدُونَ أَن تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينًا
144اى آنان كه ايمان آورديد نگيريد كافران را دوستانى جز مؤمنان آيا خواهيد قرار دهيد براى خدا بر خويشتن دستاويزى آشكار
إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِي ٱلدَّرۡكِ ٱلۡأَسۡفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ وَ لَن تَجِدَ لَهُمۡ نَصِيرًا
145همانا منافقان در پايه فرودينند از آتش و نيابى براى ايشان ياورى
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ وَ أَصۡلَحُواْ وَ ٱعۡتَصَمُواْ بِٱللَّهِ وَ أَخۡلَصُواْ دِينَهُمۡ لِلَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَ سَوۡفَ يُؤۡتِ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
146مگر آنان كه توبه كردند و اصلاح نمودند و به خدا چنگ زدند (نگهدارى از خدا خواستند) و پاك كردند دين خود را براى خدا پس آنانند با مؤمنان و بزودى مىدهد خدا مؤمنان را پاداشى بزرگ
مَّا يَفۡعَلُ ٱللَّهُ بِعَذَابِكُمۡ إِن شَكَرۡتُمۡ وَ ءَامَنتُمۡ وَ كَانَ ٱللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمٗا
147چه مىكند خدا به عذاب شما مگر سپاس گزاريد و ايمان آريد و خدا است شكرپذيرنده دانا