رساله توضیح المسائل آيت الله حاج شيخ محمد رحمتي
احکام تقلید احکام طهارت آب مطلق و مضاف اشاره 1_ آب کرّ 2_ آب قلیل 3_ آب جاری 4_ آب باران 5_ آب چاه احکام آب ها احکام تخلّی اشاره استبراء مستحبّات و مکروهات تخلّی نجاسات اشاره 1و2_ بول و غائط 3_ منی 4_ مردار 5_ خون 6و7_ سگ و خوک 8_ کافر 9_ شراب 10_ فقّاع راه ثابت شدن نجاست چیز پاک چگونه نجس می شود؟ احکام نجاسات مطهّرات اشاره 1_ آب 2_ زمین 3_ آفتاب 4_ استحاله 5_ انقلاب 6_ انتقال 7_ اسلام 8 _ تبعیّت 9_ بر طرف شدن عین نجاست 10_ استبراء حیوان نجاستخوار 11_ غائب شدن مسلمان 12_ رفتن خون متعارف احکام ظرف ها وضوء اشاره وضوی ارتماسی خواندن دعاهایی که موقع وضو گرفتن مستحبّ است. شرائط صحّت وضوء احکام وضوء چیزهایی که باید برای آنها وضوء گرفت چیزهایی که وضوء را باطل می کند احکام وضوی جبیره ای غسل های واجب اشاره احکام جنابت اشاره چیزهایی که بر جنب حرام است چیزهایی که بر جنب مکروه است غسل جنابت اشاره غسل ترتیبی غسل ارتماسی احکام غسل کردن استحاضه اشاره احکام استحاضه حیض احکام حائض اقسام زن های حایض اشاره 1_ صاحب عادت وقتیّه و عددیّه 2_ صاحب عادت وقتیّه 3_ صاحب عادت عددیّه 4_ مضطربه 5_ مبتدئه 6_ ناسیه مسائل متفرّقه حیض نفاس غسل مسّ میّت احکام محتضر اشاره احکام بعد از مرگ وجوب غسل و کفن و نماز و دفن میّت کیفیّت غسل میّت احکام کفن میّت احکام حنوط احکام نماز میّت دستور نماز میّت مستحبّات نماز میّت احکام دفن مستحبّات دفن نماز وحشت نبش قبر غسل های مستحبّ تیمّم اشاره اول از موارد تیمم دوم از موارد تیمم سوم از موارد تیمم چهارم از موارد تیمم پنجم از موارد تیمم ششم از موارد تیمم هفتم از موارد تیمم چیزهایی که تیمم به آنها صحیح است دستور تیمم بدل از وضوء یا غسل احکام تیمم احکام نماز اشاره نمازهای واجب اشاره نمازهای واجب شبانه روزی وقت نماز ظهر و عصر نماز جمعه و احکام آن واجب شدن نماز جمعه چند شرط دارد: صحیح بودن نماز جمعه چند شرط دارد: وقت نماز مغرب و عشاء وقت نماز صبح احکام وقت نماز نمازهایی که باید به ترتیب خوانده شود نمازهای مستحب اشاره وقت نافله های یومیه نماز غفیله احکام قبله پوشانیدن بدن در نماز شرائط لباس نمازگزار مواری که لازم نیست بدن و لباس نماز گزار پاک باشد چیزهایی که در لباس نماز گزار مستحب است چیزهایی که در لباس نماز گزار مکروه است مکان نماز گزار جاهایی که نماز در آنها مستحب است جاهایی که نماز خواندن در آنها مکروه است احکام مسجد اذان و اقامه ترجمه اذان و اقامه واجبات نماز اشاره نیّت تکبیرة الاحرام قیام (ایستادن) قرائت رکوع سجود اشاره چیزهایی که سجده بر آنها صحیح است مستحبات و مکروهات سجده سجده های واجب قرآن تشهد سلام نماز ترتیب موالات قنوت ترجمه نماز 1_ ترجمه سوره حمد 2_ ترجمه سوره قل هو الله احد 3_ ترجمه ذکر رکوع و سجود و ذکرهایی که بعد از آنها مستحب است 4_ ترجمه قنوت 5_ ترجمه تسبیحات اربع 6_ ترجمه تشهد و سلام کامل تعقیب نماز صلوات بر پیغمبر مبطلات نماز چیزهایی که در نماز مکروه است مواردی که می شود نماز واجب را شکست شکیات نماز اشاره شک های باطل کننده شک هایی که نباید به آنها اعتناء کرد اشاره 1_ شک در چیزی که محل آن گذشته است 2_ شک بعد از نماز 3_ شک بعد از وقت 4_ کثیرالشک (کسی که زیاد شک می کند) 5_ شک امام و ماموم 6_ شک در نماز مستحبی شک های صحیح دستور نماز احتیاط سجده سهو اشاره دستور سجده سهو قضای سجده و تشهد فراموش شده کم و زیاد کردن اجزاء و شرائط نماز نماز مسافر مسائل متفرقه نماز قضاء نماز قضای پدر که بر پسر بزرگ تر واجب است نماز جماعت شرائط امام جماعت احکام جماعت وظیفه ی امام و مأموم در نماز جماعت نماز آیات کیفیّت نماز آیات نماز عید فطر و قربان اجیر گرفتن برای نماز احکام روزه اشاره نیت چیزهایی که روزه را باطل می کند اشاره 1_ خوردن و آشامیدن 2_ جماع 3_ استمناء 4_ دروغ بستن به خدا و پیغمبر 5_ رساندن غبار به حلق 6_ فرو بردن سر در آب 7_ باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح 8_ عماله کردن 9_ قی کردن احکام چیزهایی که روزه را باطل می کند آنچه برای روزه دار مکروه است جایی که قضاء و کفاره واجب است کفاره روزه جاهایی که فقط قضای روزه واجب است احکام روزه ی قضاء احکام روزه ی مسافر کسانی که روزه بر آنها واجب نیست راه ثابت شدن اول ماه روزه های حرام و مکروه روزه های مستحب مواردی که مستحب است انسان از کارهایی که روزه را باطل می کند خودداری نماید اعتکاف اشاره احکام اعتکاف احکام خمس اشاره 1_ منفعت کسب 2_ معدن 3- گنج 4- مال حلال مخلوط به حرام 5- جواهری که به واسطه ی فرو رفتن در دریا به دست می آید 6- غنیمت 7- زمینی که کافر از مسلمان بخرد مصرف خمس احکام زکات اشاره شرایط واجب شدن زکات زکات گندم و جو و خرما و کشمش نصاب طلا نصاب نقره زکاة شتر و گاو و گوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند مصرف زکات شرائط کسانی که مستحق زکاتند نیت زکاة مسائل متفرقه زکاة زکاة فطره مصرف زکاة فطره مسائل متفرقه زکاة فطره احکام حج احکام خرید و فروش اشاره مستحبات خرید و فروش معاملات مکروه معاملات حرام شرائط فروشنده و خریدار شرائط جنس و عوض آن صیغه ی خرید و فروش خرید و فروش میوه ها نقد و نسیه معامله سلف و شرائط آن احکام معامله ی سلف فروش طلا و نقره به طلا و نقره مواردی که خریدار یا فروشنده می تواند معامله را به هم بزند مسائل متفرقه خرید و فروش احکام شفعه اشاره در چه چیزهایی شفعه ثابت است شروط شفعه چگونگی استفاده از حق شفعه احکام مضاربه احکام شرکت _ صلح _ اجاره _ جعاله _ مزارعه _ مساقات و مغارسه احکام شرکت احکام صلح احکام اجاره اشاره شرایط مالی که آن را اجاره می دهند شرایط استفاده ای که مال را برای آن اجاره می دهند مسائل متفرقه اجاره احکام جعاله احکام مزارعه احکام مساقات و مغارسه کسانی که از تصرف مال خود ممنوعند احکام هبه (بخشیدن) احکام وکالت _ قرض _ حواله _ رهن _ ضامن شدن _ کفالت _ ودیعه (امانت) _ عاریه احکام وکالت احکام قرض احکام حواله دادن احکام رهن احکام ضامن شدن احکام کفالت احکام ودیعه (امانت) احکام عاریه احکام نکاح (تزویج) اشاره احکام عقد دستور خواندن عقد شرایط عقد عیب هایی که به واسطه ی آنها می شود عقد را به هم زد عده ای از زن ها که تزویج آنان حرام است احکام عقد دائم متعه (تزویج موقت) احکام نگاه کردن مسائل متفرقه زناشویی احکام شیر دادن اشاره شرائط شیر دادنی که علت محرم شدن است آداب شیر دادن مسائل متفرقه شیر دادن احکام طلاق اشاره عده ی طلاق عده ی زنی که شوهرش مرده طلاق بائن و طلاق رجعی احکام رجوع کردن طلاق خلع طلاق مبارات احکام متفرقه طلاق احکام غصب احکام مالی که انسان آن را پیدا می کند احکام سر بریدن و شکار کردن حیوانات اشاره دستور سر بریدن حیوانات شرائط سر بریدن حیوان دستور کشتن شتر چیزهائی که موقع سر بریدن حیوانات مستحب است چیزهائی که در کشتن حیوانات مکروه است احکام شکار کردن با اسلحه شکار کردن با سگ شکاری صید ماهی و ملخ احکام خوردنی ها و آشامیدنی ها اشاره آداب غذا خوردن چیزهائی که در غذا خوردن مذموم است آداب آشامیدن چیزهائی که در آشامیدن مذموم است احکام نذر و عهد، قسم، وقف، وصیت احکام نذر و قسم احکام عهد احکام قسم خوردن احکام وقف احکام وصیت احکام ارث اشاره ارث دسته ی اول ارث دسته ی دوم ارث دسته ی سوم مسائل متفرقه ارث حدود و دیات حدی که برای بعضی از گناهان معین شده است احکام دیه مسائل متفرقه پاره ای احکام معاملات پولی سفته و سرقفلی احکام سرقفلی احکام تشریح و تلقیح و نماز در مسافرت هوایی اشاره تلقیح مصنوعی احکام نماز در مسافرت های هوایی
اشاره
مسأله1769_ اعتکاف یکی از عبادات است. و آن درنگ (توقّف) در مسجد است. و آیا بدون قصد عبادتی از قبیل نماز، ذکر، خواندن قرآن محقق می شود؟ احتیاط اعتبار آن و اقوی عدم اشتراط است. بنا بر این اگر کسی فقط قصد توقف در مسجد داشته باشد، ولو آنکه هیچ عبادتی نیاورد با شرایطی که بعداً ذکر می شود معتکف است (ولی با ترک نمازهای واجب، اعتکاف خالی از اشکال نیست).
مسأله1770_ اعتکاف در اصل شرع مقدس اسلام واجب نیست، بلکه مستحب است. لکن به سبب نذر یا عهد یا قسم یا شرط در ضمن عقد واجب می شود. و اگر اعتکاف مستحب را شروع نماید، اکمال و اتمام آن واجب نیست. مگر آنکه دو روز از آن بگذرد که روز سوم واجب می گردد. و اگر در حال نیت اعتکاف شرط کند چنانچه سبب خاصی حاصل شد اعتکاف را به هم زند، می تواند حال پیدایش آن سبب از اعتکاف، حتی بعد از روز سوم دست بردارد. و اگر شرط را حال نیت نکرد، قبل یا بعد آن اعتباری برای شرط نیست.
مسأله1771_ اعتکاف در هر زمانی که روزه صحیح است واقع می شود و از همه اوقات، افضل ماه مبارک رمضان و افضل اوقات آن ماه؛ دهه آخر است.
مسأله1772_ در اعتکاف چند چیز شرط است: 1_ عقل. پس اعتکاف (مانند سایر عبادات و معاملات) از دیوانه درست نیست. بلی اگر ادواری بوده و در زمان عقل داشتن معتکف شود، درست است. 2_ اسلام. 3_ ایمان (یعنی دوازده امامی بودن). 4_ قصد قربت (مانند سایر عبادات).
مسأله1773_ نیت قربت در اعتکاف با نیت قربت و قصد روزه فرق دارد. در روزه می تواند از سر شب قصد کرده ولو وقت شروع روزه (طلوع فجر) خواب باشد. ولی در اعتکاف باید هم زمان با شروع اعتکاف نیت (قصد) و قربت داشته باشد. و چنانچه قبل از طلوع فجر نیت کرده، در حال طلوع غافل یا خواب باشد کافی نیست. مگر آنکه از حال نیت اعتکاف را شروع کند ( و می توان گفت: اگر نیت در حافظه بوده و با این نیت بخوابد و همزمان با طلوع فجر خواب باشد اعتکافش صحیح می باشد).
مسأله1774_ اعتکاف از بچه ای که بالغ نشده ولی ممیز است (خوبی و بدی را درک می کند) مانند سایر عبادات صحیح است.
مسأله1775_ اعتکاف به نیابت دیگری صحیح است. ولی آیا به نیابت انسان زنده می توان اعتکاف کرد؟ محل خلاف است. و در نیابت برای بیش از یک نفر اشکال است و به عنوان هدیه ثواب مانعی ندارد.
مسأله1776_ شرط پنجم اعتکاف روزه است. لذا اگر کسی روزه اش به جهت سفر یا غیر آن درست نیست، نمی تواند اعتکاف کند.
مسأله1777_ لازم نیست روزه برای اعتکاف باشد، بلکه روزه مستحبی یا نیابتی یا قضاء یا اداء نیز کافی است.
مسأله1778_ شرط ششم اعتکاف عدد است: کمتر از سه روز صحیح نیست، ولی بیشتر مانعی ندارد ولو قدری از روز یا شب باشد. و شب اول و آخر از سه روز خارج و دو شب وسط داخل اعتکاف است.
مسأله1779_ شرط هفتم: بودن اعتکاف در یکی از مساجد چهارگانه یا پنچ مسجد است. 1_ مسجد الحرام در مکّه معظّمه. 2_ مسجد النبی (ص) در مدینهی طیّبه. 3_ مسجد کوفه. 4_ مسجد بصره که حضرت امیر المومنین (ع) در آن نماز خوانده اند. 5_ مسجد جامع شهر یا مساجدی که جماعت صحیح در آن خوانده می شود. و اشاره به عموم (معنی پنجم) دارد. آیه مبارکه قرآن: «ولا تباشروهن و انتم عاکفون فی المساجد» و احتیاط استحبابی در صورت امکان اقتصار بر چهار مسجدی است که اول بیان شد.
مسأله1780_ مسجد باید یکی باشد، پس اگر اعتکاف را در مسجدی شروع کرد و مانعی مانند خراب شدن مسجد برای ادامه اعتکاف پیش آمد، ادامه و اتمام آن در مسجد دیگری مورد ندارد. و چنانچه اعتکاف واجب بوده باید مطلقاً یا احتیاطاً آن را در مسجدی دیگر یا همین مسجد بعد از رفع مانع انجام دهد.
مسأله1781_ پشت بام و سرداب (زیر زمین) و محراب و منبر مسجد حکم مسجد دارد. مگر آنکه شاهدی (قرینه ای) بر خلاف باشد.
مسأله1782_ قصد اعتکاف در جای مخصوص از مسجد بیهوده است. و لازم نیست همان جا را جای اعتکاف قرار دهد.
مسأله1783_ شرط هشتم: اجازه کسی است که اجازه دادن وی در صحت اعتکاف معتبر است (مانند مالک غلام و کنیز نسبت به آن دو) شوهر نسبت به زن (در موردی که اعتکاف با حق شوهر منافات دارد) و پدر و مادر چنانچه اعتکاف فرزند سبب آزار یکی از آنان شود. ولی اگر بدون اطلاع آنها معتکف شود مانعی ندارد.
مسأله1784_ شرط نهم: ادامه توقف در مسجدی است که اعتکاف را در آن شروع کرده. پس چنانچه بدون سبب بیرون رود، اعتکاف باطل می شود. و فرقی بین عالم و جاهل به حکم نیست. ولی بیرون شدن از روی ناچاری یا اکراه مانعی ندارد. و همچنین برای کار ضروری مانند (دستشویی رفتن، غسل واجب کردن، مثل غسل جنابت، استحاضه، مسّ میّت) و جائز است بیرون شدن برای تشییع جنازه، یا غسل دادن، کفن کردن، دفن میت و همچنین عیادت مریض. لکن برای اقامه شهادت یا تحمّل آن یا مشایعت مؤمن، بیرون شدن اشکال دارد، مگر ضروری باشد که باید نزدیکترین را انتخاب کرده، بیش از اندازهی لازم بیرون نماند. و اگر بیرون بودن باعث محو صورت اعتکاف باشد ولو از روی سهو، اضطرار، اکراه، اعتکاف باطل می گردد. و احتیاط واجب ننشستن در بیرون مسجد است. و چنانچه مضطرّ باشد در صورت امکان زیر سایه ننشیند. کما این که، اگر امکان غسل کردن در مسجد باشد (مثلاً برای غسل مسّ میّت) جائز نیست بیرون رود. بلی در مورد غسل جنابت نمی تواند در مسجد برای آن درنگ کند. مگر آن مقدار زمان بیرون رفتن از مسجد با زمان غسل کردن مساوی یا بیشتر باشد که در مسجد غسل می کند.
مسأله1785_ در اعتکافی که مستحب است می تواند شرط برگشت از آن را هر گاه بخواهد بکند ولو بدون سبب خاصی و همچنین در نذر اعتکاف می تواند شرط برگشت در نیت اعتکاف را داشته باشد و گرنه اشکال دارد.
مسأله1786_ نشستن روز فرش غصبی در مسجد ضرر به اعتکاف ندارد. و اگر کسی را از جای خود در مسجد دور کرد خود بجای او قرار گرفت در باطل شدن اعتکاف تأمل است.
آموزش تصویری مرتبط با این حکم
