احكام طلاق
احكام طلاق
مسأله 2493 - مردى كه زن خود را طلاق مى دهد ، بايد كمتر از ده سال نداشته باشد ، بلكه بنا بر احتياط بالغ باشد ، ونيز بايد عاقل باشد ، وبه اختيار خود طلاق دهد واگر او را مجبور كنند كه زنش را طلاق دهد طلاق باطل است . ونيز بايد قصد طلاق داشته باشد ، پس اگر صيغه طلاق را به شوخى بگويد صحيح نيست .
مسأله 2494 - زن بايد در وقت طلاق از خون حيض ونفاس پاك باشد وشوهرش در آن پاكى با او نزديكى نكرده باشد وتفصيل اين دو شرط در مسائل آينده بيان مى شود .
مسأله 2495 - طلاق دادن زن در حال حيض يا نفاس در سه صورت صحيح است ، اول - آنكه شوهرش بعد از ازدواج با او نزديكى نكرده باشد . دوم - آبستن باشد واگر معلوم نباشد آبستن است وشوهر در حال حيض طالق بدهد ، بعد فهمد آبستن بوده ، طلاق صحيح است . سوم - مرد به واسطه غائب بودن نتواند بفهمد كه زن از خون حيض يا نفاس پاك است يا نه وبنا بر احتياط يكماه او وقت جماع گذشته باشد .
مسأله 2496 - اگر زن را از خون حيض پاك بداند وطلاقش دهد بعد معلوم شود كه موقع طالق در حال حيض بوده ، طالق او باطل است ، واگر او رادر حيض بداند وطاقش دهد بعد معلوم شود پاك بوده ، طلاق او صحيح است .
مسأله 2497 - كسى كهمى داند زنش در حال حيض يا نفاس است ، اگر غائب شود مثلا مسافرت كند وبخواهد او را طلاق دهد ، بايد تا مدتى كه معمولا زنها از حيض يا نفاس پاك مى شوند صبر كند .
مسأله 2498 - اگر مردى كه غائب است بخواهد زن خود را طلاق دهد ، چنانچه بتواند اطلاع پيدا كند كه زن او در حال حيض يا نفاس است ، يا نه ، اگر چه اطلا ع او از روى عادت حيض زن ، يا نشانه هاى ديگرى باشد كه در شرع معين شده ، بايد تا مدتى كه معمولا زنها از حيض يا نفاس پاك مى شوند صبر كند .
مسأله 2499 - اگر با عيالش كه از خون حيض ونفاس پاك است نزديكى كند وبخواهد طلاقش دهد ، بايد صبر كند تا دو باره حيض ببيند وپاك شود . ولى زن را كه نه سالش تمام نشده ، يا آبستن است ، اگر بعد از نزديكى طلاق دهند ، اشكال ندارد ، وهمچنين است اگر يائسه باشد يعنى اگر سيده است بيشتر از شصت سال واگر سيده نيست بيشتبر از پنجاه سال داشته باشد .
مسأله 2500 - اگر زنى كه از خون حيض ونفاس پاك است نزديكى كند ودر همان پاكى طلاقش دهد ، چنانچه بعد معلوم شود كه موقع طلاق آبستن بوده ، بنا بر احتياط مستحب دو باره او را طلاق دهد .
مسأله 2501 - اگر با زنى كه از خون حيض ونفاس پاك است نزديكى كند ومسافرت نمايد ، چنانچه بخواهد رد سفر طلاقش دهد ، بايد بقدرى كه زن معمولا بعد از آن اكى خون مى بيند ودو باره پاك مى شود صبر كند .
مسأله 2502 - اگر مرد بخواهد زن خود را كه به واسطه مرضى حيض نمى بيند طلاق دهد ، بايد از وقتى كه با او نزديكى كرده تا سه ماه از جماع با او خود دارى نمايد وبعد او را طلاق دهد .
مسأله 2503 - طلاق بايد به صيغه عربى معين كه بعدا ذكر مى شود صحيح خوانده شود ، ودو مرد عادل آن را بشنوند ، واگر خود شوهر بخواهد صيغه طلاق را بخواند واسم زن او مثلا فاطمه باشد ، بايد بگويد : زوجتى فاطمه طالق يعنى زن من فاطمه رها است ، واگر ديگرى را وكيل كند ان وكيل بايد بگويد زوجة موكلى فاطمة طالق .
مسأله 2504 - زنى كه صيغه شده ، مثا يك ماهه يا يك ساله او را عقد كرده اند طلاق ندارد ، ورها شدن او به اين است كه مدتش تمام شود ، يا مرد مدت را به او ببخشد به اين ترتيب كه بگويد : مدت را به تو بخشيدم وشاهد گرفتن وپاك بودن زن از حيض لازم نيست .
عده طلاق
مسأله 2505 - زنى كه نه سالش تمام نشده وزن يائسه عده نداردند ، يعنى اگر چه شوهر شان با آنها نزديكى كرده باشد ، بعد از طلاق مى توانند فورا شوهر كنند .
مسأله 2506 - زنى كه نه سالش تمام شده ويائسه نيست اگر شوهرش با او نزديكى كند وطلاقش دهد ، بعد از طلاق بايد عده نگهدارد يعنى بعد از آنكه در پاكى طلاقش داد بقدرى صبر كند كه دو باره حيض ببيند وپاك شود وهمينكه حيض سوم را ديد عده او تمام مى شود ومى تواند شوهر كند . ولى اگر پيش از نزديكى كردن با او طلاقش بدهد عده ندارد يعنى مى تواند بعد از طلاق فورا شوهر كند .
مسأله 2507 - زنى كه حيض نمى بيند اگر در سن زنهايى باشد كه حيض مى بينند چنانچه شوهرش او را طلاق دهد ، بايد بعد از طلاق تا سه ماه عده نگهدارد .
مسأله 2508 - زنى كه عده او سه ماه است ، اگر او لماه طلاقش بدهند ، بايد سه ماه هلالى يعنى از موقعى كه ماه ديده مى شود تا سه ماه عده نگهدارد . واگر در بين ماه طلاقش بدهند بايد باقى ماه را با دو ماه بعد از آن ونيز كسرى ماه اول را از ماه چهارم عده نگهدارد تا سه ماه تمام شود ، مثلا اگر غروب روز بيستم ماه * 1 - معناى يائسه در مسأله 2446 ذكر شد. طلاقش بدهند وآن ماه بيست ونه روز باشد بايد نه روز باقى ماه را با دو ماه بعد از آن وبيست روز از ماه چهارم عده نگهدارد .
مسأله 2509 - اگر زن آبستن را طلاق دهند ، عده اش تا دنيا آمدن ، يا سقط شدن بچه او است بنا بر اين اگر مثلا يك ساعت بعد از طلاق ، بچه او بدنيا آيد ، عده اش تمام مى شود واگر قبل از بچه بدنيا آمدن مدت عده غير حامله بگذرد عده اش تمام مى شود .
مسأله 2510 - زنى كه نه سالش تمام شده ويائسه نيست 1 اگر صيغه شود مثلا يك ماهه ، يا يك ساله شوهر كند ، چنانچه شوهرش با او نزديكى نمايد ومدت آن زن تمام شود ، يا شوهر مدت را به او ببخشد بايد عده نگهدارد ، پس ار حيض مى بيند بايد به مقدار دو حيض عده نگهدارد وشوهر نكند واگر حيض نمى بيند ، چهل وپنچ روز از شوهر كردن خود دارى نمايد .
مسأله 2511 - ابتداى عده طلاق از موقعى است كه خواندن صيغه طلاق تمام مى شود چه زن بداند طلاقش دادن اند ، يا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عده بفهمد كه او را طلاق داده اند ، لازم نيست دو باره عده نگهدارد .
عده زنى كه شوهرش مرده
مسأله 2512 - زنى كه شوهرش مرده اگر آبستن نباشد ، نباشد ، بايد تا چهار ماه وده روز عده نگهدارد يعنى از شوهر كردن خود دارى نمايد اگر چه يائسه 2 يا صيغه باشد يا شوهرش با او نزديكى نكرده باشد ، واگر آبستن باشد ، بايد تا موقع زائيدن عده نگهدارد ، ولى اگر پيش از گذشتن چهار ماه وده روز ، بچه اش بدنا آيد ، بايد تا چهار ماه وده روز از مرگ شوهرش صبر كند واين عده را عده وفات مى گويند .
مسأله 2513 - زنى كه در عده وفات مى باشد حرام است لباس رنگى بپوشد وسرمه بگشد وهمچنين كارهاى ديگرى كه زينت حساب شود بر او حرام مى باشد .
مسأله 2514 - اگر زن يقين كند كه شوهرش مرده وبعد از تمام شدن عده وفات شوهر كند ، چنانچه معلوم شود شوهر او بعدا مرده است ، از شوهر دوم جدا نمى شود وبراى خبر مردن شوهر اول عده وفات نگه مى دارد ونزد شوهر دوم نمى رود ، پس از گذشتن عده به واسطه همان عقد محكوم است به زن شوهر دوم بودن ، واحتياط به تجديد عقد خوب است ترك نشود .
مسأله 2515 - ابتداى عده وفات از موقعى است كه زن از مرگ شوهر مطلع شود در صورتى كه شوهر غايب باشد والا ابتداى آن وفات است .
مسأله 2516 - اگر زن بگويد عده ام تمام شده ، با دو شرط از او قبول مى شود : او - آنكه مودر تهمت نباشد . بنا بر احتياط . دوم - از طلاق يا مردن شوهرش بقدرى گذشته باشد كه در آن مدت تمام شدن عده ممكن باشد .
طلاق بائن وطلاق رجعى
مسأله 2517 - طلاق بائن آن است كه بعد از طلاق ، مرد حق ندارد به زن خود رجوع كند ، يعنى بدون عقد او را به زنى قبول نمايد وآن بر پنچ قسم است : اول - طالق زنى كه نه سالش تمام نشده باشد . دوم - طلاق زنى كه يائسه باشد يعنى اگر سيده است بيشتر از شصت سال واگر سيده نيست بيشتر از پنجاه سال داشته باشد . سوم - طلاق زنى كه شوهرش بعد از عقد با او نزديكى نكرده باشد . چهارم - طلاق سوم زنى كه او را سه دفعه طلاق داده اند . پنجم - طلاق خلع ومبالات واحكام اينها بعدا گفته خواهد شد وغير اينها طلاق رجعى است كه بعد از طلاق تا وقتى زن در عده است مرد مى تواند به او رجوع نمايد .
مسأله 2518 - كسى كه زنش را طلاق رجعى داده ، حرام است او را از خانه اى كه موقع طلاق در آن خانه بوده بيرون كند مگر آنكه او را منتقل كند به خانه مناسب حال او ، كه در اين صورت اخراج ونقل به ان خانه جايز است ، ونيز جايز است بيرون كردن از آن منزل چنانچه فحاشى كند يا اهل خانه را اذيت كند ويا رفت وآمد با اجانب نمايد . ونيز حرام است زن براى كارهاى غير لازم از آن خانه بيرون رود مگر با اذن زوج .
احكام رجوع كردن
مسأله 2519 - در طلاق رجعى مرد به سه قسم مى تواند به زن رجوع كند : او ل - حرفى بزند كه معنايش اى باشد كه او را دو بارده زن خود قرار داده است . دوم - كارى كند كه آن كار دلالت كند بر قصد رجوع . سوم - نزديكى كردن كه با ان رجوع محقق مى شود ولو قصد رجوع نداشته باشد .
مسأله 2520 - براى رجوع كردن لازم نيست مرد شاهد بگيرد ، يا به زن خبر دهد ، بلكه اگر بدون اينكه كسى بفهمد ، بگويد به زنم رجوع كردم صحيح است .
مسأله 2521 - مردى كه زن خود را طلاق رجعى داده ، اگر مالى از او بگيرد وبه او صلح كند كه ديگر به او رجوع نكند ، حق رجوع او از بين نمى رود .
مسأله 2522 - اگر زنى را دو مرتبه طلاق دهد به او رجوع كند ، يا دو مرتبه او را طلاق دهد وبعد از هر طلاق عقدش كند ، بعد از هر طلاق عقدش كند ، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است ، ولى اگر بعد از طلاق سوم به ديگرى شوهر كند ، با پنج شرط به شوهر اول حلال مى شود ، يعنى مى تواند آن زن را دو باره عقد نمايد . اول - آنكه عقد شوهر دوم هميشگى باشد واگر مثال يك ماهه يا يك ساله او را صيغه كند ، بعد از آنكه از او جدا شد ، شوهر اول نمى تواند او را عقد كند . دوم - شوهر دوم با او نزديكى ودخول كند . بطريق متعارف . سوم - شوهر دوم طلاقش دهد يا بميرد . چهارم - عده طلاق يا عده وفات شوهر دوم تمام شود . پنجم - شوهر دوم بالغ باشد .
طلاق خلع
مسأله 2523 - طلاق زنى را كه به شورهش مايل نيست ومهر يا مال ديگر خود را به او مى بخشد كه طالقش دهد ، طلاق دهد ، طلاق خلع گويند .
مسأله 2524 - اگر شوهر بخواهد صيغه طلاق را بخواند ، چنانچه اسم زن مثلا فاطمه باشد مى گويد : زوجتى فاطمه خالعتها عل ما بذلت ، وبهتر است بدون فصل بگويد هى طلاق 0 يعنى زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است)
مسأله 2525 - اگر زنى كسى را وكيل كند كه مهر او را به شوهرش ببخشد وشوهر همان كس را وكيل كند كه زن را طلاق دهد ، چنانچه مثلا اسم شوهر محمد واسم زن فاطمه باشد وكيل ، صيغه طالق را اينطور مى خواند : عن موكلتى فاطمة بذلت مهرها لموكلى محمد ليخلعها عليه پس از آن بدون فاصله بگويد : زوجة موكلى خالعتها على ما بذلت ، وبهتر است بدون فصل بگويد هى طالق واگر زنى كسى را وكيل كند كه غير از مهرچيزديگرى را به شوهر او ببخشد او را طلاق دهد ، وكيل بايد به جاى كلمه ( مهرها ) آن چيز را بگويد مثلا اگر صد تومان داده بايد بگويد : بذلت مأة تومان .
طلاق مبارات
مسأله 2526 - اگر زن وشوهر يكديگر را نخواهند وزن مالى به مرد بدهد كه او را طلاقدهد ، آن طلاق را مبارات گويند .
مسأله 2527 - اگر شوهر بخواهد صيغه مبارات را بخواند ، چنانچه مثلا اسم زن فاطمه باشد ، بايد بگويد ، بارأت زوجتى فاطمة على مهرها فهى طالق يعنى مبارات كردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رهاست ، واگر ديگرى را وكيل كند ، وكيل بايد بگويد ، بارات زوجه موكلى فاطمة عل يمهرها فهى طالق ودر هر دو صورت اگر بجاى كلمه ( على مهرها ) به مهرها بگويد اشكال ندارد .
مسأله 2528 - صيغه طالق خلع ومبارات بايد به عربى صحيح خوانده شود ولى اگر زن براى آنكه مال خود را به شوهر ببخشد مثلا به فارسى بگويد براى طلاق ، فلان مال را به تو بخشيدم اشكال ندارد .
مسأله 2529 - اگر زن در بين عده طلاق خلع ، يا مبارات از بخشش خود بر گردد ، شوهر مى تواند رجوع كند وبدون عقد دو باره او را زن خود قرار دهد .
مسأله 2530 - مالى را كه وهر براى طلاق مبارات مى گيرد ، بايد بيشتر از مهر نباشد ولى در طلاق خلع اگر بيشتر باشد اشكال ندارد .
احكام متفرقه طلاق
مسأله 2531 - اگر با زن نامحرمى به گمان اينكه عيال خود او است نزديكى كند ، چه زن بداند كه او شوهرش نيست ، يا گمان كند شوهرش مى باشد ، بايد عده نگهدارد .
مسأله 2532 - اگر با زنى كه مى داند عيالش نيست زنا كند ، چه زن بداند كه آن مرد شوهر او نيست ، يا گمان كند شوهرش مى باشد ، لازم نيست عده نگهدارد .
مسأله 2533 - اگ رمرد ، زنى را گول بزند كه از شوهرش طلاق بگيرد وزن او شود طلاق وعقد آن زن صحيح است ولى هر دو معصيت بزرگى كرده اند .
مسأله 2534 - هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط كند كه اگر شوهر مسافرت نمايد ، يا مثلا شش ماه به او خرجى ندهد اختيار طلاق با او باشد ، اين شرط باطل است ، ولى چنانچه شرط كند كه اگر مرد مسافرت كند ، يا مثلا تا شش ماه خرجى ندهد ، از طرف او براى طلاق خود وكيل باشد ، چنانچه شرط حاصل شود خود را طلاق دهد صحيح است .
مسأله 2535 - زنى كه شوهرش گم شده ، اگر بخواهد به ديگرى شوهر كند بايد نزد مجتهد عادل برود وبه دستور اوعمل نمايد .
مسأله 2536 - پدر وجد پدرى ديوانه مى توانند زن او را طلاق بدهند .
مسأله 2537 - اگر پدر يا جد پدرى براى طفل خود زنى را صيغه كند ، اگر چه مقدارى از زمان تكليف بچه جزء جزء مدت صيغه باشد ، مثلا براى پسر چهارده ساله خودش زنى را دو ساله صيغه كند ، چنانچه صلاح بچه باشد ، مى تواند مدت آن زن را ببخشد ولى زن دائمى او را نمى تواند طلاق دهد .
مسأله 2538 - اگر از روى علاماتى كه در شرع معين شده ، مرد دو نفر را عادل بداند وزن خود را پيش آنان طلاق دهد ، ديگرى كه نمى داند آنان عادلند يا نه مى تواند آن زن را بعد از تمام شدن عده اش براى خود براى كس ديگر عقد كند ، واگر آنها را فاسق بداند بنا بر احتياط واجب ازدواج يا او نكند وبراى ديگرى هم او را عقد ننمايد .
مسأله 2539 - اگر كشى زن خود را دون اينكه او بفهمد طلاق دهد ، چنانچه مخارج او را مثل وقتى كه زنش بوده بدهد ومثلا بعد از يكسال بگويد يكسال پيش تو را طلاق دادم وشرعا ثابت كند ، مى تواند چيزيهايى را كه در آن مدت براى زن تهيه نموده واو مصرف نكرده است از او پس بگيرد ، ولى چيزهايى را كه مصرف كرده نمى تواند از او مطالبه نمايد .