احكام مالى كه انسان آن را پيدا مى كند
احكام مالى كه انسان آن را پيدا مى كند
مسأله 2560 - مالى كه انسان پيدا مى كند اگر نشانه اى نداشته باشد كه به واسطه آن ، صاحبش معلوم شود ، مى تواند به قصد اينكه ملك خودش شود آن را بردارد .
مسأله 2561 - اگر مالى پيدا كند كه نشانه دارد وقيمت آن از 6 / 12 نخود نقره سكه دار كمتر است ، چنانچه صاحب ان معلوم باشد وانسان نداند راضى است يا نه ، نمى تواند بدون اجازه او بر دارد ، واگر صاحب آن معلوم نباشد مى تواند به قصد اينكه ملك خودش شود بردارد وچنانچه عين مال باقى است بايد هر وقت صاحبش پيدا شد ، آن را به او بدهد واگر باقى نيست لازم نيست عوض آن را به او بدهد .
مسأله 2562 - هر گاه چيزى كه پيدا كرده نشانه اى دارد كه به واسطه آن مى تواند صاحبش را پيدا كند ، اگر چه بداند صاحب آن سنى يا كافرى است كه در امان مسلمانان است ، در صورتى كه قيمت آن چيز به 6 / 12 نخود نقره سكه دار برسد بايد تا يك سال اعلان كند ومقتضاى احتياط در كيفيت اعالن آن است كه ، از روزى كه آن را پيدا كرده تا يك هفته روزى دو مرتبه ، وبعد تا يك ماه هفته اى يك مرتبه ، وبعد تا يك سال ماهى يك مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان كند .
مسأله 2563 - اگر رانسان خودش نخواهد اعلان كند ، مى تواند به كسى كه اطمينان دارد بگويد كه از طرف او اعلان نمايد .
مسأله 2564 - اگر تا يكسال اعلان كند وصاحب مال پيدا نشود ، مى تواند آن را براى خود بردارد به قصد اينكه هر وقت صاحبش پيدا شد عوض آن را به او بدهد ، يا براى او نگهدارى كند كه هر وقت پيدا شد به او بدهد ، يا از طرف صاحبش صدقه بدهد . به قصد اينكه اگر صاحبش پيدا شد وراضى به صدقه نشد عوض آن را به او بدهد .
مسأله 2565 - اگر بعد از آنكه يك سال اعلان كرد وصاحب مال پيدا نشد مال را براى صاحبش نگهدارى كند واز بين برود ، چنانچه در نگهدارى آن كوتاهى نكرده وتعدى يعنى زياده روى هم ننموده ضامن نيست . ولى اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد ، يا براى خود برداشته باشد ، در هر دو صورت ضامن است . كسى كه مالى را پيدا كرده ، اگر عمدا به دستورى كه گفته شد اعلان نكند ، گذشته از اينكه معصيت كرده ، باز هم واجب است اعلان كند .
مسأله 2566 - اگر بچه بالغ چيزى پيدا كند ولى او بايد اعلان نمايد اگر خودش اعلان نكند .
مسأله 2567 - اگر اسنان در بين سالى كه اعلان مى كند ، از پيدا شدن صاحب مال نا اميد شود وبخواهد آن را صدقه بدهد اشكال ندارد .
مسأله 2568 - اگر در بين سالى كه اعلان مى كند مال از بين برود ، چنانچه در نگهدارى آن كوتاهى كرده ، يا تعدى يعنى زياده روى كرده باشد ، بايد عوض آن به صاحبش بدهد واگر كوتاهى نكرده وزاده روى هم ننموده ، چيزى بر او واجب نيست
مسأله 2569 - اگر مالى را كه نشانه دارد وقيمت آن به 6 / 12 نخود ونقره سكه دار مى رسد در جايى پيدا كند كه معلوم است به واسطه اعلان ، صاحب آن پيدا نمى شود ، مى تواند در روز اول آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد ، و چنانچه صاحبش پيدا شود وبه صدقه دادن راضى نشود ، بايد عوض آن را به او بدهد وثواب صدقه اى كه داده مال خود او است .
مسأله 2570 - اگر چيزى را پيدا كند وبه خيال اينكه مال خود او است بر دارد ، بعد بفهمد مال خودش نبوده ، بايد تا يكسال اعلان نمايد ، وهمچنين بنا بر احتياط اگر مثلا پاى خود را به گمشده اى بزند وآن را از جاى خودش حركت دهد .
مسأله 2571 - لازم نيست موقع اعلان ، جنس چيزى را كه پيدا كرده بگويد بلكه همينقدر كه بگويد چيزى پيدا كرده ام كافى است .
مسأله 2572 - اگر قيمت چيزى كه پيدا كرده به 6 / 12 نخود نقره سكه دار برسد چنانچه اعلان كند ودر مسجد ، يا جاى ديگرى كه محل اجتماع مردم است بگذارد وآن چيز از بين برود ، يا ديگرى آن را بردارد ، كسى كه آن را پيدا كرده ضامن است .
مسأله 2573 - هر گاه چيزى پيدا كند كه اگر بماند فاسد مى شود . بايد قيمت آن را معين كند وبفروشد يا خودش به قيمت ، مال را بردارد وپولش را نگهدارد واگر صاحب آن بعد از تعريف پيدا نشد از طرف او صدقه بدهد بنا بر احتياط ، چنانچه صاحبش پيدا شد وراضى به صدقه نشد قيمت آن جنس را به او بدهد ، ومى تواند او را به حاكم شرع بدهد وضامن هم نيست .
مسأله 2574 - اگر چيزى را كه پيدا كرده موقع وضوة گرفتن ونماز خواندن همراه او باشد ، در صورتى كه قصدش اين باشد كه صاحب آن را پيدا كند اشكال ندارد .
مسأله 2575 - اگر كفش او را ببرند وكفش ديگرى بجاى آن بگذارند ، چنانچه بداند كفشى كه مانده مال كسى است كه كفش او را برده در صورتى كه آن شخص عمدا تبديل نموده ويا ار جهلا بوده فعلا متصرف در آن كفش است ودسترسى به او هم نيست كه رفع جهل شود - يا آنكه علم به رضايت او داشته باشد مى تواند بجاى كفش خودش بردارد ولى اگر آن طرف جاهل بوده ونمى داند فعلا متصرف در او هست يا نه بنا بر احتياط واجب اگر قيمت آن از 6 / 12 نخود نقره سكه دار بيشتر است بايد تا يكسال اعلان كند واگر قيمت آن از كفش خودش بيشتر باشد ، بايد هر وقت صاحب آن پيدا شد زيادى قيمت را به او بدهد وچنانچه از پيدا شدن او نا اميد شود ، بايد با اجازه حاكم شرع زيادى قيمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد . واگر احتمال دهد كفشى كه مانده مال كسى نيست كه كفش او را برده در صورتى كه قيمت آن از 6 / 12 نخود نقره سكه دار كمتر باشد ، مى تواند براى خود بردارد واگر بيشتر باشد بايد تا يكسال اعلان كند وبعد از يكسال احتياطا از طرف صاحبش صدقه بدهد .
مسأله 2576 - اگر مالى را كه كمتر از 6 / 12 نخود نقره سكه دار ارزش دارد پيدا كندواز آن صرف نظر نمايد ودر مسجد يا جاى ديگر بگذارد ، چنانچه كسى آن را بردارد ، مى تواند از طرف صاحبش به خودش تمليك نمايد وقبول كند وآن مال براى او حلال است .