احكام ارث
احكام ارث
مسأله 2721 - كسانى كه به واسطه خويشى ارث مى برند سه دسته هستند : دسته اول - پدر ومادر واولاد ميت وبا نبودن اولاد ، اولاد هر چه پايين روند ، هر كدام آنان كه به ميت نزديكتر است ارث مى برد وتا يكنفر از اين دسته هست دسته دوم ارث نمى برند . دسته دوم - جد يعنى پدر بزرگ وجده ، يعنى مادر بزرگ وخواهر وبرادر وبا نبودن برادر وخواهر ، اولاد ايشان هر كدام آنان كه به ميت نزديكتر است ارث مى برد وتا يكنفر از اين دسته هست دسته سوم ارث نمى برند . دسته سوم - عمو وعمه ودايى وخاله واولاد آنان وتا يكنفر از عموها وعمه ها ودايى وخاله هاى وخاله واولاد آنان ارث نمى برند ولى اگر ميت عموى پدر وپسر عموى پدر ومادرى داشته باشد ، ارث به پسر عموى پدر ومادرى مى رسد وعموى پدرى ارث نمى برد .
مسأله 2722 - اگر عمو وعمه ودايى وخاله خود ميت واولاد انان واولاد اولاد آنان نباشند ، عمو وعمه ودايى وخاله پدر ومادر ميت ارث مى برند واگر اينها نباشند ، اولادشان ارث مى برند واگر اينها هم نباشند ، عمو وعمه ودايى وخاله جد وجده ميت ، واگر اينها هم نباشند ، اولادشان ارث مى برند .
مسأله 2723 - زن وشوهر به تفصيلى كه در چند صفحه بعد بيان مى شود ، از يكديگر ارث مى برند .
ارث دسته اول
مسأله 2724 - اگر وارث ميت فقط يك نفر از دسته اول باشد ، مثل پدر يا مادر يا يك پسر يا يك دختر باشد ، همه مال ميت به او مى رسد ، واگر چند پسر يا چند دختر باشند ، همه مال به طورى مساوى بين آنان قسمت مى شود ، واگر يك پسر ويك دختر باشند ، مال را سه قسمت مى كنند ، دو قسمت را پسر ويك قسمت را دختر مى برد واگر چند پسر وچند دختر باشند ، مال را طورى قسمت مى كنند كه هر پسرى دو برابر دختر ببرد .
مسأله 2725 - اگر وارث ميت فقط پدر ومادر او باشند . مال سه قسمت مى شود ، دو قسمت آن را پدر ويك قسمت را مادر مى برد ، ولى اگر ميت دو برادر ، يا چهار خواهر ، يا يك برادر ودو خواهر داشته باشد كه همه آنان پدرى باشند يعنى پدر آنان با پدر ميت يكى باشد ، خواه مادرشان هم با مادر ميت يكى باشد يا نه ، اگر چه تا ميت پدر ومادر دارد اينها ارث نمى برند ، اما به واسطه بودن اينها مادر شش يك مال را مى برد وبقيه را به پدر مى دهند .
مسأله 2726 - اگر وارث ميت فقط پدر ومادر ويك دختر باشند ، چنانچه ميت دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر ودو خواه رپدرى نداشته باشد ، مال را پنج قسمت مى كنند ، پدر ومادر هر كدام يك قسمت ودختر سه قسمت آن را مى برد واگر دو برادر يا چهار خواهر يا يك برادر ودو خواهر پدرى داشته باشد ، مال را شش قسمت مى كنند ، پدر ومادر ، هر كدام يك قسمت ودختر سه قسمت مى برد ويك قسمت باقيمانده را چهار قسمت مى كنند يك قسمت را به پدر وسه قسمت را به دختر مى دهند مثلا اگر مال ميت را 24 قسمت كنند ، 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر مى دهند .
مسأله 2727 - اگر وارث ميت فقط پدر ومادر ويك پسر باشند ، مال را شش قسمت مى كنند ، پدر ومادر هر كدام يك قسمت وپسر چهار قسمت آن را مى برد . واگر چند پسر يا چند دختر باشند ، آن چهار قسمت را به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند واگر پسر ودختر باشند ، آن چهار قسمت را طورى تقسيم مى كنند كه هر پسرى دو برابر دختر ببرد .
مسأله 2728 - اگر وارث ميت فقط پدر ويك پسر ، يا مادر ويك پسر باشند ، مالى را شش مى كنند ، يك قسمت آن را پدر يا مادر وپنج قسمت را پسر مى برد .
مسأله 2729 - اگر وارث ميت فقط پدر ، يا مادر ، با پسر ودختر باشند ، مال را شش قسمت مى كنند يك قسمت آنر ا پدر ، يا مادر مى برد وبقيه را طورى قسمت مى كنند كه هر پسرى دو برابر دختر ببرد .
مسأله 2730 - اگر وارث ميت فقط پدر ويك دختر ، يا مادر ويك دختر باشند ، مال را چهار قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را پدر يا مادر وقيه را دختر مى برد .
مسأله 2731 - اگر وارث ميت فقط پدر وچند دختر يا مادر وچند دختر باشند ، مال را پنج قسمت مى كنند ، يك قسمت را پدر يا مادر مى برد وچهار قسمت را دخترها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند .
مسأله 2732 - اگر ميت اولاد نداشته باشد . ، نوه پسرى او اگر چه دختر باشد ، سهم پسر ميت را مى برد ونوه دخترى او اگر چه پسر باشد ، سهم دختر ميت را مى برد ، مثلا اگر ميت يك پسر از دختر خود ويك دختر از پسرش داشته باشد ، مال را سه قسمت مى كنند يك قسمت را به پسر دختر ودو قسمت را به دختر پسر مى دهند .
ارث دسته دوم
مسأله 2733 - دسته دوم از كسانى كه به واسطه خويشى ارث مى برند ، جد يعنى پدر بزرگ وجده يعنى مادر بزرگ وبرادر وخواهر ميت است ، واگر برادر وخواهر نداشته باشد ، اولادشان ارث ميبرند .
مسأله 2734 - اگر وارث ميت فقط يك برادر ، يا يك خواهر باشد ، همه مال به او مى رسد ، واگر چند برادر پدر ومادرى ، يا چند خواهر پدر ومادرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود ، واگر برادر وخواهر پدر ومادرى باهم باشند ، هر برادرى دو برابر خواهر مى برد ، مثلا اگر دو برادر ويك خواهر پدر ومادرى دارد ، مال را پنج قسمت مى كنند ، هر يك از برادرها دو قسمت وخواهر يك قسمت آن را مى برد
مسأله 2735 - اگر ميت برادر وخواهر پدر ومادرى دارد ، برادر وخواهر پدرى كه از مادر با ميت ارث نمى برد ، واگر برادر وخواهر پدر ومادرى ندارد ، چنانه فقط يك خواهر يا يك برادر پدرى داشته باشد ، همه مال به او مى رسد ، واگر چند برادر يا چند خواهر پدرى داشته باشد ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود واگر هم برادر وهم خواهر پدرى داشته باشد ، هر برادرى دو برابر خواهر مى برد .
مسأله 2736 - اگر وارث ميت فقط يك خواهر يا يك برادر مادرى باشد كه از پدر با ميت جداست ، همه مال به او مى رسد ، واگر چند برادر مادرى يا چند خواه رمادرى يا چند برادر وخواهر مادرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود .
مسأله 2737 - اگر ميت برادر وخواهر پدر ومادرى وبرادر وخواهر پدرى ويك برادر يا يك خواهر مادرى داشته باشد ، برادر وخواهر پدرى ارث نمى برند ومال را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى وبقيه را به برادر وخواهر پدر ومادرى مى دهند وهر برادرى در برابر خواهر مى برد .
مسأله 2738 - اگر ميت برادر وخواهر پدر ومادرى وبرادر وخواهر پدرى وبرادر وخواهر مادرى داسته باشد ، برادر وخواهر پدرى ارث نمى برند ومال را سه قسمت مى كند ، يك قسمت آن را برادر وخواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند وبقيه را به برادر وخواهر پدر ومادرى مى دهند وهر برادرى دو برابر خواهر مى برد .
مسأله 2739 - اگر وارث مميت فقط برادر وخواهر پدرى ويك برادر مادرى يا يك خواهر مادرى باشد ، مال را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را برادر يا خواهر مادرى مى برد وبقيه را به برادر وخواهر پدرى مى دهند وه ربرادرى دو برابر خواهر مى برد .
مسأله 2740 - اگر وارث ميت فقط برادر وخواهر پدرى وچند برادر وخواهر مادرى باشند 7 مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را برادر وخواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند وبقيه را به برادر وخواهر پدرى مى دهند وهر برادرى دو برابر خواهر مى برد .
مسأله 2741 - اگر وارث ميت فقط برادر وخواهر وزن او باشند ، زن ارث خود را به تفصيلى كه در چند صفحه بيان مى شود مى برد . وخواهر وبرادر به طورى كه در مسائل گذشته بيان شد ارث خود را مى برند ، ونيز اگر زنى بميرد ووارث او فقط خواهر وبرادر شوهر او باشند ، شوهر نصف مال را مى برد وخواهر وبرادر به طورى كه در مسائل پيش ذكر شد ارث خود را مى برند . ولى براى انكه زن با شوهر ارث مى برد از سهم برادر وخواهر مادرى پيزى كم نمى شود ، واز سهم برادر وخواهر پدر ومادرى يا پدرى كم مى شود ، مثلا اگر وارث ميت شوه وبرادر وخواهر مادرى وبرادر وخواهر پدر ومادرى او باشد ، نصف مال به شوهر مى رسد ويك قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر وخواهر مادرى مى دهند وآنجه مى ماند مال برادر وخواهر پدر ومادرى است ، پس اگر همه مال او شش تومان باشد سه تومان به شوهر ودو تومان به برادر وخواه رمادرى ويك تومان به برادر وخواه رپدر ومادرى مى دهند .
مسأله 2742 - اگر ميت خواهر وبرادر نداشته باشد ، سهم ارث آنان را به اولادشان مى دهند وسهم برادر زاده وخواهر زاده مادرى به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود واز سهمى كه به برادر زاده وخواه رزاده پدرى يا پدر ومادرى مى رسد ، هر پسرى دو برادر دختر مى برد .
مسأله 2743 - اگر وارث ميت فقط يك جد يا يك جده است ، چه پدرى باشديامادرى ، همه مال به اومى رسد وبابودن جد ميت پدرجد او ارث نمى برد .
مسأله 2744 - اگر وارث ميت فقط جدوجده پدرى باشند ، مال سه قسمت مى شود دوقسمت راجد ويكقسمت راجده مى برد واگر جدوجده مادرى باشند ، مال رابه طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند .
مسأله 2745 - اگروارث ميت فقط يك جد ياجده پدرى ويك جد يا جده مادرى باشند سه قسمت مى شود ، دو قسمت را جد يا جده پدرى ويك قسمت را جد يا جده مادرى مى برد .
مسأله 2746 - اگر وراث ميت جد وجده مادرى باشند مال سه قسمت مى شود ، يك قسمت آن راجد وجده مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند ودو قسمت آن را به جد وجده پدرى مى دهند وجد دو برابر جده مى برد .
مسأله 2747 - اگر وارث ميت فقط زن وجد وجده پدرى وجد وجده مادرى اوباشند زن ارث خود رابه تفصيلى كه در چند صفحه بعد بيان مى شود مى برد ويك قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد يا وجده مادرى مى دهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند ، وبقيه را به جد وحده پدر يمى دهند وجد دو برابر جده مى برد . واگر وارث ميت شوهر وجد وجده باشند ، شوهر نصف مال را مى برد وجد وجده به دستورى كه در مسائل گذشته گفته شد ، ارث خود را مى برند .
ارث دسته سوم
مسأله 2748 - دسته سوم عمو وعمه ودايى وخالى واولاد آنان است به تفصيلى كه بيان شد كه اگر ااز طبقه اول ودوم كسى نباشد ، اينها ارث مى برند .
مسأله 2749 - اگر وارث ميت فقط يك عمو يا يك عمه است ، چه پدر ومادرى باشد يعنى با ميت از يك پدر ومادر باشد ، يا پدرى باشد يا مادرى ، همه مال به او مى رسد ، واگر چند عمو يا جند عمه باشند وهمه پدر ومادرى ، يا همه پدرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود ، واگر عمو وعمه هر دو باشند وهمه پدر ومادرى ، يا همه پدرى باشند ، عمو دو برابر عمه مى برد مثلا اگر وارث ميت دو عمو ويك عمه باشند ، مال را پنج قسمت مى كنند ، يك قسمت را به عمه مى دهند وچهار قسمت را عموها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند .
مسأله 2750 - اگر وارث ميت فقط چند عموى مادرى يا چند عمه مادرى يا عمو وعمه مادرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود .
مسأله 2751 - اگر وارث ميت جند عمو وعمه باشند وبعضى پدرى وبعضى مادرى وبعضى پدر ومادرى باشند ، عمو وعمه پدرى ارث نمى برند ، پس اگر ميت يك عمو يا يك عمه مادرى دارد ، مال را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت را به عمو يا عمه مادرى وبقيه را به عمو وعمه پدر ومادرى مى دهند وعموى پدر مادرى دو برابر عمه پدر ومادرى مى برد ، واگر هم عمو وهم عمه مادرى دارد ، مال را سه قسمت مى كنند دو قسمت را به عمو وعمه پدر ومادرى مى دهند وعمو درو برابر عمه مى برد ويك قمست را به عمو وعمه مادرى مى دهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند واحتياط آن است كه در تقسيم با يكديگر صلح كنند .
مسأله 2752 - اگر وارث ميت فقط يك ديى ، يا يك خاله باشد ، همه مال به او مى رسد واگر هم دايى وهم خاله باشند وهمه پدر ومادرى ، يا پدرى ، يا مادرى باشند ، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود واحتياط آن است كه در تقسم بايكديگر صلح كنند .
مسأله 2753 - اگر وارث ميت فقط يك دايى ، يا يك خاله مادرى ، ودايى وخاله پدر ومادرى ودايى وخاله پدر باشند ، دايى وخاله پدرى ارث نمى برند ، ومال را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى و بقيه را به دايى وخاله پدر ومادرى مى دهند واحتياط آن است كه در تقسيم با يكديگر صلح كنند .
مسأله 2754 - اگر وارث فقط دايى وخاله پدرى ودايى وخاله مادرى ودايى وخاله پدر ومادرى باشند ، دايى وخاله پدرى ارث نمى برند وبايد مال را سه قسمت كنند ، يك قسمت آن را دايى وخاله مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت نمايند وبقيه را به دايى وخاله پدرى او بدهند واحتياط آن است كه در تقسيم آن با يكديگر صلح كنند .
مسأله 2755 - اگر وارث ميت يك دايى يا يك خاله ويك عمو يا يك عمه باشند مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت رادايى يا يا خاله وبقيه را عمو يا عمه مى برد .
مسأله 2756 - اگر وارث ميت يك دايى يا يك خاله وعمو وعمه باشند ، چنانچه عمو وعمه ، ، پدر ومادرى يا پدرى باشند ، مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى يا خاله مى برد واز بقيه دو قسمت به عمو ويك قسمت به عمه مى دهند ، بنابر اين اگر مال را نه قسمت كنند يه قسمت را به دايى يا خال وچهار قسمت را به عمو ودو قسمت را به عمه مى دهند .
مسأله 2757 - اگر وارث ميت يك دايى يا يك خاله ويك عمو يا يك عمه مادرى وعمو وعمه پدر ومادرى يا پدرى باشند ، مال را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت آن را به دايى يا خاله مى دهند ودو قسمت با قيمانده را شش قسمت مى كنند ، يك قسمت را به عمو يا عمه مادرى وبقيه را به عمو وعمه پدر ومادرى يا پدرى مى دهند وعمو دو برابر عمه مى برد . بنا بر اين اگر مال را نه قسمت كنند ، سه قسمت را به دايى يا خاله ، ويك قسمت را به عمو يا عمه مادرى ، وپنج قسمت ديگر را به عمو وعمه پدر ومادرى يا پدرى مى دهند .
مسأله 2758 - اگر وارث ميت يك دايى يا يك خاله وعمو وعمه مادرى وعمو وعمه پدر ومادرى يا پدرى باشند ، مال را يه قسمت مى كنند ، يك سهم آن را به طور مساوى بين عمو وعمه مادرى قسمت مى كنند ودو سهم ديگر را بين عمو وعمه پدر ومادرى اى پدرى قسمت مى نمايند وعمو دو برابر عمه مى برد . بنابر اين اگر مال را نه قسمت كنند ، سه قسمت آن ، سهم خاله يا دايى ودو قسمت سهم عمو وعمه مادرى وچهار قسمت سهم عمو وعمه پدر ومادرى يا پدرى مى باشد .
مسأله 2759 - اگر وارث ميت چند دايى وچند خاله باشند كه همه پدر ومادرى يا پدرى يا مادرى باشند وعمو وعمه هم داشته باشد ، مال سه سهم مى شود ، دو سهم آن را به دستورى كه در مسأله پيش گفته شد ، عمو وعمه بين خودشان قسمت مى كنند ويك سهم آن را دايى ها وخاله ها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى نمايند .
مسأله 2760 - اگر وارث ميت داى يا خاله مادرى وچند دايى وخاله پدر ومادرى يا پدرى وعمو وعمه باشند ، مال سه سهم مى شود ، ودو سهم مى شود ، ودو سهم آن را به دستورى كه سابقا گفته شد عمو وعمه بين خودشان قسمت مى كند ، پس اگر ميت يك داى يا يك خاله مادرى دارد يك سهم ديگر آن را شش قسمت مى كنند يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى مى دهند وبقيه را بهدايى وخاله پدر ومادرى يا پدرى مى دهند ككه بنا بر احتياط بايد در تقسيم آن باهم صلح كنند واگر چند دايى مادرى يا چند خاله مادر يا هم دايى مادرى وهم خاله مادرى دراد آن يك سهم را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى ها وخاله هاى مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند وبقيه را به داى وخاله پدر ومادرى يا پدرى مى دهند كه بنا بر احتياط در تقسيم آن باهم صلح كنند .
مسأله 2761 - اگر ميت عمو وعمه ودايى وخاله نداشته باشد ، مقدارى كه به عمو وعمه مى رسد ، به اولاد آنان ومقدارى كه به دايى وخاله مى رسد ، به اولاد آنان داده مى شود .
مسأله 2762 - اگر وارث ميت عمو وعمه ودايى وخاله پدر وعمو وعمه ودايى وخاله مادر او باشند ، مال سه سهم مى شود ، يك سهم آن را عمو وعمه ودايى وخاله مادر ميت به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند ، ودو سهم ديگر آن را سه قسمت مى كنند ، يك قسمت را دايى وخاله پدر ميت به طور مساوى بين خودشان قسمت مى نمايند ، ودو قسمت ديگر آن را به عمو وعمه پدر ميت مى دهند وعمو دو برابر عمه مى برد .
ارث زن وشوهر
مسأله 2763 - اگر زنى بميرد واولاد نداشته باشد ، نصف همه مال را شوهر او وبقيه راورثه ديگر مى برند ، واگر از آن شوهر يا از شوهر ديگر اولاد داشته باشد ، چهار يك همه مال را شوهر وبقيه راورثه ديگر مى برند .
مسأله 2764 - اگر مردى بميرد واولاد نداشته باشد ، چهار يك مال او را زن وبقيه را ورثه ديگر مى برند ، واگر از ان زن يا از زن ديگر اولاد داشته باشد ، هشت يك مال را زن وبقيه را ورثه ديگر مى برند ، وزن از زمين خانه مسكونى ، نه از خود زمين ونه از قيمت آن ارث نمى برد ، وفرقى بين زن بچه دار وغير او نيست وهمچنين از زمين باغ وزراعت وزمينهاى ديگر ارث نمى برد ، ونيز از خود هوايى خانه مانند بنا ودرخت ارث نمى برد ، ولى از قيمت آنها ارث مى برد وهمچنين از درخت وزراعت وساختمانى كه در زمين باغ وزراعت وزمينهاى ديگر است .
مسأله 2765 - اگر زن بخواهد در چيزهايى كه از آنها ارث نمى برد ، مانند زمين خانه مسكونى ، تصرف كند ، بايد از ورثه ديگر اجازه بگيرد . وچنانچه پيش از دادن سهم زن ، اينها را بفروشند صحيح است واازه زن شرط صحة معامله نيست .
مسأله 2766 - اگر بخواهند بنا ودرخت ، مانند آن را قيمت نمايند ، بايد حساب كنند كه اگر آنها بدون اجاره در زمين بمانند تا از بين بروند ، چقدر ارزش دارند وسهم زن را از آن قيمت بدهند .
مسأله 2767 - مجراى آب قنات ومانند آن حكم زمين را دارد وآجر وچيزهايى كه در آن بكار رفته ، در حكم ساختمان است .
مسأله 2768 - اگر ميت بيش از يك زن داشته باشد ، چنانچه اولاد نداشته باشد چهار يك مال ، واگر اولاد داشته باشد ، هشت يك مال به شرحى كه بيان شد ، به طور مساوى بين زنهاى او قسمت مى شود ، اگر چه شوهر با هيچ يك از آنان يا بعض آنان نزديكى نكرده باشد ، ول اگر در مرضى كه به آن مرض از دنيا رفته ، زنى را عقد كرده وبا او نزديكى نكرده است ، آن زن از او ارث نمى برد وحق مهر هم ندارد .
مسأله 2769 - اگر زن در حال مرض شوهر كند وبه همان مرض بميرد شوهرش اگر چه به او نزديكى نكرده باشد ، از او ارث مى برد .
مسأله 2770 - اگر زن را به ترتيبى كه در احكام طلاق گفته شد ، طلاق رجعى بدهند ودر بين عده بميرد ، شوهر از او ارث مى برد . ونيز اگر شوهر در بين عده زن بميرد ، زن از او ارث مى برد ، ولى اگر بعد از گذشتن عده رجعى يا در عده طلاق بائن يكى از آنان بميرد ، ديگرى از او ارث نمى برد .
مسأله 2771 - اگر شوهر در حال مرض عيالش را طلاق دهد وپيش از گذشتن دوازده ماه هلالى بميرد ، زن با دو شرط از او ارث مى برد ، اول - آنكه در اين مدت شوهر ديگر نكرده باشد . دوم - شوهر در مرضى كه در آن مرض زن راطلاق داده ، به واسطه آن مرض يا به جهت ديگرى بميرد ، پس ار از آن مرض خوب شود . وبه جهت ديگرى از دنيا برود . زن از او ارث نمى برد .
مسأله 2772 - لباسى كه مرد براى زن خود گرفته ، اگر زيادتر از متعارف باشد ، بعد از مردن شوهر ، جزء مال شوهر است واگر به مقدار متعارف باشد ولو نپوشيده باشد جزء مال شوهر نيست .
مسائل متفرقه ارث
مسأله 2773 - قرآن وانگشتر وشمشير ميت ولباسى را كه پوشيده يا مهيا شده براى پوشيدن مال پسر بزرگتر است واگر ميت از سه چيز اول بيشتر از يكى دارد ، مثلا دو قرآن يا دو انگشتر دارد يكى بيشتر مال او نيست ولى لباس هر چه باشد به او تعلق دارد .
مسأله 2774 - اگر پسر بزرگ ميت بيش از يكى باشد مثلا از دوزن او در يك وقت دو پسر به دنيا آمده باشند ، بايد لباس وقرآن وانگشتر وشمشير ميت را به طور مساوى بين خودشان قسمت كنند .
مسأله 2775 - اگر ميت قرض داشته باشد ، چنانچ قرضش به اندازه مال او يا زيادتر باشد ، بايد چهار چيزى هم كه مال پسر بزرگتر است ودر مسأله پيش ذكر شد ، به قرض او بدهند ، واگر قرضش كمتر از مال او باشد ، نبايد از آن چهار چيزى كه به پسر بزرگتر مى رسد ، به نسبت به قرض او بدهند ، مثلا اگر همه دارايى او شصت تومان است وبه مقدار بيست تومان آن از چيزهايى است كه مال پسر بزرگتر است وسى تومان هم قرض دارد ، قرض را از چهل تومان باقى مى دهند .
مسأله 2776 - مسلمان از كافر ارث مى برد ولى كافر اگر چه پدر يا پسر ميت باشد از او ارث نمى برد .
مسأله 2777 - اگر كسى يكى از خويشان خود را عمدا وبه ناحق بكشد ، از او ارث نمى برد ، ولى اگر از روى خطا باشد مثل آنكه سنگ را به هوا بيندازد . واتفاقا به يكى از خويشان او بخورد واو را بكشد از او ارث مى برد ولى از ديه قتل كه بعدا بيان مى شود ارث نمى برد .
مسأله 2778 - هر گاه بخواهند ارث را تقسيم كنند ، براى بچه از كه در شكم است كه اگر زنده بدنيا بيايد ارث مى برد ، سهم دو پسر را كنار مى گذارند . ولى اگر احتمال بدهند بيشتر است مثلا احتمال بدهند كه زن به سه بچه حامله باشد ، سهم سه پسر را كنار مى گذارند ، وچنانچه مثلا يك پسر يا يك دختر به دنيا آمده ، زيادى را ورثه بين خودشان تقسيم مى كنند .