احكام طهارت
آب مطلق ومضاف
مسأله 14 - آب يا مطلق است ، يا مضاف : آب مضاف آبى است كه آن را از چيزى بگيرند : مثل آب هندوانه وگلاب ، يا به چيزى مخلوط باشد : مثل آبى كه به قدرى با گل ومانند آن مخلوط شود ، كه ديگر به آن آب نگويند وغير اينها آب مطلق است ، وآن بر پنج قسم است : اول آب كر ، دوم آب قليل ، سوم آب جارى ، چهارم آب باران ، پنجم آب چاه
آب كر
مسأله 15 - آب كر مقدار آبى است كه اگر در ظرفى كه درازا وپهنا وگودى آن هر يك سه وجب است بريزند آن ظرف را پر كند وبه عبارت ديگر مساحت آن / صفحة 7 / بيست وهفت وجب باشد ، و وزن آن از صد وبيست وهشت من تبريز بيست مثقال كمتر باشد كه تقريبا 377 كيلوگرم مى شود
مسأله 16 - اگر عين نجس مانند بول وخون يا چيزى كه نجس شده است مانند لباس نجس ، به آب كر برسد ، چنانچه آن آب ، بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد ، نجس مى شود واگر تغيير نكند نجس نمى شود
مسأله 17 - اگر بوى آب كر به واسطه غير نجاست تغيير كند نجس نمى شود
مسأله 18 - اگر عين نجس مانند خون به آبى كه بيشتر از كر است برسد وبو يا رنگ يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد ، چنانچه مقدارى كه تغيير نكرده كمتر از كر باشد تمام آب نجس مى شود واگر به اندازه كر يا بيشتر باشد ، فقط مقدارى كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير كرده نجس است
مسأله 19 - آب فواره اگر متصل به كر باشد ، آب نجس را پاك مى كند ولى اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد ، آن را پاك نمى كند ، مگر آنكه چيزى روى فواره بگيرند ، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود وبنابر احتياط واجب بايد آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد
مسأله 20 - اگر چيز نجس را زير شيرى كه متصل به كر است بشويند ، آبى كه از آن چيز مى ريزد اگر متصل به كر باشد وبو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد وعين نجاست هم در آن نباشد پاك است
مسأله 21 - اگر مقدارى از آب كر يخ ببندد وباقى آن بقدر كر نباشد ، چنانچه نجاست به آن برسد نجس مى شود ، وهر قدر از يخ هم آب شود نجس است
مسأله 22 - آبى كه به اندازه كر بوده ، اگر انسان شك كند از كر كمتر شده يا نه ، مثل آب كر است ، يعنى نجاست را پاك مى كند واگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمى شود وآبى كه كمتر از كر بوده وانسان شك دارد به مقدار كر شده يا نه حكم آب كر ندارد
مسأله 23 - كر بودن آب ، به سه راه ثابت مى شود : اول آنكه خود انسان يقين كند ، دوم آنكه يك مرد عادل بلكه موثق خبر دهد ، سوم كسى كه آب در اختيار او است به كر بودن آن خبر دهد مثلا حمامى بگويد آب حوض حمام كر است
آب قليل
مسأله 24 - آب قليل آبى است كه از زمين نجوشد واز كر كمتر باشد
مسأله 25 - اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد ، يا چيز نجس به آن برسد نجس مى شود ولى اگر از بالا با فشارى روى چيز نجس بريزد ، مقدارى كه به آن چيز مى رسد نجس وهر چه بالاتر از آن است پاك مى باشد
مسأله 26 - آب قليلى كه براى برطرف كردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته شود واز آن جدا گردد ، نجس است وبايد از آب قليلى هم كه بعد از برطرف شدن عين نجاست ، براى آن كشيدن چيز نجس روى آن مى ريزند واز آن جدا مى شود اجتناب كنند
مسأله 27 - آبى كه با آن مخرج بول وغائط را مى شويند با پنج شرط پاك است : اول - آنكه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد
دوم - نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد
سوم - نجاست ديگرى مثل خون يا بول يا غائط بيرون نيامده باشد
چهارم - ذره هاى غائط در آب پيدا نباشد
پنجم - بيشتر از مقدار معمول ، نجاست به اطراف مخرج نرسيد باشد
آب جارى
مسأله 28 - آب جارى آبى است كه از زمين بجوشد وجريان داشته باشد مانند آب چشمه وقنات
مسأله 29 - آب جارى اگر چه كمتر از كر باشد ، چنانچه نجاست به آن برسد ، تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است
مسأله 30 - اگر نجاستى به آب جارى برسد ، مقدارى از آن ، كه بو يا رنگ يا مزه اش به واسطه نجاست تغيير كرده نجس است ، وطرفى كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر از كر باشد پاك است ، وآبهاى ديگر نهر اگر به اندازه كر باشد يا به واسطه آبى كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد ، پاك وگرنه نجس است
مسأله 31 - آب چشمه اى كه جارى نيست ولى طورى است كه اگر از آن بردارند باز مى جوشد ، حكم آب جارى دارد يعنى اگر نجاست به آن برسد ، تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده ، پاك است
مسأله 32 - آبى كه كنار نهر ، ايستاده ومتصل به آب جارى است ، حكم آب جارى دارد
مسأله 33 - چشمه اى كه مثلا در زمستان مى جوشد ودر تابستان از جوشش مى افتد فقط وقتى كه مى جوشد حكم آب جارى دارد
مسأله 34 - آب حوض حمام اگر چه كمتر از كر باشد ، چنانچه به خزينه اى كه آب آن به اندازه كر است متصل باشد ، مثل آب جارى است
مسأله 35 - آب لوله هاى حمام وعمارات كه از شيرها ودوشها مى ريزد ، اگر متصل به كر باشد مثل آب جارى است
مسأله 36 - آبى كه روى زمين جريان دارد ولى از زمين نمى جوشد ، چنانچه كمتر ازكر باشد ونجاست به آن برسد نجس مى شود اما اگر از بالا با فشار به پايين بريزد چنانچه نجاست به پايين آن برسد بالاى آن نجس نمى شود
آب باران
مسأله 37 - اگر به چيز نجسى كه عين نجاست در آن نيست يك مرتبه باران ببارد جايى كه باران به آن برسد پاك مى شود ودر فرش ولباس ومانند اينها فشار لازم نيست ولى باريدن دو سه قطره فائده ندارد ، بلكه بايد طورى باشد كه بگويند باران مى آيد
مسأله 38 - اگر باران ، به عين نجس ببارد وبجاى ديگر ترشح كند ، چنانچه عين نجاست همراه آن نباشد ، وبو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد ، پاك است ، پس اگر باران بر خون ببارد وترشح كند ، چنانچه ذره هاى خون در آب باشد ، يا آنكه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس مى باشد
مسأله 39 - اگر بر سقف عمارت يا روى بام آن عين نجاست باشد ، تا وقتى باران به بام مى بارد ، آبى كه به چيز نجس رسيده واز سقف يا ناودان مى ريزد پاك است ولى بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبى كه مى ريزد ، به چيز نجس رسيده است ، نجس مى باشد
مسأله 40 - زمين نجسى كه باران بر آن ببارد پاك مى شود واگر باران بر زمين جارى شود وبه جاى نجسى كه زير سقف است برسد ، آن را نيز پاك مى كند
مسأله 41 - خاك نجسى كه به واسطه باران گل شود پاك است
مسأله 42 - هرگاه آب باران در جايى جمع شود ، اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه موقعى كه باران مى آيد ، چيز نجسى را در آن بشويند وآب ، بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد ، آن چيز نجس پاك مى شود
مسأله 43 - اگر بر فرش پاكى كه روى زمين نجس است باران ببارد ، وبر زمين نجس جارى شود ، فرش نجس نمى شود وزمين هم پاك مى گردد
آب چاه
مسأله 44 - آب چاهى كه از زمين مى جوشد ، اگر چه كمتر از كر باشد چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى ، بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است ومستحب است پس از رسيدن بعضى از نجاستها ، مقدارى كه در كتابهاى مفصل گفته شده از آب آن بكشند
مسأله 45 - اگر نجاستى در چاه بريزد وبو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد ، وتغيير آب چاه از بين برود بنابر احتياط واجب ، موقعى پاك مى شود كه با آبى كه از چاه مى جوشد مخلوط گردد
مسأله 46 - اگر آب باران قطع شود ودر گودالى جمع شود وكمتر از كر باشد ، با رسيدن نجاست به آن نجس مى شود
احكام آبها
مسأله 47 - آب مضاف كه معنى آن گفته شد ، چيز نجس را پاك نمى كند ، وضوء وغسل هم با آن باطل است
مسأله 48 - آب مضاف هر قدر زياد باشد ، اگر ذره اى نجاست به آن برسد نجس مى شود ، ولى چنانچه از بالا با فشار روى چيز نجس بريزد ، مقدارى كه به چيز نجس رسيده نجس ومقدارى كه بالاتر از آن است پاك مى باشد مثلا اگر گلاب را از گلابدان روى دست نجس بريزند ، آنچه بدست رسيده نجس ، وآنچه بدست نرسيده پاك است
مسأله 49 - اگر آب مضاف نجس ، طورى با آب كر يا جارى مخلوط شود ، كه ديگر آب مضاف به آن نگويند پاك مى شود
مسأله 50 - آبى كه مطلق بوده ومعلوم نيست مضاف شده يا نه مثل آب مطلق است ، يعنى چيز نجس را پاك مى كند ، وضوء وغسل هم با آن صحيح است وآبى كه مضاف بوده ومعلوم نيست مطلق شده يا نه مثل آب مضاف است ، يعنى چيز نجس را پاك نمى كند ، وضوء وغسل هم با آن باطل است
مسأله 51 - آبى كه معلوم نيست مطلق است يا مضاف ومعلوم نيست كه قبلا مطلق يا مضاف بوده نجاست را پاك نمى كند وضوء وغسل هم با آن باطل است واگر نجاست به آن برسد حكم به نجس بودن آن مى شود ولو به اندازه كر يا بيشتر باشد
مسأله 52 - آبى كه عين نجاست مثل خون وبول به آن برسد وبو يا رنگ يا مزه آن را تغيير دهد ، اگر چه كر يا جارى باشد نجس مى شود ولى اگر بو يا رنگ يا مزه آن ، به واسطه نجاستى كه بيرون آب است عوض شود ، مثلا مردارى كه پهلوى آب است بوى آن را تغيير دهد نجس نمى شود
مسأله 53 - آبى كه عين نجاست مثل خون وبول در آن ريخته وبو يا رنگ يا مزه آن را تغيير داده ، چنانچه به كر يا جارى متصل شود ، يا بارن بر آن ببارد ، يا باد باران را در آن بريزد ، يا آب باران از ناودان در آن جارى شود ، وتغير آن از بين برود پاك مى شود ولى بابنر احتياط واجب بايد آب باران يا كر يا جارى با آن مخلوط گردد
مسأله 54 - اگر چيز نجسى را در كر يا جارى آب بكشند ، آبى كه بعد از بيرون آوردن ، از آن مى ريزد پاك است
مسأله 55 - آبى كه پاك بوده ومعلوم نيست نجس شده يا نه پاك است وآبى كه نجس بوده ومعلوم نيست پاك شده يا نه نجس است
مسأله 56 - نيمخورده سگ وخوك ، نجس وخوردن آن حرام است ونيمخورده حيوانات حرام گوشت ، پاك وخوردن آن مكروه مى باشد