غسل
غسلهاي واجب
مسأله 354 - غسلهاى واجب هفت است : اول : غسل جنابت ، دوم : غسل حيض ، سوم غسل نفاس ، چهارم : غسل استحاضه ، پنجم : غسل مس ميت ، ششم : غسل ميت ، هفتم : غسلى كه به واسطه نذر وقسم ومانند اينها واجب مى شود
غسلهاى مستحب
مسأله 653 - غسلهاى مستحب در شرع مقدس اسلام بسيار واز آن جمله است :
1 - غسل جمعه : ووقت آن از اذان صبح است تا ظهر ، وبهتر است نزديك ظهر بجا آورده شود واگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است كه بدون نيت اداء وقضاء تا عصر جمعه بجا آورد واگر در روز جمعه غسل نكند مستحب است از صبح شنبه تا غروب قضاى آن را بجا آورد وكسى كه مى ترسد در روز جمعه آب پيدا نكند مى تواند روز پنجشنبه يا شب جمعه غسل را انجام دهد ومستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگويد : اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريك له وان محمدا عبده ورسوله اللهم صل على محمد وآل محمد واجعلنى من التوابين واجعلنى من المتطهرين
2 - غسل شب اول ماه رمضان وتمام شبهاى طاق مثل شب سوم وپنجم وهفتم ولى از شب بيست ويكم مستحب است همه شب غسل كند وبراى غسل شب اول وپانزدهم وهفدهم ونوزدهم وبيست ويكم وبيست وپنجم وبيست وهفتم وبيست ونهم بيشتر سفارش شده است ووقت غسل شبهاى ماه رمضان تمام شب است وبهتر است مقارن غروب يا نزديك آن بجا آورده شود ولى از شب بيست ويكم تا آخر ماه بهتر است غسل را بين نماز مغرب وعشا بجا آورد ونيز مستحب است در شب بيست وسوم غير از غسل اول شب ، يك غسل در آخر شب انجام دهد
3 - غسل روز عيد فطر وعيد قربان ووقت آن از اذان صبح است تا غروب وبهتر است آن را پيش از نماز عيد بجا آورد
4 - غسل شب عيد فطر ووقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح وبهتر است در اول شب بجا آورده شود
5 - غسل روز هشتم ونهم ذيحجه ، ودر روز نهم بهتر است آن را نزديك ظهر بجا آورد
6 - غسل روز اول وپانزدهم وبيست وهفتم وآخر ماه رجب
7 - غسل روز عيد غدير وبهتر است پيش از ظهر آن را انجام دهند
8 - غسل روز بيست وچهارم ذيحجه
9 - غسل روز عيد نوروز وپانزدهم شعبان ونهم وهفدهم ربيع الاول وروز بيست وپنجم ذى قعده
10 - غسل دادن بچه اى كه تازه بدنيا آمده
11 - غسل زنى كه براى غير شوهرش بوى خوش استعمال كرده است
12 - غسل كسى كه در حال مستى خوابيده
13 - غسل كسى كه جايى از بدنش را به بدن ميتى كه غسل داده اند رسانده
14 - غسل كسى كه در موقع گرفتن خورشيد وماه نماز آيات را عمدا نخوانده ، در صورتى كه تمام ماه وخورشيد گرفته باشد
15- غسل كسى كه براى تماشاى دار آويخته رفته وآن را ديده باشد ولى اگر اتفاقا يا از روى ناچارى نگاهش بيفتد يا مثلا براى شهادت دادن رفته باشد ، غسل مستحب نيست
مسأله 354 - پيش از داخل شدن در حرم مكه ، شهر مكه ، مسجد الحرام خانه كعبه ، حرم مدينه ، شهر مدينه ، مسجد پيغمبر وحرم امامان عليه السلام مستحب است انسان غسل كند واگر در يكروز چند مرتبه مشرف شود ، يك غسل كافى است وكسى كه مى خواهد در يك روز داخل حرم مكه ومسجد الحرام وخانه كعبه شود ، اگر به نيت همه يك غسل كند كافى است ، ونيز اگر در يك روز بخواهد داخل حرم مدينه وشهر مدينه ومسجد پيغمبر صلى الله عليه وآله شود ، يك غسل براى همه كفايت مى كند ، وبراى زيارت پيغمبر وامامان از دور يا نزديك وبراى حاجت خواستن از خداوند عالم ، وهمچنين براى توبه ونشاط به جهت عبادت وبراى سفر رفتن خصوصا سفر زيارت حضرت سيد الشهداء عليه السلام مستحب است انسان غسل كند ، واگر يكى از غسلهايى را كه در اين مسأله گفته شد بجا آورد وبعد كارى كند كه وضوء را باطل مى نمايد مثلا بخوابد ، غسل او باطل مى شود ومستحب است دوباره غسل را بجا آورد
مسأله 355 - انسان مى تواند با غسل مستحبى ، كارى كه مانند نماز ، وضوء لازم دارد انجام دهد به شرطى كه استحباب آن ثابت باشد مثل غسل جمعه
مسأله 356 - اگر چند غسل بر كسى مستحب باشد وبه نيت همه يك غسل بجا آورد كافى است
غسل جنابت
مسأله 367 - غسل جنابت به خودى خود مستحب است ، وبراى خواندن نماز واجب ومانند آن واجب مى شود ولى براى نماز ميت وسجده شكر وسجده هاى واجب قرآن غسل جنابت لازم نيست
مسأله 368 - لازم نيست در وقت غسل ، نيت كند كه غسل واجب يا مستحب مى كنم واگر فقد به قصد قربت يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم غسل كند كافيست
مسأله 369 - اگر يقين كند وقت نماز شده ونيت غسل واجب كند بعد معلوم شود كه پيش از وقت غسل كرده ، غسل او صحيح است
مسأله 370 - غسل را چه واجب باشد وچه مستحب به دو قسم مى شود انجام داد : ترتيبى وارتماسى
غسل ترتيبى
مسأله 371 - در غسل ترتيبى بايد به نيت غسل ، اول سر وگردن ، بعد هر كدام از طرف راست يا چپ را بشويد وبعد طرف ديگر را ، يا هر دو طرف را با هم بشويد ، ولازم نيست اول طرف راست ، بعد طرف چپ را بشويد واگر عمدا يا از روى فراموشى يا به واسطه ندانستن مسأله به اين ترتيب عمل نكند غسل او باطل است
مسأله 372 - نصف ناف ونصف عورت را بايد با طرف راست بدن ونصف ديگر را بايد با طرف چب بشويد ، بلكه بهتر است تمام ناف وعورت با هر دو طرف شسته شود
مسأله 373 - براى آنكه يقين كند هر سه قسمت يعنى سر وگردن وطرف راست وطرف چپ را كاملا غسل داده ، بايد هر قسمتى را كه مى شويد مقدارى از قسمتهاى ديگر را هم با آن قسمت بشويد
مسأله 374 - اگر بعد از غسل بفهمد جايى از سر وگردن يا بدن را نشسته ونداند كجاى بدن است بايد دوباره غسل كند
مسأله 375 - اگر بعد از غسل بفهمد مقدارى از بدن را نشسته ، چنانچه از طرف راست يا چپ باشد شستن همان مقدار كافيست واگر از سر وگردن باشد بايد بعد از شستن آن مقدار ، دوباره طرف راست وطرف چپ را بشويد
مسأله 376 - اگر پيش از تمام شدن غسل ، در شستن مقدارى از طرف چپ يا راست شك كند ، شستن همان مقدار كافيست ، ولى اگر در شستن مقدارى از سر وگردن شك كند ، بايد بعد از شستن آن ، دوباره طرف راست وطرف چپ را بشويد
غسل ارتماسى
مسأله 377 - در غسل ارتماسى بايد آب در يك آن تمام بدن را بگيرد ، پس اگر به نيت غسل ارتماسى در آب فرو رود ، چنانچه پاى او روى زمين باشد بايد آن را از زمين بلند كند
مسأله 378 - در غسل ارتماسى بنابر احتياط واجب بايد موقعى نيت كند كه مقدارى از بدن بيرون آب باشد
مسأله 379 - اگر بعد از غسل ارتماسى بفهمد به مقدارى از بدن آب نرسيده چه جاى آن را بداند يا نداند ، بايد دوباره غسل كند
مسأله 380 - اگر براى غسل ترتيبى وقت ندارد وبراى ارتماسى وقت دارد ، بايد غسل ارتماسى كند
مسأله 381 - كسى كه براى حج يا عمره احرام بسته ، نمى تواند غسل ارتماسى كند ولى اگر از روى فراموشى غسل ارتماسى كند صحيح است
احكام غسل كردن
مسأله 382 - در غسل ارتماسى چنانچه در كمتر از كر غسل كند بايد تمام بدن پاك باشد ولى در غسل ترتيبى پاك بودن تمام بدن لازم نيست واگر تمام بدن نجس باشد وهر قسمتى را پيش از غسل دادن آن قسمت آب بكشد كافى است ودر هر دو قسم چنانچه در كر يا جارى غسل كند طهارت بدن لازم نيست
مسأله 383 - كسى كه از حرام جنب شده مى تواند با آب گرم غسل كند ، چون عرق او پاك است
مسأله 384 - اگر در غسل به اندازه سر مويى از بدن نشسته بماند ، غسل باطل است ولى شستن جاهايى از بدن كه ديده نمى شود ، مثل توى گوش وبينى واجب نيست
مسأله 385 - جايى را كه شك دارد از ظاهر بدن است يا از باطن آن ، اگر بداند سابقا از ظاهر بوده واجب است شستن آن واگر نداند يا بداند كه از ظاهر نبوده واجب نيست
مسأله 386 - اگر سوراخ جاى گوشواره ومانند آن به قدرى گشاد باشد كه داخل آن ديده شود ، بايد آن را شست واگر ديده نشود ، شستن آن لازم نيست
مسأله 387 - چيزى را كه مانع رسيدن آب به بدن است ، بايد برطرف كند واگر پيش از آنكه يقين كند ، برطرف شده غسل نمايد ، غسل او باطل است
مسأله 388 - اگر موقع غسل شك كند ، چيزى كه مانع از رسيدن آب باشد ، در بدن او هست يا نه ، بايد وارسى كند تا مطمئن شود كه مانعى نيست
مسأله 389 - در غسل بايد موهاى كوتاهى را كه جزء بدن حساب مى شود ، بشويد وشستن موهاى بلند ، واجب نيست ، بلكه اگر آب را طورى به پوست برساند كه آنها تر نشود ، غسل صحيح است ولى اگر رساندن آب به پوست ، بدون شستن آنها ممكن نباشد ، بايد آنها را بشويد كه آب به بدن برسد
مسأله 390 - تمام شرطهايى كه براى صحيح بودن وضوء گفته شد : مثل پاك بودن آب وغصبى نبودن آن ، در صحيح بودن غسل هم شرط است ولى در غسل لازم نيست بدن را از بالا به پايين بشويد ونيز در غسل ترتيبى لازم نيست بعد از شستن هر قسمت فورا قسمت ديگر را بشويد ، بلكه اگر بعد از شستن سر وگردن مقدارى صبر كند ، وبعد طرف راست را بشويد ، وبعداز مدتى طرف چپ را بشويد اشكال ندارد ولى كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن بول وغائط خوددارى كند ، اگر به اندازه اى كه غسل كند ونماز بخواند ، بول وغائط از او بيرون نمى آيد ، بايد هر قسمت را فورا بعد از قسمت ديگر غسل دهد وبعد از غسل هم فورا نماز بخواند وهمچنين است حكم زن مستحاضه كه بعدا گفته مى شود
مسأله 391 - كسى كه قصد دارد پول حمامى را ندهد يا بدون اينكه بداند حمامى راضى است ، بخواهد نسيه بگذارد ، اگر چه بعد حمامى را راضى كند ، غسل او باطل است
مسأله 392 - اگر حمامى راضى باشد كه پول حمام نسيه بماند ولى كسى كه غسل مى كند قصدش اين باشد كه طلب او را ندهد ، يا از مال حرام بدهد غسل او اشكال دارد
مسأله 393 - اگر بخواهد پول حرام به حمامى بدهد ، غسل او باطل است
مسأله 394 - اگر مخرج غائط را در آب خزينه تطهير كند وپيش از غسل شك كند كه چون در خزينه تطهير كرده حمامى به غسل كردن او راضى است يا نه ، غسل او باطل است ، مگر اينكه پيش از غسل حمامى را راضى كند
مسأله 395 - اگر شك كند كه غسل كرده يا نه بايد غسل كند ولى اگر بعد از غسل شك كند كه غسل او درست بوده يا نه ، لازم نيست دوباره غسل نمايد
مسأله 396 - اگر در بين غسل ، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول كند ، غسل را تمام نمايد ووضوء هم بگيرد
مسأله 397 - اگر به خيال اينكه به اندازه غسل ونماز وقت دارد براى نماز غسل كند ، غسل او صحيح است ، ولو وقت بقدر يك ركعت هم نداشته باشد
مسأله 398 - كسى كه جنب شده اگر شك كند غسل كرده يا نه نمازهايى را كه خوانده صحيح است ولى براى نمازهاى بعد بايد غسل كند
مسأله 399 - كسى كه چند غسل بر او واجب است مى تواند به نيت همه آنها يك غسل به جا آورد ، واگر قصد يكى از اغسال واجبه را بنمايد از اغسال ديگر كفايت مى كند ، واگر قصد يكى از اغسال مستحبه را بنمايد از اغسال مستحبه ديگر كفايت مى كند ، وبعيد نيست كفايت آن را اغسال واجبه ولى احتياط ترك نشود
مسأله 400 - اگر بر جايى از بدن آيه قرآن يا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد بنابر احتياط واجب اگر ممكن است بايد آن را از بين ببرد ، واگر ممكن نيست بايد وضوء وغسل را ارتماسى انجام دهد وچنانچه بخواهد وضوء يا غسل را ترتيبى بجا آورد ، بايد آب را طورى به بدن برساند كه دست او به نوشته نرسد
مسأله 401 - كسى كه غسل كرده ، نبايد براى نماز وضوء بگيرد واين حكم اختصاص به غسل جنابت ندارد ، بلكه در تمام غسلهاى واجب ومستحب غير غسل استحاضه اين حكم ثابت است يعنى احتياج به وضوء نيست وهر غسلى كافى است براى نماز خواندن ، ولى در غير غسل جنابت بهتر است كه براى نماز قبل از غسل وضوء بگيرد