احكام وقت نماز
مسأله 748 - موقعى انسان مى تواند مشغول نماز شود ، كه يقين كند وقت داخل شده است ، يا يك مرد عادل بلكه شخص مورد اطمينان ووقت شناس به داخل شدن وقت خبر دهد
مسأله 749 - اگر به واسطه ابر يا غبار يا نابينايى ويا بودن در زندان ، نتواند در اول وقت نماز ، به داخل شدن وقت يقين كند چنانچه گمان داشته باشد كه وقت داخل شده ومى تواند صبر كند اكتفاء به گمان نكند ، واگر نمى تواند صبر كند ، مى تواند مشغول نماز شود
مسأله 750 - اگر انسان يقين كند كه وقت نماز شده يا از راه ديگر ثابت شود دخول وقت ومشغول نماز شود ودر بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است وهمچنين است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده ولى اگر در بين نماز بفهمد وقت داخل شده ، يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده ، نماز او صحيح است
مسأله 751 - اگر انسان ملتفت نباشد كه بايد با يقين به داخل شدن وقت ، مشغول نماز شود ، چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده نماز او صحيح است واگر بفهمد تمام نماز را پيش از وقت خوانده ، يا نفهمد كه در وقت خوانده يا پيش از وقت ، نمازش باطل است بلكه اگر بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده است ، بايد دوباره آن نماز را بخواند
مسأله 752 - اگر يقين كند وقت داخل شده ومشغول نماز شود ودر بين نماز شك كند كه وقت داخل شده يا نه ، نماز او باطل است ولى اگر در بين نماز يقين داشته باشد كه وقت شده ، وشك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده يا نه نمازش صحيح است
مسأله 753 - اگر وقت نماز بقدرى تنگ است ، كه به واسطه بجا آوردن بعضى از كارهاى مستحب نماز ، مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مى شود ، بايد آن مستحب را بجا نياورد ، مثلا اگر به واسطه خوانده قنوت ، مقدارى از نماز بعد از وقت خوانده مى شود ، بايد قنوت نخواند
مسأله 754 - كسى كه به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد ، بايد نماز را به نيت اداء بخواند ، ولى نبايد عمدا نماز را تا اين وقت تأخير بيندازد
مسأله 755 - كسى كه مسافر نيست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد ، بايد نماز ظهر وعصر هر دو را بخواند واگر كمتر وقت دارد ، بايد فقط نماز عصر را بخواند وبعدا نماز ظهر را قضاء كند وهمچنين اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد ، بايد نماز مغرب وعشاء را بخواند واگر كمتر وقت دارد ، بايد فقط عشاء را بخواند وبعدا مغرب را قضاء نمايد
مسأله 756 - كسى كه مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد ، بايد ظهر وعصر را بخواند واگر كمتر وقت دارد ، بايد فقط عصر را بخواند وبعدا نماز ظهر را قضاء كند ، واگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت وقت دارد ، بايد نماز مغرب وعشا را بخواند واگر كمتر وقت دارد ، بايد فقط عشاء را بخواند وبعدا مغرب را قضاء نمايد وچنانچه بعد از خواندن عشاء معلوم شود كه به مقدار يك ركعت يا بيشتر وقت به نصف شب مانده است ، بايد فورا نماز مغرب را به نيت اداء بجا آورد
مسأله 757 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند وراجع به آن خيلى سفارش شده است وهر چه به اول وقت نزديكتر باشد بهتر است ، مگر آنكه تأخير آن از جهتى باشد ، مثلا صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند
مسأله 758 - هرگاه انسان عذرى دارد كه اگر بخواهد در اول وقت ، نماز بخواند ناچار است با تيمم بخواند ، چنانچه بداند عذر او تا آخر وقت باقى است ، مى تواند در اول وقت ، نماز بخواند ، واگر احتمال دهد كه عذر او از بين مى رود ، بايد صبر كند تا عذرش برطرف شود وچنانچه عذر او برطرف نشد ، در آخر وقت نماز بخواند ، ولازم نيست به قدرى صبر كند كه فقط بتواند كارهاى واجب نماز را انجام دهد ، بلكه اگر براى مستحبات نماز مانند اذان واقامه وقنوت هم وقت دارد ، مى تواند تيمم كند ونماز را با آن مستحبات بجا آورد
مسأله 759 - كسى كه مسائل نماز وشكيات وسهويات را نمى داند واحتمال مى دهد كه يكى از اينها در نماز پيش آيد ، بايد براى ياد گرفتن اينها نماز را از اول وقت تأخير بيندازد ، ولى اگر اطمينان دارد كه نماز را بطور صحيح تمام مى كند ، مى تواند در اول وقت مشغول نماز شود ، پس اگر در نماز مسأله اى كه حكم آن را نمى داند پيش نيايد نماز او صحيح است واگر مسأله اى كه حكم آن را نمى داند پيش آيد جايز است به يكى از دو طرفى كه احتمال مى دهد عمل نمايد ونماز را تمام كند ولى بعد از نماز بايد مسأله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند واگر صحيح بوده ، دوباره خواندن لازم نيست
مسأله 760 - اگر وقت نماز وسعت دارد وطلبكار هم طلب خود را مطالبه مى كند در صورتى كه ممكن است ، بايد اول قرض خود را بدهد ، بعد نماز بخواند وهمچنين است اگر كار واجب ديگرى كه بايد فورا آن را بجا آورد پيش آمد كند ، مثلا ببيند مسجد نجس است كه بايد اول مسجد را تطهير كند ، بعد نماز بخواند وچنانچه اول نماز بخواند ، معصيت كرده ولى نماز او صحيح است نمازهايى كه بايد به ترتيب خوانده شود
مسأله 761 - انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر ونماز عشاء را بعد از نماز مغرب بخواند واگر عمدا نماز عصر را پيش از نماز ظهر ونماز عشاء را پيش از نماز مغرب بخواند باطل است
مسأله 762 - اگر به نيت نماز ظهر مشغول نماز شود ودر بين نماز يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده است نمى تواند نيت را به نماز عصر برگرداند بلكه بايد نماز را بشكند ونماز عصر را بخواند وهمينطور است در نماز مغرب وعشاء
مسأله 763 - اگر در بين نماز عصر يقين كند كه نماز ظهر را نخوانده است ونيت را به نماز ظهر برگرداند ، چنانچه يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده بوده چنانچه ركوع يا دو سجده با قصد ظهر بجا آورده نمازش باطل است والا صحيح است وعدول مى كند به عصر واز آنجايى كه بقصد عصر نياورده مى خواند واعاده لازم نيست
مسأله 764 - اگر در بين نماز عصر شك كند كه نماز ظهر را خوانده يا نه ، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند ولى اگر وقت بقدرى كم است كه بعد از تمام شدن نماز ، مغرب مى شود بايد به نيت نماز عصر ، نماز را تمام كند وبنا بر احتياط واجب قضاى ظهر را بجا آورد
مسأله 765 - اگر در نماز عشاء پيش از ركوع ركعت چهارم شك كند كه نمازمغرب را خوانده يا نه ، چنانچه وقت بقدرى كم است كه بعد از تمام شدن نماز ، نصف شب مى شود ، بايد به نيت عشاء نماز را تمام كند وبنابر احتياط واجب مغرب را بعدا بخواند واگر بيشتر وقت دارد بايد نيت را به نماز مغرب برگرداند ونماز را سه ركعتى تمام كند ، بعد نماز عشاء را بخواند
مسأله 766 - اگر در نماز عشاء بعد از رسيدن به ركوع ركعت چهارم ، شك كند كه نماز مغرب را خوانده يا نه نماز را بهم زند بعد نماز مغرب وبعد عشاء را بخواند
مسأله 767 - اگر انسان نمازى را كه خوانده احتياطا دوباره بخواند ودر بين نماز يادش بيايد نمازى را كه بايد پيش از آن بخواند نخوانده است ، نيت را به آن نماز برگرداند ، مثلا موقعى كه نماز عصر را احتياطا مى خواند ، اگر يادش بيايد نماز ظهر را نخوانده است مى تواند نيت را به نماز ظهر برگرداند به اين نحو كه قصد مى كند اگر آن چهار ركعت كه قبلا خوانده صحيح است ظهر باشد والا همين نماز ظهر باشد وبعد از تمام كردن آن يك چهار ركعت به قصد ما في الذمه بخواند
مسأله 768 - برگرداندن نيت از نماز قضاء به نماز اداء واز نماز مستحب به نماز واجب جايز نيست
مسأله 769 - اگر وقت نماز اداء وسعت داشته باشد ، انسان مى تواند در بين نماز نيت را به نماز قضاء برگرداند ، ولى بايد برگرداندن نيت به نماز قضاء ممكن باشد ، مثلا اگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتى مى تواند نيت را به قضاى صبح برگرداند كه داخل ركوع ركعت سوم نشده باشد