نماز جماعت
مسأله 1400 - مستحب است نمازهاى يوميه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح ومغرب وعشاء خصوصا براى همسايهء مسجد وكسى كه صداى اذان مسجد را مى شنود بيشتر سفارش شده است
مسأله 1401 - اگر يك نفر به امام جماعت اقتداء كند هر ركعت از نماز آنا ن ثواب صد وپنجاه نماز دارد واگر دو نفر اقتداء كنند هر ركعتى ثواب ششصد نما ز دارد وهرچه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر مى شود تا به ده نفر برسند وعده آنان كه از ده گذشت ، اگر تمام آسمانها كاغذ ودرياها مركب ودرختها قلم وجن وانس وملائكه نويسنده شوند ، نمى توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند
مسأله 1402 - حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بى اعتنايى جايز نيست وسزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند
مسأله 1403 - مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند ونماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادى يعنى تنها خوانده شود بهتر است ، ونيز نماز جماعتى را كه مختصر بخوانند از نماز فرادى كه آن را طول بدهند بهتر است
مسأله 1404 - وقتى كه جماعت برپا مى شود ، مستحب است كسى كه نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند واگر بعد بفهمد كه نماز دولش باطل بوده ، نماز دوم دو كافى است
مسأله 1405 - اگر مأموم بخواهد نمازى را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند ، اشكال ندارد ، وهمچنين امام مى تواند ثانيا امام شود ، ونيز مأموم مى تواند امام شود
مسأله 1406 - كسى كه در نماز وسواس دارد بحدى كه نماز را باطل مى كند وفقط در صورتى كه نماز را با جماعت بخواند ، از وسواس راحت مى شود ، بايد نماز را با جماعت بخواند
مسأله 1407 - اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند نماز جماعت بر دو واجب مى شود در صورتى كه ترك آن موجب ايذاء يا عقوق آنها شود ، والا واجب نمى شود
مسأله 1408 - نماز مستحب را نمى شود به جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء كه براى آمدن باران مى خوانند
مسأله 1409 - اگر امام جماعت نماز يوميه مى خواند ، هر كدام از نمازهاى يوميه را مى شود به او اقتدا كرد ولى اگر نماز يوميه اش را احتياطا دوباره مى خواند ، اقتداء كردن به دو اشكال دارد
مسأله 1410 - اگر امام جماعت قضاى نماز يوميه خود را يا كس ديگر را مى خواند مى شود به او اقتداء كرد ولى اگر نماز را احتياطا قضاء مى كند ، اقتداى به دو اشكال دارد
مسأله 1411 - اگر انسان نداند نمازى را كه امام مى خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب ، نمى تواند به او اقتداء كند
مسأله 1412 - اگر امام در محراب باشد وكسى پشت سر دو اقتداء نكرده باشد ، كسانى كه دو طرف محراب ايستاده اند وبه واسطه ديوار محراب امام را نمى بينند نمى توانند به دو اقتدا كنند ولى اگر كسى پشت سر امام اقتدا كرده باشد ، اقتدا كردن كسانى كه دو طرف او ايستاده اند وبه دو متصلند وبه واسطه ديوار محراب امام را نمى بينند اشكال ندارد نماز وجماعتشان صحيح است
مسأله 1413 - اگر به واسطه درازى صف اول ، كسانى كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند مى توانند اقتدا كنند ونيز اگر به واسطه درازى يكى از صفهاى ديگر كسانى كه دو طرف آن ايستاده اند ، صف جلوى خود را نبينند مى توانند اقتداء نمايند
مسأله 1414 - اگر صفهاى جماعت تا درب مسجد برسد كسى كه مقابل درب پشت ايستاده نمازش صحيح است ونيز نماز كسانى كه پشت سر او اقتدا مى كنند صحيح ميباشد ، وهمچنين نماز كسانى كه دو طرف دو ايستاده اند وصف جلو را نمى بينند اشكال ندارد
مسأله 1415 - كسى كه پشت ستون ايتساده ، اگر از طرف راست پا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد ، نمى تواند اقتدا كند
مسأله 1416 - جاى ايستادن امام بايد از جاى مأموم بلندتر نباشد ، ولى اگر كمتر از يك وجب بلندتر باش اشكال ندارد ، ونيز اگر زمين سراشيب باشد وامام در طرفى كه بلندتر است بايستد در صورتى كه سراشيبى آن زياد نباشد وطورى باشد كه به آن زمين مسطح بگويند مانعى ندارد
مسأله 1417 - اگر جاى مأموم بلندتر از جاى امام باشد اشكال ندارد ولى اگر به قدرى بلند باشد كه نگويند اجتماع كرده اند ، جماعت صحيح نيست
مسأله 1418 - اگر بين كسانى كه در يك صف ايستاده اند بچه مميز يعنى بچه اى كه خوب وبد را مى فهمد فاصله شود ، چنانچه ندانند نماز دو باطل است مى توانند اقتدا كنند
مسأله 1419 - بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز باشند ، وتكبير گفتن آنان نزد يك باشد ، كسى كه در صف بعد ايستاده مى تواند تكبير بگويد
مسأله 1420 - اگر بداند نماز يك صف از صفهاى جلو باطل است ، در صفهاى بعد نمى توانند اقتدا كند ، ولى اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه ، مى تواند اقتدا نمايد
مسأله 1421 - هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضوء ندارد ، اگر چه خود امام ملتفت نباشد ، نمى تواند به او اقتدا كند
مسأله 1422 - اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده ، يا كافر بوده يا به جهتى نمازش باطل بوده ، مثلا بى وضوء نماز خوانده نمازش صحيح است
مسأله 1423 - اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه ، چنانچه در حالى باشد كه وظيفه مأموم است مثلا به حمد وسوره امام گوش مى دهد مى تواند نماز را به جماعت تمام كند واگر مشغول كارى باشد كه هم وظيفه امام وهم وظيفه مأموم است مثلا در ركوع يا سجده باشد بايد نماز را به نيت فرادى تمام نمايد
مسأله 1424 - جائز است در بين نماز جماعت ، اگر چه ناچار نشود ، نيت فرادى بكند
مسأله 1425 - اگر مأموم بعد از حمد وسوره امام ، نيت فرادى كند لازم نيست حمد وسوره را بخواند ، ولى اگر پيش از تمام شدن حمد وسوره نيت فرادى نمايد ، بايد مقدارى را كه امام نخوانده بخواند
مسأله 1426 - اگر در بين نماز جماعت نيت فرادى نمايد بنابر احتياط واجب نمى تواند دوباره نيت جماعت كند ، ولى اگر مردد شود كه نيت فرادى كند يا نه وبعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند ، نمازش صحيح است
مسأله 1427 - اگر شك كند كه نيت فرادى كرده يا نه ، بايد بنا بگذارد كه نيت فرادى نكرده است
مسأله 1428 - اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند وبه ركوع امام برسد اگر چه ذكر امام تمام شده باشد نمازش صحيح است ويك ركعت حساب مى شود اما اگر به مقدار ركوع خم شود وبه ركوع امام نرسد نمازش صحيح است ومخير است نماز را فرادى تمام كند يا بايستد تا امام به ركعت دوم برسد وآن ركعت دوم را ركعت اول خودش قرار بدهد يا متابعت امام را در سجده بكند وآن سجده را هم حساب ننمايد
مسأله 1429 - اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند وبه مقدار ركوع خم شود وشك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه نمازش صحيح است ومخير است بين سه عملى كه در مسأله قبل گذشت
مسأله 1430 - اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند وپيش از آنكه به اندازه ركوع خم شود ، امام سر از ركوع بردارد ، مخير است بايستد تا امام براى ركعت بعد برخيزد وآن را ركعت اول نماز خود حساب كند ، ويا نيت فرادى نمايد يا متابعت امام را در سجده بنمايد وآن سجده را حساب نكند
مسأله 1431 - اگر اول نماز يا بين حمد وسوره اقتدا كند وپيش از آنكه به ركوع رود امام از ركوع بر دارد نماز او صحيح است
مسأله 1432 - اگر موقعى برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است ، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، بايد بعد از نيت وگفتن تكبيرة الاحرام بنشيند وتشهد را با امام بخواند به قصد ذكر مطلق ، ولى سلام را نگويد وصبر كند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بايستد وبدون آنكه دوباره نيت كند وتكبير بگويد حمد وسوره را بخواند وآن را ركعت اول نماز خود حساب كند
مسأله 1433 - مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد بلكه اگر مساوى دو بايستد اشكال دارد ، وبايد خيلى كم در جميع حاذت نماز از امام عقبتر باشد ، واگر قد او بلندتر از امام است ، بايد طورى بايستد كه در ركوع وسجود جلوتر از امام نباشد بلكه مساوى هم نباشند
مسأله 1434 - در نماز جماعت بايد بين مأموم وامام پرده ومانند آن كه پشت آن ديده نمى شود فاصله نباشد ، وهمچنين است بين انسان ومأموم ديگرى كه انسان به واسطه او به امام متصل شده است ، ولى اگر امام مرد ومأموم زن باشد چنانچه بين آن زن وامام يا بين آن زن ومأموم ديگرى كه مرد است وزن به واسطه او به امام متصل شده است پرده ومانند آن باشد اشكال ندارد
مسأله 1435 - اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم وامام يا بين مأموم وكسى كه مأموم به واسطه او متصل به امام است ، پرده يا چيز ديگرى كه پشت آن را نمى توان ديد فاصله شود چنانچه مأموم فور عمل به وظيفه فرادى نكند نمازش باطل است
مسأله 1436 - واجب است بين جاى سجده مأموم وجاى ايستادن امام بيشتر از يك متر فاصله نباشد وكمتر از آن مانعى ندارد ، ونيز اگر انسان به واسطه مأمومى كه جلوى او ايستاده به امام متصل باشد ، بايد فاصله جاى سجده اش از جاى ايستادن دو بيشتر از يك متر نباشد وبهتر است كه جاى سجده مأموم با جاى كسى كه جلوى او ايستاده ، هيچ فاصله نداشته باشد
مسأله 1437 - اگر مأموم به واسطه كسى كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد واز جلو به امام متصل نباشد ، بايد كسى كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده بيشتر از يك متر فاصله نداشته باشد
مسأله 1438 - اگر در نماز بين مأموم وامام ، يا بين مأموم وكسى كه مأموم به واسطه او به امام متصل است ، بيشتر از يك متر فاصله پيدا شود ، چنانچه فور عمل به وظيفه فرادى نكند نمازش باطل است
مسأله 1439 - اگر نماز همه كسانى كه در صف جلو هستند تمام شود ، يا همه نيت فرادى نمايند ، چنانچه كسانى كه در صف بعد ايستاده اند فور عمل به وظيفه فرادى نمايند نماز صف بعد صحيح است ودر غير اين صورت نماز صف بعد باطل است
مسأله 1440 - اگر در ركعت دوم اقتدا كند لازم نيست حمد وسوره بخواند ومستحب است قنوت وتشهد را با امام بخواند واحتياط واجب آن است كه موقع خواندن تشهد دست وسينه پا را به زمين بگذارد وزانوها را بلند كند وبايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد واحتياطا سوره را بخواند واگر براى سوره وقت ندارد ، حمد را تمام كند ودر ركوع يا سجده خود را به امام برساند ولى اگر در ركوع به امام نرسد ودر سجده به امام برسد ، بهتر است كه قصد فرادى بنمايد
مسأله 1441 - اگر موقعى كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتى است اقتدا كند بايد در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند وتشهد را به مقدار واجب بخواند وبرخيزد وتسبيحات اربعه را ، يك مرتبه بگويد ودر ركوع يا سجده خود را به مام برساند
مسأله 1442 - اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد ومأموم بداند كه اگر اقتدا كند وحمد را بخواند به ركوع امام نمى رسد ، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود ، بعد اقتدا نمايد
مسأله 1443 - اگر در ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند ، بايد حمد واحتياطا سوره را بخواند واگر براى سوره وقت ندارد ، بايد حمد را تمام كند ودر ركوع يا سجده خود را به امام برساند ، ولى اگر در ركوع به امام نرسد ، بهتر است كه قصد فرادى بنمايد
مسأله 1444 - كسى كه مى داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمى رسد چنانچه عمد سوره يا قنوت را بخواند وبه ركوع نرسد اگر چه نمازش صحيح است ولى گناه كرده
مسأله 1445 - كسى كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به ركوع امام مى رسد ، بهتر است كه سوره را شروع كند ، يا اگر شروع كرده تمام نمايد
مسأله 1446 - كسى كه يقين دارد ، اگر سوره را بخواند به ركوع امام مى رسد چنانچه سوره را بخواند وبه ركوع نرسد نمازش صحيح است
مسأله 1447 - اگر امام ايستاده باشد ومأموم نداند كه در كدام ركعت است مى تواند اقتدا كند ، ولى بايد قرائت را به قصد قربت بخواند واگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول يا دوم بوده ، نمازش صحيح است
مسأله 1448 - اگر به خيال اينكه امام در ركعت اول يا دوم است حمد وسوره نخواند وبعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده ، نمازش صحيح است ولى اگر پيش از ركوع بفهمد ، بايد قرائت را بخواند واگر وقت ندارد ، فقط حمد را بخواند ودر ركوع يا سجده خود را به امام برساند يا قصد فرادى بنمايد واحوط قصد فرادى است
مسأله 1449 - اگر به خيال اينكه امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد وسوره بخواند وپيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است ، واگر در بين حمد وسوره بفهمد ، لازم نيست آنها را تمام كند
مسأله 1450 - اگر موقعى كه مشغول نماز مستحبى است جماعت برپا شود ، چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد ، مستحب است نماز را رها كند ومشغول نماز جماعت شود بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد
مسأله 1451 - اگر موقعى كه مشغول نماز سه ركعتى يا چهار ركعتى است جماعت برپ شود چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته واطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد مستحب است به نيت نماز مستحبى نماز را دو ركعتى تمام كند وخود را به جماعت برساند
مسأله 1452 - اگر نماز امام تمام شود ومأموم مشغول تشهد يا سلام اول باش لازم نيست نيت فرادى كند
مسأله 1453 - كسى كه يك ركعت از امام عقب مانده مى تواند به جماعت ادامه دهد تا امام سلام دهد ومى تواند قصد فرادى نموده نماز را تمام كند واگر به جماعت ادامه داد وركعت اول مأموم يا سوم او بود بنابر احتياط واجب بايد وقتى امام تشهد مى خواند انگشتان دست وسينه پا را به زمين بگذارد وزانوها را بلند نگاه دارد تا امام سلام نماز را بدهد وبعد برخيزيد