زكوة گندم وجو وخرما وكشمش
مسأله 1863 - زكوة گندم وجو وخرما وكشمش وقتى واجب مى شود كه به مقدار نصاب برسند ونصاب آنها 288 من تبريز 45 مثقال كم است وهرمن ششصد وچهل مثقال 24 نخودى است كه تقريا 847 كيلو گرم مى شود
مسأله 1864 - اگر پيش از دادن زكوة از انگور وخرما وجو وگندمى كه كه زكوة آنها واجب شده خود وعيالاتش بخورند ، يا مثلا به فقير بدهد مجانا ، بايد زكوة مقدارى را كه مصرف كرده بدهد .
مسأله 1865 - اگر بعد از آنكه زكوة گندم وجو وخرما وانگور واجب شد مالك آن بميرد ، بايد مقدار زكوة را از مال او بدهند . ولى اگر پيش از واجب شدن زكوة بميرد ، هر يك از ورثه كه سهم او به اندازه نصاب است ، بايد زكوة سهم خود را بدهد .
مسأله 1866 - كسى كه از طرف حاكم شرع مأمور جمع آورى زكوة است ، موقع خرمن كه گندم وجو را از كان جدا مى كنند وبعد از خشك شدن خرما و انگور ، مى تواند زكوة را مطالبه كند ، واگر مالك ندهد وچيزى كه زكوة آن واجب شده از بين برود بايد عوض آن را بدهد .
مسأله 1867 - ار بعد از مالك شدن درخت خرما وانگور ، يا زراعت گندم و جو زكوة آنها واجب شود ، مثلا خرما در ملك او خرما شود ، بايد زكوة آن را بدهد .
مسأله 1868 - اگر بعد از آنكه زكوة گندم وجو وخرما وانگور واجب شد زراعت ودرخت را بفروشد ، بايد زكوة انها را فروشنده بدهد .
مسأله 1869 - اگر انسان گندم يا جو يا خرما يا انگور را بخرد وبداند كه فروشنده زكوة آن را داده ، يا شك كند كه داده يا نه ، چيزى بر او واجب نيست واگر بداند كه زكوة آن را نداده ، چه حاكم شرع معامله مقدارى را كه بايد از بابت زكوة داده شود ، اجازه بدهد چه ندهد معامله آن مقدار صحيح است ولى اگر اجازه ندهد مستحق يا حاكم مطالبه زكاة از عين مال از خريدار مى كند چنانچه بدهد او از بايع مطالبه مى كند واگر معامله مقدار زكوة را اجازه دهد ، خريدار بايد قيمت آن مقدار را به حاكم شرع بدهد ودر صورت كه قيمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد ، مى تواند از او پس بگيرد .
مسأله 1870 - اگر وزن گندم وجو وخرما وكشمش موقعى كه تر است به 288 من و 45 مثقال كم برسد وبعد از خشك شدن كمتر از اين مقدار شود ، زكوة آنها واجب نيست .
مسأله 1871 - اگر گندم وجو وخرما را پيش از خشك شدن مصرف كند چنانچه خشك آنها ره اندازه نصاب باشد ، بايد زكوة آنها را بدهد .
مسأله 1872 - خرمايى كه تازه آن را مى خورند واگر بماند بعد از خشك شدن ، خرما به آن نمى گويند ، ولو مقدارى باشد كه خشك آن ره 288 من و 45 مثقال كم برسد ، زكوة آن واجب نيست .
مسأله 1873 - گندم وجو وخرما وكشمشى كه زكوة آنها را داده ، اگر چند سال هم نزد او بماند زكوة ندارد .
مسأله 1874 - اگر گندم وجو وخرما وانگور از آب باران يا نهر مشروب شوند يا مثل زراعتهاى مصر از رطوبت زمين استفاده كنند ، زكوة آنها ده يك است واگر با دلو ومانند آن آبيارى شود ، زكوة انها بيست يك است . واگر مقدارى از باران ، يا نهر ، يا رطوبت زمين استفاده كنند وبه همان مقدار از آبيارى با دلو و مانند آن استفاده نمايند زكوة نصف آنها ده يك وزكوة نص ديگر آنها بيست يك مى باشد يعنى از چهل قسمت سه قسمت آن را بايد بابت زكوة بدهند .
مسأله 1875 - اگر گندم وجو وخرما وانگور ، هم از آب باران مشروب شود ، وهم از آب دلو ومانند آن استفاده كند ، چنانچه طورى باشد كه عرفا بگويند آبيارى با دلو ومانند آن شده ، زكوة انها بيست يك است واگر عرفا بگويند آبيارى با آب نهر وباران شده ، زكوة آنها ده يك است .
مسأله 1876 - اگر شك كند كه آبيارى با آب براان وآب دلو بوده يا عرفا مى گويند با آب باران آبيارى شده ، مى تواند از نصف آن ده يك واز نصف ديگر آن بيست يك بدهد ونيز اگر شك كند كه با هر دو بوده ، يا عرفا مى گويند آبيارى با دلو شده ، مى تواند زكوة تمام آن را بيست يك بدهد .
مسأله 1877 - اگر گندم وجو وخرما وانگور با آب باران ونهر مشروب شوند وبه آب دلو ومانند آن محتاج نباشند ولى با آب دلو هم آبيارى شوند ، وآب دلو به زياد شدن محصول كمك نكند ، زكوة آنها ده يك است واگر با دلو ومانند آن آبيارى شوند وبه آب نهر وباران محتاج نباشد ولى با آب نهر وباران هم مشروب شوند وآنها به زياد شدن محصول كمك نكنند ، زكوة آنها يك است .
مسأله 1878 -اگر زراعتى را با دلو ومانند آن آبيارى كنند ودر زمينى كه پهلوى ان است زراعتى كنند كه از رطوبت آن زمين استفاده نمايد ومحتاج به آبيارى نشود زكوة زراعتى كه با دلو آبيارى شده بيست يك وزكوة زراعتى كه پهلوى آن است ده يك ميباشد .
مسأله 1879 - مخارجى را كه براى گندم وجو وخرما وانگور كرده است ، و مقدارى از قيمت اسباب ولباس را كه به واسطه زراعت كم شده ، نم تواند از حاصل كسر كندم بلى بعد از ملاحطه نصاب ، زكاة آن مصارف لا لازم نيست بدهد وده يك يا بيست يك با قيمانده را بايد بدهد يعنى چنانچه قبل از كسر آنها 288 من و 45 مثقال كم برسد بايد زكوة باقيمانده آن را بدهد .
مسأله 1880 - تخمى را كه به مصرف زراعت رسانده مى تواند قيمتى را كه در حين زرع داشته جزء مخارج حساب نمايد وحكم آن درمسأله قل بيان شد .
مسأله 1881 - اگر زمين واسباب زراعت يا يكى از اين دو ملك خود او باشد ، نبايد كرايه آنها را جزء مخارج حساب كند . ونيز براى كارهايى كه خودش كرده ، يا ديگرى بى اجرت انحام داده ، چيزى از حاصل كسر نمى شود .
مسأله 1882 - اكر درخت انگور يا خرما را بخرد ، قيمت آن جزء مخارج نيست . ولى اگر خرما يا انگور را پيش از چيدن بخرد ، پولى را كه براى آن داده جزء مخارج حساب مى شود .
مسأله 1883 - اگر زمينى را بخرد ودر آن زمين گندم يا جو بكارد ، پولى را كه براى خريد زمين داده جزء مخارج حساب نمى شود . ولى اگر زراعت را بخرد ، پولى را كه براى خريد آن داده مى تواند جزء مخارج حساب نمايد واز حاصل كم كند اما بايد قيمت كاهى را كه از آن بدست مى آيد ، از پولى كه براى خريد زراعت داده كسر نمايد مثلا اگر زراعتى را پانصد تومان بخرد وقيمت كاه آن صد تومان باشد فقط چهار صد تومان آن را مى تواند جزء مخارج حساب نمايد .
مسأله 1884 - كسى كه بدون گاو وچيزهاى ديگرى كه براى زراعت لازم است مى تواند زراعت كند ، اگر اينها را بخرد ، نبايد پولى را كه براى خريد اينها داده جزء مخارج حساب نمايد .
مسأله 1885 - كسى كه بدون گاو وچيزهاى ديگرى كه براى زراعت لازم است نمى تواند زراعت كند ، اگر آنها را بخرد وبه واسطه زراعت بگلى از بين بروند ، مى تواند تمام قيمت آنها را جزء مخارج حساب نمايد واگر مقدارى از قيمت آنها كم شود ، مى تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب كند ولى اگر بعد از زراعت چيزى از قيمتشان كم نشود ، نبايد چيزى از قيمت آنها را جزء مخارج حساب نمايد .
مسأله 1886 - اگر دى يك زمين جو وگندم وچيزى مثل برنج ولوبيا كه زكوة آن واجب نيست بكارد ، چنانچه مقصودش زراعت كردن چيزى بوده كه زكوة ندارد وبعدا چيزى را كه زكوة دارد زراعت كرده ، نبايد مخارج را حساب كند واگر مقصودش زراعت كردن چيزى بوده كه زكوة دارد وبعدا چيزى را كه زكوة ندارد زراعت كردة ، مى تواند تمام مخارج را حساب نمايد واز حاصل كم كند و در صورتى كه مقصودش زراعت هر دو بوده مخارجى را كه كرده ، بايد به هر دو ، قسمت نمايد مثلا اگر هر دو به يك اندازه بوده ، مى تواند نصف مخارج را از جنسى كه زكوة دارد كسر نمايد .
مسأله 1887 - اگر انسان در چند شهر كه فصل آنها با يكديگر اختلاف دارد وزراعت ميوه آنها در يك وقت بدست نمى آيد گندم يا جو يا خرما يا انگور داشته باشد وهمه آنها محصول يك سال حساب شود ، چنانچه چيزى كه اول مى رسد به اندازه نصاب يعنى 288 من و 45 مثقال كم باشد ، بايد زكود آن را موقعى كه مى رسد بدهد وزكوة بقيه را هر وقت بدست مى آيد اداء نمايد واگر آنچه اول مى رسد به اندازه نصاب نباشد ، صبر مى كند تا بقيه آن برسد ، پس اگر رويهم به مقدار نصاب شود ، زكوة آن واجب است واگر به مقدار نصاب نشود ، زكوة آن واجب نيست .
مسأله 1888 - اگر درخت خرما يا انگور در يك سال دو مرتبه ميوه دهد ، چنانچه روى هم به مقدار نصاب باشد بنا بر احتياط زكوة آن واجب است .
مسأله 1889 - اگر مقدارى رطب يا انگور تازه دارد كه خشك آن به اندازه نصاب مى شود ، چنانچه به قصد زكوة از تازه آن به قدرى به مستحق بدهد كه اگر خشك شود به اندازه زكوتى باشد كه بر او واجب است اشكال دارد .
مسأله 1890 - اگر زكوة خرماى خشك يا كشمش بر او واجب باشد ، نمى تواند زكوة آن را خرماى تازه يا انگور بدهد ونيز اگر زكوة خرماى تازه يا انگور بر او واجب باشد نمى تواند زكوة آن را خرماى خشك يا كشمش بدهد . اما اگر يكى از اينها يا چيز ديگرى را به قصد قيمت زكوة بدهد مانعى ندارد .
مسأله 1891 - كسى كه بدهكار است ومالى هم دارد كه زكوة آن واجب شده اگر بميرد بايد او لتمام زكوة را از مالى كه زكوة آن واب شده بدهند ، بعد قرض او را اداء نمايند
مسأله 1892 - كسى كه بدهكار است وگندم يا جو يا خرما يا كشمش هم دارد ، اگر بميرد وپيش از انكه زكوة اينها واجب شود ، ورثه قرض او را ازمال ديگر بدهند ، هر كدام كه سهمشان 288 من و 450 مثقال كم برسد ، بايد زكوة بدهد واگر پيش از آنكه زكوة اينها واجب شود ، قرض او را ندهند ، چنانچه مال ميت فقط به اندازه بدهى او باشد بنا بر احتياط بايد زكاة را بدهند وطلب طلبكاران را يا استرضاء از آنها بنمايند ، وهمچنين اگر مال ميت بيشتر از بدهى او باشد ، در صورتى كه بدهى او به قدرى است كه اگر بخواهند اداء نمايند ، بايد مقدارى از گندم وجو وخرما وكشمش را هم به طلبكار بدهند .
مسأله 1893 - اگر گندم وجو وخرما وكشمشى كه زكوة آنها واجب شده خوب وبد دارد ، احتياط واجب آن است كه زكوة هر كدام از خوب وبد را از خود آنها بدهد ولى چنانچه خوب وخوبتر دارد اظهر اكتفاء به دادن از خوب است .