اشاره
«مسألۀ 3223» خوردن گوشت پرنده اى كه مثل شاهين چنگال دارد، حرام است و احتياط واجب ترك خوردن گوشت پرستو و هُدهُد است.
«مسألۀ 3224» از حيوانات دريايى، ماهى پولكدار حلال است، اگرچه پولك هاى آن هنگام صيد يا به واسطۀ عوارض ديگرى ريخته باشد، همان گونه كه برخى از ماهى ها تنها پولك هاى اطراف گوش آنها نمايان است و ماهى بدون پولك حرام است، همچنان كه ساير حيوانات دريايى نظير نهنگ، خرچنگ و قورباغه نيز حرام مى باشند، البته مِيگو (روبيان) نيز جزء حيوانات دريايى حلال گوشت است.
«مسألۀ 3225» از چهارپايان اهلى، گوشت شتر، گاو و گوسفند حلال است و اگر كسى با آنها وَطى كند - يعنى نزديكى نمايد - خوردن گوشت و آشاميدن شير آنها حرام مى شود و ادرار و سرگين آنها نيز بنابر احتياط نجس است و بايد بدون آن كه تأخير بيفتد آن حيوان را بكشند و بسوزانند و كسى كه با آن وطى كرده پول آن را به صاحبش بدهد، بلكه اگر با چهارپاى ديگرى هم نزديكى كند، شير آن حرام مى شود.
«مسألۀ 3226» خوردن گوشت اسب، قاطر و الاغ مكروه است و اگر كسى با آنها نزديكى نمايد، حرام مى شوند و بايد آنها را از شهر بيرون ببرند و در جاى ديگر بفروشند.
«مسألۀ 3227» از چهارپايان وحشى، گوشت آهو، گوزن، گاو وحشى، قوچ، بز كوهى و گورخر حلال است.
«مسألۀ 3228» اگر چيزى را كه روح دارد از بدن حيوان زنده جدا نمايند، مثلاً
دنبه يا مقدارى گوشت از گوسفند زنده ببُرند، نجس و حرام مى باشد.
«مسألۀ 3229» خوردن پانزده چيز از حيوانات حلال گوشت، حرام است:
1 - خون 2 - فَضله (مدفوع) 3 - نَرِى 4 - فَرْج 5 - بچّه دان 6 - غُدد كه آن را دُشْوِل مى گويند 7 - تخم كه آن را دُنْبلان مى گويند 8 - غده اى كه در مغز كلّه است و به شكل نخود مى باشد 9 - مغز حرام كه در ميان تيرۀ پشت است 10 - پِى كه در دو طرف تيرۀ پشت است 11 - زهره دان 12 - سَپُرز (طَحال) 13 - ادراردان (مثانه) 14 - عدسى و سياهى چشم 15 - چيزى كه در ميان سُم است و به آن «ذات الاشاجع» مى گويند.
«مسألۀ 3230» خوردن سرگين و آب دماغ حرام است و احتياط واجب آن است كه از خوردن ادرار در غير شتر و از خوردن چيزهاى خبيث ديگر كه طبيعت انسان از آن متنفّر است اجتناب كنند، ولى اگر چيزهاى خبيث پاك باشد و مقدارى از آن به گونه اى با چيز حلال مخلوط شود كه عرفاً مستهلك بوده و به حساب نيايد، خوردن آن اشكال ندارد.
«مسألۀ 3231» خوردن كمى از تربت حضرت سيدالشهداء عليه السلام براى شفا و خوردن گِل داغستان و گِل ارمنى براى معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، اشكال ندارد.
«مسألۀ 3232» فرو بردن آب بينى و خلط سينه كه در دهان آمده حرام نيست و نيز فرو بردن غذايى كه هنگام خلال كردن، از لاى دندان بيرون مى آيد، اگر طبيعت انسان از آن متنفّر نباشد، اشكال ندارد.
«مسألۀ 3233» تخم ماهى حلال گوشت (خاويار) - هرچند نرم و لَزِج باشد - حلال است و تخم ماهى حرام گوشت - هرچند سفت و خشن باشد - حرام مى باشد و اگر در موردى مشتبه شود كه از قبيل حلال است يا حرام، بنابر احتياط اگر لَزِج و نرم باشد، از مصرف آن خوددارى شود و اگر سفت و زبر باشد، خوردن آن حلال است.
«مسألۀ 3234» خوردن گوشت و شير حيوان نجس العين - سگ و خوك - و حيوانات درنده اى كه معمولاً نيش و چنگال دارند، مانند شير، پلنگ، يوزپلنگ، گرگ، كفتار، شغال، روباه و گربه و نيز حيواناتى كه مسخ شده اند، مانند فيل، خرس، بوزينه و
خرگوش، حرام مى باشد.
«مسألۀ 3235» خوردن گوشت جانوران ريز و خزندگان و انواع حشرات مانند موش، مار، سوسمار، مارمولك، خرچنگ، عقرب، سوسك، زنبور، مورچه، مگس، پشه، شب پره و انواع كرم ها حرام است.
«مسألۀ 3236» معمولاً پرندگان حلال گوشت از حرام گوشت به دو راه شناخته مى شوند:
اوّل: اين كه هنگام پرواز، بال زدن آنها بيشتر از بال نزدن آنها باشد، پس آن دسته كه بال زدن آنها بيشتر است، حلالند و آن دسته كه بيشتر بال را نگه مى دارند، حرام مى باشند.
دوم: آن دسته كه سنگدان يا چينه دان يا انگشت جدايى مانند شست انسان دارند حلال و آن دسته كه اينها را ندارند حرام مى باشند.
«مسألۀ 3237» تخمِ پرندگان حلال گوشت، حلال و تخمِ پرندگان حرام گوشت، حرام است و اگر بين حلال و حرام مشتبه شود، تخم هايى كه دو طرف آن مساوى باشد، حرام است و تخم هايى كه يك طرف آن باريكتر باشد، حلال است.
«مسألۀ 3238» حيوان اهلىِ حلال گوشت به يكى از سه راه حرام گوشت مى شود:
اوّل: اين كه «جَلاّل» باشد، يعنى به خوردن مدفوع انسان عادت كرده باشد كه در اين صورت گوشت، تخم و شير آن حرام و بنابر احتياط ادرار و مدفوع آن نجس مى باشد.
دوم: اين كه انسان با حيوان چهارپا نزديكى كند كه در اين صورت گوشت و شير آن حرام مى شود و بنابر احتياط واجب، ادرار و مدفوع آن نيز نجس است و همچنين بنابر احتياط واجب، نسل آن نيز كه پس از وطى متولد مى شود، حرام است، گرچه قبل از وطى در شكم او موجود باشد.
سوم: برّه و بزغاله كه از شير خوك بخورد تا رشد كند و گوشت آن محكم شود كه در اين حالت گوشت و شير و نسل آنها حرام مى شود و بنابر احتياط واجب ادرار و مدفوع آنها نيز نجس است.
«مسألۀ 3239» حيوانى كه با آن نزديكى شده اگر با حيوانات ديگر مخلوط و مشتبه شده باشد، بايد از راه قرعه آن را تعيين نمايند، بدين گونه كه اوّل گله را دو نصف مى كنند و پس از قرعه آن نصف را كه مشخّص شده باز دو نصف مى كنند تا بالاخره آن حيوان مشخّص شود.
«مسألۀ 3240» خوردن، آشاميدن، تزريق و يا استعمال چيزى كه براى جسم يا روح انسان ضرر قابل توجّه دارد، حرام است، ولى اگر در موردى به نظر پزشك متخصّص و مطمئن درمان بيمارى منحصر به آن باشد، در حدّ ضرورت اشكال ندارد.
«مسألۀ 3241» آشاميدن شراب، حرام و در بعضى از اخبار بزرگ ترين گناه شمرده شده است و اگر كسى آن را حلال بداند، در صورتى كه متوجّه باشد كه لازمۀ حلال دانستن آن تكذيب خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم مى باشد كافر است. از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمودند: «شراب ريشۀ بدى ها و منشأ گناهان است و كسى كه شراب مى خورد، عقل خود را از دست مى دهد و در آن هنگام خدا را نمى شناسد و از هيچ گناهى باك ندارد و احترام هيچ كس را نگه نمى دارد و حقّ خويشان نزديك را رعايت نمى كند و از زشتى هاى آشكار رو نمى گرداند و روح ايمان و خداشناسى از بدن او بيرون مى رود و روح ناقص خبيثى كه از رحمت خدا دور است در او مى ماند و خدا و فرشتگان و پيامبران عليهم السلام و مؤمنين، او را لعنت مى كنند و تا چهل روز نماز او قبول نمى شود و روز قيامت روى او سياه است و زبان از دهانش بيرون مى آيد و آب دهان او به سينه اش مى ريزد و فرياد تشنگى او بلند است.»
«مسألۀ 3242» سر سفره اى كه در آن شراب مى خورند، اگر انسان يكى از آنان حساب شود، بنابر احتياط واجب نبايد نشست و غذا خوردن از آن سفره حرام است.
«مسألۀ 3243» بر هر مسلمان واجب است مسلمان ديگرى را كه نزديك است از گرسنگى يا تشنگى بميرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد.
«مسألۀ 3244» كسى كه بر اثر گرسنگى يا تشنگى به حدّ اضطرار رسيده و چيز6.
حلال به دست نمى آورد، مى تواند به حدّى كه خطر را از خود دفع نمايد، از چيز حرام بخورد يا بياشامد و اگر ناچار شود از مال شخص ديگرى بخورد بايد عوض آن را بدهد.
«مسألۀ 3245» خوردن و آشاميدن از منزل يا باغ بستگان نزديك انسان مانند پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دايى، خاله و نيز دوستان و كسى كه منزل و كار خود را به انسان محوّل نموده است، در صورتى كه اطمينان يا گمان به راضى نبودن آنان نداشته باشد، جايز است.