ارث طبقۀ دوم
«مسألۀ 3358» طبقۀ دوم از كسانى كه به واسطۀ خويشاوندى نَسَبى ارث مى برند، عبارتند از «جدّ»، يعنى پدر بزرگ و «جدّه»، يعنى مادربزرگ و «برادران» و «خواهران» ميّت و اگر ميّت، برادر و خواهر نداشته باشد، اولاد آنها ارث مى برند.
«مسألۀ 3359» اگر وارث ميّت فقط «يك برادر» يا «يك خواهر» باشد، همۀ مال به او مى رسد و اگر «چند برادر» يا «چند خواهر» پدر و مادرى باشد، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود و اگر «برادر و خواهر پدر و مادرى» با هم باشند، هر برادرى دو برابر خواهر مى برد؛ مثلاً اگر «دو برادر و يك خواهر پدر و مادرى» داشته باشد، مال را پنج قسمت مى كنند، هر يك از برادرها دو قسمت و خواهر يك قسمت آن را مى برد.
«مسألۀ 3360» اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» داشته باشد، «برادر يا خواهر پدرى» كه از مادر با ميّت جدا است ارث نمى برد و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى نداشته باشد، چنانچه فقط «يك خواهر» يا «يك برادر» پدرى داشته باشد، همۀ مال به او مى رسد و
اگر «چند برادر» يا «چند خواهرِ پدرى» داشته باشد، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود و اگر «برادر و خواهر پدرى» داشته باشد، هر برادرى دو برابر خواهر مى برد.
«مسألۀ 3361» اگر وارث ميّت فقط «يك خواهر» يا «يك برادرِ» مادرى باشد كه از پدر با ميّت جدا است، همۀ مال به او مى رسد و اگر «چند برادر مادرى» يا «چند خواهر مادرى» يا «چند برادر و خواهر مادرى» باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود.
«مسألۀ 3362» اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» و «برادر و خواهر پدرى» و «يك برادر مادرى» يا «يك خواهر مادرى» داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمى برند و مال را شش قسمت مى كنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى و بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مى برد.
«مسألۀ 3363» اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» و «برادر و خواهر پدرى» و «برادر و خواهر مادرى» داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمى برند و مال را سه قسمت مى كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند و بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مى برد.
«مسألۀ 3364» اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر پدرى» و «يك برادر مادرى» يا «يك خواهر مادرى» باشد، مال را شش قسمت مى كنند، يك قسمت آن را برادر يا خواهر مادرى مى برد و بقيّه را به برادر و خواهر پدرى مى دهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مى برد.
«مسألۀ 3365» اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر پدرى» و چند «برادر و خواهر مادرى» باشد، مال را سه قسمت مى كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند و بقيّه را به برادر و خواهر پدرى مى دهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مى برد.
«مسألۀ 3366» اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر و زن» او باشد، زن ارث خود
را به تفصيلى كه در «ارث زن و شوهر» گفته مى شود مى برد و خواهر و برادر به نحوى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مى برند و نيز اگر زنى بميرد و وارث او فقط «خواهر و برادر و شوهر» او باشد، شوهر نصف مال را مى برد و خواهر و برادر به نحوى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مى برند؛ ولى با ارث بردن زن يا شوهر، از سهم برادر و خواهر مادرى چيزى كم نمى شود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادرى يا پدرى كم مى شود؛ مثلاً اگر وارث ميّت «شوهر و برادر و خواهر مادرى» و «برادر و خواهر پدر و مادرى» او باشد، نصف مال به شوهر مى رسد و يك قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادرى مى دهند و آنچه مى ماند مال برادر و خواهر پدر و مادرى است، پس اگر همۀ مال او شش هزار تومان باشد، سه هزار تومان به شوهر و دو هزار تومان به برادر و خواهر مادرى و يك هزار تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند.
«مسألۀ 3367» اگر ميّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولاد آنها مى دهند و سهم برادرزاده و خواهر زادۀ مادرى به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود و از سهمى كه به برادرزاده و خواهرزادۀ پدرى يا پدر و مادرى مى رسد، هر پسرى دو برابر دختر مى برد.
«مسألۀ 3368» اگر وارث ميّت فقط «يك جدّ» يا «يك جدّه» باشد، چه پدرى باشد و چه مادرى، همۀ مال به او مى رسد و با بودن جدّ ميّت، پدر جدّ او ارث نمى برد.
«مسألۀ 3369» اگر وارث ميّت فقط «جدّ و جدّۀ پدرى» باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت را جدّ و يك قسمت را جدّه مى برد و اگر «جدّ و جدّۀ مادرى» باشد، مال را به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند.
«مسألۀ 3370» اگر وارث ميّت فقط «يك جدّ» يا «جدّۀ پدرى» و «يك جدّ» يا «جدّۀ مادرى» باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت را جدّ يا جدّۀ پدرى و يك قسمت را جدّ يا جدّۀ مادرى مى برد.
«مسألۀ 3371» اگر وارث ميّت «جدّ و جدّۀ پدرى» و «جدّ و جدّۀ مادرى» باشد، مال سه قسمت مى شود، يك قسمت آن را جدّ و جدّۀ مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت
مى كنند و دو قسمت آن را به جدّ و جدّۀ پدرى مى دهند و جدّ دو برابر جدّه مى برد.
«مسألۀ 3372» اگر وارث ميّت فقط «زن و جدّ و جدّۀ پدرى» و «جدّ و جدّۀ مادرى» او باشد، زن ارث خود را به تفصيلى كه در مسألۀ 3391 به بعد گفته مى شود مى برد و يك قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّ و جدّۀ مادرى مى دهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت كنند و بقيّه را به جدّ و جدّۀ پدرى مى دهند و جدّ دو برابر جدّه مى برد و اگر وارث ميّت «شوهر و جدّ و جدّه» باشد، شوهر نصف مال را مى برد و جدّ و جدّه به دستورى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مى برند.
«مسألۀ 3373» اگر وارث ميّت «پدر بزرگ» يا «مادر بزرگ» يا هر دوى آنان با «برادر» يا «خواهر» و يا هر دو و يا با «برادرزاده» يا «خواهرزاده» و يا هر دو باشند، در همۀ اين موارد پدربزرگ حكم يك برادر و مادربزرگ حكم يك خواهر را براى ميّت دارند، ولى مانع از ارث بردن برادرزاده و خواهرزاده نمى شوند.