ركوع
مسأله 1031 در هر ركعت بعد از قرائت بايد به اندازه اى خم شود كه بتواند دست را به زانو بگذارد، و اين
عمل را ركوع مى گويند.
مسأله 1032 اگر به اندازه ركوع خم شود، ولى دستها را به زانو نگذارد
اشكال ندارد.
مسأله 1033 هر گاه ركوع را بطور غير معمول بجا آورد، مثلاً به چپ يا راست خم شود، اگر چه دستهاى او به
زانو برسد، صحيح نيست.
مسأله 1034 خم شدن بايد به قصد ركوع باشد، پس اگر به قصد كار ديگر مثلاً براى كشتن جانور خم شود،
نمى توان آن را ركوع حساب كند، بلكه بايد بايستد و دوباره براى ركوع خم شود و به واسطه اين عمل، ركن زياد نشده و
نماز باطل نمى شود.
مسأله 1035 كسى كه دست يا زانوى او با دست و زانوى ديگران فرق دارد مثلاً دستش خيلى بلند است كه اگر
كمى خم شود به زانو مى رسد، يا زانوى او پائين تر از مردم ديگر است كه بايد خيلى خم شود تا دستش به زانو برسد،
بايد به اندازه معمول خم شود.
مسأله 1036 كسى كه نشسته ركوع مى كند، بايد به قدرى خم شود كه صورتش مقابل زانوها برسد، و بهتر
است به قدرى خم شود كه صورت، نزديك جاى سجده برسد.
مسأله 1037 احتياط واجب آنست كه در ركوع سه مرتبه سُبْحانَ اللهِ يا يك مرتبه سُبّحانَ رَبِّىَ الْعَظيمِ وَ بِحَمْدِهِ
بگويد، ذكرهاى ديگر هم به اين مقدار كافيست و در تنگى وقت و در حال ناچارى گفتن يك سبحان الله كافيست.
مسأله 1038 ذكر ركوع بايد دنبال هم و به عربى صحيح گفته شود، و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت
مرتبه بلكه بيشتر بگويند.
مسأله 1039 در ركوع بايد به مقدار ذكر واجب، بدن آرام باشد و در ذكر مستحب هم اگر آن را به قصد ذكرى كه
براى ركوع دستور داده اند بگويد، بنابر
احتياط واجب آرام بودن بدن لازم است.
مسأله 1040 اگر موقعى كه ذكر واجب ركوع را مى گويد، بى اختيار به قدرى حركت كند كه از حال آرام بودن
بدن خارج شود بايد بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذكر را بگويد، ولى اگر كمى حركت كند كه از حال آرام بودن بدن
خارج نشود، يا انگشتان را حركت دهد اشكال ندارد.
مسأله 1041 اگر پيش از آنكه به مقدار ركوع خم شود و بدن آرام گيرد، عمداً ذكر ركوع را بگويد نمازش باطل
است.
مسأله 1042 اگر پيش از تمام شدن ذكر واجب عمداً سر از ركوع بردارد نمازش باطل است، و اگر سهواً سر
بردارد چنانچه پيش از آنكه از حال ركوع خارج شود، يادش بيايد كه ذكر ركوع را تمام نكرده، بايد در حال آرامى بدن
دوباره ذكر را بگويد، و اگر بعد از آنكه از حال ركوع خارج شد يادش بيايد نماز او صحيح است.
مسأله 1043 اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند، احتياط واجب آنست كه بقيه آنرا در حال برخاستن بگويد.
مسأله 1044 اگر به واسطه مرض و مانند آن در ركوع آرام نگيرد نماز صحيح است، ولى بايد پيش از آنكه از
حال ركوع خارج شود، ذكر واجب يعنى سبحان ربى العظيم و بحمده يا سه مرتبه سبحان الله را بگويد.
مسأله 1045 هر گاه نتواند به اندازه ركوع خم شود بايد به چيزى تكيه دهد و ركوع كند، و اگر موقعى هم كه
تكيه داده نتواند به طور معمول ركوع كند بايد به هر اندازه مى تواند خم شود، و اگر هيچ نتواند خم شود، بايد موقع
ركوع بنشيند و نشسته ركوع كند،
و احتياط مستحب آنست كه نماز ديگرى هم بخواند، و براى ركوع آن باسر اشاره
نمايد.
مسأله 1046 كسى كه مى تواند ايستاده نماز بخواند، اگر در حال ايستادن يا نشستن نتواند ركوع كند، بايد
ايستاده نماز بخواند و براى ركوع باسر اشاره كند و اگر نتواند اشاره كند، بايد به نيت ركوع چشم ها را هم بگذارد و ذكر
آنرا بگويد و به نيت برخاستن از ركوع چشمها را باز كند، و اگر از اين هم عاجز است بايد در قلب نيت ركوع كند و ذكر
آن را بگويد.
مسأله 1047 كسى كه نمى تواند ايستاده يا نشسته ركوع كند، و براى ركوع فقط مى تواند در حالى كه نشسته
است كمى خم شود، يا در حالى كه ايستاده است با سر اشاره كند، بايد ايستاده نماز بخواند و براى ركوع با سر اشاره
نمايد، و احتياط مستحب آنست كه نماز ديگرى هم بخواند، و موقع ركوع آن بنشيند و هر قدر مى تواند براى ركوع خم
شود.
مسأله 1048 اگر بعد از رسيدن به حد ركوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به اندازه ركوع خم شود، يا
بعد از آنكه به اندازه ركوع خم شد و بدنش آرام گرفت، به قدرى خم شود كه از اندازه ركوع بگذرد و دوباره به ركوع
برگردد چون ركوع زياد شده نمازش باطل است، و اين حكم در صورتيست كه رجوعش به ركوع، به قصد ركوع باشد
والا در آن تأمل است.
مسأله 1049 بعد از تمام شدن ذكر ركوع بايد راست بايستد، وبعد از آنكه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر
عمداً پيش از ايستادن يا پيش از آرام گرفتن بدن
به سجده رود نمازش باطل است.
مسأله 1050 اگر ركوع را فراموش كند و پيش از آنكه به سجده برسد يادش بيايد بايد بايستد بعد به ركوع رود،
و چنانچه به حالت خميدگى به ركوع برگردد نمازش باطل است.
مسأله 1051 اگر بعد از آنكه پيشانى به زمين رسيد يا بعد از برداشتن سر از سجده اول يادش بيايد كه ركوع
نكرده، بنابر احتياط واجب بايد برگردد و بعد از ايستادن ركوع را بجا آورد، و پس از تمام كردن نماز دو سجده سهو بجا
آورد، و نماز را هم اعاده نمايد و يا اينكه نماز را بشكند و از سر بگيرد.
مسأله 1052 مستحب است پيش از رفتن به ركوع در حالى كه راست ايستاده تكبير بگويد و در ركوع زانوها را
به عقب دهد، و پشت را صاف نگهدارد، و گردن را بكشد و مساوى پشت نگهدارد، وبين دو قدم را نگاه كند، و پيش از
ذكر يا بعد از آن صلوات بفرستد ولى آنرا به نيت ذكر ركوع نگويد، و بعد از آنكه از ركوع برخاست و راست ايستاد در
حال آرامى بدن بگويد: سَمِعَ اللهُ لِمَنْ حَمِدَه.
مسأله 1053 مستحب است در ركوع، زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.