شكهاى صحيح
مسأله 1208 در نه صورت، اگر در شماره ركعتهاى نماز چهار ركعتى، شك كند، بايد فوراً فكر نمايد. پس اگر يقين يا گمان به يك طرفِ شك پيدا كرد، همان طرف را بگيرد و نماز را تمام كند. وگرنه به دستورهائى كه گفته مى شود، عمل نمايد و آن نه صورت از اين قرار است:
اول آنكه بعد از سر برداشتن از سجده دوم شك كند دو ركعت خوانده يا سه ركعت، كه بايد بنا بگذارد سه ركعت خوانده و يك ركعت ديگر بخواند و نماز را تمام كند، و بعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته به دستورى كه بعداً گفته مى شود بجا آورد.
دوم شك بين دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه بايد بنا بگذارد چهار ركعت خوانده و نماز را تمام كند، و بعد از
نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند.
سوم شك بين دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه بايد بنا بر چهار بگذارد، و بعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده و بعد دو ركعت نشسته بجا آورد.
چهارم شك بين چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه بايد بنا بر چهار بگذارد و نماز را تمام كند، و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد، ولى اگر بعد از گفتن ذكر، و پيش از سر برداشتن از سجده دوم، يكى از اين چهار شك، براى او پيش آيد بنابر احتياط واجب بايد به دستور همان شك عمل كند، و نماز را هم دوباره بخواند.
پنجم شك بين سه و چهار، كه در هر جاى نماز باشد، بايد بنابر چهار بگذارد و نماز را تمام كند، و بعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته بجا آورد.
ششم شك بين چهار و پنج در حال ايستادن كه بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته بجا آورد، و بنا بر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
هفتم شك بين سه و پنج در حال ايستادن كه بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد، و دو ركعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد. و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
هشتم شك بين سه و چهار و پنج در حال ايستادن، كه بايد بنشيند و تشهد
بخواند و بعد از سلام نماز، دو ركعت نماز احتياط و بعد دو ركعت نشسته بجا آورد و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو هم براى قيام بيجا بنمايد.
نهم شك بين پنج و شش در حال ايستادن كه بايد بنشيند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد، و دو سجده سهو بجا آورد، و بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو ديگر براى ايستادن بيجا بنمايد.
مسأله 1209 اگر يكى از شكهاى صحيح براى انسان پيش آيد و به وظيفه شك عمل ننمايد بلكه از سر بگيرد چنانچه پيش از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند مثل رو گرداندن از قبله، نماز را از سر گيرد نماز دومش هم باطل است. و اگر بعد از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند، مشغول نماز شود نماز دومش صحيح است.
مسأله 1210 اگر يكى از شكهائى كه نماز احتياط براى آنها واجب است در نماز پيش آيد، چنانچه انسان نماز را تمام كند و بدون خواندن نماز احتياط نماز را از سر بگيرد. پس اگر پيش از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند نماز را از سر گرفته نماز دومش هم باطل است، و اگر بعد از انجام كارى كه نماز را باطل مى كند، مشغول نماز شده، نماز دومش صحيح است.
مسأله 1211 وقتى يكى از شكهاى صحيح براى انسان پيش آيد، چنانكه گفته شد، بايد فوراً فكر كند، ولى اگر چيزهائى كه به واسطه آنها ممكن است يقين يا گمان به يك طرف شك پيدا شود، از بين نمى رود، چنانچه كمى بعد فكر كند اشكال
ندارد، مثلاً اگر در سجده شك كند مى تواند تابعد از سجده فكر كردن را تأخير بيندازد.
مسأله 1212 اگر اول گمانش به يك طرف بيشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوى شود، بايد به دستور شك عمل نمايد. و اگر اول دو طرف در نظر او مساوى باشد و به طرفى كه وظيفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش بطرف ديگر برود، بايد همان طرف را بگيرد و نماز را تمام كند.
مسأله 1213 كسى كه نمى داند گمانش به يك طرف بيشتر است يا هر دو طرف در نظر او مساويست بايد طبق حالت سابق خود عمل نمايد.
مسأله 1214 اگر بعد از نماز بداند كه در بين نماز حال ترديدى داشت كه مثلاً دو ركعت خوانده يا سه ركعت و بنا را به سه گذاشته، ولى نداند كه گمانش به خواندن سه ركعت بوده، يا هر دو طرف در نظر او مساوى بوده، بايد نماز احتياط را بخواند.
مسأله 1215 اگر موقعى كه تشهد مى خواند، يا بعد از ايستادن شك كند كه دو سجده را بجا آورد يا نه، و در همان موقع يكى از شكهائى كه اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بيفتد صحيح مى باشد، براى او پيش آيد، مثلاً شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت چنانچه به دستور آن شك عمل كند نمازش صحيح است.
مسأله 1216 اگر پيش از آنكه مشغول تشهد شود، يا پيش از ايستادن، شك كند كه دو سجده را بجا آورده يا نه، و در همان موقع يكى از شكهائى كه بعد از تمام شدن دو سجده
صحيح است، برايش پيش آيد نماز باطل است.
مسأله 1217 اگر موقعى كه ايستاده بين سه و چهار يا بين سه و چهار و پنج شك كند و يادش بيايد كه دو سجده از ركعت پيش بجا نياورده، نمازش باطل است.
مسأله 1218 اگر شك او از بين برود و شك ديگرى برايش پيش آيد، مثلاً اول شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت، بعد شك كند كه سه ركعت خوانده يا چهار ركعت، بايد به دستور شك دوم عمل نمايد.
مسأله 1219 اگر بعد از نماز شك كند كه در نماز مثلاً بين دو و چهار شك كرده يا بين سه و چهار، واجب است كه به دستور هر دو عمل كند، و بنابر احتياط واجب نماز را هم دوباره بخواند. و مى تواند كه نماز را بشكند و بعد از شكستن از سر بگيرد.
مسأله 1220 اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز شكى براى او پيش آمده ولى نداند از شكهاى باطل بوده يا از شكهاى صحيح و اگر از شكهاى صحيح بوده كدام قسم آن بوده است، بايد دو ركعت نماز احتياط ايستاده، و دو ركعت نشسته و دو سجده سهو بجا آورد، و نماز را هم دوباره بخواند و مى تواند كه نماز را بشكند و بعداً از سر بگيرد.
مسأله 1221 كسى كه نشسته نماز مى خواند، اگر شكى كند كه بايد براى آن يك ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته بخواند، بايد دو ركعت نشسته بجا آورد، و اگر شكى كند كه بايد براى آن دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند، بايد دو
ركعت نشسته بجا آورد.
مسأله 1222 كسى كه ايستاده نماز مى خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط از ايستادن عاجز شود، بايد مثل كسى كه نماز را نشسته مى خواند و حكم آن در مسأله پيش گفته شد، نماز احتياط را بجا آورد.
مسأله 1223 كسى كه نشسته نماز مى خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط بتواند بايستد، بايد به وظيفه كسى كه نماز را ايستاده مى خواند عمل كند.