احكام تيمم
مسأله 710 : اگر مختصري از پيشاني و پشت دستها را مسح نكند تيمم باطل است؛ چه عمداً مسح نكند؛ يا مسأله را نداند؛ يا فراموش كرده باشد.
ولي دقت زياد لازم نيست و همين قدر كه بگويند تمام پيشاني و پشت دستها را مسح كرده كافي است.
مسأله 711 : براي آنكه يقين كند تمام پشت دست را مسح كرده؛ بايد مقداري بالاتر از مچ را هم مسح نمايد؛ ولي مسح بين انگشتان لازم نيست.
مسأله 712 : پيشاني و پشت دستها را بايد از بالا به پايين مسح نمايد و كارهاي آن را بايد پشت سرهم به جا آورد و اگر بين آنها به قدري فاصله دهد كه نگويند تيمم مي كند؛ باطل است.
مسأله 713 : در موقع نيت بايد معين كند كه تيمم او بدل از غسل است يا بدل از وضو و اگر بدل از غسل باشد بايد آن غسل را معين كند و چنانچه اشتباهاً به جاي بدل از وضو بدل از غسل، يا به جاي بدل از غسل بدل از وضو نيت كند؛ يا مثلاً در تيمم بدل از غسل جنابت نيت بدل از غسل مس ميت نمايد؛ تيمم او باطل است؛ مگر اينكه يك تيمم بر او واجب باشد و قصد نمايد كه وظيفه فعلي خود را انجام مي دهد؛ در تمام صور صحيح است؛ اگر چه اشتباه در تشخيص كرده باشد.
مسأله 714 : در تيمم بايد پيشاني و كف دستها و پشت دستها پاك باشد.
اگر كف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بكشد؛ اگر نجاست كف دست مُسري نيست؛ تيمم با كف دست كفايت مي كند و احتياط مستحب آن است كه دو تيمم كند:
يكي با كف دست و يكي با پشت دست، يعني پشت دست را به چيزي كه تيمم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستها بكشد.
مسأله 715 : انسان بايد براي تيمم انگشتري را از دست بيرون آورد و اگر در پيشاني، يا پشت دسته ا، يا در كف دستها مانعي باشد؛ مثلاً چيزي به آنها چسبيده باشد؛ بايد برطرف نمايد.
مسأله 716 : اگر پيشاني يا پشت دستها زخم است و پارچه يا چيز ديگري را كه بر آن بسته نمي تواند باز كند؛ بايد دست را روي آن بكشد و نيز اگر كف دست زخم باشد و پارچه يا چيز ديگري را كه بر آن بسته نتواند باز كند؛ بايد دست را با همان پارچه به چيزي كه تيمم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستها بكشد و احتياط آن است كه يك مرتبه هم پشت دستها را به چيزي كه تيمم بر آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دستها بكشد.
مسأله 717 : اگر پيشاني و پشت دستها مو داشته باشد اشكال ندارد؛ ولي اگر موي سر روي پيشاني آمده باشد بايد آن را عقب بزند.
مسأله 718 : اگر احتمال دهد كه در پيشاني و كف دستها يا پشت دستها مانعي هست؛ چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد؛ بايد جستجو كند تا يقين، يا اطمينان پيدا كند كه مانعي نيست.
مسأله 719 : اگر وظيفه او تيمم است و نمي تواند تيمم كند؛ بايد نايب بگيرد و كسي كه نايب مي شود بايد او را با دست خود او تيمم دهد و خودش هم بايد نيت تيمم داشته باشد و اگر ممكن نباشد با دست او تيمم دهد؛ بايد نايب دست خود را به چيزي كه تيمم به آن صحيح است بزند و به پيشاني و پشت دسته اي او بكشد و احتياط واجب آن است كه هر دو نيت داشته باشند.
مسأله 720 : اگر در بين تيمم شك كند كه قسمتي از آن را فراموش كرده يا نه، اگر از محل آن نگذشته است؛ بايد آن قسمت را با آنچه بعد از آن است به جا آورد. ولي اگر شك پس از داخل شدن در جزء ديگر باشد؛ به شكش اعتنا نكند؛ تيمم صحيح است.
مسأله 721 : اگر بعد از مسح دست چپ شك كند كه درست تيمم كرده يا نه، در صورتي كه احتمال دهد حال عمل ملتفت بوده؛ تيمم او صحيح است؛ ولي اگر شك او در مسح دست چپ باشد و موالات فوت نشده؛ يا وارد عملي كه مشروط به طهارت است نشده باشد؛ احتياط آن است كه آن را به جا آورد.
مسأله 722 : كسي كه وظيفه اش تيمم است نمي تواند پيش از وقت نماز براي نماز تيمم كند؛ ولي اگر براي كار واجب ديگر يا مستحبي تيمم كند و تا وقت نماز عذر او باقي باشد و از پيدا كردن آب مأيوس باشد؛ مي تواند با همان تيمم نماز بخواند و اگر بداند در وقت نماز تيمم هم براي او ميسر نيست؛ بايد قبل از وقت تيمم كند.
مسأله 723 : كسي كه وظيفه اش تيمم است اگر بداند يا اطمينان داشته باشد عذر او باقي مي ماند؛ در وسعت وقت مي تواند با تيمم نماز بخواند و اگر بعد از نماز عذرش برطرف شد؛ نماز را با وضو يا غسل اعاده كند؛ ولي اگر بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف مي شود بايد صبر كند و با وضو يا غسل نماز بخواند و اگر اميد دارد كه عذرش برطرف شود لازم نيست صبر كند؛ مي تواند با تيمم نماز بخواند و اگر عذرش برطرف شد نماز را با وضو يا غسل اعاده كند.
مسأله 724 : كسي كه نمي تواند وضو بگيرد؛ يا غسل كند؛ اگر احتمال ندهد كه عذرش به زودي برطرف شود مي تواند نمازهاي قضاي خود را با تيمم بخواند و اگر بعداً عذرش برطرف شد دوباره آنها را با وضو يا غسل به جا آورد؛ بلكه اگر احتمال دهد به زودي عذر او برطرف مي شود؛ مي تواند نماز قضا بخواند ولي اگر بعداً عذرش برطرف شد دوباره آنها را با وضو يا غسل به جا آورد.
مسأله 725 : كسي كه نمي تواند وضو بگيرد يا غسل كند؛ جايز است نمازهاي مستحبي را كه مثل نافله هاي شبانه روزي وقت معين دارد؛ با تيمم بخواند و همچنين اگر احتمال دهد كه تا آخر وقت آنها برطرف مي شود؛ مي تواند آنها را در اول وقتشان به جا آورد.
مسأله 726 : كسي كه احتياطاً بايد غسل جبيره اي و تيمم نمايد؛ مثلاً جراحتي در پشت او است؛ اگر بعد از غسل و تيمم نماز بخواند و بعد از نماز حدث اصغري از او سر زند؛ مثلاً بول كند؛ تا عذرش باقيست وضو كفايت مي كند و تيمم بدل از غسل واجب نيست گرچه خوب است.
مسأله 727 : اگر به واسطه نداشتن آب يا عذر ديگري تيمم كند؛ بعد از برطرف شدن عذر تيمم او باطل مي شود.
مسأله 728 : چيزهايي كه وضو را باطل مي كند؛ تيمم بدل از وضو را هم باطل مي كند و چيزهايي كه غسل را باطل مي نمايد؛ تيمم بدل از غسل را هم باطل مي نمايد.
مسأله 729 : كسي كه نمي تواند غسل كند؛ اگر چند غسل بر او واجب باشد؛ واجب نيست براي هر يك از آنها يك تيمم كند.
اگر يك تيمم را به نيت همه آنها به جا آورد كفايت مي كند.
مسأله 730 : كسي كه نمي تواند غسل كند؛ اگر بخواهد عملي را كه براي آن غسل واجب است انجام دهد؛ بايد بدل از غسل تيمم نمايد و اگر نتواند وضو بگيرد و بخواهد عملي را كه براي آن وضو واجب است انجام دهد؛ بايد بدل از وضو تيمم نمايد.
مسأله 731 : اگر بدل از غسل جنابت تيمم كند؛ لازم نيست براي نماز وضو بگيرد.
ولي اگر بدل از غسل هاي ديگر تيمم كند؛ بايد وضو بگيرد و اگر نتواند وضو بگيرد بايد تيمم ديگري هم بدل از وضو بنمايد.
مسأله 732 : اگر بدل از غسل تيمم كند و بعد كاري كه وضو را باطل مي كند براي او پيش آيد؛ چنانچه براي نمازهاي بعد نتواند غسل كند بايد وضو بگيرد و اگر نتواند وضو بگيرد بايد بدل از وضو تيمم نمايد و تا زماني كه عذر باقيست لازم نيست تيمم بدل از غسل هم بكند.
مسأله 733 : كسي كه براي انجام عملي، مثلاً براي نماز خواندن؛ بايد بدل از غسل و وضو تيمم كند؛ همين دو تيمم كفايت مي كند و تيمم سوم لازم نيست.
مسأله 734 : كسي كه وظيفه اش تيمم است؛ اگر براي كاري تيمم كند؛ تا تيمم و عذر او باقي است؛ كارهايي را كه بايد با وضو يا غسل انجام داد مي تواند به جا آورد. ولي اگر با داشتن آب براي نماز ميت، يا خوابيدن، تيمم كرده؛ فقط كاري را كه براي آن تيمم نموده مي تواند انجام دهد و در مورد تيمم به خاطر تنگي وقت، بنا بر احتياط آن است كه كارهايي را كه بايد با وضو يا غسل انجام شود؛ انجام ندهد؛ ولي در حال نماز خواندن مي تواند آن كارها را انجام دهد.
مسأله 735 : فرموده اند:
در چند مورد مستحب است نمازهايي را كه انسان با تيمم خوانده دوباره بخواند:
اول:
آنكه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب كرده و با تيمم نماز خوانده است.
دوم:
آنكه مي دانسته يا گمان داشته كه آب پيدا نمي كند و عمداً خود را جنب كرده و با تيمم نماز خوانده است.
سوم:
آنكه تا آخر وقت عمداً در جستجو آب نرود و با تيمم نماز بخواند و بعد بفهمد اگر جستجو مي كرد آب پيدا مي شد.
چهارم:
آنكه عمداً نماز را تأخير انداخته و در آخر وقت با تيمم نماز خوانده است.
پنجم:
آنكه مي دانسته يا گمان داشته كه آب پيدا نمي شود و آبي را كه داشته ريخته و با تيمم نماز خوانده.
ششم:
آنكه از ترس مزاحمت جمعيَّت و نرسيدن به نماز جماعت، نماز جمعه را با تيمم خوانده است؛ ولي احتياط آن است كه در مورد سوم، چهارم و پنجم دوباره نماز بخواند و در مورد ششم، داخل شدن در نماز جمعه با تيمم، با دو وجهي كه ذكر شد محل اشكال است؛ ظاهر آن است كه نماز را به عنوان
ظهر اعاده كند.