استحاضه
اشاره
يكي از خون هايي كه از زن خارج مي شود خون استحاضه است و زن را در موقع ديدن خون استحاضه، مستحاضه مي گويند.
مسأله 398 : خون استحاضه در بيشتر اوقات زرد رنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بيرون مي آيد و غليظ هم نيست. ولي ممكن است گاهي سياه، يا سرخ و گرم و غليظ باشد و با فشار و سوزش بيرون آيد.
مسأله 399 : استحاضه سه قسم است:
قليله، متوسطه و كثيره، استحاضه قليله آن است كه خون فقط روي پنبه اي را كه زن داخل فرج مي نمايد آلوده كند و در آن فرونرود. استحاضه متوسطه آن است كه خون در پنبه فرورود؛ اگر چه در يك گوشه آن باشد؛ ولي از پنبه به دستمالي كه معمولا زن ها براي جلوگيري از خون مي بندند؛ نرسد. استحاضه كثيره آن است كه خون پنبه را بگيرد و به دستمال هم برسد.
احكام استحاضه
مسأله 400 : در استحاضه قليله بايد زن براي هر نماز يك وضو بگيرد و پنبه را عوض كند يا آب بكشد و ظاهر فرج را اگر خون به آن رسيده آب بكشد.
مسأله 401 : در استحاضه متوسطه بايد زن براي نماز صبح غسل كند و تا صبح ديگر براي نمازهاي خود كارهاي استحاضه قليله را كه در مسأله قبل گفته شد انجام دهد. اين در صورتيست كه قبل از نماز صبح يا در بين آن اين حالت دست دهد؛ ولي اگر بعد از نماز صبح تا قبل از نماز ظهر، يا در بين آن، اين حالت حاصل شود بايد براي نماز ظهر غسل كند و به همين كيفيت قبل از هر نماز يا بين هر نمازي استحاضه متوسطه شده براي آن بايد غسل كند.
در صورتي كه قبل از نماز صبح اين حالت پيدا شده باشد؛ اگر عمداً، يا از روي فراموشي، براي نماز صبح غسل نكند؛ بايد براي نماز ظهر و عصر غسل كند و اگر براي نماز ظهر و عصر غسل نكند؛ بايد پيش از نماز مغرب و عشا، بعد از داخل شدن وقت آنان، غسل كند و بلافاصله نماز مغرب و عشا را بخواند و نمازهايي كه بدون غسل خوانده بايد غسل كند وضو بگيرد و آنها را قضا كند.
مسأله 402 : در استحاضه كثيره علاوه بر كارهاي استحاضه متوسطه كه در مسأله پيش گفته شد؛ بايد براي هر نماز دستمال را عوض كند يا آب بكشد و ظاهر فرج را آب بكشد و يك غسل براي نماز ظهر و عصر و يكي براي نماز مغرب و عشا و احتياط آن است كه قبل از غسل وضو بگيرد و بين نماز ظهر و عصر فاصله نيندازد و احتياط اينست كه وضو براي نماز عصر يا عشا در حال گفتن اقامه باشد و اگر بين نماز ظهر و عصر و
يا بين مغرب و عشا، فاصله بيندازد و خون بيرون آمده باشد هر چند در فضاي فرج باشد براي نماز عصر يا عشا دوباره غسل كند.
مسأله 403 : اگر خون استحاضه پيش از وقت نماز بند بيايد؛ چنانچه زن براي آن خون، وضو و غسل براي كاري به جا آورده باشد؛ احتياط واجب آن است كه در موقع نماز، وضو و غسل به جا آورد.
مسأله 404 : مستحاضه متوسطه و كثيره كه بايد وضو بگيرد و غسل كند؛ در استحاضه كثيره احوط آن است كه وضو را پيش از غسل انجام دهد و در استحاضه متوسطه بهتر آن است كه پيش از غسل انجام دهد.
مسأله 405 : اگر استحاضه قليله زن بعد از نماز صبح متوسطه شود؛ بايد براي نماز ظهر و عصر غسل كند و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود؛ بايد براي نماز مغرب و عشا غسل نمايد.
مسأله 406 : اگر استحاضه قليله يا متوسطه زن، بعد از نماز صبح كثيره شود؛ بايد براي نماز ظهر و عصر يك غسل، به نحوي كه در مسأله (402) بيان شد به جا آورد و براي نماز مغرب و عشا غسل ديگري به نحوي كه در آن مسأله بيان شد به جا آورد و اگر بعد از نماز ظهر و عصر كثيره شود؛ بايد براي نماز مغرب و عشا به نحوي كه گفته شد غسل نمايد.
مسأله 407 : مستحاضه كثيره يا متوسطه، اگر پيش از داخل شدن وقت نماز، براي نماز غسل كند؛ غسل او باطل است؛ ولي اگر نزديك اذان صبح براي نماز شب به قصد رجاء غسل كند و نماز شب را بخواند و همين كه وقت داخل شد؛ احتياط واجب آن است كه براي نماز صبح، وضو و غسل دوباره به جا آورد.
مسأله 408 : زن مستحاضه براي هر نمازي، چه واجب باشد و چه مستحب، بايد وضو بگيرد و نيز اگر بخواهد نمازي را كه خوانده احتياطاً دوباره بخواند؛ يا بخواهد نمازي را كه تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند؛ بايد تمام كارهايي را كه براي استحاضه گفته شد انجام دهد؛ مگر اينكه پس از غسلي كه براي نماز پيش كرده؛ خون بيرون نيامده باشد؛ هر چند در فضاي فرج؛ در اين صورت غسل لازم نيست. براي خواندن نماز احتياط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فوراً به جا آورد؛ لازم نيست كارهاي استحاضه را انجام دهد.
مسأله 409 : زن مستحاضه بعد از اينكه خونش قطع شد؛ فقط براي نماز اولي كه مي خواند بايد كارهاي استحاضه را انجام دهد و براي نمازهاي بعد لازم نيست.
مسأله 410 : اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است؛ موقعي كه مي خواهد نماز بخواند بايد مقداري پنبه داخل فرج نمايد و كمي صبر كند و بيرون آورد و بعد از اينكه فهميد استحاضه او كداميك از آن سه قسم است؛ كارهايي را كه براي آن قسم دستور داده شده انجام دهد. ولي اگر بداند تا وقتي كه مي خواهد نماز بخواند استحاضه او تغيير نمي كند؛ پيش از داخل شدن وقت هم مي تواند خود را وارسي نمايد.
مسأله 411 : زن مستحاضه اگر پيش از آنكه خود را وارسي كند مشغول نماز شود؛ چنانچه قصد قربت داشته و به وظيفه خود عمل كرده؛ مثلاً استحاضه اش قليله بوده و به وظيفه استحاضه قليله عمل نموده؛ نماز او صحيح است و اگر قصد قربت نداشته؛ يا عمل او مطابق وظيفه اش نبوده؛ مثل آنكه استحاضه او متوسطه بوده و به وظيفه قليله رفتار كرده؛ نماز او باطل است.
مسأله 412 : مستحاضه اگر نتواند خود را وارسي نمايد كه قليله است؛ يا متوسطه، يا كثيره، بايد بنا بر احتياط به نحوي عمل كند كه يقين به برائت ذمه حاصل كند.
پس در شك ميان قليله و متوسطه، يا متوسطه و كثيره، عمل به وظيفه هر دو نمايد و در شك بين هر سه قسم عمل به وظيفه هر سه قسم نمايد. ولي اگر بداند سابقاً كداميك از آن سه قسم بوده بايد به وظيفه همان قسم رفتار نمايد.
مسأله 413 : اگر خون استحاضه در باطن باشد و بيرون نيايد؛ وضو و غسل باطل نمي شود؛ مگر اينكه خون از محل خارج شده و به فضاي فرج برسد؛ گرچه از فرج خارج نشده باشد؛ در اين صورت احتياط لازم جاري كردن احكام مستحاضه است و اگر خون بيرون بيايد؛ هر چند كم باشد؛ وضو و غسل را باطل مي كند.
مسأله 414 : زن مستحاضه اگر بعد از نماز خود را وارسي كند و خون نبيند و در فضاي فرج هم خون نباشد؛ گرچه بداند دوباره خون مي آيد؛ با وضويي كه دارد مي تواند نماز بخواند.
مسأله 415 : زن مستحاضه اگر بداند از وقتي كه مشغول وضو يا غسل شده خوني از او بيرون نيامده و در فضاي فرج هم نباشد؛ در صورتي كه علم، يا اطمينان داشته باشد كه تا آخر وقت خون بيرون نمي آيد و داخل فرج هم آلوده نمي شود؛ مي تواند خواندن نماز را تأخير بيندازد.
مسأله 416 : اگر مستحاضه بداند كه پيش از گذشتن وقت نماز به كلي پاك مي شود؛ يا به اندازه خواندن نماز خون بند مي آيد؛ بايد صبر كند و نماز را در وقتي كه پاك است بخواند.
مسأله 417 : اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند اگر نماز را تأخير اندازد؛ به مقداري كه وضو و غسل و نماز را به جا آورد؛ به كلي پاك مي شود؛ بايد نماز را تأخير اندازد و موقعي كه به كلي پاك شده دوباره وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند. اگر وقت نماز تنگ شد؛ اگر وقت براي يكي از آن دو را داشته باشد لازم است آن را به جا آورد و در صورتي كه وقت براي هيچيك از غسل و وضو را ندارد؛ اگر وقت براي تيمم دارد به جاي هر يك از وضو و غسل تيمم كند و نماز را به جا آورد و اگر وقت براي تيمم هم ندارد؛ به همان حال نماز بخواند و بعد آن نماز را قضا كند.
مسأله 418 : مستحاضه كثيره و متوسطه وقتي به كلي از خون پاك شد بايد غسل كند؛ ولي اگر بداند از وقتي كه براي نماز پيش مشغول غسل شده؛ ديگر خون حتي در باطن نيامده؛ لازم نيست دوباره غسل نمايد.
مسأله 419 : مستحاضه قليله بعد از وضو و مستحاضه متوسطه و كثيره بعد از وضو و غسل، بايد فوراً مشغول نماز شود؛ ولي گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهاي قبل از نماز اشكال ندارد و در نماز هم مي تواند كارهاي مستحب مثل قنوت و غير آن را به جا آورد. ولي اگر بداند؛ يا اطمينان داشته باشد كه بعد از وضو و غسل فقط به مقداري كه واجبات را انجام مي دهد خون نمي آيد؛ اذان و اقامه و مستحبات را ترك كند.
مسأله 420 : زن مستحاضه اگر بين وظيفه اي كه دارد از وضو يا غسل، يا هر دو و نماز، فاصله بيندازد؛ بايد دوباره وظيفه اش را به جا آورد؛ در صورتي كه خون از او خارج شده؛ يا در فضاي فرج آمده باشد و الا لازم نيست.
مسأله 421 : اگر خون استحاضه زن جريان دارد و قطع نمي شود؛ چنانچه براي او ضرر ندارد؛ بايد پيش از غسل و بعد از آن، تا نماز را به پايان رساند؛ به وسيله پنبه از بيرون آمدن خون جلوگيري كند؛ ولي اگر هميشه جريان ندارد؛ فقط بايد بعد از وضو و غسل تا آخر نماز از بيرون آمدن خون جلوگيري نمايد و چنانچه كوتاهي كند و خون بيرون آيد؛ يا در فضاي فرج بيايد؛ بايد دوباره غسل كند و وضو بگيرد و اگر نماز هم خوانده؛ بايد دوباره بخواند.
مسأله 422 : اگر در موقع غسل خون قطع نشود غسل صحيح است؛ ولي اگر در بين غسل، استحاضه متوسطه، كثيره شود؛ واجب است غسل را از سر بگيرد.
مسأله 423 : احتياط واجب آن است كه زن مستحاضه در تمام روزي كه روزه است؛ به مقداري كه مي تواند؛ اگر ضرر و حرجي نباشد؛ از بيرون آمدن خون جلوگيري كند.
مسأله 424 : روزه زن مستحاضه اي كه غسل بر او واجب مي باشد؛ در صورتي صحيح است كه غسل نماز مغرب و عشاي شبي كه مي خواهد فرداي آن را روزه بگيرد به جا آورد و نيز در روز غسل هايي را كه براي نمازهاي روزش واجب است انجام دهد. ولي اگر براي نماز مغرب و عشا غسل نكند و براي خواندن نماز شب پيش از اذان صبح غسل نمايد و احتياط آن است كه غسل را نزديك اذان صبح به جا آورد به نحوي كه فاصله اي بين غسل و نماز صبح بيشتر از مقدار نافله صبح نباشد؛ روزه او صحيح است.
مسأله 425 : اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نكند؛ وضوي او صحيح است.
مسأله 426 : اگر استحاضه قليله زن پيش از نماز، متوسطه يا كثيره شود؛ بايد كارهاي متوسطه يا كثيره را كه گفته شد انجام دهد و اگر استحاضه متوسطه، كثيره شود؛ بايد كارهاي استحاضه كثيره را انجام دهد و چنانچه براي استحاضه متوسطه غسل كرده باشد فائده ندارد؛ بايد دوباره براي كثيره غسل كند.
مسأله 427 : اگر در بين نماز استحاضه متوسطه زن، كثيره شود؛ بايد نماز را بشكند و براي استحاضه كثيره غسل كند و وضو بگيرد و احتياطاً وضو را پيش از غسل انجام دهد و كارهاي ديگر آن را انجام دهد و همان نماز را بخواند و اگر براي هيچكدام از وضو و غسل وقت ندارد؛ بايد دو تيمم كند؛ يكي بدل از غسل و ديگري بدل از وضو و اگر براي يكي از آنها وقت ندارد؛ بايد عوض آن تيمم كند و ديگري را به جا آورد. ولي اگر براي تيمم هم وقت ندارد؛ بنا بر احتياط واجب نمي تواند نماز را بشكند و بايد نماز را تمام كند و لازم است آن را قضا نمايد و همچنين است اگر در بين نماز استحاضه قليله او، متوسطه يا كثيره شود.
مسأله 428 : اگر در بين نماز خون بند بيايد و مستحاضه نداند كه در باطن قطع شده يا نه، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بود؛ بايد وضو و غسل و نماز را دوباره انجام دهد؛ در صورتي كه وقت باشد كه در حال پاكي نماز را دوباره بخواند.
مسأله 429 : اگر استحاضه كثيره زن، متوسطه شود؛ بايد براي نماز اول عمل كثيره و براي نمازهاي بعد عمل متوسطه را به جا آورد. مثلاً اگر پيش از نماز ظهر استحاضه كثيره، متوسطه شود؛ بايد براي نماز ظهر غسل كند و وضو هم بگيرد و احتياط آن است كه وضو را قبل از غسل به جا آورد و براي نماز عصر و مغرب و عشا وضو بگيرد.
ولي اگر براي نماز ظهر غسل نكند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد؛ بايد براي نماز عصر غسل كند و اگر براي نماز عصر هم غسل نكند؛ بايد براي نماز مغرب غسل كند و اگر براي آن هم غسل نكند و فقط براي نماز عشا وقت داشته باشد؛ بايد براي نماز عشا غسل نمايد.
مسأله 430 : اگر پيش از هر نماز خون استحاضه كثيره قطع شود و دوباره بيايد؛ براي هر نماز بايد يك غسل به جا آورد.
مسأله 431 : اگر استحاضه كثيره، قليله شود؛ بايد براي نماز اول عمل كثيره و براي نمازهاي بعد عمل قليله را انجام دهد و نيز اگر استحاضه متوسطه، قليله شود؛ بايد براي نماز اول عمل متوسطه و براي نمازهاي بعد عمل قليله را به جا آورد.
مسأله 432 : اگر مستحاضه يكي از كارهايي را كه بر او واجب مي باشد؛ حتي عوض كردن پنبه را ترك كند؛ نمازش باطل است.
مسأله 433 : مستحاضه قليله اگر بخواهد غير از نماز، كاري انجام دهد كه شرط آن وضو داشتن است؛ مثلاً بخواهد جايي از بدن خود را به خط قرآن برساند؛ بايد وضو بگيرد؛ در صورتي كه آن امر بر او واجب باشد و الا زن مستحاضه غير از نماز، كاري كه شرطش طهارت است انجام ندهد.
مسأله 434 : اگر مستحاضه غسل هاي واجب خود را به جا آورد؛ رفتن در مسجد و توقف در آن و خواندن سوره اي كه سجده واجب دارد و نزديكي شوهر با او، حلال مي شود. گرچه كارهاي ديگري را كه براي نماز واجب است مثل عوض كردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.
مسأله 435 : اگر زن در استحاضه كثيره يا متوسطه، بخواهد پيش از وقت نماز سوره اي را كه سجده واجب دارد بخواند يا مسجد برود؛ بنا بر احتياط واجب بايد غسل نمايد و همچنين است اگر شوهرش بخواهد با او نزديكي كند؛ ولي اگر بخواهد جايي از بدن خود را به خط قرآن برساند؛ اگر اين كار واجب باشد؛ بايد وضو بگيرد و اگر واجب نباشد؛ چنانچه گذشت اين كار را انجام ندهد.
مسأله 436 : نماز آيات بر مستحاضه واجب است و بايد براي نماز آيات هم، كارهايي را كه براي نماز يوميه گفته شد انجام دهد.
مسأله 437 : هرگاه در وقت نماز يوميه نماز آيات بر مستحاضه واجب شود؛ گرچه بخواهد هر دو را پشت سرهم به جا آورد؛ بايد براي نماز آيات هم تمام كارهايي را كه براي نماز يوميه او واجب است انجام دهد؛ در صورتي كه خون خارج شده باشد؛ هر چند در فضاي فرج باشد و الا مي تواند هر دو را با يك غسل و وضو بخواند.
مسأله 438 : احتياط واجب آن است كه زن مستحاضه نماز قضا نخواند و آن را تاخير اندازد تا پاك شود؛ مگر اينكه وقت نماز ضيق شده باشد؛ يا اينكه اگر نخواند خوف فوت دارد؛ در اين صورت بايد براي هر نماز كارهايي را كه براي نماز ادا بر او واجب است به جا آورد.
مسأله 439 : اگر زن بداند خوني كه از او خارج مي شود خون زخم نيست و مردد باشد بين خون حيض و نفاس و استحاضه، بايد به دستور استحاضه عمل كند؛ بلكه اگر شك داشته باشد كه خون استحاضه است يا خون هاي ديگر چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد بنا بر احتياط واجب بايد كارهاي استحاضه را انجام دهد.