غسل هاي مستحب
مسأله 651 : غسل هاي مستحب در شرع مقدس اسلام بسيار است و از آن جمله است:
1 غسل جمعه، وقت آن از
اذان صبح است تا ظهر و محتمل است وقت آن تا غروب آفتاب باشد.
بهتر است نزديك ظهر به جا آورده شود و اگر تا ظهر انجام داده نشود؛ تا غروب جمعه بدون نيت اداء و قضا به جا آورد و اگر در روز جمعه غسل نكند؛ جايز است شب شنبه قضا كند؛ ولي بهتر آن است كه از صبح روز شنبه تا غروب قضاي آن را به جا آورد و كسي كه مي ترسد در روز جمعه آب پيدا نكند؛ مي تواند روز پنج شنبه غسل را انجام دهد و در شب جمعه به قصد رجاء غسل كند.
مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگويد:
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَريك لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ،
اَللّهُمَّ اجْعَلْني مِنْ التَّوّابينَ وَ اجْعَلْني مِنَ الْمُتَطَهِّرينَ
و در خبر عمار اين دعا ذكر شده:
اَللّهُمَّ طَهِّرْ قَلْبي مِنْ كلِّ آفَة تَمْحَقِّ ديني وَ تُبْطِلُ عَمَلي،
اَللّهُمَّ اجْعَلْني مِنْ التَّوّابينَ وَ اجْعَلْني مِنَ الْمُتَطَهِّرينَ.
2 غسل شب ها و روزهاي اول، پانزدهم، بيست و هفتم و روز آخر ماه رجب، وقت غسل هاي روز از اذان صبح است تا غروب آفتاب.
3 غسل شب نيمه شعبان كه باعث تخفيف گناهان مي شود.
4 غسل شب اول ماه رمضان، فرموده اند:
غسل شب اول ماه رمضان را اگر ممكن است در آب جاري انجام دهد و سي مشت آب بر سر بريزد كه دواي آن سال است و شب هاي طاق آن ماه مثل شب سوم، پنجم، هفتم، چنانچه بعضي بزرگان فرموده اند؛ ولي روايت معتبري بر آن ديده نشده؛ به رجاء مطلوبيت انجام شود و در غسل هاي ديگري كه ذكر مي شود بهتر آن است كه آنها را به رجاء مطلوبيت
به جا آورد. براي بيشتر از آنها روايت معتبري ذكر نشده و در شب هاي نوزدهم، بيست و يكم، بيست و سوم، بيست و پنجم، بيست و هفتم، بيست و نهم سفارش بيشتري به غسل شده. وقت غسل شب هاي ماه رمضان تمام شب است؛ مستحب است مقارن غروب به جا آورد. در خبر زراره است كه نزديك غروب به جا آورد تا نماز و افطار با غسل باشد.
ولي از شب بيست و يكم تا آخر ماه بهتر است غسل را بين نماز مغرب و عشا به جا آورد و نيز مستحب است در شب بيست و سوم غير از غسل اول شب، يك غسل هم در آخر شب انجام دهد.
5 6 غسل شب عيد فطر، وقت آن از غروب آفتاب است تا اذان صبح و غسل روز عيد فطر و عيد قربان، غسل در اين دو روز از مستحبات مؤكد است.
وقت آن از اذان صبح است تا غروب ولي بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورد و اگر از ظهر تا غروب به جا آورد احتياط آن است كه به قصد رجاء انجام دهد.
7 غسل روز هشتم و نهم ذيحجه، در روز نهم بهتر است نزديك ظهر به جا آورد و غسل روز عيد غدير (هيجدهم) بهتر است نيم ساعت به ظهر باشد؛ هنگامي كه حضرت رسول صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم حضرت علي بن ابي طالب عَلَيْهِ السَّلَام را در غدير خم به امامت و خلافت نصب كردند و غسل روز بيست و چهارم ذيحجه، براي مباهله كردن؛ نه براي روز مباهله، چنانچه به بعضي بزرگان نسبت داده اند.
8 9
غسل روز هفدهم ربيع الاول و روز اول نوروز.
10 غسل دادن بچه اي كه تازه به دنيا آمده؛ بعضي آن را واجب دانسته اند.
وقت آن پس از ولادت تا چند روز و بعضي آن را تا هفت روز و بعضي تا آخر ماه دانسته اند.
بهتر آن است تا هنگامي كه عرفاً گفته شود تازه به دنيا آمده؛ غسل دهند و در صورتي كه از آن مقدار تأخير شد به رجاء مطلوبيت انجام دهند.
11 غسل زني كه براي غيرشوهرش بوي خوش استعمال كرده است.
12 غسلي كسي كه در حال مستي خوابيده.
13 غسل كسي كه جايي از بدنش را به بدن ميتي كه غسل داده اند رسانده.
14 غسل كسي كه در موقع گرفتن خورشيد يا ماه، نماز آيات را عمداً نخوانده؛ در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد.
جمعي از قدماء اصحاب آن را واجب دانسته. احتياط ترك نكردن اين غسل است و احتياط آن است كه اين غسل را به قصد ما في الذمه از جهت تأخير نماز، يا به جهت به جا آوردن قضا آن باشد؛ نه خصوص يكي از آنها.
15 غسل كسي كه براي تماشاي دار آويخته رفته و آن را ديده باشد و از ظاهر اصحاب شرط ديگري هم اضافه شده و آن در صورتيست كه از راه ستم به دار آويخته باشد و اگر به حق دار كشيده شده باشد؛ بايد پس از گذشت سه روز باشد و اگر در روز اول باشد غسل نيست. ولي اگر اتفاقاً، يا از روي ناچاري نگاهش به دار آويخته بيفتد؛ يا مثلاً براي شهادت دادن رفته باشد؛ غسل مستحب نيست.
مسأله 652 : بعضي غسل براي احرام داخل شدن به حرم
مكه را واجب دانسته اند؛ ولي مستحب مؤكد است.
پيش از داخل شدن به شهر مكه، مسجد الحرام، خانه كعبه، حرم مدينه، شهر مدينه، مسجد پيغمبر و حرم امامان عَلَيْهم ُالسَّلَام مستحب است انسان غسل كند و اگر در يك روز چند مرتبه مشرّف شود؛ بنا بر مشهور يك غسل كافيست و كسي كه مي خواهد در يك روز داخل حرم مكه و مسجد الحرام و خانه كعبه شود؛ اگر به نيت همه يك غسل كند كافيست و نيز اگر در يك روز بخواهد داخل حرم مدينه و شهر مدينه و مسجد پيغمبر صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم شود؛ يك غسل براي همه كفايت مي كند.
براي زيارت پيغمبر و امامان از دور يا نزديك، براي حاجت خواستن از خداوند عالم، براي توبه و نشاط به جهت عبادت و براي سفر رفتن؛ خصوصاً سفر زيارت حضرت سيدالشهداء عَلَيْهِ السَّلَام مستحب است انسان غسل كند و اگر يكي از غسل هايي را كه در اين مسأله گفته شد به جا آورد و بعد كاري كند كه وضو را باطل مي نمايد؛ مثلاً بخوابد؛ فرموده اند:
غسل او باطل مي شود؛
و مستحب است دوباره غسل را به جا آورد. ولي از بعضي روايات استفاده مي شود كه غسل زيارت و احرام به اين وسيله باطل نمي شود.
مسأله 653 : انسان نمي تواند با غسل مستحبي، كارهايي كه مانند نماز، وضو لازم دارد انجام دهد.
مسأله 654 : اگر چند غسل بر كسي مستحب باشد و به نيت همه يك غسل به جا آورد؛ كافي است.
تيمّم