شرط ششم
مسأله 842 : لباس مرد نمازگزار بايد ابريشم خالص نباشد و در غير نماز هم پوشيدن آن براي مرد حرام است.
احتياط لازم آن است كه مرد عرقچين و بند شلوار و چيزي كه به تنهايي ستر عورت نمي كند؛ نپوشد و نماز در آنها نخواند.
مسأله 843 : اگر آستر تمام لباس يا آستر مقداري از آن كه عورت را مي پوشاند از ابريشم خالص باشد؛ پوشيدن آن براي مرد حرام و نماز در آن باطل است؛ ولي اگر آستر حاشيه لباس باشد و مقداري نباشد كه عورت را بپوشاند؛ حرام نيست و نماز در آن باطل نيست.
مسأله 844 : لباسي را كه نمي داند از ابريشم خالص است يا چيز ديگر، پوشيدن آن جايز و نماز خواندن در آن مانعي ندارد.
مسأله 845 : دستمال ابريشمي و مانند آن، اگر در جيب مرد باشد اشكال ندارد و نماز را باطل نمي كند.
مسأله 846 : پوشيدن لباس ابريشمي براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد.
مسأله 847 : پوشيدن لباس غصبي، ابريشمي خالص، طلاباف و لباسي كه از مردار تهيه شده؛ در حال ناچاري مانعي ندارد و نيز كسي كه ناچار است لباس بپوشد و لباس ديگري غير از اينها ندارد؛ در صورتي كه تا آخر وقت ناچار باشد مي تواند با اين لباس ها نماز بخواند.
مسأله 848 : اگر غير از لباس غصبي و لباسي كه از مردار تهيه شده؛ لباس ديگري ندارد و ناچار نيست لباس بپوشد؛ بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند.
مسأله 849 : اگر غير از لباسي كه از حيوان حرام گوشت تهيه شده لباس ديگري ندارد؛ چنانچه در پوشيدن لباس ناچار باشد مي تواند با همان لباس نماز بخواند و اگر ناچار نباشد بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز را به جا آورد و بنا بر احتياط يك نماز ديگر هم با همان لباس بخواند.
مسأله 850 : اگر مرد غير از لباس ابريشمي خالص يا طلاباف لباس ديگري نداشته باشد؛ چنانچه در پوشيدن لباس ناچار نباشد؛ بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند.
مسأله 851 : اگر چيزي ندارد كه در نماز عورت خود را با آن بپوشاند واجب است؛ اگر چه به كرايه يا خريداري باشد؛ تهيه نمايد. ولي اگر تهيه آن به قدري پول لازم دارد كه نسبت به دارايي او زياد است؛ به حدي كه تحمل آن برايش مشقت دارد؛ يا طوريست كه اگر پول را به مصرف لباس برساند به حال او ضرر دارد؛ مي تواند به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند و مي تواند تحمل مشقت و ضرر كند و با لباس نماز بخواند.
مسأله 852 : كسي كه لباس ندارد؛ اگر ديگري لباس به او ببخشد يا عاريه دهد؛ چنانچه قبول كردن براي او مشقتي كه معمولا آن را تحمل نمي كنند نداشته باشد؛ بايد قبول كند؛ بلكه اگر عاريه كردن يا طلب بخشش براي او سخت نيست بايد از كسي كه لباس دارد؛ طلب بخشش يا عاريه نمايد.
مسأله 853 : پوشيدن لباسي كه پارچه يا رنگ يا دوخت آن براي كسي كه مي خواهد آن را بپوشد؛ اگر باعث هتك حرمت و اهانت و استهزا و خلاف مروت و مانند آنها باشد؛ حرام است و در صورتي كه ساتر عورتش باشد نماز خواندن در آن خالي از اشكال نيست.
مسأله 854 : احتياط واجب آن است كه مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را زي خود قرار ندهد و نماز خواندن در آن لباس در صورتي كه ساتر عورت باشد خالي از اشكال نيست. ولي پوشيدن آن لباس به طور موقت به جهت عقلايي مانعي ندارد و نماز خواندن در آن هم بي مانع است.
مسأله 855 : كسي كه بايد خوابيده نماز بخواند؛ اگر لحافش از اجزاء حيوان حرام گوشت باشد؛ نماز در آن صحيح نيست گرچه نمازگزار برهنه نباشد و اگر نجس يا ابريشم باشد؛ در صورتي كه پوشيدن بر آن صدق كند نمازش درست نيست؛ بلكه در ابريشم استعمال آن در غير نماز هم براي مردان جايز نيست و اگر پوشيدن بر آن صدق نكند انداختن آن روي خود مانعي ندارد و ضرري هم به نماز نمي رساند و اما تشك به هر حال عيب ندارد مگر اينكه مقداري از آن را به خود بپيچد كه در عرف پوشيدن گفته شود؛ در اين صورت حكم آن حكم لحاف است.
مواردي كه لازم نيست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد
مسأله 856 : در سه صورت كه تفصيل آنها بعداً گفته مي شود؛ اگر بدن يا لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحيح است.
اول:
آنكه به واسطه زخم، يا جراحت، يا دملي كه در بدن اوست لباس يا بدنش به خون آلوده شده باشد.
دوم:
آنكه بدن يا لباس او به مقدار كمتر از درهم، كه تقريباً به اندازه يك اشرفي مي شود؛ به خون آلوده باشد.
چون اشرفي در اختيار همگان نيست بهتر آن است كه گفته شود تقريباً كمتر از اندازه سر انگشت سبابه شهادت باشد.
سوم:
آنكه ناچار باشد با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.
در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحيح است:
اول:
آنكه لباس هاي كوچك او مانند جوراب و عرقچين نجس باشد.
دوم:
لباس زني كه پرستار بچه است؛ گرچه بچه پسر نباشد؛ نجس شده باشد.
ولي احتياط مستحب آن است كه پرستار غير پسر در آن لباس نماز نخواند.
احكام اين پنج صورت مفصلا در مسائل آينده گفته مي شود.
مسأله 857 : اگر در بدن يا لباس نمازگزار خون زخم يا جراحت يا دمل باشد؛ چنانچه طوريست كه آب كشيدن بدن يا لباس، يا عوض كردن لباس براي خصوص نمازگزار سخت باشد؛ گرچه براي مردم سخت نباشد؛ تا وقتي كه زخم يا جراحت يا دمل خوب نشده است؛ مي تواند با آن خون نماز بخواند و همچنين است اگر چركي كه با خون آمده؛ يا دوايي كه روي زخم گذاشته اند و نجس شده؛ در بدن يا لباس او باشد.
مسأله 858 : اگر خون بريدگي و زخمي كه بزودي خوب مي شود و شستن آن آسان است در بدن يا لباس نمازگزار باشد؛ نماز او باطل است؛ مگر آنكه خون كمتر از يك درهم باشد.
مسأله 859 : اگر جايي از بدن يا لباس كه با زخم فاصله دارد؛ به رطوبت زخم، نجس شود؛ جايز نيست با آن نماز بخواند؛ مگر آنكه براي شخص نمازگزار آب كشيدن آن سخت باشد.
ولي اگر مقداري از بدن يا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده مي شود؛ به رطوبت آن نجس شود؛ نماز خواندن با آن مانعي ندارد.
مسأله 860 : اگر از زخمي كه توي دهان و بيني و مانند اينها استخواني به بدن يا لباس برسد؛ اگر بيشتر از يك درهم باشد نمي توان با آن نماز خواند؛ مگر اينكه شستن آن براي نمازگزار سخت باشد.
همچنين است خون بواسير در صورتي كه دانه هايش بيرون نباشد.
ولي با خون بواسيري كه دانه هايش بيرون است مي شود نماز خواند.
مسأله 861 : كسي كه بدنش زخم است اگر در بدن يا لباس خود خون ببيند و نداند از زخم است يا خون ديگر، اگر اندازه آن بيشتر از يك درهم باشد با آن نماز نخواند.
مسأله 862 : اگر چند زخم در بدن باشد و به طوري نزديك هم باشند كه يك زخم حساب شود؛ تا وقتي كه همه خوب نشده اند نماز خواندن در آن مانعي ندارد. ولي اگر به قدري از هم دور باشند كه هر كدام يك زخم حساب شود؛ هر كدام كه خوب شد اگر بيشتر از يك درهم باشد؛ براي نماز بدن و لباس را از خون آن آب بكشد.
مسأله 863 : اگر سر سوزني خون حيض، يا نفاس، يا استحاضه، يا خون سگ، يا خوك، يا كافر، يا مردار در بدن انسان، يا لباس نمازگزار باشد؛ نماز او باطل است و اگر از حيوان حرام گوشت باشد بنا بر احتياط واجب نمازش باطل است؛ ولي خون هاي ديگر مثل خون بدن انسان يا خون حيوان حلال گوشت، اگر چه در چند جاي بدن و لباس باشد؛ در صورتي كه كمتر از درهم باشد كه تقريباً به اندازه يك اشرفي مي شود نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
مسأله 864 : خوني كه به لباس بي آستر بريزد و به پشت آن برسد؛ يك خون حساب مي شود. ولي اگر پشت آن جدا خوني شود؛ در صورتي كه آن دو خون
1 به مسأله (856) مراجعه شود.
بهم نرسند؛ بايد هر كدام را جدا حساب نمود. ولي اگر آن دو خون به هم برسد بنا بر احتياط واجب جدا حساب كند.
پس اگر خوني كه در پشت و روي لباس روي هم كمتر از درهم باشد؛ نماز با آن صحيح و اگر بيشتر باشد؛ نماز با آن باطل است.
مسأله 865 : اگر خون روي لباسي كه آستر دارد بريزد و به آستر آن برسد و يا به آستر بريزد و روي لباس خوني شود؛ بايد هر كدام را جدا حساب نمود؛ مگر آنكه به واسطه اتصال عرفاً يك خون حساب شود؛ در اين صورت جداگانه حساب نمي شود. پس در موردي كه روي لباس و آستر در صورت اول و در صورتي كه يك خون حساب شود؛ اگر كمتر از درهم باشد نماز با آن صحيح است و اگر بيشتر باشد نماز با آن باطل است.
مسأله 866 : اگر خون بدن يا لباس كمتر از درهم باشد و رطوبتي به آن برسد؛ در صورتي كه خون و رطوبتي كه به آن رسيده؛ به اندازه درهم يا بيشتر شود و اطراف را آلوده كند نماز با آن باطل است؛ ولي اگر رطوبت فقط به خون برسد و اطراف را آلوده نكند اشكال ندارد.
مسأله 867 : اگر بدن يا لباس خوني نشود ولي به واسطه رسيدن به خون نجس شود؛ اگر چه مقداري كه نجس شده كمتر از درهم باشد بنا بر احتياط واجب با آن نماز نخواند.
مسأله 868 : اگر خوني كه در بدن يا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست ديگري به آن برسد؛ مثلاً يك قطره بول روي آن بريزد؛ نماز خواندن با آن صحيح نيست.
مسأله 869 : اگر لباس هاي كوچك نمازگزار مثل عرقچين و جوراب كه نمي شود با آنها عورت را پوشاند؛ نجس باشد؛ چنانچه از مردار و حيوان نجس العين و حرام گوشت و بنا بر احتياط واجب براي مردها از ابريشم و طلا درست نشده باشد؛ نماز با آنها صحيح است و نيز اگر با انگشتري نجس نماز بخواند؛ نمازش باطل نيست.
مسأله 870 : احتياط مستحب آن است كه چيز نجس مانند دستمال، كليد، چاقو و مانند اينها همراه نمازگزار نباشد و اگر چيزي باشد كه بتوان با آن عورت را پوشاند؛ احتياط واجب آن است كه همراه نمازگزار نباشد.
مسأله 871 : زني كه پرستار پسربچه، يا دختربچه، يا خنثي باشد و بيشتر از يك لباس ندارد؛ چنانچه نتواند لباس ديگري بخرد؛ يا كرايه كند و يا عاريه نمايد؛ هرگاه شبانه روزي يك مرتبه لباس خود را آب بكشد؛ اگر چه تا روز ديگر لباسش به بول بچه نجس بشود؛ مي تواند با آن لباس، نماز بخواند. گرچه بهتر آن است كه پرستار دختربچه و خنثي در لباس پاك نماز بخواند؛ مگر آنكه شستن لباس براي نماز برايش مشقت شخصي داشته باشد.
ولي احتياط واجب آن است كه لباس خود را در شبانه روز يك مرتبه براي اولين نمازي كه پيش از آن نجس شده آب بكشد و نيز اگر بيشتر از يك لباس دارد ولي ناچار است كه همه آنها را بپوشد؛ چنانچه شبانه روزي يك مرتبه به دستوري كه گفته شد؛ همه آنها را آب بكشد كافي است.
چيزهايي كه در لباس نمازگزار مستحب است
مسأله 872 : چند چيز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است عمامه با تحت الحنك، پوشيدن عبا و لباس سفيد و پاكيزه ترين لباس ها، استعمال بوي خوش و دست كردن انگشتري عقيق.
بعيد نيست بعضي امور مذكوره در غيرحال نماز هم رجحان داشته باشد.
چيزهايي كه در لباس نمازگزار مكروه ست
مسأله 873 : چند چيز در لباس نمازگزار مكروه است و از آن جمله است پوشيدن لباس سياه، چرك و تنگ و لباس شراب خوار، در صورتي كه نداند لباسش به شراب و غيره نجس شده باشد و لباس كسي كه از نجاست پرهيز نمي كند؛ در صورتي كه نداند لباسش نجس است و لباسي كه نقش صورت دارد و نيز باز بودن تكمه هاي لباس و دست كردن انگشتري كه نقش صورت دارد؛ مكروه مي باشد.
بعيد نيست بعضي امور ذكر شده در غيرحال نماز هم مكروه باشد.
مكان نمازگزار
شرايط مكان نمازگزار