وقت نماز صبح
مسأله 749 : نزديك اذان صبح از طرف مشرق سفيده اي رو به بالا حركت مي كند؛ آن را فجر اول گويند. موقعي كه آن سفيده پهن شد؛ فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعيست كه آفتاب بيرون مي آيد.
احكام وقت نماز
مسأله 750 : موقعي انسان مي تواند مشغول نماز شود كه يقين، يا اطمينان پيدا كند كه وقت داخل شده است؛ يا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند؛ بلكه به اذان مؤذن وقت شناس مورد وثوق هم مي توان نماز خواند.
مسأله 751 : اگر به واسطه ابر، يا غبار، يا نابينايي و يا بودن در زندان، نتواند در اول وقت نماز، به داخل شدن اول وقت يقين، يا اطمينان پيدا كند و دو راهي را كه در مسأله گذشته ذكر شد در اختيارش نباشد؛ چنانچه گمان داشته باشد كه وقت داخل شده مي تواند مشغول نماز شود؛ ولي احتياط، مخصوصاً در مثل نابينا و كسي كه در حبس است؛ نماز را تأخير اندازد تا يكي از راه هايي كه در مسأله گذشته ذكر شد حاصل شود.
مسأله 752 : اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند؛ يا انسان يقين كند؛ يا از راه ديگري داخل شدن وقت را به دست آورد و مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده؛ نماز او باطل است و همچنين است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده. ولي اگر در بين نماز بفهمد وقت داخل شده؛ يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده؛ نماز او صحيح است.
مسأله 753 : اگر انسان ملتفت نباشد كه بايد با يقين، يا يكي از راه هاي گذشته داخل شدن وقت را به دست آورد؛ مشغول نماز شود؛ چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده؛ نماز او صحيح است و اگر بفهمد تمام نماز را پيش از وقت خوانده؛ يا نفهمد كه در وقت خوانده يا پيش از وقت، نمازش باطل است؛ بلكه اگر بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده است؛ واجب آن است كه دوباره نماز را بخواند.
مسأله 754 : اگر يقين كند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بين نماز شك كند كه وقت داخل شده يا نه، نماز او باطل است؛ ولي اگر در بين نماز يقين داشته باشد كه وقت شده و شك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده يا نه، نمازش صحيح است.
مسأله 755 : اگر وقت نماز به قدري تنگ است كه به واسطه به جا آوردن بعضي از كارهاي مستحب نماز، مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود؛ بايد آن مستحب را به جا نياورد. مثلاً اگر به واسطه خواندن قنوت مقداري از نماز، بعد از وقت خوانده مي شود؛ بايد قنوت نخواند.
مسأله 756 : كسي كه به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد؛ بايد نماز را به نيت ادا بخواند. ولي نبايد عمداً نماز را تا اين وقت تأخير بيندازد.
مسأله 757 : كسي كه مسافر نيست؛ اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد؛ بايد نماز ظهر و عصر، هر دو را بخواند و اگر كمتر وقت دارد؛ بايد ابتدا نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا كند و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد؛ بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر كمتر وقت دارد؛ بايد ابتدا عشا را بخواند و بعد نماز مغرب را به جا آورد؛ ولي نيت ادا و قضا نكند و اگر كمتر از پنج ركعت به طلوع فجر مانده ابتدا نماز عشا بخواند و بعد نماز مغرب را به نيت قضا به جا آورد.
مسأله 758 : كسي كه مسافر است؛ اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد؛ بايد نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر كمتر وقت دارد بايد ابتدا نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا نمايد و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد؛ بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر كمتر وقت دارد؛ بايد ابتدا عشا را بخواند و بعد مغرب را به جا آورد و نيت ادا و قضا نكند و اگر چهار ركعت به طلوع فجر مانده؛ ابتدا نماز عشا را به جا آورد و بعد نماز مغرب را به نيت قضا بخواند.
مسأله 759 : مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خيلي سفارش شده است و هرچه به اول وقت نزديك تر باشد بهتر است؛ مگر آنكه تأخير آن از جهتي بهتر باشد؛ مثلاً صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.
مسأله 760 : هرگاه انسان عذري دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند؛ ناچار است مثلاً با تيمم يا لباس نجس نماز بخواند؛ چنانچه بداند عذر او تا آخر وقت باقي است؛ مي تواند در اول وقت نماز بخواند؛ بلكه اگر احتمال دهد كه عذرش از بين مي رود مي تواند به رجاء باقي بودن عذر تا آخر وقت بخواند؛ ولي اگر عذرش تا آخر وقت برطرف شود نمازش را اعاده كند.
مسأله 761 : كسي كه مسائل نماز و شكيات و سهويات را نمي داند؛ اگر اطمينان دارد كه نماز را به طور صحيح تمام مي كند؛ مي تواند در اول وقت مشغول نماز شود. پس اگر در نماز مسأله اي كه حكم آن را نمي داند پيش نيايد؛ نماز او صحيح است و اگر مسأله اي كه حكم آن را نمي داند پيش آيد جايز است به يكي از دو طرفي كه احتمال مي دهد عمل كند و نماز را تمام كند؛ ولي بعد از نماز بايد مسأله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده دوباره بخواند و اگر صحيح بود لازم نيست دوباره به جا آورد و اگر احتمال مي دهد كه يكي از اينها در نمازش پيش آيد مي تواند اول وقت به رجاء اينكه آنچه انجام مي دهد درست است؛ بخواند. اگر بعد از نماز معلوم شود كه درست نبوده؛ دوباره بخواند و اگر درست بوده؛ لازم نيست دوباره بخواند؛ گرچه خوب است.
مسأله 762 : اگر وقت نماز وسعت دارد و طلب كار هم طلب خود را مطالبه مي كند؛ در صورتي كه ممكن است بايد اول قرض خود را بدهد بعد نماز بخواند و همچنين است اگر كار واجب ديگري كه بايد فوراً آن را به جا آورد پيش آمد كند؛ مثلاً ببيند مسجد نجس است؛ كه بايد اول مسجد را تطهير كند بعد نماز بخواند و چنانچه اول نماز بخواند معصيت كرده ولي نماز او صحيح است.
نمازهايي كه بايد به ترتيب خوانده شود
مسأله 763 : انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند و اگر عمداً نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نماز عشا را پيش از نماز مغرب بخواند باطل است.
مسأله 764 : اگر به نيت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بين نماز يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده است؛ نمي تواند نيت را به نماز عصر برگرداند و بايد نماز را بشكند و نماز عصر را بخواند و همين طور است در نماز مغرب و عشا.
مسأله 765 : اگر در بين نماز عصر يقين كند كه نماز ظهر را نخوانده است؛ نيت را به نماز ظهر برگرداند؛ چنانچه يادش بيايد كه نماز ظهر را خوانده بوده؛ بنا بر احتياط واجب بايد نيت را به نماز عصر برگرداند و بعد از تمام كردن؛ دوباره نماز عصر را بخواند؛ در صورتي كه پس از برگرداندن نيت به نماز ظهر چيزي به جا آورده باشد.
ولي اگر پس از برگرداندن نيت به ظهر كاري انجام نداده و يا اگر انجام داده دو مرتبه آن كار را به نيت نماز عصر خوانده؛ دوباره خواندن نماز عصر لازم نيست.
مسأله 766 : اگر در بين نماز عصر شك كند كه نماز ظهر را خوانده يا نه، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند؛ ولي اگر وقت به قدري كم است كه بعد از تمام شدن نماز، مغرب مي شود؛ بايد به نيت نماز عصر نماز را تمام كند و نماز ظهرش قضا ندارد.
مسأله 767 : اگر در نماز عشا پيش از ركوع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خوانده يا نه، چنانچه وقت به قدري كم است كه بعد از تمام شدن نماز نصف شب مي شود؛ بايد به نيت عشا نماز را تمام كند و پس از آن نماز مغرب را بدون نيت ادا و قضا بخواند.
مسأله 768 : اگر در نماز عشا بعد از رسيدن به ركوع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خوانده يا نه، اگر در وقت مختص عشا باشد نماز را تمام كند؛ لازم نيست نماز مغرب را بعد از آن بخواند و اگر در وقت مشترك باشد؛ احتياطاً نماز را تمام كند و پس از نماز مغرب، بنا بر احتياط واجب نماز عشا را اعاده كند.
مسأله 769 : اگر انسان نمازي را كه خوانده احتياطاً دوباره بخواند و در بين نماز يادش بيايد نمازي را كه بايد پيش از آن بخواند نخوانده است؛ نمي تواند نيت را به آن نماز برگرداند؛ مثلاً موقعي كه نماز عصر را احتياطاً مي خواند اگر يادش آمد نماز ظهر را نخوانده است؛ نمي تواند نيت را به نماز ظهر برگرداند.
مسأله 770 : برگرداندن نيت از نماز قضا به نماز ادا و از نماز مستحب به نماز واجب جايز نيست؛ ولي برگرداندن نماز واجب به مستحب در بعضي موارد جايز است؛ چنانچه در احكام جماعت ذكر شده.
مسأله 771 : اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد؛ انسان مي تواند؛ بلكه مستحب است در بين نماز نيت را به نماز قضا برگرداند؛ در صورتي كه در بين نماز يادش بيايد كه نماز قضا در ذمه داشته و از آن غفلت نموده. اگر با توجه به داشتن قضا به ادا شروع نموده؛ احتياط لازم آن است كه نمازش را به قضا برنگرداند و برگرداندن نيت به نماز قضا در صورتي كه ممكن باشد؛ مثلاً اگر مشغول نماز ظهر است در صورتي مي تواند نيت را به قضاي صبح برگرداند كه به ركوع ركعت سوم نرفته باشد.
نمازهاي مستحب
مسأله 772 : نمازهاي مستحبي زياد است و آنها را نافله گويند و بين نمازهاي مستحبي به خواندن نافله هاي شبانه روزي بيشتر سفارش شده و آنها در غير روز جمعه سي و چهار ركعتند:
كه هشت ركعت آن نافله ظهر و هشت ركعت نافله عصر و چهار ركعت نافله مغرب و دو ركعت نافله عشا و يازده ركعت نافله شب و دو ركعت نافله صبح مي باشند. چون دو ركعت نافله عشا را بايد نشسته خواند؛ يك ركعت حساب مي شود. ولي در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر چهار ركعت اضافه مي شود.
مسأله 773 : از يازده ركعت نافله شب هشت ركعت آن بايد به نيت نافله شب و دو ركعت آن به نيت نماز شفع و يك ركعت آن به نيت نماز وتر خوانده شود. دستور كامل نافله شب در كتاب هاي دعا گفته شده است.
مسأله 774 : نمازهاي نافله را مي شود نشسته خواند؛ ولي بهتر است دو ركعت نماز نافله نشسته را يك ركعت حساب كند؛ مثلاً كسي كه مي خواهد نافله ظهر را كه هشت ركعت است نشسته بخواند؛ بهتر است شانزده ركعت بخواند و اگر مي خواهد نماز وتر را نشسته بخواند؛ دو نماز يك ركعتي نشسته بخواند.
مسأله 775 : نافله ظهر و عصر را در سفر نبايد خواند. ولي نافله عشا را كه از او به وتيره تعبير مي شود؛ در سفر به رجاء مطلوبيت مي توان خواند.
وقت نافله هاي يوميه
مسأله 776 : نافله نماز ظهر پيش از نماز ظهر خوانده مي شود؛ بعيد نيست وقت فضيلت آن از اول ظهر است تا موقعي كه آن مقدار از سايه شاخص كه بعد از ظهر پيدا مي شود؛ به اندازه دو هفتم آن شود. مثلاً اگر درازاي شاخص هفت وجب باشد هر وقت مقداري از سايه اي كه بعد از ظهر پيدا مي شود به دو وجب رسيد؛ آخر وقت فضيلت نافله ظهر است.
مي توان نافله ظهر را تا آخر وقت، پيش از خواندن نماز ظهر به قصد قربت مطلقه بدون تعرض ادا يا قضا به جا آورد و اگر بخواهد بعد از نماز ظهر بخواند؛ احتياط آن است كه به قصد ما في الذمه باشد و نيت ادا و قضا نكند.
مسأله 777 : نافله عصر پيش از نماز عصر خوانده مي شود؛ بعيد نيست وقت فضيلت آن تا موقعيست كه آن مقدار از سايه شاخص كه بعد از ظهر پيدا مي شود؛ به چهار هفتم آن برسد. مي توان نافله عصر را تا آخر وقت پيش از خواندن نماز عصر به قصد قربت مطلقه بدون تعرض ادا يا قضا به جا آورد و اگر بخواهد بعد از نماز عصر بخواند؛ نيت ادا يا قضا نكند به قصد ما في الذمه به جا آورد.
مسأله 778 : وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است؛ بعيد نيست وقت فضيلت آن تا وقتي باشد كه سرخي مغرب كه بعد از غروب كردن آفتاب در آسمان پيدا مي شود از بين برود؛ گرچه بعيد نيست وقت آن امتداد داشته باشد تا آخر وقت نماز مغرب، لكن احتياط آن است كه بعد از بين رفتن آن سرخي رجاءً بدون نيت ادا يا قضا به جا آورد.
مسأله 779 : وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خواند؛ مگر اينكه بنا دارد بعضي نمازهاي وارده بعد از عشا را به جا آورد؛ در اين صورت نافله عشا را بعد از آنها بخواند.
مسأله 780 : نافله صبح پيش از نماز صبح خوانده مي شود؛ وقت آن بعد از فجر اول است تا وقتي كه سرخي طرف مشرق پيدا شود؛ نشانه فجر اول در وقت نماز صبح گفته شد؛ كسي كه نماز شب خوانده مي تواند نافله صبح را دنبال آن بخواند.
مسأله 781 : وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزديك اذان صبح خوانده شود و از آن بهتر خواندن نماز شب است به ترتيبي كه حضرت رسول الله صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم به جا مي آورد؛ به اين كيفيت: چهار ركعت پس از نيمه شب مي خواندند؛ مقداري مي خوابيدند؛ سپس چهار ركعت مي خواندند؛ سپس مي خوابيدند و نزديك اذان صبح سه ركعت را به جا مي آوردند.
مسأله 782 : مسافر و كسي كه براي او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند؛ مي تواند آن را در اول شب به جا آورد.
نماز غفيله
مسأله 783 : يكي از نمازهاي مستحبي نماز غفيله است كه بين نماز مغرب و عشا خوانده مي شود؛ وقت فضيلت آن پيش از آن است كه سرخي طرف مغرب از بين برود؛ گرچه اين نماز از نافله هاي شبانه روزي نيست؛ ولي مي توان آن را به قصد نافله مغرب هم به جا آورد؛ بنا بر اين اين دو ركعت هم نافله مغرب و هم غفيله واقع مي شود. در ركعت اول بعد از حمد به جاي سوره اين آيه را بخواند:
وَ ذَالنُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنادي فِي الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ اِلا اَنْتَ سُبْحانَك اِنّي كنْتُ مِنَ الظّالِمينَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كذلِك نُنْجِي الْمُؤْمِنينَ
و در ركعت دوم بعد از حمد به جاي سوره اين آيه را بخواند:
وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها اِلا هُوَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَة اِلا يَعْلَمُها وَ لا حَبَّة في ظُلُماتِ الاَْرْضِ وَ لا رَطْب وَ لا يابِس اِلا في كتاب مُبين
و در قنوت آن بگويد:
اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُك بِمَفاتِحِ الْغَيْبِ الَّتي لا يَعْلَمُها اِلا اَنْتَ اَنْ تُصَلّي عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ اَنْ تَفْعَلَ بي كَذَا وَ كَذَا
و به جاي كلمه كَذَا وَ كَذَا حاجت خود را بگويد و بعد بگويد:
اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلي نِعْمَتي وَ الْقادِرُ عَلي طَلِبَتي تَعْلَمُ حاجَتي فَأَسْئَلُك بِحَقِّ مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَيْتَها لي.
احكام قبله
مسأله 784 : خانه كعبه كه در مكه معظمه مي باشد و جاي خانه از اعماق تا عنان آسمان قبله است و بايد روبروي آن نماز خواند؛ ولي كسي كه دور است اگر طوري بايستد كه بگويند رو به قبله
نماز مي خواند كافيست و همچنين است كارهاي ديگري كه مانند سر بريدن حيوانات، بايد رو به قبله انجام بگيرد.
مسأله 785 : كسي كه نماز واجب را ايستاده مي خواند؛ بايد صورت، سينه، شكم و جلوي پاهاي او رو به قبله باشد.
همين كه گفته شود پاها رو به قبله است كفايت مي كند؛ روبروي حقيقي انگشتان لازم نيست گرچه بهتر است.
مسأله 786 : كسي كه بايد نشسته نماز بخواند؛ اگر نمي تواند به طور معمول بنشيند و در موقع نشستن كف پاها را به زمين مي گذارد؛ بايد به نحوي باشد كه گفته شود رو به قبله نماز مي خواند. اگر صورت و سينه و شكم در حال نماز رو به قبله باشد؛ رو به قبله است؛ لازم نيست ساق پاها رو به قبله باشد.
مسأله 787 : كسي كه نمي تواند نشسته نماز بخواند بايد در حال نماز به پهلوي راست طوري بخوابد كه جلوي روي بدن او رو به قبله باشد و اگر ممكن نيست بايد به پهلوي چپ طوري بخوابد كه جلوي بدن او رو به قبله باشد و اگر اين را هم نتواند؛ بايد به پشت بخوابد به طوري كه كف پاهاي او رو به قبله باشد.
مسأله 788 : نماز احتياط و سجده و تشهد فراموش شده را بايد رو به قبله به جا آورد و بنا بر احتياط واجب دو سجده سهو را هم رو به قبله به جا آورد.
مسأله 789 : نماز مستحبي را مي شود در حال راه رفتن و سواري خواند و اگر انسان در اين دو حال نماز مستحبي بخواند لازم نيست رو به قبله باشد ولي افضل آن است كه در حال گفتن تكبيرة الاحرام رو به قبله باشد.
مسأله 790 : كسي كه مي خواهد نماز بخواند بايد براي پيدا كردن قبله كوشش كند تا يقين، يا اطمينان پيدا كند كه قبله كدام طرف است و به گفته دو شاهد عادل مي تواند عمل كند در صورتي كه شهادت، حسّي باشد و مي توان به گفته كسي كه از قواعد علمي قبله را بشناسد؛ در صورتي كه مورد اطمينان باشد؛ عمل كند و اگر نتواند يقين، يا اطمينان پيدا كند و يا دو شاهد عادل و گفته اهل خبره نباشد؛ مي تواند به گماني كه از محراب مسجد مسلمانان، يا قبرهاي آنان، يا از راه هاي ديگر پيدا مي شود؛ عمل نمايد. حتي اگر از گفته فاسق يا كافري كه به واسطه قواعد علمي قبله را مي شناسد گمان به قبله پيدا كند؛ كافي است.
مسأله 791 : كسي كه گمان به قبله دارد؛ اگر بتواند گمان قويتري پيدا كند؛ نمي تواند به گمان خود عمل نمايد؛ مثلاً اگر مهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پيدا كند؛ ولي بتواند از راه ديگري گمان قويتري پيدا كند؛ نبايد به حرف او اكتفا كند.
مسأله 792 : اگر براي پيدا كردن قبله وسيله اي ندارد؛ يا اينكه كوشش كرده و گمانش به طرفي نمي رود؛ چنانچه وقت نماز وسعت دارد؛ بايد چهار نماز به چهار طرف بخواند و بنا بر احتياط واجب چهار نماز را در چهار سمت مقابل به يكديگر بخواند و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد؛ بايد بنا بر احتياط واجب به اندازه اي كه وقت دارد نماز بخواند؛ مثلاً اگر به اندازه يك نماز وقت دارد بايد يك نماز به هر طرفي كه مي خواهد بخواند؛ در اين صورت اگر بعد از وقت يقين كند نمازي كه خوانده به طرف قبله نبوده؛ احتياطاً نماز را قضا كند و بايد نمازها را طوري بخواند كه يقين كند يكي از آنها رو به قبله بوده؛ يا اگر قبله كج بوده به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسيده است.
مسأله 793 : اگر يقين، يا گمان كند كه قبله در يكي از دو طرف است؛ بايد به هر دو طرف نماز بخواند؛ ولي احتياط واجب آن است كه در صورت گمان به چهار طرف نماز بخواند.
مسأله 794 : كسي كه بايد به چند طرف نماز بخواند؛ اگر بخواهد دو نماز بخواند كه مثل نماز ظهر و عصر، بايد يكي بعد از ديگري خوانده شود؛ واجب نيست كه نماز اول را به هر چند طرف كه واجب است بخواند بعد نماز دوم را شروع كند؛ مي تواند دو نماز را پشت سرهم به يك طرف بخواند؛ سپس به طرف ديگر شروع كند.
مسأله 795 : كسي كه يقين به قبله ندارد؛ اگر بخواهد غير از نماز كاري كند كه بايد رو به قبله انجام داد؛ مثلاً بخواهد سر حيواني را ببرد؛ در صورتي كه ضرورت به كشتن آن حيوان باشد؛ گرچه از جهت خوف مردن حيوان باشد؛ مي تواند به گمان خود عمل نمايد و گرنه بايد سر بريدن حيوان را تأخير اندازد تا جهت قبله روشن شود و همچنين است اگر گمان ممكن نيست. اگر ضرورت به كشتن آن حيوان باشد به هر طرفي كه انجام دهد صحيح است و الا بايد سر بريدن حيوان را تأخير اندازد تا جهت قبله روشن شود.
پوشاندن بدن در نماز
[برخي احكام]
مسأله 796 : مرد بايد در حال نماز اگر چه كسي او را نمي بيند؛ عورتين خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.
مسأله 797 : زن بايد در موقع نماز تمام بدن، حتي سر و موي خود را بپوشاند؛ پوشانيدن كف پاها مانند روي پاها، واجب نيست؛ گرچه خوب است؛ همچنان كه پوشاندن صورت به مقداري كه در وضو شسته مي شود و دستها تا مچ لازم نيست؛ اما براي آنكه يقين كند كه مقدار واجب را پوشيده است؛ بايد مقداري پايين تر از مفصل پا و مچ و مقداري از اطراف صورت را هم بپوشاند.
مسأله 798 : موقعي كه انسان قضاي سجده فراموش شده؛ يا تشهد فراموش شده را به جا مي آورد؛ بلكه بنا بر احتياط در موقع سجده سهو هم بايد خود را مثل موقع نماز بپوشاند.
مسأله 799 : اگر انسان عمداً يا از روي ندانستن مسأله، در صورتي كه ندانستن مسأله تقصيري باشد؛ در نماز عورتش را نپوشاند؛ نمازش باطل است.
مسأله 800 : اگر در بين نماز بفهمد كه عورتش پيدا است؛ اگر فوراً بپوشاند و نماز را تمام كند؛ دوباره خواندن نماز لازم نيست. احتياط واجب آن است كه در حال پيدا شدن عورت كاري انجام ندهد و لي اگر پوشاندن آن وقت زياد ببرد؛ در اين صورت نماز را تمام كند و دوباره بخواند. ولي اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پيدا بوده نمازش صحيح است.
مسأله 801 : اگر در حال ايستاده لباسش عورت او را مي پوشاند؛ ولي ممكن است در حال ديگر مثلاً در حال ركوع و سجود نپوشاند؛ چنانچه موقعي كه عورت او پيدا مي شود به وسيله اي كه پوشاندن عورت در حال اختيار جايز است بپوشاند نه با دست و مانند آن نماز او صحيح است؛ ولي احتياط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند.
مسأله 802 : احتياط لازم آن است كه در نماز خود را به علف و برگ درختان نپوشاند؛ مگر اينكه چيز ديگري نداشته باشد كه خود را بپوشاند.
مسأله 803 : انسان در حال ناچاري در صورتي كه ساتري مثل برگ درخت و علف و مانند آنها نداشته؛ مي تواند در نماز، خود را با گِل بپوشاند.
مسأله 804 : اگر چيزي ندارد كه در نماز، خود را بپوشاند؛ چنانچه احتمال دهد كه پيدا مي كند؛ واجب است نماز را تأخير بيندازد. ولي اگر در اول وقت نماز را به اميد باقي بودن عذر بخواند و عذرش تا آخر وقت باقي باشد؛ نمازش صحيح است.
مسأله 805 : كسي كه مي خواهد نماز بخواند؛ اگر براي پوشاندن خود حتي برگ درخت و علف و گِل و لجن نداشته باشد چه آب گِل آلود يا چاله اي هم كه در آن بايستد داشته باشد يا نه در صورتي كه احتمال ندهد كه تا آخر وقت چيزي پيدا كند كه خود را با آن بپوشاند؛ در صورتي كه احتمال دهد شخص نامحرم، بلكه شخص مميزي غيرهمسرش او را مي بيند؛ بايد نشسته نماز بخواند و اگر ممكن است براي ركوع و سجود به قدري خم شود كه عورتش پيدا نباشد و براي سجود كمي بيشتر از ركوع خم شود و مهر را بالا بياورد و پيشاني را بر آن بگذارد و اگر ممكن نيست نمازش را با اشاره بخواند و اگر اطمينان دارد كه شخص مميزي غير از همسرش او را نمي بيند؛ احتياط آن است كه دو نماز ايستاده بخواند به اين كيفيت: يك بار ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و ركوع و سجود را با اشاره انجام دهد و سر خود را براي سجود قدري پايين تر ببرد و براي سجده چيزي كه بر آن سجده جايز است؛ بلند كند و پيشاني خود را بر آن نهد و يك بار هم مانند كسي كه پوشش دارد ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و ركوع و
سجود را به طور متعارف انجام دهد. بعيد نيست لازم نباشد به اين كيفيت هم بخواند تنها به كيفيت اول بخواند كفايت مي كند.
لباس نمازگزار