پوشاندن بدن در نماز
[برخي احكام]
مسأله 796 : مرد بايد در حال نماز اگر چه كسي او را نمي بيند؛ عورتين خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.
مسأله 797 : زن بايد در موقع نماز تمام بدن، حتي سر و موي خود را بپوشاند؛ پوشانيدن كف پاها مانند روي پاها، واجب نيست؛ گرچه خوب است؛ همچنان كه پوشاندن صورت به مقداري كه در وضو شسته مي شود و دستها تا مچ لازم نيست؛ اما براي آنكه يقين كند كه مقدار واجب را پوشيده است؛ بايد مقداري پايين تر از مفصل پا و مچ و مقداري از اطراف صورت را هم بپوشاند.
مسأله 798 : موقعي كه انسان قضاي سجده فراموش شده؛ يا تشهد فراموش شده را به جا مي آورد؛ بلكه بنا بر احتياط در موقع سجده سهو هم بايد خود را مثل موقع نماز بپوشاند.
مسأله 799 : اگر انسان عمداً يا از روي ندانستن مسأله، در صورتي كه ندانستن مسأله تقصيري باشد؛ در نماز عورتش را نپوشاند؛ نمازش باطل است.
مسأله 800 : اگر در بين نماز بفهمد كه عورتش پيدا است؛ اگر فوراً بپوشاند و نماز را تمام كند؛ دوباره خواندن نماز لازم نيست. احتياط واجب آن است كه در حال پيدا شدن عورت كاري انجام ندهد و لي اگر پوشاندن آن وقت زياد ببرد؛ در اين صورت نماز را تمام كند و دوباره بخواند. ولي اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پيدا بوده نمازش صحيح است.
مسأله 801 : اگر در حال ايستاده لباسش عورت او را مي پوشاند؛ ولي ممكن است در حال ديگر مثلاً در حال ركوع و سجود نپوشاند؛ چنانچه موقعي كه عورت او پيدا مي شود به وسيله اي كه پوشاندن عورت در حال اختيار جايز است بپوشاند نه با دست و مانند آن نماز او صحيح است؛ ولي احتياط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند.
مسأله 802 : احتياط لازم آن است كه در نماز خود را به علف و برگ درختان نپوشاند؛ مگر اينكه چيز ديگري نداشته باشد كه خود را بپوشاند.
مسأله 803 : انسان در حال ناچاري در صورتي كه ساتري مثل برگ درخت و علف و مانند آنها نداشته؛ مي تواند در نماز، خود را با گِل بپوشاند.
مسأله 804 : اگر چيزي ندارد كه در نماز، خود را بپوشاند؛ چنانچه احتمال دهد كه پيدا مي كند؛ واجب است نماز را تأخير بيندازد. ولي اگر در اول وقت نماز را به اميد باقي بودن عذر بخواند و عذرش تا آخر وقت باقي باشد؛ نمازش صحيح است.
مسأله 805 : كسي كه مي خواهد نماز بخواند؛ اگر براي پوشاندن خود حتي برگ درخت و علف و گِل و لجن نداشته باشد چه آب گِل آلود يا چاله اي هم كه در آن بايستد داشته باشد يا نه در صورتي كه احتمال ندهد كه تا آخر وقت چيزي پيدا كند كه خود را با آن بپوشاند؛ در صورتي كه احتمال دهد شخص نامحرم، بلكه شخص مميزي غيرهمسرش او را مي بيند؛ بايد نشسته نماز بخواند و اگر ممكن است براي ركوع و سجود به قدري خم شود كه عورتش پيدا نباشد و براي سجود كمي بيشتر از ركوع خم شود و مهر را بالا بياورد و پيشاني را بر آن بگذارد و اگر ممكن نيست نمازش را با اشاره بخواند و اگر اطمينان دارد كه شخص مميزي غير از همسرش او را نمي بيند؛ احتياط آن است كه دو نماز ايستاده بخواند به اين كيفيت: يك بار ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و ركوع و سجود را با اشاره انجام دهد و سر خود را براي سجود قدري پايين تر ببرد و براي سجده چيزي كه بر آن سجده جايز است؛ بلند كند و پيشاني خود را بر آن نهد و يك بار هم مانند كسي كه پوشش دارد ايستاده نماز بخواند و جلو خود را با دست بپوشاند و ركوع و
سجود را به طور متعارف انجام دهد. بعيد نيست لازم نباشد به اين كيفيت هم بخواند تنها به كيفيت اول بخواند كفايت مي كند.
لباس نمازگزار
اشاره
مسأله 806 : لباس نمازگزار شش شرط دارد:
اول:
آنكه پاك باشد.
دوم:
آنكه بنا بر احتياط واجب مباح باشد.
سوم:
آنكه از اجزاء مردار نباشد.
چهارم:
آنكه از حيوان حرام گوشت نباشد.
پنجم و ششم:
آنكه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابريشم خالص و طلاباف نباشد.
تفصيل اينها در مسائل آينده گفته مي شود.
شرط اول
مسأله 807 : لباس نمازگزار بايد پاك باشد و اگر كسي عمداً در حال اختيار با بدن يا لباس نجس نماز بخواند نمازش باطل است.
مسأله 808 : كسي كه نمي داند با بدن يا لباس نجس نماز باطل است و مقصر در ندانستن حكم مسأله باشد؛ اگر با بدن يا لباس نجس نماز بخواند نمازش باطل مي باشد و بنا بر احتياط واجب در غيرصورت تقصير.
مسأله 809 : اگر به واسطه تقصير در ندانستن مسأله چيز نجس را نداند نجس است؛ مثلاً نداند عرق شتر نجاست خوار نجس است و با آن نماز بخواند نمازش باطل است و در غيرصورت تقصير بنا بر احتياط واجب.
مسأله 810 : اگر نداند كه بدن يا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده؛ نماز او صحيح است؛ ولي احتياط مستحب آن است كه اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.
مسأله 811 : اگر فراموش كند كه بدن يا لباسش نجس است و در بين نماز يا بعد از آن يادش بيايد؛ بايد نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 812 : كسي كه در وسعت وقت مشغول نماز است؛ اگر در بين نماز بدن يا لباس او نجس شود و پيش از آنكه چيزي از نماز را با نجاست بخواند؛ ملتفت شود كه نجس شده؛ يا بفهمد بدن يا لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده؛ در صورتي كه آب كشيدن بدن يا لباس، يا عوض كردن لباس، يا بيرون آوردن آن، نماز را به هم نمي زند؛ بايد در بين نماز بدن يا لباس را آب بكشد؛ يا لباس را عوض كند؛ يا اگر چيز ديگري عورت او را پوشانده لباس را بيرون آورد. ولي چنانچه طوري باشد كه اگر بدن يا لباس را آب بكشد يا لباس را عوض كند يا بيرون آورد؛ نماز به هم مي خورد و اگر لباس را بيرون آورد برهنه مي ماند؛ نماز را بشكند و با بدن و لباس پاك نماز بخواند.
مسأله 813 : كسي كه در تنگي وقت مشغول نماز است؛ اگر در بين نماز لباس او نجس شود و پيش از آنكه چيزي از نماز را با نجاست بخواند بفهمد كه نجس شده؛ يا بفهمد كه لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده؛ در صورتي كه آب كشيدن؛ يا عوض كردن؛ يا بيرون آوردن لباس، نماز را به هم نمي زند و مي تواند لباس را بيرون آورد؛ بايد لباس را آب بكشد يا عوض كند؛ يا اگر چيز ديگري عورت او را نپوشاند و لباس را هم نمي تواند آب بكشد يا عوض كند و به اندازه عوض كردن يا آب كشيدن و
درك يك ركعت نماز در وقت، وقت نداشته باشد؛ قدماء اصحاب فرموده اند:
بايد لباس را بيرون آورد و به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز را تمام كند؛ ولي بعيد نيست مخير باشد بين انجام دستور برهنگان، يا با همان لباس نجس نماز را تمام كند و چنانچه طوريست كه اگر لباس را آب بكشد يا عوض كند نماز به هم مي خورد و به واسطه سرما و مانند آن نمي تواند لباس را بيرون آورد؛ بايد به همان حال نماز را تمام كند و نمازش صحيح است.
مسأله 814 : كسي كه در تنگي وقت مشغول نماز است؛ اگر در بين نماز بدن او نجس شود و پيش از آنكه چيزي از نماز را با نجاست بخواند؛ ملتفت شود كه نجس شده؛ يا بفهمد بدن او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده؛ در صورتي كه آب كشيدن بدن، نماز را به هم نمي زند؛ بايد با همان حال نماز را تمام كند و نماز او صحيح است.
مسأله 815 : كسي كه در پاك بودن بدن يا لباس خود شك دارد؛ در صورتي كه سابقاً يقين به نجاست نداشته؛ چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن يا لباسش نجس بوده؛ نماز او صحيح است.
مسأله 816 : اگر لباس را آب بكشد و يقين كند كه پاك شده است و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاك نشده؛ بايد نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 817 : اگر خوني در بدن يا لباس خود ببيند و يقين كند كه از خون هاي نجس نيست؛ مثلاً يقين كند كه خون پشه است؛ چنانچه بعد از نماز بفهمد از خون هايي بوده كه نمي شود با آن نماز خواند؛ نماز او صحيح است.
مسأله 818 : اگر يقين كند خوني كه در بدن يا لباس اوست خون نجسيست كه نماز با آن صحيح است مثلاً يقين كند خون زخم و دمل است چنانچه بعد از نماز بفهمد خوني بوده كه نماز با آن باطل است؛ احتياط آن است كه نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 819 : اگر نجس بودن چيزي را فراموش كند و بدن يا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشي نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد؛ صحت نمازش محل اشكال است و احوط اعاده يا قضاي آن نماز است؛ ولي اگر بدنش با رطوبت به چيزي كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و بدون اينكه خود را آب بكشد غسل كند و نماز بخواند؛ غسل و نمازش باطل است و نيز اگر جايي از اعضاء وضو با رطوبت به چيزي كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و پيش از آنكه آنجا را آب بكشد وضو بگيرد و نماز بخواند؛ وضو و نمازش باطل مي باشد؛ مگر آنكه محل نجس به ريختن آب به قصد وضو و غسل، پاك شود در اين صورت محل پاك و نمازش صحيح است.
مسأله 820 : كسي كه يك لباس دارد؛ اگر بدن و لباسش نجس شود و به اندازه آب كشيدن يكي از آنها آب داشته باشد؛ لازم نيست لباسش را بيرون آورد؛ مي تواند بدن را آب بكشد و با همان لباس نجس نماز بخواند و اگر به واسطه سرما يا عذر ديگر نتواند لباس را بيرون آورد؛ هر كدام از بدن يا لباس را كه بخواهد مي تواند آب بكشد؛ مگر اينكه نجاست بدن زيادتر يا شديدتر باشد در اين صورت احتياط واجب آن است كه بدن را آب بكشد.
مسأله 821 : كسي كه غير از لباس نجس، لباس ديگري ندارد و وقت تنگ است و يا اينكه احتمال نمي دهد كه لباس پاك پيدا مي شود؛ مخير است بين آنكه نماز را در لباس نجس بخواند يا به دستوري كه براي برهنگان گفته شد به جا آورد.
مسأله 822 : كسي كه دو لباس دارد اگر بداند يكي از آنها نجس است و نتواند آب بكشد و نداند كداميك از آنها است؛ چنانچه وقت دارد بايد با هر دو لباس نماز بخواند؛ مثلاً اگر مي خواهد نماز ظهر و عصر بخواند بايد با هر كدام يك نماز ظهر و يك نماز عصر بخواند. ولي اگر وقت تنگ است بايد در يكي از اين دو لباس نماز بخواند و پس از وقت نماز را در لباس پاك قضا كند.
شرط دوم
مسأله 823 : لباس نمازگزار بنا بر احتياط واجب بايد مباح باشد و كسي كه مي داند پوشيدن لباس غصبي حرام است؛ يا آنكه از روي تقصير حكم مسأله را نداند؛ اگر عمداً در لباس غصبي، يا در لباسي كه نخ، يا تكمه، يا چيز ديگر آن غصبيست نماز بخواند؛ بنا بر احتياط واجب در صورتي كه به حركت نمازگزار حركت كند؛ نمازش باطل است و گرنه نمازش صحيح است.
مسأله 824 : كسي كه مي داند پوشيدن لباس غصبي حرام است؛ ولي نمي داند نماز را باطل مي كند؛ اگر عمداً با لباس غصبي نماز بخواند بنا بر احتياط به نحوي كه در مسأله گذشته گفته شد نمازش باطل است.
مسأله 825 : اگر نداند؛ يا فراموش كند كه لباس او غصبيست و با آن نماز بخواند؛ نمازش صحيح است؛ ولي اگر خودش لباسي را غصب نمايد و فراموش كند كه غصب كرده است و با آن نماز بخواند؛ بنا بر احتياط واجب نمازش باطل است؛ مگر آنكه توبه كرده باشد و بعد فراموش كرده باشد؛ در اين صورت نمازش صحيح است.
مسأله 826 : اگر نداند يا فراموش كند كه لباس او غصبيست و در بين نماز بفهمد؛ چنانچه چيز ديگر عورت او را پوشانده است و مي تواند فوراً يا بدون اينكه موالات يعني پي در پي بودن نماز به هم بخورد لباس غصبي را بيرون آورد؛ بايد آن را بيرون آورد و نمازش صحيح است؛ مگر اينكه در مورد فراموشي خودش غصب كرده باشد و توبه نكرده باشد؛ در اين صورت احتياط لازم اعاده است و اگر چيز ديگري عورت او را نپوشاند؛ يا نمي تواند لباس غصبي را فوراً بيرون آورد؛ يا اگر بيرون آورد موالات نماز به هم مي خورد؛ در صورتي كه به مقدار يك ركعت هم وقت داشته باشد؛ بايد نماز را بشكند و با لباس غيرغصبي نماز بخواند و اگر به اين مقدار هم وقت ندارد؛ بايد در حال نماز لباس را بيرون آورد و به دستور نماز برهنگان نماز را تمام نمايد.
مسأله 827 : اگر كسي براي حفظ جانش با لباس غصبي نماز بخواند؛ يا مثلاً براي اينكه دزد لباس غصبي را نبرد؛ با آن نماز بخواند؛ نمازش صحيح است؛ ولي اگر خودش غصب كرده باشد احتياط لازم اعاده است.
مسأله 828 : اگر با عين پولي كه خمس يا زكات آن را نداده لباس بخرد؛ بنا بر احتياط واجب نماز خواندن در آن لباس باطل است.
شرط سوم
مسأله 829 : لباس نمازگزار بايد از اجزاء حيوان مرده اي كه در حال زنده بودن خون جهنده داشته يعني حيواني كه اگر رگش را ببرند خون از آن جستن مي كند نباشد؛ بلكه اگر از حيوان مرده اي كه مانند ماهي و مار خون جهنده ندارد؛ لباس تهيه كند؛ احتياط واجب آن است كه با آن نماز نخواند.
مسأله 830 : هرگاه چيزي از مردار مانند گوشت و پوست آن كه روح داشته همراه نمازگزار باشد؛ اگر چه لباس او نباشد؛ نمازش باطل است.
مسأله 831 : اگر چيزي از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم كه روح ندارد همراه نمازگزار باشد؛ يا با لباسي كه از آنها تهيه كرده اند نماز بخواند؛ نمازش صحيح است.
شرط چهارم
مسأله 832 : لباس نمازگزار بايد از حيوان حرام گوشت نباشد و اگر مويي از آن هم همراه نمازگزار باشد؛ به نحوي كه به بدن يا لباس نمازگزار چسبيده باشد؛ نماز او باطل است و در غير اين صورت احتياط لازم اجتناب از آن است.
مسأله 833 : اگر آب دهان يا بيني، يا رطوبت ديگري از حيوان حرام گوشت مانند گربه بر بدن يا لباس نمازگزار باشد؛ چنانچه تر باشد نماز باطل و اگر خشك باشد و عين آن برطرف شده باشد؛ نماز صحيح است.
مسأله 834 : اگر مو و عرق و آب دهان كسي بر بدن يا لباس نمازگزار باشد اشكال ندارد و همچنين است اگر مرواريد، موم و عسل همراه او باشد.
مسأله 835 : اگر شك داشته باشد كه لباسي از حيوان حلال گوشتست يا حرام گوشت، چه در مملكت اسلامي تهيه شده باشد و چه در مملكت غيراسلامي، خوب است با آن نماز نخواند.
مسأله 836 : معلوم نيست صدف از حيوان حرام گوشت باشد بنا بر اين نماز خواندن با آن جايز است.
مسأله 837 : پوشيدن خز خالص، بلكه پوست آن در نماز اشكال ندارد؛ ولي احتياط آن است كه در پوست و پشم آن نماز نخوانند.
مسأله 838 : اگر با لباسي كه نمي داند؛ يا فراموش كرده كه از حيوان حرام گوشت است نماز بخواند؛ نمازش صحيح است؛ مگر اينكه با فراموشي در جزء نجس حيوان، نماز خوانده باشد؛ در اين صورت اعاده در وقت يا قضا در خارج وقت لازم است.
شرط پنجم
مسأله 839 : پوشيدن لباس طلاباف براي مرد حرام و نماز با آن باطل است؛ ولي براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد.
مسأله 840 : زينت كردن به طلا مثل آويختن زنجير طلا به سينه و انگشتر طلا به دست كردن و بستن ساعت مچي طلا به دست، در صورتي كه زينت حساب شود؛ براي مرد حرام و نماز خواندن با آنها در خصوص جهل تقصيري باطل است.
اما در جهل قصوري و در فراموشي، نماز درست است؛ اعاده و قضا لازم نيست و از استعمال عينك طلا در صورتي كه زينت به طلا حساب شود؛ خود داري شود. ولي زينت كردن به طلا براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد
مسأله 841 : اگر مردي نداند؛ يا فراموش كند كه انگشتري يا لباس او از طلا است؛ يا شك داشته باشد و با آن نماز بخواند؛ احتياط واجب آن است كه آن نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
شرط ششم
مسأله 842 : لباس مرد نمازگزار بايد ابريشم خالص نباشد و در غير نماز هم پوشيدن آن براي مرد حرام است.
احتياط لازم آن است كه مرد عرقچين و بند شلوار و چيزي كه به تنهايي ستر عورت نمي كند؛ نپوشد و نماز در آنها نخواند.
مسأله 843 : اگر آستر تمام لباس يا آستر مقداري از آن كه عورت را مي پوشاند از ابريشم خالص باشد؛ پوشيدن آن براي مرد حرام و نماز در آن باطل است؛ ولي اگر آستر حاشيه لباس باشد و مقداري نباشد كه عورت را بپوشاند؛ حرام نيست و نماز در آن باطل نيست.
مسأله 844 : لباسي را كه نمي داند از ابريشم خالص است يا چيز ديگر، پوشيدن آن جايز و نماز خواندن در آن مانعي ندارد.
مسأله 845 : دستمال ابريشمي و مانند آن، اگر در جيب مرد باشد اشكال ندارد و نماز را باطل نمي كند.
مسأله 846 : پوشيدن لباس ابريشمي براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد.
مسأله 847 : پوشيدن لباس غصبي، ابريشمي خالص، طلاباف و لباسي كه از مردار تهيه شده؛ در حال ناچاري مانعي ندارد و نيز كسي كه ناچار است لباس بپوشد و لباس ديگري غير از اينها ندارد؛ در صورتي كه تا آخر وقت ناچار باشد مي تواند با اين لباس ها نماز بخواند.
مسأله 848 : اگر غير از لباس غصبي و لباسي كه از مردار تهيه شده؛ لباس ديگري ندارد و ناچار نيست لباس بپوشد؛ بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند.
مسأله 849 : اگر غير از لباسي كه از حيوان حرام گوشت تهيه شده لباس ديگري ندارد؛ چنانچه در پوشيدن لباس ناچار باشد مي تواند با همان لباس نماز بخواند و اگر ناچار نباشد بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز را به جا آورد و بنا بر احتياط يك نماز ديگر هم با همان لباس بخواند.
مسأله 850 : اگر مرد غير از لباس ابريشمي خالص يا طلاباف لباس ديگري نداشته باشد؛ چنانچه در پوشيدن لباس ناچار نباشد؛ بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند.
مسأله 851 : اگر چيزي ندارد كه در نماز عورت خود را با آن بپوشاند واجب است؛ اگر چه به كرايه يا خريداري باشد؛ تهيه نمايد. ولي اگر تهيه آن به قدري پول لازم دارد كه نسبت به دارايي او زياد است؛ به حدي كه تحمل آن برايش مشقت دارد؛ يا طوريست كه اگر پول را به مصرف لباس برساند به حال او ضرر دارد؛ مي تواند به دستوري كه براي برهنگان گفته شده نماز بخواند و مي تواند تحمل مشقت و ضرر كند و با لباس نماز بخواند.
مسأله 852 : كسي كه لباس ندارد؛ اگر ديگري لباس به او ببخشد يا عاريه دهد؛ چنانچه قبول كردن براي او مشقتي كه معمولا آن را تحمل نمي كنند نداشته باشد؛ بايد قبول كند؛ بلكه اگر عاريه كردن يا طلب بخشش براي او سخت نيست بايد از كسي كه لباس دارد؛ طلب بخشش يا عاريه نمايد.
مسأله 853 : پوشيدن لباسي كه پارچه يا رنگ يا دوخت آن براي كسي كه مي خواهد آن را بپوشد؛ اگر باعث هتك حرمت و اهانت و استهزا و خلاف مروت و مانند آنها باشد؛ حرام است و در صورتي كه ساتر عورتش باشد نماز خواندن در آن خالي از اشكال نيست.
مسأله 854 : احتياط واجب آن است كه مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را زي خود قرار ندهد و نماز خواندن در آن لباس در صورتي كه ساتر عورت باشد خالي از اشكال نيست. ولي پوشيدن آن لباس به طور موقت به جهت عقلايي مانعي ندارد و نماز خواندن در آن هم بي مانع است.
مسأله 855 : كسي كه بايد خوابيده نماز بخواند؛ اگر لحافش از اجزاء حيوان حرام گوشت باشد؛ نماز در آن صحيح نيست گرچه نمازگزار برهنه نباشد و اگر نجس يا ابريشم باشد؛ در صورتي كه پوشيدن بر آن صدق كند نمازش درست نيست؛ بلكه در ابريشم استعمال آن در غير نماز هم براي مردان جايز نيست و اگر پوشيدن بر آن صدق نكند انداختن آن روي خود مانعي ندارد و ضرري هم به نماز نمي رساند و اما تشك به هر حال عيب ندارد مگر اينكه مقداري از آن را به خود بپيچد كه در عرف پوشيدن گفته شود؛ در اين صورت حكم آن حكم لحاف است.
مواردي كه لازم نيست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد
مسأله 856 : در سه صورت كه تفصيل آنها بعداً گفته مي شود؛ اگر بدن يا لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحيح است.
اول:
آنكه به واسطه زخم، يا جراحت، يا دملي كه در بدن اوست لباس يا بدنش به خون آلوده شده باشد.
دوم:
آنكه بدن يا لباس او به مقدار كمتر از درهم، كه تقريباً به اندازه يك اشرفي مي شود؛ به خون آلوده باشد.
چون اشرفي در اختيار همگان نيست بهتر آن است كه گفته شود تقريباً كمتر از اندازه سر انگشت سبابه شهادت باشد.
سوم:
آنكه ناچار باشد با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.
در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحيح است:
اول:
آنكه لباس هاي كوچك او مانند جوراب و عرقچين نجس باشد.
دوم:
لباس زني كه پرستار بچه است؛ گرچه بچه پسر نباشد؛ نجس شده باشد.
ولي احتياط مستحب آن است كه پرستار غير پسر در آن لباس نماز نخواند.
احكام اين پنج صورت مفصلا در مسائل آينده گفته مي شود.
مسأله 857 : اگر در بدن يا لباس نمازگزار خون زخم يا جراحت يا دمل باشد؛ چنانچه طوريست كه آب كشيدن بدن يا لباس، يا عوض كردن لباس براي خصوص نمازگزار سخت باشد؛ گرچه براي مردم سخت نباشد؛ تا وقتي كه زخم يا جراحت يا دمل خوب نشده است؛ مي تواند با آن خون نماز بخواند و همچنين است اگر چركي كه با خون آمده؛ يا دوايي كه روي زخم گذاشته اند و نجس شده؛ در بدن يا لباس او باشد.
مسأله 858 : اگر خون بريدگي و زخمي كه بزودي خوب مي شود و شستن آن آسان است در بدن يا لباس نمازگزار باشد؛ نماز او باطل است؛ مگر آنكه خون كمتر از يك درهم باشد.
مسأله 859 : اگر جايي از بدن يا لباس كه با زخم فاصله دارد؛ به رطوبت زخم، نجس شود؛ جايز نيست با آن نماز بخواند؛ مگر آنكه براي شخص نمازگزار آب كشيدن آن سخت باشد.
ولي اگر مقداري از بدن يا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده مي شود؛ به رطوبت آن نجس شود؛ نماز خواندن با آن مانعي ندارد.
مسأله 860 : اگر از زخمي كه توي دهان و بيني و مانند اينها استخواني به بدن يا لباس برسد؛ اگر بيشتر از يك درهم باشد نمي توان با آن نماز خواند؛ مگر اينكه شستن آن براي نمازگزار سخت باشد.
همچنين است خون بواسير در صورتي كه دانه هايش بيرون نباشد.
ولي با خون بواسيري كه دانه هايش بيرون است مي شود نماز خواند.
مسأله 861 : كسي كه بدنش زخم است اگر در بدن يا لباس خود خون ببيند و نداند از زخم است يا خون ديگر، اگر اندازه آن بيشتر از يك درهم باشد با آن نماز نخواند.
مسأله 862 : اگر چند زخم در بدن باشد و به طوري نزديك هم باشند كه يك زخم حساب شود؛ تا وقتي كه همه خوب نشده اند نماز خواندن در آن مانعي ندارد. ولي اگر به قدري از هم دور باشند كه هر كدام يك زخم حساب شود؛ هر كدام كه خوب شد اگر بيشتر از يك درهم باشد؛ براي نماز بدن و لباس را از خون آن آب بكشد.
مسأله 863 : اگر سر سوزني خون حيض، يا نفاس، يا استحاضه، يا خون سگ، يا خوك، يا كافر، يا مردار در بدن انسان، يا لباس نمازگزار باشد؛ نماز او باطل است و اگر از حيوان حرام گوشت باشد بنا بر احتياط واجب نمازش باطل است؛ ولي خون هاي ديگر مثل خون بدن انسان يا خون حيوان حلال گوشت، اگر چه در چند جاي بدن و لباس باشد؛ در صورتي كه كمتر از درهم باشد كه تقريباً به اندازه يك اشرفي مي شود نماز خواندن با آن اشكال ندارد.
مسأله 864 : خوني كه به لباس بي آستر بريزد و به پشت آن برسد؛ يك خون حساب مي شود. ولي اگر پشت آن جدا خوني شود؛ در صورتي كه آن دو خون
1 به مسأله (856) مراجعه شود.
بهم نرسند؛ بايد هر كدام را جدا حساب نمود. ولي اگر آن دو خون به هم برسد بنا بر احتياط واجب جدا حساب كند.
پس اگر خوني كه در پشت و روي لباس روي هم كمتر از درهم باشد؛ نماز با آن صحيح و اگر بيشتر باشد؛ نماز با آن باطل است.
مسأله 865 : اگر خون روي لباسي كه آستر دارد بريزد و به آستر آن برسد و يا به آستر بريزد و روي لباس خوني شود؛ بايد هر كدام را جدا حساب نمود؛ مگر آنكه به واسطه اتصال عرفاً يك خون حساب شود؛ در اين صورت جداگانه حساب نمي شود. پس در موردي كه روي لباس و آستر در صورت اول و در صورتي كه يك خون حساب شود؛ اگر كمتر از درهم باشد نماز با آن صحيح است و اگر بيشتر باشد نماز با آن باطل است.
مسأله 866 : اگر خون بدن يا لباس كمتر از درهم باشد و رطوبتي به آن برسد؛ در صورتي كه خون و رطوبتي كه به آن رسيده؛ به اندازه درهم يا بيشتر شود و اطراف را آلوده كند نماز با آن باطل است؛ ولي اگر رطوبت فقط به خون برسد و اطراف را آلوده نكند اشكال ندارد.
مسأله 867 : اگر بدن يا لباس خوني نشود ولي به واسطه رسيدن به خون نجس شود؛ اگر چه مقداري كه نجس شده كمتر از درهم باشد بنا بر احتياط واجب با آن نماز نخواند.
مسأله 868 : اگر خوني كه در بدن يا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست ديگري به آن برسد؛ مثلاً يك قطره بول روي آن بريزد؛ نماز خواندن با آن صحيح نيست.
مسأله 869 : اگر لباس هاي كوچك نمازگزار مثل عرقچين و جوراب كه نمي شود با آنها عورت را پوشاند؛ نجس باشد؛ چنانچه از مردار و حيوان نجس العين و حرام گوشت و بنا بر احتياط واجب براي مردها از ابريشم و طلا درست نشده باشد؛ نماز با آنها صحيح است و نيز اگر با انگشتري نجس نماز بخواند؛ نمازش باطل نيست.
مسأله 870 : احتياط مستحب آن است كه چيز نجس مانند دستمال، كليد، چاقو و مانند اينها همراه نمازگزار نباشد و اگر چيزي باشد كه بتوان با آن عورت را پوشاند؛ احتياط واجب آن است كه همراه نمازگزار نباشد.
مسأله 871 : زني كه پرستار پسربچه، يا دختربچه، يا خنثي باشد و بيشتر از يك لباس ندارد؛ چنانچه نتواند لباس ديگري بخرد؛ يا كرايه كند و يا عاريه نمايد؛ هرگاه شبانه روزي يك مرتبه لباس خود را آب بكشد؛ اگر چه تا روز ديگر لباسش به بول بچه نجس بشود؛ مي تواند با آن لباس، نماز بخواند. گرچه بهتر آن است كه پرستار دختربچه و خنثي در لباس پاك نماز بخواند؛ مگر آنكه شستن لباس براي نماز برايش مشقت شخصي داشته باشد.
ولي احتياط واجب آن است كه لباس خود را در شبانه روز يك مرتبه براي اولين نمازي كه پيش از آن نجس شده آب بكشد و نيز اگر بيشتر از يك لباس دارد ولي ناچار است كه همه آنها را بپوشد؛ چنانچه شبانه روزي يك مرتبه به دستوري كه گفته شد؛ همه آنها را آب بكشد كافي است.
چيزهايي كه در لباس نمازگزار مستحب است
مسأله 872 : چند چيز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است عمامه با تحت الحنك، پوشيدن عبا و لباس سفيد و پاكيزه ترين لباس ها، استعمال بوي خوش و دست كردن انگشتري عقيق.
بعيد نيست بعضي امور مذكوره در غيرحال نماز هم رجحان داشته باشد.
چيزهايي كه در لباس نمازگزار مكروه ست
مسأله 873 : چند چيز در لباس نمازگزار مكروه است و از آن جمله است پوشيدن لباس سياه، چرك و تنگ و لباس شراب خوار، در صورتي كه نداند لباسش به شراب و غيره نجس شده باشد و لباس كسي كه از نجاست پرهيز نمي كند؛ در صورتي كه نداند لباسش نجس است و لباسي كه نقش صورت دارد و نيز باز بودن تكمه هاي لباس و دست كردن انگشتري كه نقش صورت دارد؛ مكروه مي باشد.
بعيد نيست بعضي امور ذكر شده در غيرحال نماز هم مكروه باشد.