نيت
مسأله 1559 : لازم نيست انسان نيت روزه را از قلب خود بگذراند؛ يا مثلاً بگويد فردا را روزه مي گيرم؛ بلكه همين قدر كه براي انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب، كاري كه روزه را باطل مي كند انجام ندهد؛ كافي است.
در صورتي كه يقين، يا اطمينان به وقت طلوع فجر دوم يا مغرب را ندارد؛ براي آنكه يقين كند تمام اين مدت را روزه بوده؛ بايد مقداري پيش از طلوع فجر و مقداري بعد از مغرب، از انجام كاري كه روزه را باطل مي كند؛ خود داري كند؛ وگرنه لازم نيست پيش از طلوع فجر يا بعد از مغرب خود داري كند.
مسأله 1560 : بهتر آن است كه شب اول ماه رمضان نيت روزه همه ماه را بنمايد و احتياط لازم آن است كه هر شب نيت را ترك نكند؛ يعني داعي بر امساك فردا را داشته باشد.
مسأله 1561 : مي تواند روزه ماه رمضان را از اول شب تا طلوع نيت كند؛ ولي اگر اول شب نيت كند بايد به نيت خود تا طلوع فجر باقي بماند. در صورتي كه بنا داشته باشد كه فردا را روزه بگيرد؛ نيت اول شب كفايت مي كند؛
گرچه به واسطه خواب و مانند آن در تمام شب بدان توجه نداشته باشد؛ بلكه اگر روز قبل بنا داشته باشد كه فردا روزه باشد و با همين نيت بخوابد تا مغرب فردا، روزه اش صحيح است.
مسأله 1562 : وقت نيت روزه مستحبي از اول شب است تا موقعي كه به اندازه نيت كردن و امساك مختصري به مغرب وقت مانده باشد؛ كه اگر تا اين وقت كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد و نيت روزه مستحبي كند؛ روزه او صحيح است.
مسأله 1563 : كسي كه پيش از اذان صبح بدون نيت روزه خوابيده است؛ اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيت روزه كند؛ اكتفاء به آن در روزه واجب مشكل است و در روزه ماه رمضان و واجب معين، احتياط واجب آن است كه نيت روزه كند و آن روز را تمام كند و بعد قضاي آن روز را به جا آورد و اگر بعد از ظهر بيدار شود؛ نمي تواند نيت روزه واجب نمايد. ولي در ماه رمضان و واجب معين، بايد تا مغرب امساك داشته باشد و قضاي آن را به جا آورد.
مسأله 1564 : اگر بخواهد غير روزه ماه رمضان، روزه ديگري بگيرد؛ بايد آن را معين نمايد. مثلاً نيت كند كه روزه قضا، يا روزه نذر مي گيرم. ولي در ماه رمضان لازم نيست نيت كند كه روزه ماه رمضان مي گيرم. بعيد نيست در روزه مستحبي و روزه اي كه زمانش معين است؛ مثل اول ماه، يا ايام البيض، تعيين لازم نباشد؛ بلكه در روزه ماه رمضان اگر نداند ماه رمضان است؛ يا فراموش نمايد و روزه ديگري را نيت كند؛ روزه ماه رمضان حساب مي شود.
مسأله 1565 : اگر بداند ماه رمضان است و عمداً نيت روزه غيررمضان كند؛ نه روزه رمضان حساب مي شود و نه روزه اي كه قصد كرده است.
مسأله 1566 : اگر مثلاً به نيت روز اول ماه روزه بگيرد؛ بعد بفهمد دوم يا سوم بوده؛ روزه اش صحيح است.
مسأله 1567 : اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بيهوش شود و در بين روز بهوش آيد؛ بنا بر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام كند و اگر تمام نكرد قضاي آن را به جا آورد.
مسأله 1568 : اگر پيش از اذان صبح نيت كند و مست شود و در بين روز بهوش آيد؛ احتياط واجب آن است كه روزه آن روز را تمام كند و قضاي آن را هم به جا آورد.
مسأله 1569 : اگر پيش از اذان صبح نيت كند و بخوابد و بعد از مغرب بيدار شود؛ روزه اش صحيح است.
مسأله 1570 : اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است و پيش از ظهر ملتفت شود؛ چنانچه كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده؛ بنا بر احتياط واجب نيت روزه كند و آن را تمام كند و قضاي آن را هم به جا آورد و اگر كاري كه روزه را باطل مي كند انجام داده باشد؛ يا بعد از ظهر ملتفت شود كه ماه رمضان است؛ روزه او باطل مي باشد؛ ولي بايد تا مغرب كاري كه روزه را باطل مي كند انجام ندهد و بعد از ماه رمضان هم آن روز را قضا نمايد.
مسأله 1571 : اگر بچه پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود؛ بايد روزه بگيرد و اگر بعد از اذان بالغ شود؛ روزه آن روز واجب نيست؛ مگر اينكه پيش از ظهر بالغ شود و چيزي كه روزه را باطل مي كند به جا نياورده باشد؛ در اين صورت احتياط واجب آن است كه آن روز را روزه بگيرد؛ مخصوصاً اگر از اول طلوع فجر نيت روزه را كرده باشد.
مسأله 1572 : كسي كه براي به جا آوردن روزه ميتي اجير شده؛ گرفتن روزه مستحبي بي اشكال نيست؛ احتياط در ترك است؛ ولي كسي كه روزه قضاي ماه رمضان و بنا بر احتياط روزه واجب ديگري غير از روزه قضاي ماه رمضان داشته باشد؛ نمي تواند روزه مستحبي بگيرد؛ مگر اينكه در سفر باشد و در مدينه منوره بخواهد سه روز مستحبي براي قضاء حاجت بگيرد؛ در اين صورت بعيد نيست روزه اش صحيح باشد.
به هر حال كسي كه روزه واجب دارد؛ چنانچه فراموش كند و روزه مستحبي بگيرد؛ در صورتي كه پيش از ظهر يادش بيايد؛ روزه مستحبي او به هم مي خورد؛ مي تواند نيت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود؛ روزه او باطل است و اگر بعد از مغرب يادش بيايد؛ روزه اش خالي از اشكال نيست.
مسأله 1573 : اگر غير از روزه ماه رمضان، روزه معين ديگري بر انسان واجب باشد؛ مثلاً نذر كرده باشد كه روز معيني را روزه بگيرد؛ چنانچه عمداً تا اذان صبح نيت نكند؛ روزه اش باطل است و اگر نداند كه در آن روز مي بايد روزه باشد؛ يا مي دانسته ولي فراموش كرده و پيش از ظهر يادش بيايد؛ چنانچه كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد و بعد از آنكه يادش بيايد بدون فاصله نيت كند؛ روزه اش صحيح، وگرنه باطل مي باشد.
مسأله 1574 : اگر براي روزه اي كه واجب است و روز آن معين نيست؛ مثل روزه كفاره، عمداً تا نزديك ظهر نيت نكند؛ اشكال ندارد بلكه اگر پيش از نيت تصميم داشته باشد كه روزه نگيرد؛ يا ترديد داشته باشد كه بگيرد يا نه، چنانچه كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد و پيش از ظهر نيت كند؛ روزه او صحيح است.
مسأله 1575 : اگر در ماه رمضان پيش از ظهر كافر، مسلمان شود؛ روزه آن روز بر او واجب نيست؛ اگر چه از اذان صبح تا آن وقت كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده باشد.
ولي بعد از آنكه اسلام آورد تا مغرب از چيزهايي كه روزه را باطل مي كند خود داري كند.
مسأله 1576 : اگر مريض پيش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت كاري كه روزه را باطل مي كند انجام نداده؛ بنا بر احتياط واجب نيت روزه كند و آن روز را روزه بگيرد و چنانچه بعد از ظهر خوب شود؛ روزه آن روز بر او واجب نيست. ولي احتياطاً بقيه روز را امساك كند.
مسأله 1577 : روزي را كه انسان شك دارد آخر شعبان است يا اول ماه رمضان، واجب نيست روزه بگيرد و اگر بخواهد روزه بگيرد نمي تواند نيت روزه ماه رمضان كند؛ نيت كند اگر ماه رمضان است روزه رمضان و اگر ماه رمضان نيست روزه قضا و مانند آن باشد.
ولي در صورتي كه قضا به ذمه اش نباشد اگر نيت كند روزه فردا را به نيت آنچه كه فعلا خداوند از او خواسته؛ از واجب يا مستحب، صحيح است و نيز چنانچه قضا به ذمه اش باشد و نيت كند روزه فردا را يا ادا يا قضا، صحيح است و چنانچه بعد معلوم شود ماه رمضان بوده؛ از رمضان حساب مي شود.
مسأله 1578 : اگر روزي را كه آخر شعبان است يا اول ماه رمضان، به نيت روزه قضا يا روزه مستحبي و مانند آن روزه بگيرد و در بين روز بفهمد كه ماه رمضان است؛ بايد نيت روزه رمضان كند.
مسأله 1579 : اگر در روزه واجب معيني مثل روزه ماه رمضان قصد كند كه روزه را باطل كند؛ يا مردد شود كه روزه خود را باطل كند يا نه، روزه اش باطل مي شود؛ اگر چه از قصدي كه كرده توبه نمايد و كاري هم كه روزه را باطل مي كند انجام ندهد. ولي اگر ترديد به جهت رخ دادن چيزي باشد كه نمي داند روزه را باطل مي كند يا نه، روزه اش صحيح است.
مثلا كسي كه روز ماه رمضان محتلم شود و شك كند كه احتلام روزه را باطل مي كند يا نه، قهراً حالت ترديد پيدا مي شود؛ ولي تصميم دارد اگر احتلام روزه را باطل نكند روزه باشد و پس از پرسش در روز يا شب، معلوم شود كه مبطل نيست. اين نحو از ترديد روزه را باطل نمي كند.
مسأله 1580 : در روزه مستحبي و روزه واجبي كه وقت آن معين نيست مثل روزه كفاره اگر قصد كند كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد؛ يا مردد شود كه به جا آورده يا نه، چنانچه به جا نياورد و پيش از ظهر دوباره نيت روزه كند؛ روزه او صحيح است؛ بلكه در روزه مستحبي اگر نزديك مغرب نيت روزه كند؛ روزه او صحيح است.