احکام شرعی
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي

رساله توضیح المسائل آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي

احكام تقليد آب مطلق و مضاف [انواع آب مطلق] اشاره 1 آب كر 2 آب قليل 3 آب جاري 4 آب باران 5 آب چاه احكام آب ها احكام تخلّي استبراء مستحبات و مكروهات تخلّي اشاره نجاسات نجاسات اشاره 1 و 2 بول و غائط 3 مَني 4 مُردار 5 خون 6 و 7 سگ و خوك 8 كافر 9 شراب 10 فُقّاع عرق جنب از حرام عرق شتر نجاست خوار راه ثابت شدن نجاست راه نجس شدن چيز پاك احكام نجاسات مطهِّرات اشاره 1 آب 2 زمين 3 آفتاب 4 استحاله 5 انقلاب [برخي احكام] كم شدن دو سوم آب انگور 6 انتقال 7 اسلام 8 تبعيّت 9 برطرف شدن عين نجاست 10 استبراء حيوان نجاست خوار 11 غايب شدن مسلمان احكام ظرف ها وضو [احكام] وضوي ارتماسي شرايط وضو اشاره شرط اول: شرط دوم؛ آنكه مطلق باشد. شرط سوم؛ آنكه آب وضو مباح باشد و بنا بر احتياط فضايي كه در آن وضو مي گيرد نيز مباح باشد. شرط چهارم: شرط پنجم؛ آنكه ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد. شرط ششم؛ آنكه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد. شرط هفتم؛ آنكه وقت براي وضو و نماز كافي باشد. شرط هشتم؛ آنكه به قصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد و اگر براي خنك شدن؛ يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است. شرط نهم: شرط دهم؛ آنكه كارهاي وضو را پشت سرهم انجام دهد. شرط يازدهم؛ آنكه بايد كارهاي وضو را خود انسان انجام دهد. شرط دوازدهم؛ آنكه استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد. شرط سيزدهم؛ آنكه در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد. احكام وضو چيزهايي كه بايد براي آنها وضو گرفت چيزهايي كه وضو را باطل مي كنند غسل هاي واجب اشاره [جنابت] احكام جنابت چيزهايي كه بر جنب حرام است چيزهايي كه بر جنب مكروه ست غسل جنابت غسل ترتيبي غسل ارتماسي احكام غسل كردن استحاضه اشاره احكام استحاضه حيض اشاره احكام حائض اقسام زن هاي حائض 1 صاحب عادت وقتيه و عدديه 2 صاحب عادت وقتيه 3 صاحب عادت عدديه 4 مضطربه 5 مبتدئه 6 ناسيه مسائل متفرقه حيض نفاس غسل مس ميّت [غسل مس ميّت] احكام محتضر احكام بعد از مرگ احكام غسل، كفن، حنوط، نماز و دفن ميت احكام غسل ميت احكام كفن ميت احكام حنوط احكام نماز ميت دستور نماز ميت مستحبات نماز ميت احكام دفن مستحبات دفن نماز وحشت نبش قبر غسل هاي مستحب تيمّم [تيمم بدل از وضو و غسل] اشاره اول از موارد تيمم دوم از موارد تيمم سوم از موارد تيمم چهارم از موارد تيمم پنجم از موارد تيمم ششم از موارد تيمم هفتم از موارد تيمم چيزهايي كه تيمم به آنها صحيح است دستور تيمم بدل از وضو دستور تيمم بدل از غسل احكام تيمم احكام نماز اشاره اشاره نمازهاي واجب اشاره نمازهاي واجب يوميه اشاره وقت نماز ظهر و عصر وقت نماز مغرب و عشا وقت نماز صبح احكام وقت نماز نمازهايي كه بايد به ترتيب خوانده شود نمازهاي مستحب وقت نافله هاي يوميه نماز غفيله احكام قبله پوشاندن بدن در نماز [برخي احكام] لباس نمازگزار اشاره شرط اول شرط دوم شرط سوم شرط چهارم شرط پنجم شرط ششم مواردي كه لازم نيست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد چيزهايي كه در لباس نمازگزار مستحب است چيزهايي كه در لباس نمازگزار مكروه ست مكان نمازگزار شرايط مكان نمازگزار اشاره شرط اول شرط دوم شرط سوم شرط چهارم شرط پنجم شرط ششم شرط هفتم شرط هشتم شرط نهم [برخي ديگر از احكام] جاهايي كه نماز خواندن در آنجا مستحب است جاهايي كه نماز خواندن در آنجا مكروه ست احكام مسجد اذان و اقامه ترجمه اذان و اقامه [واجبات و مستحبات نماز] واجبات نماز اشاره اركان نماز اشاره نيت تكبيرة الاحرام قيام (ايستادن) [احكام] قرائت ركوع سجود [احكام] چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است مستحبات و مكروهات سجده سجده واجب قرآن تشهد سلام نماز ترتيب موالات [مستحبات نماز] قنوت ترجمه نماز 1 ترجمه سوره حمد 2 ترجمه سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد 3 ترجمه ذكر ركوع و سجود 4 ترجمه قنوت 5 ترجمه تسبيحات اربعه 6 ترجمه تشهد و سلام كامل تعقيب نماز صلوات بر پيغمبر مبطلات نماز اشاره اول: دوم: اشاره سوم: اشاره چهارم: پنجم: اشاره ششم: اشاره هفتم: اشاره هشتم: نهم: اشاره دهم: اشاره يازدهم: دوازدهم: اشاره چيزهايي كه در نماز مكروه ست مواردي كه مي شود نماز واجب را شكست شكيات اشاره شك هاي مبطل شك هايي كه نبايد به آنها اعتنا كرد 1 شك در چيزي كه محل آن گذشته ست 2 شك بعد از سلام 3 شك بعد از وقت 4 كثيرالشك (كسي كه زياد شك مي كند) 5 شك امام و مأموم 6 شك در نماز مستحبي شك هاي صحيح نماز احتياط سجده سهو دستور سجده سهو قضاي سجده و تشهد فراموش شده كم و زياد كردن اجزا و شرايط نماز مسافر [شرايط شكسته خواندن نماز] اشاره شرط اول: اشاره شرط دوم: اشاره شرط سوم: اشاره شرط چهارم: اشاره شرط پنجم: اشاره شرط ششم: اشاره شرط هفتم: اشاره شرط هشتم: اشاره مسائل متفرقه نماز مسافر نماز قضا [احكام] نماز قضاي پدر و مادر اشاره نماز جماعت [احكام] شرايط امام جماعت احكام جماعت وظيفه امام و مأموم در نماز جماعت چيزهايي كه در نماز جماعت مكروه است نماز آيات [احكام] دستور نماز آيات نماز عيد فطر و قربان اجير گرفتن براي نماز نماز جمعه اشاره بعض احكام و آداب نماز جمعه احكام روزه اشاره نيت چيزهايي كه روزه را باطل مي كند اشاره 1 خوردن و آشاميدن 2 جماع 3 استمنا 4 دروغ بستن به خدا و پيغمبر 5 رساندن غبار غليظ به حلق 6 فرو بردن سر در آب 7 باقي ماندن بر جنابت، حيض و نفاس تا اذان صبح 8 اماله كردن 9 قي كردن آنچه براي روزه دار مكروه است جاهايي كه قضا و كفاره واجب است كفاره روزه جاهايي كه فقط قضاي روزه واجب است احكام روزه قضا احكام روزه مسافر كساني كه روزه بر آنها واجب نيست راه ثابت شدن اول ماه روزه هاي حرام و مكروه روزه هاي مستحب مواردي كه مستحب است انسان از كارهايي كه روزه را باطل مي كند خود داري نمايد احكام خمس [محل درآمد خمس] اشاره 1 منفعت كسب 2 معدن 3 گنج 4 مال حلال مخلوط به حرام 5 جواهري كه به واسطه غواصي به دست مي آيد 6 غنيمت 7 زميني كه كافر ذمي از مسلمانان بخرد مصرف خمس [برخي ديگر از احكام] احكام زكات [زكات مال] [زكات در نُه چيز واجب است] شرايط واجب شدن زكات زكات گندم، جو، خرما و كشمش نصاب طلا نصاب نقره زكات شتر، گاو و گوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند مصرف زكات شرايط كساني كه مستحق زكاتند نيت زكات مسائل متفرقه زكات زكات فطره [احكام زكات فطره] مصرف زكات فطره مسائل متفرقه زكات فطره احكام حج احكام خريد و فروش (داد و ستد) [برخي احكام] چيزهايي كه در خريد و فروش مستحب است چيزهايي كه در خريد و فروش مكروه ست معاملات مكروه معاملات باطل شرايط فروشنده و خريدار شرايط جنس و عوض آن صيغه خريد و فروش خريد و فروش ميوه ها نقد و نسيه معامله سلف و شرايط آن [برخي احكام] احكام معامله سلفي فروش طلا و نقره به طلا و نقره مواردي كه انسان مي تواند معامله را به هم بزند [مواردي كه نمي توان معامله را به هم زد ] مسائل متفرقه خريد و فروش احكام شركت احكام صلح احكام اجاره [احكام ] شرايط مالي كه آن را اجاره مي دهند شرايط استفاده اي كه مال را براي آن اجاره مي دهند مسائل متفرقه اجاره احكام جعاله احكام مزارعه احكام مساقات (آبياري و تربيت درختان ميوه دار) - مغارسه - (درخت كاري) احكام محجور (كساني كه از تصرف در اموالشان ممنوع هستند) احكام وكالت احكام قرض (دين) احكام حواله احكام رهن احكام ضمانت احكام كفالت احكام وديعه (امانت داري) احكام عاريه احكام ازدواج و زناشويي اشاره احكام عقد دستور خواندن عقد دائم دستور خواندن عقد موقت شرايط عقد ازدواج عيب هايي كه به واسطه آنها مي شود عقد را به هم زد عده اي از زن ها كه ازدواج با آنان حرام است احكام عقد دائم احكام عقد موقت (متعه) احكام نگاه كردن مسائل متفرقه زناشويي احكام رضاع (شير دادن) [احكام رضاع ] شرايط شير دادني كه سبب محرم شدن است آداب شير دادن مسائل متفرقه شير دادن احكام طلاق [احكام ] عده طلاق عده زني كه شوهرش مرده طلاق بائن و طلاق رجعي احكام رجوع كردن طلاق خلع طلاق مبارات احكام متفرقه طلاق احكام غصب احكام لقطه (مالي كه پيدا شده) احكام سر بريدن حيوان - نحر (گلو بريدن) شتر و صيد و شكار حيوانات [برخي احكام] دستور سر بريدن حيوانات شرايط سر بريدن حيوان دستور كشتن شتر مستحبات و مكروهات سر بريدن حيوانات احكام شكار كردن با اسلحه شكار با سگ شكاري صيد ماهي و ملخ احكام خوردني ها و آشاميدني ها [احكام] [اجزاء حرام حيوانات حلال گوشت] [ساير احكام] چيزهايي كه موقع غذا خوردن مستحب است چيزهايي كه در غذا خوردن مكروه ست مستحبات آشاميدن آب مكروهات آشاميدن آب احكام نذر احكام عهد احكام قسم احكام وقف احكام وصيت احكام ارث [برخي احكام] ارث طبقه اول ارث طبقه دوم ارث طبقه سوم ارث زن و شوهر مسائل متفرقه ارث احكام امر به معروف و نهي از منكر اشاره [برخي احكام] شرايط امر به معروف و نهي از منكر شرط اول: اشاره شرط دوم: اشاره شرط سوم: شرط چهارم: اشاره مراتب امر به معروف و نهي از منكر مسأله 2860 : مرتبه اول: اشاره مسأله 2863 : مرتبه دوم: اشاره مسأله 2868 : مرتبه سوم: اشاره احكام حدود حد زنا و لواط حد مساحقه حد قياده (جاكش) لخت خوابيدن دو نفر زير يك پوشش بوسيدن از روي شهوت حد نسبت دادن به زنا و لواط تعزير استمنا حد مشروب خواري حد دزدي حد مُحارب احكام مرتد حكم كسي كه ادعاي پيغمبري كند يا به پيغمبر و ائمه معصومين عَلَيْهم ُالسَّلَام دشنام دهد احكام قصاص و ديات اقسام كشتن اشاره اول؛ كشتن عمدي اشاره دوم؛ كشتن خطاء شبه عمد. اشاره سوم؛ كشتن خطايي محض. اشاره انواع ديه كشتن كفاره قتل قصاص و ديه اعضاء جناياتي كه بر اعضاء وارد مي شود ديه جراحات و ضربات وارده بر سر، صورت و بدن موارد ضمان و عدم ضمان ديه سقط جنين ولي مقتول جنايت بر حيوان

عده اي از زن ها كه ازدواج با آنان حرام است

عده اي از زن ها كه ازدواج با آنان حرام است
مسأله 2411 : ازدواج با زن هايي كه با انسان محرم هستند حرام است؛ مثل مادر، دختر، نوه، خواهر، دختر خواهر، دختر برادر، عروس (زن پسر)، زن پدر، مادرزن و غير اينها چنانچه در مسائل آينده اشاره مي شود.
مسأله 2412 : هرگاه كسي زني را براي خود عقد نمايد؛ اگر چه با او نزديكي نكند؛ مادر و مادر مادر آن و مادر پدر او هرچه بالا روند؛ به آن مرد محرم مي شوند.
مسأله 2413 : هرگاه زني را عقد كند و با او نزديكي نمايد؛ دختر و نوه دختري و پسري آن زن هرچه پايين روند؛ چه در وقت عقد باشند يا بعداً به دنيا بيايند؛ به آن مرد محرم هستند.
مسأله 2414 : هرگاه با زني كه براي خود عقد كرده نزديكي هم نكرده باشد؛ تا وقتي كه آن زن در عقد اوست نمي تواند با دختر او ازدواج كند.
مسأله 2415 : عمه و خاله پدر، عمه و خاله پدر پدر، عمه و خاله مادر، عمه و خاله مادر مادر، هرچه بالا روند به انسان محرمند.
مسأله 2416 : پدر و جد شوهر هرچه بالا روند و پسر و نوه پسري و دختري او هرچه پايين آيند؛ چه در موقع عقد باشند يا بعداً به دنيا بيايند؛ به زن او محرم هستند.
مسأله 2417 : هرگاه زني را براي خود عقد كند؛ خواه در عقد دائم باشد يا موقت، وقتي كه زن در عقد اوست نمي تواند با خواهر آن زن ازدواج كند.
مسأله 2418 : هرگاه زن خود را به ترتيبي كه در كتاب طلاق گفته مي شود طلاق رجعي دهد؛ تا عده او تمام نشده نمي تواند خواهر او را عقد كند و بنا بر احتياط واجب در عده متعه با خواهر او ازدواج نكند؛ بلكه در طلاق باين هم كه بعداً بيان مي شود؛ احتياط مستحب آن است كه از ازدواج با خواهر او خود داري نمايد بلكه تا مي تواند اجتناب كند.
مسأله 2419 : انسان نمي تواند بدون اجازه زن خود با خواهرزاده، يا برادرزاده او ازدواج كند و اگر بدون اجازه زنش آنان را عقد نمايد و بعداً زن بگويد به آن عقد راضي هستم احتياط واجب تجديد عقد است.
مسأله 2420 : هرگاه زن بفهمد شوهرش برادرزاده يا خواهرزاده او را عقد كرده و حرفي نزند؛ چنانچه بعداً رضايت ندهد عقد آنان باطل است؛ بلكه اگر از حرف نزدنش معلوم باشد كه باطناً راضي بوده احتياط واجب آن است كه شوهرش از برادرزاده يا خواهرزاده او به طلاق جدا شود؛ مگر آن كه صريحاً اذن دهد و عقد را دوباره بخوانند.
مسأله 2421 : هرگاه انسان پيش از آن كه با دختر خاله خود ازدواج كند با مادر او زنا كند ديگر نمي تواند با آن دختر ازدواج نمايد و همچنين است بنا بر احتياط واجب نسبت به دختر عمه خود، در صورتي كه با عمه خود زنا كرده باشد.
مسأله 2422 : هرگاه با دختر عمه يا دختر خاله خود ازدواج نمايد و پيش از آن كه با آنان نزديكي كند با مادرشان زنا نمايد احتياط واجب آن است كه از آنان با طلاق جدا شود.
مسأله 2423 : هرگاه با زني غير از عمه و خاله خود زنا كرده احتياط واجب آن است كه با دختر و مادر او ازدواج نكند؛ ولي اگر زني را عقد نمايد و با او نزديكي كند بعد با مادر او زنا كند آن زن بر او حرام نمي شود. ولي اگر پيش از آن كه با او نزديكي كند با مادر يا دختر او زنا كرده احتياط واجب آن است كه به طلاق از آن زن جدا شود.
مسأله 2424 : زن مسلمان نمي تواند به عقد كافر به طور دائم يا موقت درآيد و همچنين مرد مسلمان هم نمي تواند با زن هاي كافره غيراهل كتاب ازدواج به طور دائم يا موقت كند و بعضي فرقه ها از قبيل خوارج و غلات و نواصب كه خود را مسلمان مي دانند در حكم كفارند و مرد و زن مسلمان نمي توانند با آنها به طور دائم يا موقت ازدواج نمايند و همچنين بنا بر احتياط واجب ازدواج دائم با زن هاي اهل كتاب ننمايد ولي ازدواج موقت با زن هاي اهل كتاب مانند يهود و نصاري مانعي ندارد.
مسأله 2425 : هرگاه با زني كه در عده طلاق رجعيست زنا كند؛ آن زن بر او حرام مي شود و اگر با زني كه در عده ازدواج موقت است؛ يا طلاق باين، يا عده وفات است زنا كند بعداً مي تواند او را عقد كند؛ گرچه احتياط مستحب آن است كه با او ازدواج نكند.
معناي طلاق رجعي، طلاق باين، عده ازدواج موقت و عده وفات در احكام طلاق گفته خواهد شد.
مسأله 2426 : هرگاه با زن بي شوهري كه در عده نيست زنا كند بعداً مي تواند زن را براي خود عقد نمايد. ولي احتياط واجب آن است كه صبر كند تا آن زن حيض ببيند بعداً او را عقد نمايد و همچنين است اگر ديگري بخواهد آن زن را عقد كند و از بعضي اخبار استفاده مي شود كه عقد بعد از توبه زن باشد.
مسأله 2427 : ازدواج با زني كه مشهور به زناست قبل از توبه بنا بر احتياط واجب جايز نيست و همچنين ازدواج با مردي كه مشهور به زناست قبل از توبه بنا بر احتياط واجب جايز نيست.
مسأله 2428 : هرگاه زني را كه در عده ديگري ست براي خود عقد كند چنانچه مرد و زن يا يكي از آنان بداند كه عده زن تمام نشده و بدانند عقد كردن زن در عده حرام است؛ آن زن بر او حرام ابدي مي شود اگر چه مرد بعد از عقد با آن زن نزديكي نكرده باشد.
مسأله 2429 : هرگاه زني را براي خود عقد كند و بعد معلوم شود كه در عده بوده؛ چنانچه هيچكدام نمي دانسته اند زن در عده است و نمي دانسته اند كه عقد كردن زن در عده حرام است؛ يا اين كه بودن زن را در عده مي دانسته اما حرام بودن عقد در عده را نمي دانسته؛ يا به عكس حرام بودن عقد در عده را مي دانسته اما بودن آن زن را در عده نمي دانسته است؛ در صورتي كه مرد با او نزديكي كرده باشد آن زن بر او حرام ابدي مي شود.
مسأله 2430 : هرگاه انسان بداند زني شوهر دارد و با او ازدواج كند بايد فوراً از او جدا شود و بعداً هم نمي تواند او را به عقد خود درآورد؛ چه با او نزديكي كرده باشد يا نه و چنانچه نداند كه شوهر دارد و با او ازدواج كرده؛ در صورتي كه نزديكي و دخول واقع شده باشد آن زن بر او حرام ابدي مي شود و اگر پيش از دخول متوجه شود واجب است فوراً از او جدا شود ولي بعداً مي تواند او را براي خود عقد كند.
مسأله 2431 : زن شوهردار اگر زنا بدهد بر مردي كه با او زنا كرده حرام ابدي مي شود ولي بر شوهر خود حرام نمي شود و چنانچه توبه نكند و بر عمل خود باقي باشد بهتر است كه شوهر او را طلاق دهد و اگر آن زن مشهور به دادن زنا بشود احتياط لازم آن است كه شوهر، او را طلاق دهد و تا توبه نكند او را نگيرد.
به هر حال مهريه زن با زنا دادن ساقط نمي شود و در صورتي كه زن را طلاق داد؛ اگر با زنش نزديكي كرده تمام مهر و اگر نزديكي نكرده نصف مهر را بايد بدهد.
مسأله 2432 : زني را كه طلاق داده اند و زني كه صيغه بوده و شوهرش مدت او را بخشيده يا مدتش تمام شده؛ چنانچه بعد از مدتي شوهر كند و بعد شك كند كه موقع عقد شوهر دوم عده شوهر اول تمام بوده يا نه، در صورتي كه احتمال بدهد كه در حال عقد توجه داشته كه عقد در عده درست نيست به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 2433 : مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر و نوه پسري كسي كه لواط داده بر لواط كننده حرام ابدي است؛ اگر چه لواط كننده و لواط دهنده بالغ نباشند. ولي اگر گمان كند كه دخول شده يا شك كند كه دخول شده يا نه، بر او حرام نمي شود. اما مادر و مادربزرگ لواط كننده و خواهر و دختر و نوه او بر لواط دهنده حرام نيست.
مسأله 2434 : هرگاه با مادر يا خواهر يا دختر كسي ازدواج نمايد و بعد از ازدواج، با آن كس لواط كند؛ بنا بر احتياط آنها بر او حرام مي شوند.
مسأله 2435 : هرگاه كسي در حال احرام، كه يكي از كارهاي حج و عمره است؛ با زني ازدواج كند عقد او باطل است و چنانچه مي دانسته كه زن گرفتن در حال احرام بر او حرام است؛ آن زن بر او حرام ابدي مي شود. ولي اگر نمي دانسته؛ عقد او باطل است ولي حرام ابدي نمي شود.
مسأله 2436 : هرگاه زني كه در حال احرام است با مردي كه در حال احرام نيست ازدواج كند عقد او باطل است و اگر زن مي دانسته كه ازدواج كردن در حال احرام حرام است؛ احتياط واجب آن است كه بعداً با آن مرد ازدواج نكند.
مسأله 2437 : هرگاه مرد طواف نساء را كه يكي از كارهاييست كه بعد از حج و عمره مفرده بايد به جا آورد انجام ندهد؛ زنش و زن هاي ديگر كه به واسطه مُحرِم شدن بر او حرام شده بودند حلال نمي شوند تا طواف نساء را انجام دهد و نيز اگر زن طواف نساء نكند شوهرش، بلكه مرد بر او حلال نمي شود تا طواف نساء را به جا آورد.
مسأله 2438 : دختر بالغي را كه براي خود عقد كرده جايز نيست قبل از آن كه نه سالش تمام شود با او نزديكي كند و اگر نزديكي كرد چنانچه او را افضا نمايد؛ گرچه از زنيت او خارج نمي شود ولي تا آخر عمر نمي تواند با او نزديكي كند و اما اگر افضا نشده بعد از بالغ شدن نزديكي با او جايز است؛ گرچه احتياط بر ترك است.
معناي افضا در مسأله (2407) گذشت.
مسأله 2439 : زني كه شوهرش او را سه مرتبه طلاق داده؛ بر شوهرش حرام مي شود. ولي اگر با شرايطي كه در كتاب طلاق گفته مي شود با مرد ديگري ازدواج كند؛ بعد از مرگ، يا طلاق شوهر دوم و گذشتن مقدار عده او، شوهر اول مي تواند دوباره او را براي خود عقد نمايد.
آموزش تصویری مرتبط با این حکم