احکام شرعی
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي
آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي

رساله توضیح المسائل آيت الله سيد محمدحسن مرتضوي لنگرودي

احكام تقليد آب مطلق و مضاف [انواع آب مطلق] اشاره 1 آب كر 2 آب قليل 3 آب جاري 4 آب باران 5 آب چاه احكام آب ها احكام تخلّي استبراء مستحبات و مكروهات تخلّي اشاره نجاسات نجاسات اشاره 1 و 2 بول و غائط 3 مَني 4 مُردار 5 خون 6 و 7 سگ و خوك 8 كافر 9 شراب 10 فُقّاع عرق جنب از حرام عرق شتر نجاست خوار راه ثابت شدن نجاست راه نجس شدن چيز پاك احكام نجاسات مطهِّرات اشاره 1 آب 2 زمين 3 آفتاب 4 استحاله 5 انقلاب [برخي احكام] كم شدن دو سوم آب انگور 6 انتقال 7 اسلام 8 تبعيّت 9 برطرف شدن عين نجاست 10 استبراء حيوان نجاست خوار 11 غايب شدن مسلمان احكام ظرف ها وضو [احكام] وضوي ارتماسي شرايط وضو اشاره شرط اول: شرط دوم؛ آنكه مطلق باشد. شرط سوم؛ آنكه آب وضو مباح باشد و بنا بر احتياط فضايي كه در آن وضو مي گيرد نيز مباح باشد. شرط چهارم: شرط پنجم؛ آنكه ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد. شرط ششم؛ آنكه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد. شرط هفتم؛ آنكه وقت براي وضو و نماز كافي باشد. شرط هشتم؛ آنكه به قصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد و اگر براي خنك شدن؛ يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است. شرط نهم: شرط دهم؛ آنكه كارهاي وضو را پشت سرهم انجام دهد. شرط يازدهم؛ آنكه بايد كارهاي وضو را خود انسان انجام دهد. شرط دوازدهم؛ آنكه استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد. شرط سيزدهم؛ آنكه در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد. احكام وضو چيزهايي كه بايد براي آنها وضو گرفت چيزهايي كه وضو را باطل مي كنند غسل هاي واجب اشاره [جنابت] احكام جنابت چيزهايي كه بر جنب حرام است چيزهايي كه بر جنب مكروه ست غسل جنابت غسل ترتيبي غسل ارتماسي احكام غسل كردن استحاضه اشاره احكام استحاضه حيض اشاره احكام حائض اقسام زن هاي حائض 1 صاحب عادت وقتيه و عدديه 2 صاحب عادت وقتيه 3 صاحب عادت عدديه 4 مضطربه 5 مبتدئه 6 ناسيه مسائل متفرقه حيض نفاس غسل مس ميّت [غسل مس ميّت] احكام محتضر احكام بعد از مرگ احكام غسل، كفن، حنوط، نماز و دفن ميت احكام غسل ميت احكام كفن ميت احكام حنوط احكام نماز ميت دستور نماز ميت مستحبات نماز ميت احكام دفن مستحبات دفن نماز وحشت نبش قبر غسل هاي مستحب تيمّم [تيمم بدل از وضو و غسل] اشاره اول از موارد تيمم دوم از موارد تيمم سوم از موارد تيمم چهارم از موارد تيمم پنجم از موارد تيمم ششم از موارد تيمم هفتم از موارد تيمم چيزهايي كه تيمم به آنها صحيح است دستور تيمم بدل از وضو دستور تيمم بدل از غسل احكام تيمم احكام نماز اشاره اشاره نمازهاي واجب اشاره نمازهاي واجب يوميه اشاره وقت نماز ظهر و عصر وقت نماز مغرب و عشا وقت نماز صبح احكام وقت نماز نمازهايي كه بايد به ترتيب خوانده شود نمازهاي مستحب وقت نافله هاي يوميه نماز غفيله احكام قبله پوشاندن بدن در نماز [برخي احكام] لباس نمازگزار اشاره شرط اول شرط دوم شرط سوم شرط چهارم شرط پنجم شرط ششم مواردي كه لازم نيست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد چيزهايي كه در لباس نمازگزار مستحب است چيزهايي كه در لباس نمازگزار مكروه ست مكان نمازگزار شرايط مكان نمازگزار اشاره شرط اول شرط دوم شرط سوم شرط چهارم شرط پنجم شرط ششم شرط هفتم شرط هشتم شرط نهم [برخي ديگر از احكام] جاهايي كه نماز خواندن در آنجا مستحب است جاهايي كه نماز خواندن در آنجا مكروه ست احكام مسجد اذان و اقامه ترجمه اذان و اقامه [واجبات و مستحبات نماز] واجبات نماز اشاره اركان نماز اشاره نيت تكبيرة الاحرام قيام (ايستادن) [احكام] قرائت ركوع سجود [احكام] چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است مستحبات و مكروهات سجده سجده واجب قرآن تشهد سلام نماز ترتيب موالات [مستحبات نماز] قنوت ترجمه نماز 1 ترجمه سوره حمد 2 ترجمه سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد 3 ترجمه ذكر ركوع و سجود 4 ترجمه قنوت 5 ترجمه تسبيحات اربعه 6 ترجمه تشهد و سلام كامل تعقيب نماز صلوات بر پيغمبر مبطلات نماز اشاره اول: دوم: اشاره سوم: اشاره چهارم: پنجم: اشاره ششم: اشاره هفتم: اشاره هشتم: نهم: اشاره دهم: اشاره يازدهم: دوازدهم: اشاره چيزهايي كه در نماز مكروه ست مواردي كه مي شود نماز واجب را شكست شكيات اشاره شك هاي مبطل شك هايي كه نبايد به آنها اعتنا كرد 1 شك در چيزي كه محل آن گذشته ست 2 شك بعد از سلام 3 شك بعد از وقت 4 كثيرالشك (كسي كه زياد شك مي كند) 5 شك امام و مأموم 6 شك در نماز مستحبي شك هاي صحيح نماز احتياط سجده سهو دستور سجده سهو قضاي سجده و تشهد فراموش شده كم و زياد كردن اجزا و شرايط نماز مسافر [شرايط شكسته خواندن نماز] اشاره شرط اول: اشاره شرط دوم: اشاره شرط سوم: اشاره شرط چهارم: اشاره شرط پنجم: اشاره شرط ششم: اشاره شرط هفتم: اشاره شرط هشتم: اشاره مسائل متفرقه نماز مسافر نماز قضا [احكام] نماز قضاي پدر و مادر اشاره نماز جماعت [احكام] شرايط امام جماعت احكام جماعت وظيفه امام و مأموم در نماز جماعت چيزهايي كه در نماز جماعت مكروه است نماز آيات [احكام] دستور نماز آيات نماز عيد فطر و قربان اجير گرفتن براي نماز نماز جمعه اشاره بعض احكام و آداب نماز جمعه احكام روزه اشاره نيت چيزهايي كه روزه را باطل مي كند اشاره 1 خوردن و آشاميدن 2 جماع 3 استمنا 4 دروغ بستن به خدا و پيغمبر 5 رساندن غبار غليظ به حلق 6 فرو بردن سر در آب 7 باقي ماندن بر جنابت، حيض و نفاس تا اذان صبح 8 اماله كردن 9 قي كردن آنچه براي روزه دار مكروه است جاهايي كه قضا و كفاره واجب است كفاره روزه جاهايي كه فقط قضاي روزه واجب است احكام روزه قضا احكام روزه مسافر كساني كه روزه بر آنها واجب نيست راه ثابت شدن اول ماه روزه هاي حرام و مكروه روزه هاي مستحب مواردي كه مستحب است انسان از كارهايي كه روزه را باطل مي كند خود داري نمايد احكام خمس [محل درآمد خمس] اشاره 1 منفعت كسب 2 معدن 3 گنج 4 مال حلال مخلوط به حرام 5 جواهري كه به واسطه غواصي به دست مي آيد 6 غنيمت 7 زميني كه كافر ذمي از مسلمانان بخرد مصرف خمس [برخي ديگر از احكام] احكام زكات [زكات مال] [زكات در نُه چيز واجب است] شرايط واجب شدن زكات زكات گندم، جو، خرما و كشمش نصاب طلا نصاب نقره زكات شتر، گاو و گوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند مصرف زكات شرايط كساني كه مستحق زكاتند نيت زكات مسائل متفرقه زكات زكات فطره [احكام زكات فطره] مصرف زكات فطره مسائل متفرقه زكات فطره احكام حج احكام خريد و فروش (داد و ستد) [برخي احكام] چيزهايي كه در خريد و فروش مستحب است چيزهايي كه در خريد و فروش مكروه ست معاملات مكروه معاملات باطل شرايط فروشنده و خريدار شرايط جنس و عوض آن صيغه خريد و فروش خريد و فروش ميوه ها نقد و نسيه معامله سلف و شرايط آن [برخي احكام] احكام معامله سلفي فروش طلا و نقره به طلا و نقره مواردي كه انسان مي تواند معامله را به هم بزند [مواردي كه نمي توان معامله را به هم زد ] مسائل متفرقه خريد و فروش احكام شركت احكام صلح احكام اجاره [احكام ] شرايط مالي كه آن را اجاره مي دهند شرايط استفاده اي كه مال را براي آن اجاره مي دهند مسائل متفرقه اجاره احكام جعاله احكام مزارعه احكام مساقات (آبياري و تربيت درختان ميوه دار) - مغارسه - (درخت كاري) احكام محجور (كساني كه از تصرف در اموالشان ممنوع هستند) احكام وكالت احكام قرض (دين) احكام حواله احكام رهن احكام ضمانت احكام كفالت احكام وديعه (امانت داري) احكام عاريه احكام ازدواج و زناشويي اشاره احكام عقد دستور خواندن عقد دائم دستور خواندن عقد موقت شرايط عقد ازدواج عيب هايي كه به واسطه آنها مي شود عقد را به هم زد عده اي از زن ها كه ازدواج با آنان حرام است احكام عقد دائم احكام عقد موقت (متعه) احكام نگاه كردن مسائل متفرقه زناشويي احكام رضاع (شير دادن) [احكام رضاع ] شرايط شير دادني كه سبب محرم شدن است آداب شير دادن مسائل متفرقه شير دادن احكام طلاق [احكام ] عده طلاق عده زني كه شوهرش مرده طلاق بائن و طلاق رجعي احكام رجوع كردن طلاق خلع طلاق مبارات احكام متفرقه طلاق احكام غصب احكام لقطه (مالي كه پيدا شده) احكام سر بريدن حيوان - نحر (گلو بريدن) شتر و صيد و شكار حيوانات [برخي احكام] دستور سر بريدن حيوانات شرايط سر بريدن حيوان دستور كشتن شتر مستحبات و مكروهات سر بريدن حيوانات احكام شكار كردن با اسلحه شكار با سگ شكاري صيد ماهي و ملخ احكام خوردني ها و آشاميدني ها [احكام] [اجزاء حرام حيوانات حلال گوشت] [ساير احكام] چيزهايي كه موقع غذا خوردن مستحب است چيزهايي كه در غذا خوردن مكروه ست مستحبات آشاميدن آب مكروهات آشاميدن آب احكام نذر احكام عهد احكام قسم احكام وقف احكام وصيت احكام ارث [برخي احكام] ارث طبقه اول ارث طبقه دوم ارث طبقه سوم ارث زن و شوهر مسائل متفرقه ارث احكام امر به معروف و نهي از منكر اشاره [برخي احكام] شرايط امر به معروف و نهي از منكر شرط اول: اشاره شرط دوم: اشاره شرط سوم: شرط چهارم: اشاره مراتب امر به معروف و نهي از منكر مسأله 2860 : مرتبه اول: اشاره مسأله 2863 : مرتبه دوم: اشاره مسأله 2868 : مرتبه سوم: اشاره احكام حدود حد زنا و لواط حد مساحقه حد قياده (جاكش) لخت خوابيدن دو نفر زير يك پوشش بوسيدن از روي شهوت حد نسبت دادن به زنا و لواط تعزير استمنا حد مشروب خواري حد دزدي حد مُحارب احكام مرتد حكم كسي كه ادعاي پيغمبري كند يا به پيغمبر و ائمه معصومين عَلَيْهم ُالسَّلَام دشنام دهد احكام قصاص و ديات اقسام كشتن اشاره اول؛ كشتن عمدي اشاره دوم؛ كشتن خطاء شبه عمد. اشاره سوم؛ كشتن خطايي محض. اشاره انواع ديه كشتن كفاره قتل قصاص و ديه اعضاء جناياتي كه بر اعضاء وارد مي شود ديه جراحات و ضربات وارده بر سر، صورت و بدن موارد ضمان و عدم ضمان ديه سقط جنين ولي مقتول جنايت بر حيوان

مسائل متفرقه زناشويي

مسائل متفرقه زناشويي
مسأله 2476 : مردي كه به واسطه نداشتن زن به حرام مي افتد و زني كه به واسطه نداشتن شوهر به حرام مي افتد لازم است ازدواج كنند.
مسأله 2477 : هرگاه شوهر در عقد شرط كند كه زن باكره باشد و بعد از عقد معلوم شود كه بكارتش از راه نزديكي از بين رفته است مي تواند عقد را به هم بزند ولي در صورتي كه احتمال داده شود بكارتش به نحو ديگري مثل پريدن و مانند آن از بين رفته باشد؛ مخصوصاً در موردي كه اين احتمال بعد از عقد باشد؛ معلوم نيست شوهر بتواند عقد را به هم بزند. مي تواند تفاوت بين مهر باكره و غيرباكره را از مهر او كم كند.
مسأله 2478 : بودن مرد و زن نامحرم در محل خلوتي كه كسي در آنجا نيست؛ در صورتي كه احتمال فساد برود حرام است؛ هر چند طوري باشد كه كس ديگر بتواند وارد شود و نمازشان هم در آنجا صحيح نيست بلكه بنا بر احتياط جريان اين حكم است در آن محل خلوت هر چند احتمال افتادن به حرام نباشد و ديگري هم بتواند داخل شود؛ در صورتي كه طوري باشد در عرف مردم خلوت با اجنبي گفته شود. ولي اگر به نحوي باشد كه در عرف مردم خلوت با اجنبيه گفته نشود؛ يا اين كه بچه اي كه خوب و بد را مي فهمد در آنجا باشد اشكال ندارد.
مسأله 2479 : هرگاه مرد مهر زن را در عقد معين كند و هنگام عقد با قصد جدي صيغه عقد را جاري كرده باشد ولي قصدش اين باشد كه آن را ندهد عقد صحيح است و بايد مهر را بدهد. ولي اگر در حال خواندن صيغه عقد قصد جدي نداشته بلكه قصدش بوده كه مهر را ندهد چون رضاي زن به دادن مهر است صحت عقد خالي از اشكال نيست.
مسأله 2480 : مسلماني كه منكر خدا يا پيغمبر يا معاد بشود؛ يا انكار حكم ضروري دين بكند؛ يعني حكمي را كه مسلمانان جزء دين اسلام مي دانند مثل واجب بودن نماز و روزه، در صورتي كه بداند آن حكم ضروري دين است و انكار آن حكم به انكار خدا يا پيغمبر برگردد؛ مرتد است.
بعضي از فرقه هاي مسلماني كه محكوم به كفرند مانند نواصب و خوارج و غلات، احكامي كه در مسائل آينده ذكر مي شود بر آنها مترتب است.
مسأله 2481 : هرگاه زن پيش از آن كه شوهرش با او نزديكي كند به طوري كه در مسأله پيش گفته شد مرتد شود؛ عقد او باطل مي گردد و همچنين است اگر بعد از نزديكي مرتد شود ولي يائسه باشد.
اما اگر زن در بين زن هايي باشد كه حيض مي بينند بايد به دستوري كه در احكام طلاق گفته خواهد شد عده نگه دارد. پس اگر در بين عده مسلمان شود عقد او به حال خود باقي مي ماند و اگر تا آخر عده به حال ارتداد بماند عقد باطل است.
مسأله 2482 : كسي كه پدر و مادرش يا يكي از اين دو هنگام بسته شدن نطفه او مسلمان بوده اند چنانچه بعد از بالغ شدن اظهار اسلام كند اگر مرتد شود زنش بر او حرام مي شود و بايد به مقداري كه در احكام طلاق گفته مي شود عده وفات نگه دارد.
مسأله 2483 : مردي كه از پدر و مادر غيرمسلمان به دنيا آمده و مسلمان شده اگر پيش از نزديكي با عيالش مرتد شود يا زنش يائسه باشد عقد او باطل مي گردد و اگر بعد از نزديكي مرتد شود و زن او در سن زن هايي باشد كه حيض مي بينند بايد آن زن به مقدار عده طلاق كه در احكام طلاق گفته مي شود عده نگه
1 - يعني اگر زن سيده باشد شصت سال، ولي بين پنجاه و شصت سال احتياط شود و اگر سيده نباشد پنجاه سال او تمام شده باشد.
2 - به اين شخص در اصطلاح مرتد فطري گفته مي شود.
3 - به اين شخص در اصطلاح مرتد ملي گفته مي شود.
دارد. پس اگر پيش از تمام شدن عده شوهر او مسلمان شود عقد باقيست و احتياط آن است كه عقد را تجديد كند و گرنه عقد باطل است.
مسأله 2484 : هرگاه زن در عقد ازدواج با مرد شرط كند كه او را از شهري بيرون نبرد و مرد هم قبول كند نبايد زن را از آن شهر بدون رضايت او بيرون ببرد.
مسأله 2485 : هرگاه زن انسان از شوهر ديگرش دختري داشته باشد انسان مي تواند آن دختر را براي پسر خود كه از آن زن نيست عقد كند و نيز اگر دختري را براي پسر خود عقد كند مي تواند با مادر آن دختر ازدواج كند.
مسأله 2486 : هرگاه زني از زنا آبستن شود جايز نيست بچه اش را سقط كند.
مسأله 2487 : هرگاه كسي با زني كه شوهر ندارد و در عده كسي هم نيست زنا كند چنانچه بعد او را عقد كند و بچه اي از آنان پيدا شود در صورتي كه ندانند بچه از نطفه حلال است يا حرام، آن بچه حلال زاده است.
مسأله 2488 : هرگاه مرد نداند زن در عده است؛ حتي از نظر استصحاب، يا نداند كه عقد در عده حرام است و با او ازدواج كند؛ چنانچه زن هم نداند و بچه اي از آنان به دنيا آيد حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو مي باشد.
ولي اگر زن مي دانسته كه در عده است و مي دانسته كه عقد در عده حرام است شرعاً بچه فرزند پدر است و از او ارث مي برد ولي فرزند شرعي مادر نيست و از او ارث نمي برد؛ گرچه ظاهراً ازدواج بين مادر و آن فرزند حرام و محرم هستند و مي توانند به يكديگر نگاه كنند و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به يكديگر حرام ابدي مي باشند.
مسأله 2489 : هرگاه زن بگويد يائسه ام حرف او قبول نيست مگر اين كه از حرف او اطمينان پيدا شود. ولي اگر بگويد شوهر ندارم؛ يا بگويد در عده نيستم حرف او قبول مي شود؛ بلكه در صورتي كه گفته او به اين كه شوهر ندارم؛ يا در عده نيستم؛ با يائسه بودن ملازمه داشته باشد بعيد نيست گفته او به اين كه يائسه ام پذيرفته شود.
مسأله 2490 : هرگاه بعد از آن كه انسان با زني ازدواج كرد كسي بگويد آن زن شوهر داشته و زن بگويد نداشتم؛ چنانچه شرعاً ثابت نشود كه زن شوهر داشته بايد حرف زن را قبول كرد ولي اگر آن كس مورد وثوق باشد بنا بر احتياط واجب مرد با طلاق از آن زن جدا شود.
مسأله 2491 : مشهور فرموده اند و مطابق با احتياط است؛ نوزاد پسر تا دو سال و نوزاد دختر تا هفت سال حق مادر است كه از او حضانت و نگهداري كند؛ پدر نمي تواند او را از مادرش جدا كند در صورتي كه مادر عاقل و مسلمان و آزاده باشد و به ديگري شوهر نكند؛ وگرنه پدر مقدم است؛ ولي اگر پدر مرده باشد مادر هر چند شوهر كرده باشد بر جد و ديگران مقدم است.
مسأله 2492 : مستحب است در شوهر دادن دختري كه به حد تكليف و رشد رسيده شتاب داشته باشند. از امام صادق عَلَيْهِ السَّلَام روايت شده فرمودند:
يكي از سعادت هاي مرد آن است كه دخترش در خانه او حيض نبيند و شايسته است ديانت و اخلاق خواستگار مورد رضايت باشد؛ در صورتي كه مي تواند زندگي را اداره كند سخت گيري از جهت حسب و نسب و ساير امور نشود و از پيغمبر
1 - معناي يائسه در پاورقي مسأله (2481) گفته شد.
اكرم صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم روايت شده هرگاه خواستگاري براي دختر شما آمد كه اخلاق و ديانت او مورد رضايت شما بود؛ دختر را به ازدواج او درآوريد گرچه از لحاظ نسب پايين باشد؛ اگر چنين نكنيد فتنه و فساد بزرگي در زمين به پا خواهد شد صدق رسول الله صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم.
مسأله 2493 : هرگاه زن مهر خود را به شوهر خود صلح كند كه زن ديگر نگيرد و شوهر هم قبول كند احتياط واجب آن است كه زن مهر نگيرد و شوهر هم با زن ديگر ازدواج نكند.
مسأله 2494 : كسي كه از زنا به دنيا آمده اگر زن بگيرد و فرزندي پيدا كند آن فرزند حلال زاده است ولي ممكن است با ديگران در بعضي از رفتارها تفاوت داشته باشد.
مسأله 2495 : هرگاه مرد روزه دار در روز ماه رمضان، يا در حال حيض زن خود با او نزديكي كند معصيت كرده. ولي اگر فرزندي از آنان به دنيا آيد حلال زاده است و از آنان ارث مي برد.
مسأله 2496 : زني كه يقين دارد شوهرش در سفر يا در جبهه جنگ يا به جهت ديگري مرده است بايد عده وفات بگيرد؛ مقدار آن در احكام طلاق گفته خواهد شد و بعد از آن مي تواند شوهر كند؛ در صورتي كه شوهر كرد اگر شوهر اول برگردد بايد از شوهر دوم جدا شود و شوهر اول بر او حلال است؛ ولي اگر شوهر دوم با او نزديكي كرده باشد زن بايد عده نگه دارد و شوهر دوم بايد مهر او را بدهد و اگر مهري كه براي او تعيين كرده بود با مهري كه براي زن هايي كه مثل او هستند تفاوت داشته باشد بنا بر احتياط در مقدار تفاوت بين آنها با هم مصالحه كنند ولي زن خرج عده را طلبكار نيست و شوهر دوم حرام ابدي مي شود.
احكام رضاع (شير دادن)
آموزش تصویری مرتبط با این حکم