«راه ثابت شدن نجاست»
مسأله 125 : نجاست هرچيز از سه راه ثابت مي شود:
1 آنكه خود انسان يقين يا ظن اطمينان آور پيدا كند كه چيزي نجس است و گرنه لازم نيست از آن اجتناب نمايد. بنا بر اين در قهوه خانه و مهمانخانه هايي كه مردمان بي مبالات و كساني كه پاكي و نجسي را مراعات نمي كنند در آنها غذا مي خورند، اگر انسان يقين نداشته باشد غذايي را كه براي او آورده اند نجس است، غذا خوردن اشكال ندارد.
2 كسي كه چيزي در اختيار اوست بگويد آن چيز نجس است و از گفته او اطمينان حاصل گردد، مثلاً همسر يا خدمتكار بگويد ظرف يا چيز ديگري كه در اختيار اوست نجس مي باشد.
3 آن كه دو مرد عادل بگويند چيزي نجس است و همچنين اگر يك نفر عادل هم بگويد چيزي نجس است بنا بر احتياط واجب بايد از آن اجتناب كرد.
مسأله 126 : اگر به واسطه ندانستن مسأله نجس بودن و پاك بودن چيزي را نداند مثلا نداند عرق جنب از حرام پاك است يا نه بايد مسأله را بپرسد يا احتياط نمايد ولي اگر با اينكه مسأله را مي داند در چيزي شك كند كه پاك است يا نه مثلا شك كند كه آن چيز خون است يا نه يا نداند كه خون پشه است يا خون انسان پاك مي باشد
نجاست اشياء
مسأله 127 : اگر چيز پاك به نجس برسد و هر دو يا يكي از آنها به طوري تَر باشد كه تري يكي به ديگري برسد، چيز پاك نجس مي شود و اگر تري به قدري كم باشد كه به ديگري نرسد، چيزي كه پاك بوده نجس نمي شود. ولي اگر دست انسان به بدن ميّتي كه هنوز او را غسل نداده اند برسد اگر چه بدن ميت خشك باشد، احتياط در اين است كه دست را بشويد.
مسأله 128 : اگر چيز پاكي به نجس برسد و انسان شك كند كه هر دو يا يكي از آنها تر بوده يا نه، آن چيز پاك، نجس نمي شود.
مسأله 129 : دو چيزي كه انسان نمي داند كدام پاك و كدام نجس است، اگر چيز پاكي با رطوبت به يكي از آنها برسد نجس نمي شود ولي اگر يكي از آنها قبلا نجس بوده و انسان نداند پاك شده يا نه، چنانچه چيز پاكي با رطوبت به آن برسد نجس مي شود.
مسأله 130 : زمين و پارچه و مانند اينها اگر رطوبت داشته باشد، هر قسمتي كه نجاست به آن برسد نجس مي شود و جاهاي ديگر آن پاك است و همچنين است خيار و خربزه و مانند اينها.
مسأله 131 : هرگاه شيره و روغن، مايع باشد به طوري كه اگر قدري از آن برداشته شود جاي آن پُر مي شود همين كه يك نقطه از آن نجس شد، تمام آن نجس مي شود ولي اگر مايع نباشد و يا اينكه مايع باشد ولي نجاست به جاي ديگر سرايت نكند نجس نمي شود
مسأله 132 : اگر مگس يا حيواني مانند آن، روي چيز نجسي كه تر است بنشيند و بعد روي چيز پاكي كه آن هم تر است بنشيند چنانچه انسان بداند نجاست همراه آن حيوان بوده چيز پاك نجس مي شود و اگر نداند پاك است
مسأله 133 : اگر جايي از بدن كه عرق دارد نجس شود و عرق از آنجا به جاي ديگر برود هر جا كه عرق نجس به آن برسد نجس مي شود و اگر عرق به جاي ديگر نرود جاهاي ديگر بدن پاك است
مسأله 134 : اخلاطي كه از بيني يا گلو مي آيد اگر خون داشته باشد جايي كه خون دارد نجس و بقيه آن پاك است پس اگر به بيرون دهان يا بيني برسد مقداري را كه انسان يقين دارد جاي نجسِ اخلاط به آن رسيده نجس است و محلي را كه شك دارد جاي نجس به آن رسيده يا نه، پاك مي باشد.
مسأله 135 : اگر آفتابه اي را كه ته آن سوراخ است روي زمين نجس بگذارند چنانچه آب طوري زير آن جمع گردد كه با آب آفتابه يكي حساب شود، آب آفتابه نجس مي شود ولي اگر آب آفتابه از داخل به بيرون با فشار جريان داشته باشد يا احتمال برود كه نجاست بيرون به داخل سرايت نمي كند، حتي اگر سطح آب بيرون و داخل مساوي هم باشد، آب آفتابه نجس نمي شود.
«احكام نجاسات»
مسأله 136 : نجس كردن خط و ورق قرآن حرام است و اگر نجس شود بايد فوراً آن را آب بكشند.
مسأله 137 : اگر جلد قرآن نجس شود در صورتي كه نجس شدن موجب بي احترامي به قرآن باشد، بايد آن را آب بكشند.
مسأله 138 : گذاشتن قرآن روي عين نجس مانند خون و مردار، اگر چه آن عين نجس خشك باشد حرام است و برداشتن قرآن از روي آن واجب مي باشد.
مسأله 139 : نوشتن قرآن با مركّب نجس، اگر چه يك حرف آن باشد، حرام است و اگر نوشته شود بايد آن را آب بكشند، يا به وسيله تراشيدن و مانند آن، كاري كنند كه عين مركب نجس از بين برود و ورق متنجس به آن، آب كشيده شود
مسأله 140 : احتياط واجب آن است كه از دادن قرآن به كافر خودداري كنند و اگر قرآن در دست اوست در صورت امكان از او بگيرند.
مسأله 141 : اگر ورق قرآن يا چيزي كه احترام آن لازم است، مثل كاغذي كه اسم خدا يا پيغمبر (صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم) يا امام ( عليه السلام ) بر آن نوشته شده، در مستراح بيفتد، بيرون آوردن و آب كشيدن آن اگر چه خرج داشته باشد بر كسي كه آن را انداخته واجب است و اگر او اين كار را نكرد يا نتوانست انجام دهد، بر ديگران واجب مي شود و خرج آن از بيت المال داده مي شود و اگر بيرون آوردن آن ممكن نباشد، كساني كه مطلع هستند نبايد به آن مستراح بروند تا يقين كنند آن ورق پوسيده شده است. ولي وجوب اعلام محل تأمل است و همچنين اگر تُربت در مستراح بيفتد و بيرون آوردن آن ممكن نباشد تا وقتي يقين نكرده اند كه كاملا از بين رفته نبايد به آن مستراح بروند
مسأله 142 : خوردن و آشاميدن چيز نجس حرام است و نيز خورانيدن عين نجس به اطفال در صورتي كه ضرر داشته باشد حرام مي باشد بلكه اگر ضرر هم نداشته باشد بنا بر احتياط واجب بايد از آن خودداري كنند و همچنين است چيزهايي كه پاك است ولي خوردنش حرام است بنا بر احتياط ولي خوراندن غذاهايي كه نجس شده است به طفل حرام نيست امّا احتياط مستحب در اجتناب است
مسأله 143 : فروختن و عاريه دادن چيز نجسي كه مي شود آن را آب كشيد، اگر نجس بودن آن را به طرف نگويند اشكال ندارد ولي چنانچه انسان بداند كه عاريه گيرنده يا خريدار آن را در خوردن و آشاميدن استعمال مي كند بايد نجاستش را به آنها بگويد و اگر بداند كه آن را در كار حرامي استعمال مي كند اصل فروختن يا عاريه دادن محل اشكال است
مسأله 144 : اگر انسان ببيند كسي چيز نجسي را مي خورد يا با لباس نجس نماز مي خواند، لازم نيست به او بگويد مگر اين كه با او طوري معاشرت داشته باشد كه اگر نگويد لوازم مشترك بين آن دو نجس خواهد شد
مسأله 145 : اگر جايي از خانه يا فرش كسي نجس باشد و ببيند بدن يا لباس يا چيز ديگر كساني كه وارد خانه او مي شوند با رطوبت به جاي نجس رسيده است لازم نيست به آنان بگويد مگر اينكه مثل مسأله فوق با آنها معاشرت داشته باشد.
مسأله 146 : اگر صاحبخانه در بين غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، بايد به مهمانها بگويد. اما اگر يكي از مهمانها بفهمد، لازم نيست به ديگران خبر دهد ولي چنانچه طوري با آنان معاشرت دارد كه مي داند به واسطه نگفتن، لوازم خود او هم نجس مي شود بايد بعد از غذا به آنان بگويد.
مسأله 147 : چيز نجسي كه انسان شك دارد پاك شده يا نه، نجس است و چيز پاك را اگر شك كند نجس شده يا نه، پاك است و اگر چه بتواند نجس بودن يا پاك بودن آن را بفهمد لازم نيست جستجو كند.
مسأله 148 : اگر بداند يكي از دو ظرف يا دو لباس كه از هر دو استفاده مي كند نجس شده و نداند كدام است بايد از هر دو اجتناب كند
مسأله 149 : اگر چيزي را كه عاريه گرفته نجس شود، اگر بداند كه صاحبش آن چيز را در خوردن و آشاميدن استعمال مي كند واجب است به او بگويد
مسأله 150 : بچه مميّزي كه خوب و بد را مي فهمد اگر چه زمان تكليفش هم نزديك باشد اگر بگويد چيزي را آب كشيدم بايد دوباره آن را آب كشيد مگر اينكه انسان بداند آن را درست آب كشيده است ولي اگر بگويد چيزي كه در اختيار اوست نجس است احتياط واجب آن است كه از آن اجتناب كنند
مطهِّرات