آفتاب
مسأله 192 : آفتاب با پنج شرط، زمين و ساختمان و چيزهايي مانند درب و پنجره كه در ساختمان به كار برده شده و همچنين ميخي را كه به ديوار كوبيده اند پاك مي كند:
1 چيز نجس به طوري تر باشد كه اگر چيز ديگري به آن برسد تر شود پس اگر خشك باشد بايد به وسيله اي آن را تر كنند تا آفتاب خشك كند
2 اگر عين نجاست در آن چيز باشد پيش از تابيدن آفتاب آن را برطرف كنند
3 چيزي از تابيدن آفتاب جلوگيري نكند پس اگر آفتاب از پشت پرده يا ابر و مانند اينها بتابد و چيز نجس را خشك كند آن چيز پاك نمي شود ولي اگر ابر به قدري نازك باشد كه از تابيدن آفتاب جلوگيري نكند اشكال ندارد
4 آفتاب به تنهايي چيز نجس را خشك كند پس اگر مثلا چيز نجس به واسطه باد و آفتاب خشك شود پاك نمي گردد ولي اگر باد به قدري كم باشد كه نگويند به خشك شدن چيز نجس كمك كرده اشكال ندارد
5 آفتاب مقداري از زمين و ساختمان را كه نجاست به آن فرو رفته يك مرتبه با هم خشك كند پس اگر يك بار بر زمين و ساختمان نجس بتابد و روي آن را خشك كند و دفعه ديگر زير يا درون آن را
خشك نمايد فقط روي آن پاك مي شود و زير و درون آن نجس مي ماند
مسأله 193 : منقولاتي كه در اصل از زمين بوده ولي به صورتي درآمده كه در حال حاضر به آن «زمين» نمي گويند، مثل كوزه و تسبيح و مُهر به آفتاب پاك نمي شود و آنچه در حال حاضر از زمين شمرده مي شود مانند پاره سنگ و امثال آن، با آفتاب پاك مي شود هرچند منقول قابل نقل و انتقال باشد
مسأله 194 : آفتاب، درخت و گياه و حصير نجس را پاك مي كند.
مسأله 195 : اگر آفتاب به زمين نجس بتابد، بعد انسان شك كند كه زمين موقع تابيدن آفتاب تر بوده يا نه و يا شك كند كه تري آن به واسطه آفتاب خشك شده يا نه و يا شك كند كه پيش از تابش آفتاب عين نجاست از آن برطرف شده يا نه آن زمين نجس است مگر اينكه از قبيل شك در تطهيراتي باشد كه زمان آن گذشته و در زمان تطهير شك نكرده است، يا شك كند كه چيزي مانع تابش آفتاب بوده يا نه كه در اين صورت پاك است
مسأله 196 : اگر آفتاب به يك طرف ديوار نجس بتابد طرفي كه آفتاب به آن نتابيده پاك نمي شود.
استحاله و انقلاب
مسأله 197 : اگر چيز نجس استحاله شود يعني جنس آن به طوري عوض شود كه به صورت چيز پاكي درآيد پاك مي شود مثل آن كه چوب نجس بسوزد و خاكستر گردد يا سگ در نمكزار فرو رود و نمك شود ولي اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند و يا آرد نجس را نان بپزند پاك نمي شود
مسأله 198 : بخار و دود و شعله اي كه از چيز نجس يا متنجس بر مي خيزد پاك است ولي اگر بخار به صورت عرق و مايع درآيد، چه از نجس باشد و چه از متنجّس، نجس است؛ و نيز بنا بر احتياط واجب بايد از ذرّات چربي و روغني كه از دود نجس و متنجس حاصل مي شود و بر سطوح مجاور آن مي نشيند اجتناب شود.
مسأله 199 : كوزه گِلي و مانند آن كه از گل نجس ساخته شده نجس است و بنا بر احتياط واجب بايد از زغالي كه از چوب نجس درست شده اجتناب نمايند
مسأله 200 : چيز نجسي كه معلوم نيست استحاله شده يا نه، نجس است
مسأله 201 : اگر شراب به خودي خود يا به واسطه آن كه چيزي مثل سركه و نمك در آن ريخته اند سركه شود، پاك مي گردد در صورتي كه شراب با چيز نجس ديگري مخلوط نشده باشد و اين از مطهّريّت انقلاب است
مسأله 202 : سركه اي كه از انگور و كشمش و خرماي نجس درست كنند نجس است و در طهارت آن بعد از انقلاب به شراب و انقلاب شراب به سركه
تأمل است
مسأله 203 : اگر پوشال ريز انگور يا خرما با آنها باشد و سركه بريزند اشكال ندارد و نيز اگر پيش از آن كه خرما و كشمش و انگور سركه شود خيار و بادنجان و مانند اينها در آن بريزند بنا بر اظهر اشكال ندارد
كم شدن دو سوم آب انگور
مسأله 204 : آب انگوري كه جوش آمده پيش از آن كه دو سوم آن به واسطه جوشيدن كم شود و يك سوم آن باقي بماند، بنا بر اقوي و احوط نجس است و بنا بر اظهر و احوط فرقي نيست در اين كه به وسيله آتش جوش بيايد يا به وسيله ديگر ولي همين كه دو سوم آن كم شد يا مبدّل به سركه گرديد، پاك مي شود.
مسأله 205 : اگر مثلا در يك خوشه غوره يك دانه يا دو دانه انگور باشد چنانچه به آبي كه از آن خوشه گرفته مي شود آبغوره بگويند و اثري از شيرينيِ دانه انگور در آن نباشد و بجوشد پاك و خوردن آن حلال است
مسأله 206 : چيزي كه معلوم نيست غوره است يا انگور اگر جوش بيايد نجس نمي شود و نيز اگر شك در جوشيدن آب انگور داشته باشيم پاك و خوردن آن حلال است اما اگر يقين به جوشيدن آب انگور پيدا شد بايد يقين به كم شدن دو سوم آن يا سركه شدن آن پيدا كنيم تا پاك و حلال شود
مسأله 207 : هرگاه انگور را در ميان تيزاب بگذارند كه سبزه شود در صورتي كه علم به جوشيدن حاصل نشود پاك است