غايب شدن مسلمان
مسأله 222 : اگر بدن يا لباس مسلمان يا چيز ديگري كه مانند ظرف و فرش در اختيار او است، نجس شود و آن مسلمان با آن چيزي كه در اختيار اوست غايب گردد و انسان احتمال بدهد كه آن چيز را آب كشيده يا به واسطه اي مثلا آن چيز در آب جاري افتاده پاك شده است، اجتناب از آن لازم نيست.
«پاك شدن اشياء نجس»
مسأله 223 : اگر خود انسان يقين كند چيزي كه نجس بوده پاك شده است، يا دو عادل به پاك شدن آن خبر دهند آن چيز پاك است و همچنين است اگر كسي كه چيز نجس در اختيار او است بگويد آن چيز پاك شده يا مسلماني چيز نجس را آب كشيده باشد اگر چه معلوم نباشد درست آب كشيده يا نه
مسأله 224 : كسي كه وكيل شده است لباس انسان را آب بكشد و لباس هم در اختيار او باشد اگر بگويد آب كشيدم در صورتي كه ظن به خلافِ گفته او نباشد آن لباس پاك است
مسأله 225 : اگر انسان حالي دارد كه در آب كشيدن چيز نجس يقين پيدا نمي كند مي تواند به گمان اكتفا نمايد و در صورتي كه مي تواند يقين تقديري متعارف را تشخيص دهد آن مقدم است يعني با اين كه يقين پيدا نمي كند، به مقداري بشويد كه ساير مسلمان ها مي شويند و بيش از آن لازم نيست .
«احكام ظرف ها»
مسأله 226 : ظرفي كه از پوست سگ يا خوك يا مردار ساخته شده خوردن و آشاميدن از آن ظرف حرام است در صورتي كه بداند ظرف موجب نجاست خوردني مي شود ولي اگر علم نداشت بنا بر احتياط اجتناب كند و همچنين نبايد آن ظرف را در وضو و غسل و كارهايي كه بايد با چيز پاك انجام داد استعمال كند بلكه احتياط واجب آن است كه چرم سگ و خوك و مردار را، اگر چه ظرف هم نباشد در استعمالاتي كه مشروط به طهارت نيست هم استعمال نكنند
مسأله 227 : خوردن و آشاميدن از ظرف طلا و نقره حرام است ولي نگهداري و يا استعمال آنها در زينت اطاق حرام نمي باشد و در غير زينت محل احتياط است.
مسأله 228 : ساختن ظرف طلا و نقره براي استعمالِ حرام، حرام است و در غير اين صورت حرام نيست و نيز مزدي كه براي آن مي گيرند حرام نيست
مسأله 229 : خريد و فروش ظرف طلا و نقره براي غير استعمالات حرام اشكالي ندارد و پول و عوضي هم كه فروشنده مي گيرد حرام نيست.
مسأله 230 : گيره استكان كه از طلا يا نقره مي سازند اگر بعد از برداشتن استكان، ظرف به آن گفته شود، استعمال آن، چه به تنهايي و چه با استكان حرام است و اگر ظرف به آن گفته نشود استعمال آن مانعي ندارد.
مسأله 231 : استعمال ظرفي كه روي آن را آب طلا يا آب نقره داده اند اشكال دارد، اگر چه به حدي نباشد كه دو ظرف متصل به حساب بيايد.
مسأله 232 : اگر فلزي را با طلا يا نقره مخلوط كنند و ظرف بسازند چنانچه مقدار آن فلز به قدري زياد باشد كه عرفاً به آن ظرف ظرف طلا يا نقره نگويند استعمال آن مانعي ندارد
مسأله 233 : اگر انسان غذايي را كه در ظرف طلا يا نقره است در ظرف ديگر بريزد اين استعمال جايز است ولي اگر بخواهد از ظرف دوم غذا بخورد و خالي كردن ظرف اول براي آن نباشد كه غذا خوردن از ظرف طلا يا نقره جايز نيست اين استعمال حرام مي باشد
مسأله 234 : استعمال ظرف طلا يا نقره در حال ناچاري براي غير وضو و غسل اشكال ندارد
مسأله 235 : استعمال ظرفي كه معلوم نيست از طلا يا نقره است يا از چيز ديگر، اشكال ندارد.
مسأله 236 : استعمال بادگير قليان و غلاف شمشير و كارد و قاب قرآن و عطردان و سرمه دان اگر از طلا و نقره باشد خالي از اشكال نيست بلكه اظهر در عطردان و سرمه دان منع است.
وضو
مسأله 237 : در وضو واجب است با نيت صورت و دست ها را بشويند و جلو سر و روي پاها را مسح كنند
مسأله 238 : درازاي صورت را بايد از بالاي پيشاني جايي كه موي سر بيرون مي آيد تا آخر چانه شُست و پهناي آن به مقداري كه بين انگشت وسط و شَست يعني انگشت مياني كه وسطي و انگشت بزرگ كه ابهام است قرار مي گيرد بايد شسته شود و اگر مختصري از اين مقدار را هم نشويد وضو باطل است و براي آن كه يقين كند اين مقدار كاملا شسته شده بايد كمي اطراف آن را هم بشويد و ميزان در رستنگاه مو و در انگشتان افراد مستوي الخلقه و عادي مي باشد پس كساني كه رستنگاه مو يا انگشتان آنها غيرعادي است در مقدار شستن افراد عادي را ميزان قرار دهند
مسأله 239 : اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگري در ابروها و گوشه هاي چشم و لب او هست كه نمي گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو يا وقت شستنِ آنها وارسي كند كه اگر هست برطرف نمايد.
مسأله 240 : اگر پوست صورت از لاي مو پيدا باشد علاوه بر شستن ظاهر موها، بنا بر احوط بايد آب را به پوست هم برساند و اگر پيدا نباشد شستن ظاهر مو كافيست و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
مسأله 241 : اگر شك كند كه پوست صورت از لاي مو پيداست يا نه، بنا بر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 242 : شستن داخل بيني و مقداري از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمي شود واجب نيست، ولي براي آن كه يقين كند از جاهايي كه بايد شسته شود چيزي باقي نمانده، واجب است مقداري از آنها را هم بشويد و كسي كه نمي دانسته بايد اين مقدار را بشويد اگر نداند در وضوهايي كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه نمازهايي كه خوانده صحيح است
مسأله 243 : بايد صورت و دست ها را از بالا به پايين شست و اگر از پايين به بالا بشويد و به همان شستن اكتفا كند بلكه مطلقاً در بعضي موارد وضو باطل است و رعايت ترتيب عرفي كافي است
مسأله 244 : اگر دست را تر كند و به صورت و دست ها بكشد، بايد بنا بر احتياط تري دست به قدري باشد كه به واسطه كشيدن دست، كمي آب بر آنها جاري شود.
مسأله 245 : بعد از شستن صورت بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشت ها بشويد به طوري كه دست ها كاملا شسته شود
مسأله 246 : براي آن كه يقين كند آرنج را كاملا شسته بايد مقداري بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسأله 247 : كسي كه پيش از شستن صورت دست هاي خود را تا مچ شسته در موقع شستن دست ها براي وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد وضوي او باطل است
مسأله 248 : در وضو شستن صورت و دست ها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بيشتر از آن حرام مي باشد و مقصود از هر مرتبه، شستن تمام عضو است
مسأله 249 : بعد از شستن هر دو دست بايد جلو سر را با تري آب وضو كه در دست مانده مسح كند اگر تري در دست نمانده باشد وظيفه اش در مسأله 257 بيان خواهد شد و احتياط واجب در مسح سر از بالا به پايين است و مسح كردن با دست راست بهتر است
مسأله 250 : جلوي سر يك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پيشاني است جاي مسح مي باشد و هر جاي اين قسمت را به هر اندازه مسح كند كافي است، اگر چه احتياط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازاي يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناي سه انگشت بسته مسح نمايد و واجب است در صورت امكان مسح با كف دست باشد نه با پشت آن.
مسأله 251 : لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موي جلو سر هم صحيح است ولي كسي كه موي جلو سر او به اندازه اي بلند است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش مي ريزد، يا به جاهاي ديگر سر مي رسد، بايد بيخ موها را مسح كند يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نمايد و اگر مقداري را كه به صورت مي ريزد يا به جاهاي ديگر سر مي رسد جلو سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد، يا بر موي جاهاي ديگر سر، كه جلو آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 252 : بعد از مسح سر بايد با تري آب وضو كه در دست مانده روي پاها را از سر يكي از انگشت ها تا برآمدگي روي پا مسح كند و احتياط مستحب اين است كه تا مَفصل پا مسح نمايد.
مسأله 253 : پهناي مسح پا به هر اندازه باشد كافي است، ولي بهتر آن است كه به اندازه پهناي سه انگشت بسته مسح نمايد و بهتر از آن مسح تمام روي پا است.
مسأله 254 : اگر در مسح پا همه دست را روي همه پا بگذارد و كمي بكشد صحيح است
مسأله 255 : در مسح سر و روي پا بايد دست را روي آنها بكشد پس اگر دست را نگهدارد و سر يا پا را به آن بكشد وضو باطل است ولي اگر موقعي كه دست را مي كشد سر يا پا مختصري حركت نمايد اشكال ندارد
مسأله 256 : جاي مسح بايد خشك باشد و اگر به قدري تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است، ولي اگر تري آن به قدري كم باشد كه رطوبتي كه بعد از مسح در آن ديده مي شود بگويند فقط از تري كف دست است، اشكال ندارد.
مسأله 257 : اگر براي مسح، رطوبتي در كف دست نمانده باشد، نمي تواند دست را با آب خارج، تر كند. بلكه بايد از اعضاي ديگر وضو، رطوبت بگيرد و با آن مسح نمايد و بهتر است اول از تري موي ريش و ابرو كمك بگيرد و اگر در آنها تري نبود از دست ها رطوبت مي گيرد.
مسأله 258 : هرگاه به سبب گرمي هوا يا جهات ديگر هيچ رطوبتي در اعضا براي مسح باقي نمي ماند بنا بر احتياط واجب هم با آب خارج مسح كند و هم بعد از وضو تيمم كند
مسأله 259 : اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، احتياط واجب آن است كه سر را با همان رطوبت مسح كند و براي مسح پاها از اعضاي ديگر وضو رطوبت بگيرد و بنا بر احتياط واجب بايد اول از تري موي ريش و ابرو كمك بگيرد و اگر در آنها تري نبود از دست ها رطوبت بگيرد
مسأله 260 : مسح كردن از روي جوراب و كفش باطل است ولي اگر به سبب سرماي شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند كفش يا جوراب را بيرون آورد مسح كردن بر آنها اشكال ندارد و اگر روي كفش نجس باشد بايد چيز پاكي بر آن بيندازد و بر آن چيز مسح كند و احتياطاً تيمم هم بنمايد
مسأله 261 : اگر روي پا نجس باشد و نتواند براي مسح، آن را آب بكشد، اگر جبيره ممكن نباشد بايد تيمم نمايد و اگر جبيره ممكن بود بايد هم وضوي جبيره اي بگيرد و هم تيمم كند بنا بر احوط
مسأله 262 : تكرار مسح موجب بطلان وضو نيست خصوصاً اگر براي رعايت احتياط باشد، مگر آن كه از روي تشريع يا وسوسه باشد.