مسائل متفرقه ارث
مسأله 2254 : قرآن، انگشتر، شمشير ميت و لباسي را كه پوشيده يا براي پوشيدن گرفته و دوخته است، اگرچه نپوشيده باشد، در صورتي كه براي مصرف و استفاده كردن، نه فقط براي ملكيّت، آنها را گرفته باشد، مال پسر بزرگتر است اگرچه فرزند بزرگتر دختر باشد و بر پسر بزرگ نيز واجب است كه نمازها و روزه هايي كه از پدرش قضا شده به جا آورد و حكم رسيدن اين اموال به پسر بزرگ، بنا بر احتياط واجب در صورتيست كه ميت غير از اينها مال ديگري نيز داشته باشد.
مسأله 2255 : اگر پسر بزرگ ميت بيش از يكي باشد، مثلا از دو زن او در يك وقت دو پسر به دنيا آمده باشد اگر چنين فرضي صحيح باشد، بايد لباس، قرآن، انگشتر و شمشير ميت را به طور مساوي بين خودشان قسمت كنند.
مسأله 2256 : اگر ميت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او يا زيادتر باشد، بايد چهار چيزي را هم كه مال پسر بزرگتر است و در مسأله 2286 گفته شد، براي اداي قرض او بدهند و اگر قرضش كمتر از مال او باشد، بنا بر اظهر بايد از آن چهار چيز هم كه به پسر بزرگتر مي رسد به نسبت، براي اداي قرض او بدهند، مثلا اگر همه دارايي او شصت تومان است و به مقدار بيست تومان آن از چيزهاييست كه مال پسر بزرگتر است و سي تومان هم قرض دارد پسر بزرگ بايد به مقدار ده تومان از آن چهار چيز را بابت قرض ميت بدهد.
مسأله 2257 : مسلمان از كافر ارث مي برد ولي كافر اگرچه پدر يا پسر ميت باشد از مسلمان ارث نمي برد. ولي اگر ميت مسلمان پسر كافري دارد و او پسري مسلمان دارد، آن پسر مسلمان از جدّ خود ارث مي برد و همچنين اگر پسر ميت مسلمان، كافر باشد ولي عموي ميت يا برادر ميت مسلمان باشد ارث به آنها مي رسد و در صورت كافر بودن اين دو پسران مسلمان عمو و برادر
ارث مي برند.
مسأله 2258 : اسلام آوردن وارث قبل از تقسيم كردن ارث، در صورت تعدد ورثه مسلمان، مثل اسلام آوردن آن وارث قبل از مردن آن ميّت است پس اگر قبل از تقسيم مال اسلام آورد، در استحقاق ارث مانند بقيه ورثه است، پس اگر طبقه او مقدم است بر طبقه بقيه، تمام ارث مال او خواهد بود چه ميت كافر باشد يا مسلمان و اگر اسلام آوردن او بعد از تقسيم بخشي از مال باشد، نسبت به بقيه اموال ارث مي برد و از آن بخش كه تقسيم شده ارث نمي برد.
مسأله 2259 : افراد تمام مذاهب مختلفي كه محكوم به اسلام هستند، همه از يكديگر ارث مي برند، چه حق باشند چه باطل، مگر غُلاة و خوارج و نواصب و منكرين ضروري دين، كه محكوم به كفرند و از مسلمان ارث نمي برند ولي مسلمان از آنها ارث مي برد چنانكه از كافر ارث مي برد.
مسأله 2260 : اگر كسي يكي از خويشان خود را عمداً و به ناحق بكشد، از او ارث نمي برد، ولي اگر از روي خطا باشد، چه خطاي محض باشد يا خطاي شبيه به عمد، بنا بر اظهر از او ارث مي برد، ولي از ديه او بنا بر اظهر ارث نمي برد، اگرچه احتياط مستحب در صلح كردن است و در قتل عمدي، كه ارث نمي برد، فرقي نيست بين اين كه خودش مستقيماً اقدام به قتل نمايد و يا طوري واسطه قتل باشد كه قتل به او نسبت داده شود.
مسأله 2261 : مرد و زن زناكار و خويشان آنها از فرزندي كه از زنا به دنيا آمده ارث نمي برند، ولي اولاد چنين فرزندي و شوهر يا زن او، از او ارث مي برند.
مسأله 2262 : هرگاه بخواهند ارث را تقسيم كنند در صورتي كه ميت بچه اي داشته باشد كه در شكم مادر است و در طبقه او وارث ديگري هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد، براي بچه اي كه در شكم است، كه اگر زنده به دنيا بيايد ارث مي برد، بنا بر احتياط واجب سهم دو پسر را كنار مي گذارند، البته سهم كساني كه ميت چه اولادي داشته باشد يا نه در هر صورت از ميت ارث مي برند، مانند كمترين سهم زن، بايد از اول داده شود و همچنين كمترين سهم پدر و مادر را نيز بايد به آنها بدهند و اگر احتمال بدهند بيشتر است مثلا احتمال بدهند كه زن سه قلو حامله باشد، سهم سه پسر را كنار مي گذارند و چنانچه مثلا يك پسر يا يك دختر به دنيا آمد، ورثه، زيادي آن را بين خودشان تقسيم مي كنند و براي كنار گذاشتن سهم بچه، انعقاد نطفه و وجود حمل در وقت مردن آن ميت كافيست و دميده شدن روح در آن حمل شرط نيست، ولي زنده به دنيا آمدن شرط است، پس اگر زنده به دنيا آمد و در همان ساعت مرد باز هم ارث مي برد و ديگران هم از او ارث مي برند.
مسأله 2263 : شخص مفقودالاثري كه زنده بودنش معلوم نيست و وارث هم دارد مالش را كنار مي گذارند و بنا بر اظهر تا مدت چهار سال وضعيت او را پيگيري مي كنند سپس مالش را بين ورثه تقسيم مي كنند، ولي اگر بعداً زنده بودن او معلوم شد آن تقسيم مال از بين مي رود و تمام مال به خود او بر مي گردد و احتياط مستحب آن است
كه منتظر بمانند تا وقتي كه علم عادي يا اطميناني به مردن او پيدا شود.
مسأله 2264 : اگر چند نفر كه هر كدام وارث ديگريست با هم مثلا زير آوار بمانند، در صورتي كه معلوم نباشد كدام زودتر مرده، هر كدام از ديگري ارث مي برد، ولي اگر معلوم شود كه كدام يك زودتر مرده، كسي كه ديرتر مرده
ارث مي برد.