احکام شرعی
آيت الله شيخ عباس محفوظي
آيت الله شيخ عباس محفوظي
آيت الله شيخ عباس محفوظي

رساله توضیح المسائل آيت الله شيخ عباس محفوظي

احكام تقليد اشاره احكام طهارت «اقسام آب ها» اشاره آب كُر آب قليل آب جاري آب باران آب چاه «احكام آب ها» «احكام تخلّي» استبراء آداب تخلي نجاسات [نجاسات] اشاره بول و غائط مَني مُردار خون سگ و خوك كافر شراب فُقّاع عرق جنب از حرام عرق شتر نجاستخوار «راه ثابت شدن نجاست» نجاست اشياء «احكام نجاسات» مطهِّرات اشاره آب زمين آفتاب انتقال اسلام تبعيّت برطرف شدن عين نجاست استبراء حيوان نجاستخوار غايب شدن مسلمان «پاك شدن اشياء نجس» «احكام ظرف ها» وضو وضوي ارتماسي دعاهاي وضو «شرايط وضو» اشاره شرط اول و دوم؛ آب وضو پاك و مطلق باشد. شرط سوم؛ وضو گرفتن مستلزم تصرف غاصبانه نباشد. شرط چهارم؛ ظرف آب وضو مباح باشد غصبي نباشد ، ولي مانند شرط سوم ممكن است كسي وضوي صحيح بگيرد به اين صورت كه موقع آب برداشتن قصد وضو نداشته باشد چنان كه در مسأله 271 گذشت شرط پنجم؛ ظرف آب وضو، طلا و نقره نباشد. شرط ششم؛ اعضاي وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد مگر اينكه به وسيله وضو گرفتن و شستن صورت و يا دست ها، اعضاي وضو خود به خود پاك شود شرط هفتم؛ وقت براي وضو و نماز كافي باشد. شرط هشتم؛ به قصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد و اگر براي خنك شدن يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است ولي اگر به قصد قربت وضو بگيرد و قصد ديگري مثل خنك شدن تابع قصد وضو باشد، اشكال ندارد شرط نهم؛ وضو را به ترتيبي كه گفته مي شود به جا آورد، اشاره شرط دهم؛ موالات يعني كارهاي وضو را پشت سر هم انجام دهد. شرط يازدهم؛ مباشرت يعني شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد و اگر ديگري او را وضو دهد، يا در رساندن آب به صورت و دست ها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد، وضو باطل است؛ و منظور كمك در اصل شستن و مسح كردن است، ولي اگر در مقدمات اينها كمك بگيرد مثل اين كه ديگري آب را به صورت او بريزد ولي شخص خودش صورت را بشويد، مانعي ندارد. شرط دوازدهم؛ استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد چنانكه در مسائل تيمم خواهد آمد. شرط سيزدهم؛ در اعضاي وضو مانعي از رسيدن آب نباشد و گرنه وظيفه او وضوي جبيره اي يا تيمم خواهد بود. «احكام وضو» مبطلات وضو وضوي جبيره اشاره غسل [غسل هاي واجب ] اشاره «احكام جنابت» آنچه كه بر جنب حرام است آنچه كه بر جنب مكروه ست غسل جنابت غسل ترتيبي غسل ارتماسي «احكام غسل» «خون هاي سه گانه» 1 استحاضه اشاره [اقسام] استحاضه احكام استحاضه 2 حيض اشاره اقسام زن هاي حائض احكام حائض 3 نفاس اشاره «احكام اموات» غسل ميّت غسل مسّ ميت كفن ميّت حنوط نماز ميّت دستور نماز ميّت مستحبات نماز ميّت دفن ميّت مسائل متفرقه ميّت نبش قبر «غسل هاي مستحب» اشاره تيمّم [تيمم بدل از وضو و غسل ] اشاره 1 پيدا نكردن آب 2 مشقّت بيش از حد 3 ترس از ضرر 4 نياز به آب براي حفظ جان 5 نياز به آب براي تطهير 6 نداشتن آب مباح 7 نداشتن فرصت براي وضو يا غسل چيزهايي كه تيمّم بر آنها صحيح است دستور تيمّم احكام تيمّم احكام نماز اشاره «نمازهاي واجب» اشاره نمازهاي يوميّه اشاره وقت نماز ظهر و عصر وقت نماز مغرب و عشا وقت نماز صبح احكام اوقات نماز ترتيب نمازها «نمازهاي مستحب» وقت نافله هاي يوميه نماز غفيله «قبله» «پوشاندن بدن در نماز» «لباس نمازگزار» [شرايط لباس نمازگزار ] اشاره شرط اول: شرط دوم: شرط سوم: شرط چهارم: شرط پنجم: شرط ششم: موارد استثناء بدن و لباس نمازگزار مكروهات لباس نمازگزار «مكان نمازگزار» اشاره «احكام مسجد» مكان هايي كه نماز خواندن در آنها مستحب است «اذان و اقامه» «واجبات نماز» اشاره [اركان نماز] نيّت قيام ايستادن تكبيرة الاحرام قرائت ركوع سجود چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است سجده واجب قرآن تشهّد و سلام سلام نماز ترتيب موالات [مستحبات نماز] «قنوت» تعقيبات نماز «مبطلات نماز» اشاره اول: دوم: سوم: [توضيح] چهارم: پنجم: ششم: [توضيح] هفتم: [توضيح] هشتم: نهم: [توضيح] دهم: [توضيح] يازدهم: دوازدهم: [توضيح] مكروهات نماز «شكّيات نماز» اشاره شك هاي مُبطِل اشاره شك هايي كه نبايد به آنها اعتنا كرد شك هاي صحيح موارد شكستن نماز «نماز احتياط» «سجده سهو» اشاره دستور سجده سهو «نماز مسافر» اشاره شرط اول: اشاره شرط هفتم: شرط دوم: اشاره شرط سوم: اشاره شرط چهارم: اشاره شرط پنجم: اشاره شرط ششم: اشاره شرط هشتم: اشاره مسائل متفرقه نماز مسافر «نماز قضا» «نماز جماعت» اشاره شرايط امام جماعت احكام جماعت مكروهات نماز جماعت «نماز جمعه» «نماز آيات» دستور نماز آيات «نماز عيد فطر و قربان» اشاره «اجير گرفتن براي نماز» احكام روزه اشاره نيّت روزه «مبطلات روزه» اشاره خوردن و آشاميدن جماع استمناء دروغ بستن به خدا و پيغمبر (صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم) رساندن غُبار به حلق فرو بردن سر در آب باقي ماندن بر جنابت حيض و نفاس تا اذان صبح اِماله كردن قِي كردن «كفّاره روزه» مواردي كه فقط قضاي روزه واجب است احكام روزه قضا احكام روزه مسافر كساني كه روزه بر آنها واجب نيست روزه حرام روزه مستحب «راه ثابت شدن اول ماه» اشاره احكام خُمس [خمس بر چه چيزهايي واجب مي شود] اشاره منفعت كسب معدن گنج مال حلال مخلوط به حرام جواهري كه با غواصي به دست مي آيد غنيمت زميني كه كافر ذمّي از مسلمان بخرد «مصرف خمس» احكام زكات اشاره «شرايط وجوب زكات» زكات گندم، جو، خرما و كشمش نصاب طلا نصاب نقره زكات شتر گاو و گوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند «مصرف زكات» اشاره شرايط مستحقين زكات نيّت زكات مسائل متفرقه زكات «زكات فطره» مصرف زكات فطره مسائل متفرقه زكات فطره احكام حج [شرايط وجوب حج] اشاره امر به معروف و نهي از منكر اشاره خريد و فروش «اقسام معاملات» اشاره معاملات باطل اشاره معاملات مكروه معاملات مكروه خريد و فروش ميوه معامله سَلَف شرايط معامله سَلَف احكام معامله سَلَف فروش طلا به طلا و نقره به نقره «شرايط فروشنده و خريدار» اشاره «شرايط جنس و عوض آن» صيغه خريد و فروش «موارد فسخ معامله» اشاره احكام شركت مضاربه اشاره احكام صلح اشاره احكام اجاره شرايط مال مورد اجاره اشاره شرايط استفاده از مال مورد اجاره مسائل متفرقه اجاره احكام جعاله اشاره احكام مزارعه اشاره احكام مساقات اشاره احكام محجور اشاره احكام وكالت اشاره احكام قرض اشاره احكام رهن اشاره احكام وَديعه امانت اشاره احكام عاريه اشاره احكام ازدواج اشاره احكام عقد صيغه عقد دائم صيغه عقد غيردائم شرايط عقد موارد فسخ عقد احكام عقد دائم متعه يا صيغه «ازدواج هاي حرام» احكام نگاه كردن مسائل متفرقه ازدواج احكام شير دادن شرايط شير دادن آداب شير دادن مسائل متفرقه شير دادن احكام اولاد حضانت و نفقه احكام طلاق اشاره طلاق دادن زن در حال حيض صيغه طلاق عدّه طلاق عدّه وفات طلاق بائن و رجعي احكام رجوع كردن طلاق خُلع طلاق مُبارات مسائل متفرقه طلاق غصب اشاره «احكام مالي كه پيدا شده» ذبح و شكار [و صيد] دستور ذبح شرايط ذبح دستور كشتن شتر شكار با اسلحه شكار با سگ شكاري صيد ماهي صيد ملخ خوردنيها و آشاميدنيها آداب غذا خوردن احكام قسم نذر و عهد وقف اشاره وصيّت اشاره احكام ارث ارث طبقه اول ارث طبقه دوم ارث طبقه سوم ارث زن و شوهر مسائل متفرقه ارث احكام ديه [اقسام قتل] [احكام] احكام بانك ها اعتبارات بانكي؛ صادرات كالا اشاره صادرات كالا [احكام] واردات كالا مسائل متفرقه

«پوشاندن بدن در نماز»

«پوشاندن بدن در نماز»
مسأله 661 : مرد بايد در حال نماز، اگر چه كسي او را نمي بيند عورتين خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.
مسأله 662 : زن در موقع نماز، بايد تمام بدن حتي سر و موي خود را بپوشاند حتي اگر كسي او را نبيند. ولي پوشاندن صورت و دست ها تا مچ و پاها تا مچ پا لازم نيست، ولي احتياط در اين است كه صورت بيش از آنچه شستن آن در موقع وضو واجب است در حال نماز باز نباشد و همچنين كف پا و درون دست نيز باز نباشد. اما براي آن كه يقين كند كه مقدار واجب را پوشانده است بايد مقداري از اطراف صورت و قدري پايين تر از مچ را هم بپوشاند
مسأله 663 : موقعي كه انسان نماز احتياط مي خواند و يا قضاي سجده فراموش شده يا تشهد فراموش شده را بجا مي آورد، بايد خود را مثل موقع نماز بپوشاند.
مسأله 664 : اگر انسان عمداً در نماز عورتش را نپوشاند، نمازش باطل است.
مسأله 665 : اگر در بين نماز بفهمد كه عورتش پيداست، بايد آن را بپوشاند بدون اين كه پوشاندن عورت زياد طول بكشد ولي احتياط در آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند، ولي اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پيدا بوده، نمازش صحيح است.
مسأله 666 : انسان مي تواند در نماز خود را به علف و برگ درختان بپوشاند ولي احتياط در آن است موقعي خود را با اينها بپوشاند كه چيز ديگري نداشته باشد.
مسأله 667 : اگر غير از گِل هيچ چيز ندارد كه در نماز خود را بپوشاند واجب نيست خود را با گِل بپوشاند ولي بنا بر احتياط براي اين كه ركوع و سجود به جا آورد خود را با گِل بپوشاند با عدم مشقّت
مسأله 668 : تهيّه ساتر براي نماز واجب است اگر چه به خريدن باشد و يا اجاره اي كه مضرّ به حالش نباشد؛ و اگر مضر به حالش باشد يا موجب خواري و تحمّل منّت باشد لازم نيست و احوط تأخير نماز است تا آخر وقت براي تهيّه ساتر مگر آن كه از تهيه آن تا آخر وقت مأيوس باشد
مسأله 669 : كسي كه مي خواهد نماز بخواند، اگر براي پوشاندن خود حتي برگ درخت و علف هم نداشته باشد و احتمال ندهد كه تا آخر وقت چيزي پيدا كند كه خود را با آن بپوشاند، در صورتي كه نامحرم او را مي بيند بايد نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند و اگر كسي او را نمي بيند، ايستاده نماز بخواند و جلوي خود را با دست بپوشاند و اگر در ركوع و سجود بيشتر عورت او ديده شود مي تواند ركوع و سجود را در حال قيام با اشاره انجام دهد و براي سجود سر را قدري پايين تر آورد.
«لباس نمازگزار»
[شرايط لباس نمازگزار ]
اشاره
لباس نمازگزار شش شرط دارد:
1 آن كه پاك باشد.
2 آن كه مباح باشد.
3 آن كه از اجزاء مردار نباشد
4 آن كه از اجزاء حيوان حرام گوشت نباشد
5 و 6 آن كه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابريشم خالص و طلاباف نباشد
و تفصيل اينها در مسائل آينده گفته مي شود
شرط اول:
مسأله 670 : لباس نمازگزار بايد پاك باشد و اگر كسي در حال اختيار با بدن يا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است. مگر در مواردي كه استثنا شده و بعداً خواهد آمد.
مسأله 671 : كسي كه از روي تقصير نمي داند با بدن و لباس نجس، نماز باطل است، اگر با بدن يا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 672 : اگر به واسطه ندانستن مسأله از روي تقصير چيز نجس را نداند نجس است، مثلا نداند عرق كافر نجس است و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 673 : اگر نداند كه بدن يا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده، نمازش صحيح است.
مسأله 674 : اگر فراموش كند كه بدن يا لباسش نجس است و در بين نماز يا بعد از آن يادش بيايد، بايد نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته، قضا نمايد.
مسأله 675 : كسي كه در وسعت وقت مشغول نماز است، اگر در بين نماز بدن يا لباسش نجس شود و نجس طوري نباشد كه نماز با آن بي اشكال باشد كه بعداً خواهد آمد بلكه طوري نجس شود كه نماز خواندن با آن صحيح نباشد و پيش از آن كه چيزي از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شود كه نجس شده يا بفهمد بدن يا لباسش نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده، در صورتي كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس يا بيرون آوردن آن، نماز را به هم نمي زند بايد در بين نماز بدن يا لباس را آب بكشد يا لباس را عوض نمايد يا اگر چيز ديگري عورت او را پوشانده لباس را بيرون آورد ولي چنانچه طوري باشد كه اگر بدن يا لباس را آب بكشد يا لباس را عوض كند يا بيرون آورد، نماز به هم مي خورد يا اگر لباس را بيرون آورد برهنه مي ماند بايد نماز را بشكند و با بدن و لباس پاك نماز بخواند و همين حكم در مورد كسي كه در بين نماز فهميد كه قبلا بدن يا لباسش نجس شده است ولي تا به حال نمي دانسته در مورد بقيه نماز كه مي خواهد بخواند بنا بر اظهر جاري است
مسأله 676 : كسي كه در تنگي وقت مشغول نماز است، اگر در بين نماز لباس او نجس شود و پيش از آن كه چيزي از نماز را با نجاست بخواند، بفهمد كه نجس شده يا بفهمد كه لباس او
نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده، در صورتي كه آب كشيدن يا عوض كردن يا بيرون آوردن لباس، نماز را به هم نمي زند و مي تواند لباس را بيرون آورد بايد لباس را آب بكشد يا عوض كند يا اگر چيز ديگري عورت او را پوشانده، لباس را بيرون آورد و نماز را تمام كند. اما اگر چيز ديگري عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمي تواند آب بكشد يا عوض كند، در صورتي كه مي تواند لباس نجس را كم كند يعني مقداري كه لازم نيست را از بدن بيرون آورد، بايد اين كار را انجام دهد و در غير اين صورت بايد با همان لباس نجس نماز بخواند
مسأله 677 : كسي كه در تنگي وقت مشغول نماز است، اگر در بين نماز بدن او نجس شود و پيش از آن كه چيزي از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده، يا بفهمد بدن او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده يا از پيش نجس بوده يا اين كه در بين نماز بفهمد كه قبلا در حال نماز بدنش نجس شده و تا به حال نمي دانسته، در تمامي اين موارد در صورتي كه آب كشيدن بدن، نماز را به هم نمي زند، بدن را آب بكشد و اگر نماز را به هم مي زند، بايد با همان حال نماز را تمام كند و نماز او صحيح است.
مسأله 678 : كسي كه در پاك بودن بدن يا لباس خود شك دارد، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن يا لباسش نجس بوده، نماز او صحيح است؛ امّا اگر مي دانسته كه قبلا نجس بوده و بعد شك كرد كه پاك شده يا نه و به همان حال نماز خواند و بعد از نمازفهميد كه پاك نشده بود، دراين صورت نمازش باطل است.
مسأله 679 : اگر لباس را آب بكشد و يقين كند پاك شده است و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاك نشده، نمازش صحيح است و همچنين اگر ديگري لباس او را آب بكشد كه اين كار را به او واگذار كرده بود و بعد بفهمد كه پاك نشده يا اين كه فهميد بدن يا لباسش نجس شده و همان طور نماز خواند و بعد از نماز فهميد كه اشتباه كرده و پاك بوده است؛ در تمامي اين موارد نمازش صحيح است.
مسأله 680 : اگر خوني در بدن يا لباس خود ببيند و يقين كند كه از خونهاي نجس نيست، مثلا يقين كند كه خون پشه است، چنانچه بعد از نماز بفهمد از خونهايي بوده كه نمي شود با آن نماز خواند، نمازش صحيح است.
مسأله 681 : اگر يقين كند خوني كه در بدن يا لباس او است، خون نجسيست كه نماز با آن صحيح است، مثلا يقين كند خون زخم و دمل است، چنانچه بعد از نماز بفهمد خوني بوده كه نماز با آن باطل است، نمازش صحيح است.
مسأله 682 : اگر نجس بودن چيزي را فراموش كند و بدن يا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشي نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد، نمازش صحيح است. ولي اگر بدنش با رطوبت به چيزي كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و بدون اين كه خود را آب بكشد، غسل كند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است مگر اين كه طوري باشد كه به غسل نمودن، بدن نيز پاك شود و نيز اگر جايي از اعضاي وضو با رطوبت به چيزي كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و پيش از آن كه آنجا را آب بكشد، وضو بگيرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل مي باشد مگر اين كه طوري باشد كه به وضو گرفتن، اعضاي وضو نيز پاك شود.
مسأله 683 : كسي كه يك لباس دارد، اگر بدن و لباسش نجس شود و به اندازه آب كشيدن يكي از آنها آب داشته باشد، احتياط در اين است كه بدن را آب بكشد و با لباس نجس نماز بخواند؛ ولي در صورتي كه نجاست يكي از آنها بيشتر باشد، لازم است بنا بر احتياط آن را آب بكشد، بلكه بعيد نيست وظيفه اش همين باشد.
مسأله 684 : كسي كه غير از لباس نجس، لباس ديگري ندارد و در اثر تنگي وقت يا به علّت ديگري نمي تواند آن را تطهيركند، بايد با آن نماز بخواند و نمازش صحيح است.
مسأله 685 : كسي كه دو لباس دارد، اگر بداند يكي از آنها نجس است و نداند كدام است، چنانچه وقت دارد بايد با هر دو لباس نماز بخواند، مثلا اگر مي خواهد نماز ظهر و عصر بخواند، بايد با هر كدام يك نماز ظهر و يك نماز عصر بخواند ولي اگر وقت تنگ است، با هر كدام نماز بخواند كافي است.
شرط دوم:
مسأله 686 : لباس نمازگزار بايد مباح باشد و كسي كه مي داند پوشيدن لباس غصبي حرام است اگر عمداً در لباس غصبي نماز بخواند بنا بر احتياط بايد آن نماز را دوباره با لباس غير غصبي بخواند گرچه با تحقق قصد قربت، اظهر صحت نماز است و در صورت غصبي بودن چيزهايي كه به تنهايي عورت را نمي پوشاند مثل عرقچين و همچنين چيزهايي كه نمازگزار آنها را پوشيده ولي ساتر مباح ديگري دارد نيز همين حكم جاري است
مسأله 687 : كسي كه مي داند پوشيدن لباس غصبي حرام است، ولي نمي داند نماز را باطل مي كند، اگر عمداً با لباس غصبي نماز بخواند حكمش همان است كه در مسأله قبل گفته شد
مسأله 688 : اگر لباسي را با رنگ غصبي رنگ نمايند و عين آن باقي باشد؛ يا با نخ غصبي دوخته باشند به طوري كه آن نخ عرفاً تلف شده حساب نشود، نماز با آن حرام و بنا بر احتياط باطل است
مسأله 689 : اگر نداند يا فراموش كند كه لباس او غصبيست اگر چه خودش آن لباس را غصب كرده باشد و با آن نماز بخواند، نمازش بنا بر اظهر
صحيح است.
مسأله 690 : اگر صاحب لباس غصبي در خصوص نماز در آن لباس اذن داد و يا به طريقي علم به رضايت او حاصل شد، نماز خواندن در آن لباس صحيح است.
مسأله 691 : اگر با عين پولي كه خمس يا زكات آن را نداده لباس بخرد تا زماني كه از پول ديگري خمس يا زكات آن را نداده است نماز خواندن در آن لباس حرام و بنا بر احتياط باطل است
شرط سوم:
مسأله 692 : لباس نمازگزار بايد از اجزاي حيوان مرده اي كه خون جهنده دارد نباشد ولي اگر از اجزاي حيوان حلال گوشت مرده اي كه مانند ماهي خون جهنده ندارد لباس تهيه كند نماز در آن مانعي ندارد
مسأله 693 : اگر چيزي از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم كه روح ندارد همراه نمازگزار باشد يا با لباسي كه از آنها تهيه كرده اند نماز بخواند نمازش صحيح است
شرط چهارم:
مسأله 694 : لباس نماز گزار بايد از اجزاي حيوان حرام گوشتي كه خون جهنده دارد نباشد و اگر مويي از آن هم همراه نمازگزار باشد نماز او بنا بر اظهر و احوط باطل است و اگر خون جهنده ندارد احتياط در اجتناب است بلكه اجتناب بي وجه نيست اگر چه بشود آن را تذكيه كرد يعني به دستور شرع آن را ذبح كرد و يا تذكيه آن مشكوك باشد
مسأله 695 : اگر آب دهان يا بيني يا رطوبت ديگري از حيوان حرام گوشت مانند گربه بر بدن يا لباس نمازگزار باشد، بايد در حال نماز از آن اجتناب كرد.
مسأله 696 : اگر مو، عرق و آب دهان انساني بر بدن يا لباس نمازگزار باشد و آنها پاك باشند نماز اشكال ندارد.
مسأله 697 : اگر شك داشته باشد كه لباسي از مو يا پشم يا كرك حيوان حلال گوشت است يا حرام گوشت، چه در كشورهاي اسلامي تهيه شده باشد چه در كشورهاي غير اسلامي، نماز خواندن با آن مانعي ندارد؛ و اگر جنس آن از پوست و چرم و مانند آن باشد حكم آن در احكام طهارت، بحث مردار، گفته شد.
مسأله 698 : اگر انسان احتمال دهد دكمه صدفي و مانند آن، از حيوان است نماز خواندن با آن مانعي ندارد و اگر بداند صدف است و احتمال بدهد صدف گوشت نداشته باشد نماز خواندن با آن مانع ندارد.
مسأله 699 : با پوست سنجاب و خز نماز خواندن بنا بر اظهر اشكال ندارد، بعد از اينكه بدانيم به دستور شرع تذكيه شده است؛ ولي احتياط، اجتناب از
سنجاب است.
مسأله 700 : اگر با لباسي كه نمي داند كه از حيوان حرام گوشت است نماز بخواند نمازش صحيح است.
شرط پنجم:
مسأله 701 : پوشيدن لباس طلاباف براي مرد حرام است و باطل شدن نماز با آن به طور مطلق در همه موارد محل تأمل است و احتياط در باطل بودن نماز است بلكه بي وجه نيست ولي براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد
مسأله 702 : زينت كردن به طلا مثل آويختن زنجير طلا به سينه و انگشتر طلا به دست كردن و بستن ساعت مچي طلا به دست براي مرد در نماز و غير نماز حرام است و در باطل بودن نماز با آنها تأمل است اگرچه مطابق احتياط بلكه خالي از وجه نيست و همراه داشتن طلا و حمل آن بدون اينكه صدق پوشش بكند و همچنين دنداني كه پوشش طلا دارد براي مرد در نماز مانعي ندارد ولي زينت كردن به طلا براي زن در نماز و غير نماز اشكال ندارد
شرط ششم:
مسأله 703 : لباس مرد نمازگزار بايد ابريشم خالص نباشد و در غير نماز هم پوشيدن آن براي مرد حرام است ولي چيزهايي مثل عرقچين و يا بند شلوار و جوراب و مانند آن كه به تنهايي عورت را نمي پوشاند اگر ابريشم خالص باشد بنا بر اظهر نماز با آنها صحيح است گرچه خلاف احتياط است
مسأله 704 : اگر آستر تمام لباس يا آستر مقداري از آن ابريشم خالص باشد، پوشيدن آن براي مرد خالي از اشكال نيست.
مسأله 705 : دستمال ابريشمي و مانند آن، اگر در جيب مرد باشد اشكال ندارد و نماز را باطل نمي كند.
مسأله 706 : پوشيدن لباس ابريشمي براي زن و خنثاي مشكل بنا بر اظهر در نماز و غير نماز اشكال ندارد ولي صحت نماز پسر غيرمكلّف با لباس ابريشمي در حال اختيار بنا بر شرعيت نماز او محل تأمل است
مسأله 707 : پوشيدن لباس غصبي و ابريشمي خالص و طلاباف و لباسي كه از مردار تهيه شده، در حال ناچاري مانعي ندارد؛ و نيز كسي كه ناچار است لباس بپوشد و لباس ديگري غير از اينها ندارد و تا آخر وقت هم ناچاري او از بين نمي رود، مي تواند با اين لباسها نماز بخواند.
مسأله 708 : اگر غير از لباس غصبي و لباسي كه از مردار تهيه شده، لباس ديگري ندارد و ناچار نيست لباس بپوشد، بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز بخواند.
مسأله 709 : اگر غير از لباسي كه از حيوان حرام گوشت تهيه شده لباس ديگري ندارد، چنانچه در پوشيدن لباس ناچار باشد، مي تواند با همان لباس نماز بخواند و اگر ناچار نباشد، بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز را به جا آورد.
مسأله 710 : اگر مرد غير از لباس ابريشمي خالص يا طلاباف، لباس ديگري نداشته باشد، چنانچه در پوشيدن لباس ناچار نباشد، بايد به دستوري كه براي برهنگان گفته شد نماز بخواند.
مسأله 711 : پوشيدن لباس مخصوص زنان براي مرد و همچنين پوشيدن لباس مخصوصِ مردان براي زن حرام است اگر چه حرام بودن تا موقعي كه داخل در لباس شهرت نباشد مورد تأمل است و نيز تزيين هر يك از مرد و زن به زينت ديگري حرام است و لباس شهرت عبارت از لباسيست كه از جهت جنس يا رنگ يا نحوه بُرش و دوخت و مانند آن خلاف شأن و زيّ پوشنده لباس باشد
موارد استثناء بدن و لباس نمازگزار
مسأله 712 : در چهار صورت كه تفصيل آنها بعداً گفته مي شود اگر بدن يا لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحيح است:
1 به واسطه زخم يا جراحت يا دملي كه در بدن او است، لباس يا بدنش به خون آلوده شده باشد
2 بدن يا لباس او به مقدار كمتر از دِرهم كه تقريباً به اندازه بند سر انگشت سبابه انگشت شهادت مي شود به خون آلوده باشد
3 ناچار باشد با بدن يا لباس نجس نماز بخواند
4 لباس هاي كوچك او مانند جوراب و عرقچين نجس باشد
احكام اين چهار صورت به تفصيل در مسائل بعد گفته مي شود
مسأله 713 : اگر در بدن يا لباس نمازگزار خون زخم يا جراحت يا دمل باشد چنانچه طوريست كه آب كشيدن بدن يا لباس يا عوض كردن لباس براي بيشتر مردم سخت است تا وقتي كه زخم يا جراحت يا دمل خوب نشده است مي تواند با آن خون نماز بخواند و اگر طوريست كه براي مردم آب كشيدن آن سخت نيست ولي براي شخص او سخت و مشكل است صحت نماز با اين لباس يا بدن خالي از وجه نيست و همچنين است اگر چركي كه با خون بيرون آمده يا دوايي كه روي زخم گذاشته اند و نجس شده در بدن يا لباس او باشد
مسأله 714 : اگر خون بريدگي و زخمي كه به زودي خوب مي شود و شستن آن آسان است، در بدن يا لباس نمازگزار باشد، نماز او باطل است.
مسأله 715 : اگر جايي از بدن يا لباس كه با زخم فاصله دارد، به رطوبت زخم نجس شود، جايز نيست با آن نماز بخواند. ولي مقداري از بدن يا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده مي شود، نماز خواندن با آن مانعي ندارد.
مسأله 716 : اگر از بواسيري كه دانه هاي آن بيرون نباشد يا زخمي كه توي دهان و بيني و مانند اينها است خوني به بدن يا لباس برسد بنا بر اظهر نمي تواند با آن نماز بخواند مگر اينكه عرفاً مضطر و مجبور باشد با همين بدن يا لباس نماز بخواند يا براي شخص او آب كشيدن يا تعويض آنها مشكل و سخت باشد و اما خون بواسيري كه دانه هاي آن بيرون است و يا اينكه در داخل بوده ولي مثل بواسيري كه در بيرون است بدن يا لباسش رانجس مي كند بدون اشكال نماز خواندن با آن جايز است
مسأله 717 : كسي كه بدنش زخم است اگر در بدن يا لباس خود خوني كه بيشتر از دِرهم است ببيند و نداند از زخم است يا خون ديگر بنا بر اظهر جايز است با آن نماز بخواند
مسأله 718 : اگر سر سوزني خون سگ، خوك، كافر، مردار و حيوان حرام گوشت بنا بر احوط، در بدن يا لباس نمازگزار باشد، نماز او باطل است و بنا بر احتياط خون حيض نفاس استحاضه نيز چنين است ولي خون هاي ديگر مثل خون بدن انسان يا خون حيوان حلال گوشت اگر چه در چند جاي بدن و لباس باشد در صورتي كه روي هم كمتر از دِرهم باشد نماز خواندن با آن اشكال ندارد
مسأله 719 : اگر چند زخم در بدن باشد چنانچه مي شود آنها را موقع آب كشيدن جداي از يكديگر تطهير كرد و براي آن شخص مشكل نباشد، هر كدام يك زخم حساب مي شود، اگر چه زخم ها نزديك به هم باشد و هر كدام كه خوب شد بايد بدن يا لباس را از خون آن آب كشيد.
مسأله 720 : بايد مجموع خوني كه در لباس است از مقدار يك درهم بيشتر نباشد، بنا بر اين خوني كه به پشت لباس رسيده يا به آستر لباس هم سرايت كرده جداگانه حساب مي شود و بايد مجموع جاهايي را كه خوني شده، در نظر گرفت كه اگر از يك درهم كمتر بود، مانعي ندارد و گرنه بايد آب كشيده يا تعويض شود.
مسأله 721 : اگر خون بدن يا لباس كمتر از درهم باشد و رطوبتي به آن برسد كه اطراف را آلوده كند، در صورتي كه خون و رطوبتي كه به آن رسيده، به اندازه درهم نباشد، بنا بر اظهر نماز صحيح است.
مسأله 722 : اگر بدن يا لباس خوني نشود، ولي با رطوبت به خون برسد و نجس شود اگر مقداري كه نجس شده كمتر از درهم باشد، بنا بر اظهر مي شود با آن نماز خواند
مسأله 723 : اگر خوني كه در بدن يا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست ديگري به آن برسد مثلا يك قطره بول روي آن بريزد و به بدن يا لباس برسد، نماز خواندن با آن جايز نيست
مسأله 724 : اگر لباس هاي كوچك نمازگزار مثل عرقچين و جوراب كه نمي شود با آنها عورت را پوشانيد نجس باشد چنانچه از مردار و حيوان نجس العين درست نشده باشد نماز با آن صحيح است و بنا بر احتياط بايد از ساير حيوانات حرام گوشت نيز درست نشده باشد و يا با رطوبت با آنها ملاقات نكرده باشد و اگر با انگشتر نجس نماز بخواند اشكال ندارد
مسأله 725 : چيز نجس مانند دستمال و كليد و چاقوي نجس جايز است
همراه نمازگزار باشد و اگر لباسي كه ساتر عورت نيست همراه او باشد ولي آن را نپوشيده و نجس است نماز با آن اشكال ندارد و اگر ساتر عورت باشد احوط اجتناب است
مسأله 726 : اگر مي داند خوني كه در بدن يا لباس او است، كمتر از درهم است ولي احتمال مي دهد از خون هايي باشد كه نماز را باطل مي كند، جايز است كه با آن خون نماز بخواند و شستن لازم نيست.
مسأله 727 : اگر خوني كه در لباس يا بدن است كمتر از درهم باشد و نداند كه از خون هاييست كه نماز با آن باطل است و نماز بخواند و بعد معلوم شود كه از خون هايي بوده كه نماز با آن باطل است، اعاده نماز لازم نيست؛ و همچنين است اگر اعتقاد پيدا كند كه كمتر از درهم است و نماز بخواند و بعد معلوم شود كه به مقدار درهم يا بيشتر بوده كه در اين صورت نيز اعاده لازم نيست.
مكروهات لباس نمازگزار
مسأله 728 : اگر نمازگزار چند چيز را به اميد اين كه ثواب نمازش زياد شود ترك كند خوب است قسمتي از آنها عبارتند از: پوشيدن لباس سياه غير از عمامه و كساء و لباس نازك كه ساتر عورت باشد و شلوار را روي پيراهن قراردادن و بدون حَنَك با عمامه نماز خواندن و بدون رداء امام شدن و پوشيدن لباس كسي كه از نجاست پرهيز نمي كند و لباسي كه نقش صورت دارد و دست كردن انگشتري كه نقش صورت دارد و نماز خواندن با نقاب و خلخال زيوري كه زنان در پا مي كنند و صدا مي كند براي زنان و با نقاب براي مردان
آموزش تصویری مرتبط با این حکم