سجده واجب قرآن
مسأله 897 : در هر يك از چهار سوره: «سجده» سوره 32 ، «فصّلت» سوره 41 ، «نجم» سوره 53 ، «علق» سوره 96 ، يك آيه سجده است كه اگر انسان بخواند يا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آن آيه، بايد فوراً سجده كند؛ و اگر فراموش كرد هر وقت يادش آمد بايد سجده نمايد
مسأله 898 : اگر انسان موقعي كه آيه سجده را مي خواند، از ديگري هم بشنود چنانچه گوش داده دو سجده نمايد و اگر به گوشش خورد، يك سجده كافيست اگر چه احتياط در دو سجده است و اگر انسان چند دفعه آيه سجده را شنيد و يا خود قرائت كرد اگر بعد از اولي سجده كرد واجب است باز هم براي دفعات بعد سجده كند؛ و اگر سجده نكرد بنا بر احتياط واجب براي هر قرائت يا شنيدن آيه سجده كند.
مسأله 899 : در غير نماز اگر در حال سجده آيه سجده را بخواند يا به آن گوش بدهد بايد سر از سجده بردارد و دوباره سجده كند.
مسأله 900 : اگر آيه سجده را از كسي كه قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، يا از ضبط صوت بشنود لازم نيست سجده نمايد، ولي اگر از وسيله اي كه مثل بلندگو صداي خود انسان را مي رساند بشنود، واجب است سجده كند.
مسأله 901 : در وجوب سجده براي كسي كه آيه سجده را مي شنود، فرق نمي كند كه قرائت كننده مكلف باشد يا نباشد و آنكه قرائت كننده خودش هم سجده كند يا نكند و آنكه صحيح قرائت كند يا غلط، اما به صورتي كه معلوم و مشخص باشد كه آيه سجده را تلاوت كرده و همين طور فرق نمي كند كه به صورت حرام، مثل غنا بخواند يا نه و آنكه شنيدن به صورت حرام باشد مثل التذاذ از صداي اجنبيه يا نه و باز هم فرق نمي كند كه وقت گوش دادن بداند كه به آيه سجده گوش مي دهد و يا بعد از گوش دادن بفهمد آيه سجده بوده است و اما اگر قرائت كننده طفل غيرمميز باشد و يا از شخص خواب بشنود سجده واجب نمي شود و همچنين است اگر شنونده كلمات و حروف را تشخيص ندهد و فقط همهمه اي بشنود.
مسأله 902 : در سجده واجب قرآن بايد نيت سجده كردن را داشته باشد و مكان هم مباح باشد و طوري باشد كه اگر مردم ديدند، بگويند سجده كرد، ولي ساير شرايطي كه در سجده نماز معتبر است لازم نيست مانند پوشانيدن عورت و پاك بودن مُهر يا چيزي كه بر آن سجده مي كنند و بلندتر نبودن محل سجده از محل پا و گذاشتن دست ها و زانوها و نوك انگشتان بزرگ پا بر زمين و مانند اينها، اگر چه رعايت اين امور مورد احتياط است
مسأله 903 : هرگاه در سجده واجب قرآن پيشاني را به قصد سجده به زمين بگذارد اگر چه ذكر نگويد كافيست و گفتن ذكر مستحب است و بهتر است بگويد:
«لاإلهَ اِلاّ اللهُ حَقّاً حَقّاً لااِلهَ اِلاّاللهُ ايماناً وَ تَصْديقاً لااِلهَ اِلاّ اللهُ عُبودِيّةً وَ رِقّاً سَجَدْتُ لَكَ يا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً لامُسْتَنكِفاً وَ لامُسْتَكْبِراً بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَليلٌ ضَعيفٌ خائِفٌ مُسْتَجير».
تشهّد و سلام
مسأله 904 : در ركعت دوم تمام نمازهاي واجب و ركعت سوم نماز مغرب و ركعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا بايد انسان بعد از سجده دوم بنشيند و در حال آرام بودن بدن تشهّد بخواند و ذكر تشهد بنا بر احتياط عبارت است از:
«اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاّ اللهُ وَحْدَهُ لاشَريكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّداً عَبْدُهُ وَ رَسولُهُ أللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد».
مسأله 905 : كلمات تشهّد بايد به عربي صحيح و به طوري كه معمول است پشت سر هم گفته شود.
مسأله 906 : كسي كه تشهد را نمي داند واجب است ياد بگيرد و در تنگي وقت در صورتي كه نتواند از غير خود متابعت كند و يا از روي نوشته بخواند، ترجمه آن را به زبان خودش، بخواند و اگر از ترجمه هم عاجز بود ذكر يا ترجمه ذكري را به جاي آن بخواند.
مسأله 907 : اگر تشهّد را فراموش كند و بايستد و پيش از ركوع يادش بيايد كه تشهّد را نخوانده، بايد بنشيند و تشهد را بخواند و بقيه نماز را مطابق معمول بخواند سپس بعد از اتمام نماز دو سجده سهو براي ايستادن بي جا و دو سجده سهو براي قرائت يا تسبيحات زيادي در صورتي كه خوانده باشد نيز به جا آورد؛ و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد بايد نماز را مطابق معمول تمام كند و بعد از سلام نماز، تشهد را قضا كند و بنا بر احتياط واجب براي تشهّد فراموش شده دو سجده سهو به جا آورد.
مسأله 908 : مستحب است در حال تشهّد بر ران چپ بنشيند و روي پاي راست را به كف پاي چپ بگذارد و پيش از تشهد بگويد:
«اَلْحَمْدُ لِلّهِ» يا بگويد:
«بِسمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ خَيْرُ الاَسْماءِ لِلّهِ» و نيز مستحب است دست ها را بر ران ها بگذارد و انگشت ها را به يكديگر بچسباند و به دامان خود نگاه كند و بعد از تمام شدن تشهّد بگويد:
«وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَه».