شرایط صحت روزه
1_ اسلام و ایمان ؛ و از غیر مسلمان روزه صحیح نمی باشد .
2_ نیت اطاعت فرمان الهی .
3_ پاک بودن از حیض و نفاس .
4_ مسافر نبودن .
5_ مریض و بیمار نبودن .
6_ عدم ضرر و عسر و حرج غیر طبیعی .
نیت
(مسئله 1603) لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید: فردا روزه می گیرم . بلکه همین قدر که با توجه و برای انجام فرمان خداوند عالم تصمیم دارد از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد کافی است ، و برای آن که یقین کند تمام این مدت را روزه بوده ، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری هم بعد از مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد .
(مسئله 1604) انسان باید در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند ، ولی بهتر است که شب اول ماه نیز نیت روزه همة یک ماه را نماید .
(مسئله 1605) نیت روزه یکی از سه حالت را دارد:
1_ چنانچه روزة او واجب معین باشد _ مانند روزة رمضان _ باید پیش از اذان صبح نیت روزة فردا را بنماید ؛ و از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت روزة فردا را نیت کند اشکال ندارد ؛ به شرط آن که به نیت خود باقی باشد و برنگردد.
2_ چنانچه روزة او واجب غیر معین باشد _ مانند روزة قضا یا کفارة واجب _ وقت نیت آن تا ظهر ادامه دارد ؛ بلکه اگر پیش از ظهر تصمیم نداشته باشد که روزه بگیرد یا تردید داشته باشد ، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و پیش از ظهر شدن نیت کند روزة او صحیح است . ولی بعد از ظهر بنا بر احتیاط نمی تواند نیت کند .
3_ چنانچه روزة او مستحبی باشد ، وقت نیت آن از اول شب قبل تا چند دقیقه به اذان مغرب روز بعد است ؛ به این معنا که اگر کسی به هر دلیل بدون نیت روزه از اذان صبح تا چند دقیقه به اذان مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و قبل از مغرب نیت روزة مستحبی نماید ، روزة او صحیح است .
(مسئله 1606) کسی که بدون نیت روزه خوابیده و پس از اذان صبح بیدار شده است دو حالت دارد:
1_ چنانچه پیش از ظهر بیدار و متوجه شود و قصد روزه کند روزه اش صحیح است ، روزة او واجب باشد یا مستحب ؛ ولی در روزة واجب معین _ مثل
روزة رمضان _ و نذر معین روزه را بگیرد و بنا بر احتیاط قضای آن را نیز به جا آورد .
2_ چنانچه بعد از ظهر بیدار شود روزة واجب از او صحیح نیست؛ ولی در ماه رمضان بنا بر احتیاط به قصد ما فی الذمه امساک کند ، یعنی کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد و پس از ماه رمضان قضای آن را هم به جا آورد .
(مسئله 1607) اگر پیش از اذان صبح نیت کند و بخوابد و پس از مغرب بیدار شود روزه اش صحیح است .
(مسئله 1608) اگر بخواه_د غیر روزة رمضان و روزه هایی که در روزهای خاصی قرار داده شده _ مثل اول ماه یا ایام البیض «15 و 14 و 13 هر ماه» _ روزة دیگری بگیرد ، باید آن را معین نماید _ مثلاً نیت کند که روزة قضا یا روزة نذر می گیرم _ ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزة رمضان می گیرم ؛ بلکه نیت روزة فردا کافی است . و اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش کند و روزة دیگری را نیت نماید ، روزة ماه رمضان محسوب می شود . همچنین است حکم روزه هایی که در روزهای خاصی قرار داده شده است .
(مسئله 1609) اگر بداند ماه رمضان است و از روی عمد نیت روزة غیر رمضان کند نه روزة رمضان حساب می شود و نه روزه ای که قصد کرده است .
(مسئله 1610) اگر _ به عنوان مثال _ با نیت روزه اول ماه روزه بگیرد و بعد بفهمد روز دوم یا سوم بوده ، روزة او صحیح است .
(مسئله 1611) اگر در ماه رمضان پیش از اذان صبح بیهوش شود و در بین روز به هوش آید سه حالت دارد:
1_ چنانچه پیش از اذان صبح نیت روزه نکرده و پیش از ظهر به هوش آید ، بنا بر احتیاط واجب نیت روزه کند و روزه را بگیرد ؛ و اگر نگرفت قضای آن را به جا آورد .
2_ چنانچه پیش از اذان صبح نیت نکرده و بعد از ظهر به هوش آید ، روزه بر او واجب نیست .
3_ چنانچه پیش از اذان صبح نیت کرده باشد _ چه پیش از ظهر به هوش آید یا بعد از ظهر _ بنا بر احتیاط واجب روزة آن روز را تمام نماید ؛ و اگر تمام نکرد قضای آن را به جا آورد .
(مسئله 1612) اگر پیش از اذان صبح نیت کند و بعد مست شود و در بین روز به هوش آید _ پیش از ظهر باشد یا بعد از ظهر _ بنا بر احتیاط واجب روزة آن روزه را تمام کند و قضای آن را هم به جا آورد .
(مسئله 1613) اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود ، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد باید نیت کند و روزة او صحیح است. و چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام داده باشد یا بعد از ظهر متوجه شود روزة او باطل می باشد ؛ ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد و پس از ماه رمضان هم آن روزه را قضا نماید .
(مسئله 1614) کسی که در ماه رمضان بالغ می شود یکی از چهار حالت را دارد:
1_ اگر پیش از اذان صبح بالغ شود ، باید روزة آن روز را بگیرد .
2_ اگر پیش از اذان ظهر بالغ شود و کاری هم که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد ، بنا بر احتیاط واجب باید روزة آن روز را بگیرد ؛ مخصوصاً اگر از اذان صبح نیت روزه کرده باشد .
3_ اگر بعد از ظهر بالغ شود و قصد روزة آن روز را داشته و کاری هم که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد ، می تواند روزة آن روز را بگیرد ولی واجب نیست .
4_ اگر بعد از ظهر بالغ شود و قصد روزه نداشته _ خواه کاری که روزه را باطل می کند انجام داده باشد یا نه _ روزة آن روز بر او نه واجب است و نه صحیح می باشد .
(مسئله 1615) روزه و سایر عبادات بچة نابالغی که خوب و بد را تشخیص می دهد صحیح است .
(مسئله 1616) اگر کافر پیش از ظهر مسلمان شود و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد بنا بر احتیاط آن روز را روزه بگیرد ؛ همچنین اگر بچه پیش از ظهر بالغ شود یا دیوانه عاقل گردد و یا بیهوش به هوش آید و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد ، بنا بر احتیاط واجب روزة آن روز را بگیرد .
(مسئله 1617) کسی که روزة قضای رمضان دارد نمی تواند روزة مستحبی بگیرد ؛ همچنین است بنا بر احتیاط واجب اگر روزة واجب دیگری داشته باشد . و چنانچه فراموش کند و روزة مستحبی بگیرد ، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزة مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزة واجب برگرداند ؛ و اگر بعد از ظهر متوجه شود روزة او باطل است ؛ و اگر بعد از مغرب یادش بیاید صحت روزة او خالی از اشکال نیست .
(مسئله 1618) کسی که برای به جا آوردن روزة میتی اجیر شده ، چنانچه روزة مستحبی بگیرد و مانع به جا آوردن روزة استیجاری نگردد اشکال ندارد ؛ هر چند احوط ترک آن است .
(مسئله 1619) کسی که روزة قضا دارد، چنانچه وقت آن وسعت داشته باشد می تواند روزة استیجاری بگیرد .
(مسئله 1620) اگر غیر از روزة ماه رمضان روزة معین دیگری بر انسان واجب باشد _ مثلاً نذر کرده باشد روز معینی را روزه بگیرد _ چنانچه از روی عمد تا اذان صبح نیت نکند روزه اش باطل می شود ؛ و اگر نداند که روزة آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید ، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و فوراً نیت کند روزة او صحیح است ؛ و در غیر این صورت باطل می باشد .
(مسئله 1621) اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد ، بنا بر احتیاط واجب نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد و قضای آن را نیز به جا آورد ؛ و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزة آن روز بر او واجب نیست و می تواند افطار نماید و باید قضای آن را بگیرد .
(مسئله 1622) روزی را که انسان شک دارد «آخر شعبان» است یا «اول رمضان» واجب نیست روزه بگیرد ؛ و اگر بخواهد روزه بگیرد ، نمی تواند نیت روزة رمضان کند ؛ بلکه نیت روزة قضا یا مستحبی نماید . و چنانچه به قصد غیر ماه رمضان روزه بگیرد و بعد معلوم شود آن روز جزو رمضان بوده ، روزه ای که گرفته برای رمضان حساب می شود .
(مسئله 1623) اگر روزی را که شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان به نیت روزة قضا یا روزة مستحبی و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است باید نیت روزة رمضان نماید .
(مسئله 1624) اگر در روزة واجب معینی _ مانند روزة رمضان _ از نیت روزه گرفتن برگردد یا مردد شود روزه اش باطل می شود ؛ بلکه اگر قصد کند یکی از کارهایی که روزه را باطل می کند انجام دهد _ هرچند انجام ندهد _ صحت روزة او محل اشکال است و در هر صورت باید از چیزهایی که روزه را باطل می کند اجتناب نماید و قضای آن را نیز بگیرد .
(مسئله 1625) در روزة واجبی که وقت آن معین نیست _ مانند روزة قضا یا کفاره _ اگر قصد کند کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد یا مردد شود ، چنانچه انجام ندهد و تا پیش از ظهر دوباره نیت روزه کند روزه اش صحیح است ؛ و در روزة مستحب اگر پیش از غروب هم نیت کند صحیح است .
(مسئله 1626) در روزة واجبی که وقت آن معین نیست و وسعت دارد روزه دار می تواند پیش از اذان ظهر روزة خود را باطل نماید ؛ ولی اگر بعد از اذان ظهر باشد ، در قضای رمضان بلکه بنا بر احتیاط واجب در هر واجب غیر معین باید
روزة خود را تمام کند . و چنانچه روزة او مستحبی باشد هر وقت بخواهد می تواند آن را باطل نماید .