احکام تیمم
مسأله 710 ) اگر مختصری از پیشانی یا پشت دست ها را مسح نکند، تیمم باطل است، چه عمداً مسح نکند، یا مسأله را نداند، یا فراموش کرده باشد. ولی دقّت زیاد لازم نیست، و همین قدر که بگویند تمام پیشانی و پشت دست ها مسح شده کافی است.
مسأله 711 ) برای آن که یقین کند پشت تمام دست را مسح کرده، باید مقداری بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.
مسأله 712 ) پیشانی و پشت دست ها را بنابر احتیاط باید از بالا به پایین مسح نماید، و کارهای آن را باید پشت سرهم به جا آورد. اگر بین آن ها به قدری فاصله دهد که نگویند تیمم می کند، باطل است.
مسأله 713 ) در موقع نیّت باید معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو. اگر بدل از غسل باشد باید غسل را معیّن نماید. چنانچه یک تیمم بر او واجب باشد و قصد نماید که وظیفه فعلی خود را انجام دهد، اگرچه در تشخیص اشتباه کند، تیممش صحیح است.
مسأله 714 ) در تیمم بنابراحتیاط وجوبی باید پیشانی و کف دست ها و پشت دست ها در صورت امکان پاک باشد.
مسأله 715 ) انسان باید برای تیمم انگشتر را از دست بیرون آورد. اگر در پیشانی یا پشت دست ها یا در کف دست ها مانعی باشد، مثلاً چیزی به آن ها چسبیده باشد باید برطرف نماید.
مسأله 716 ) اگر پیشانی یا پشت دست ها زخم است، و پارچه یا چیز دیگری را که بر آن بسته نمی تواند باز کند، باید دست را روی آن بکشد، نیز اگر کف دست زخم باشد و پارچه یا چیز دیگری را که بر آن بسته نتواند باز کند، باید دست را با همان پارچه به چیزی که تیمم به آن صحیح است، بزند و به پیشانی و پشت دست ها بکشد.
مسأله 717 ) اگر پیشانی و پشت دست ها مو داشته باشد اشکال ندارد ولی اگر موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آن را عقب بزند.
مسأله 718 ) اگر احتمال دهد که در پیشانی و کف دست ها یا پشت دست ها مانعی هست چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، باید جستجو نماید تا یقین یا اطمینان کند که مانعی نیست.
مسأله 719 ) اگر وظیفه او تیمم است و نمی تواند تیمم کند، باید نائب بگیرد. کسی که نائب می شود، باید او را با دست خود او تیمم دهد. اگر ممکن نباشد باید نائب دست خود را به چیزی که تیمم به آن صحیح است، بزند و به پیشانی و پشت دست های او بکشد.
مسأله 720 ) اگر در بین تیمم شک کند قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه بنابر احتیاط باید آن قسمت را با آنچه پس از آن است به جا آورد.
مسأله 721 ) اگر پس از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده، در صورتی که احتمال بدهد در حال عمل متوجه بوده، تیمم صحیح است. چنانچه شک او در مسح دست چپ باشد، لازم است آن را مسح کند مگر آن که مشغول انجام عملی که مشروط به طهارت است، شده و یا موالات از دست رفته باشد.
مسأله 722 ) کسی که وظیفه اش تیمم است نمی تواند پیش از وقت نماز برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
مسأله 723 ) کسی که وظیفه اش تیمم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، نیز اگر امید دارد که عذرش برطرف شود، احتیاط واجب آن است که صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را به جا آورد.
مسأله 724 ) کسی که نمی تواند وضو بگیرد، یا غسل کند، نمی تواند نمازهای قضای خود را با تیمم بخواند، مگر آن که احتمال عقلایی بدهد که با تأخیر نتواند تا آخر عمر قضا را به جا آورد. مس کتابت قرآن و دخول در مسجدالحرام و مسجد
پیامبر(ص) و در سایر مساجد، گرچه در حال عبور نباشد، با تیمم ظاهراً جایز است و احتیاط مستحب در ترک است.
مسأله 725 ) کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای مستحبی را مثل نافله های شبانه روز، که وقت معین دارد، با تیمم بخواند. ولی اگر احتمال دهد که تا آخر وقت آن ها عذر او برطرف می شود، احوط آن است که آن ها را در اوّل وقت شان به جا نیاورد.
مسأله 726 ) کسی که احتیاطاً غسل جبیره ای و تیمم نماید، اگر پس از غسل و تیمم نماز بخواند، و بعد از نماز حدَث اصغری از او سر بزند مثلاً بول کند، برای نمازهای بعد، بدل از غسل احتیاطاً تیمم کند و وضو هم بگیرد. چنانچه حدث پیش از نماز باشد، برای آن نماز نیز وضو گرفته و تیمم نماید.
مسأله 727 ) اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، پس از برطرف شدن عذر، تیمم باطل می شود.
مسأله 728 ) چیزهایی که وضو را باطل می کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل می کند، و چیزهایی که غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.
مسأله 729 ) کسی که نمی تواند غسل کند، اگر چند غسل بر او واجب باشد، جائز است یک تیمم بدل از آنها بنماید. احتیاط مستحب آن است که بدل از هریک از آن ها یک تیمم نماید.
مسأله 730 ) کسی که نمی تواند غسل کند، اگر بخواهد عملی را که برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمم نماید. کسی که نمی تواند وضو بگیرد و بخواهد عملی را که برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمم نماید.
مسأله 731 ) اگر بدل از غسل جنابت تیمم کند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد. ولی اگر بدل از غسل های دیگر تیمم کند، کفایت از وضو نمی نماید. پس اگر نتواند وضو بگیرد باید تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید.
مسأله 732 ) اگر بدل از غسل تیمم کند و سپس کاری که وضو را باطل می نماید برای او پیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل کند، باید وضو بگیرد و
بنابراحتیاط واجب بدل از غسل تیمم نماید. اگر نمی تواند وضو بگیرد یک تیمم کافی است به قصد مافی الذمّه «یعنی به قصد این که وظیفه خود را انجام داده باشد».
مسأله 733 ) کسی که باید برای انجام عملی مثلاً خواندن نماز، بدل از وضو و بدل از غسل تیمم کند، احتیاط واجب آن است که تیمم سومی هم به قصد این که بتواند آن عمل را انجام دهد، بنماید. ولی اگر درتیمم اوّل، نیت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید و تیمم دوم را به قصد این که وظیفه خود را انجام داده باشد به جا آورد، تیمم سوم لازم نیست.
مسأله 734 ) کسی که وظیفه اش تیمم است اگر برای کاری تیمم کند، تا تیمم و عذر او باقی است، کارهایی را که باید با وضو یا غسل انجام داد می تواند به جا آورد ولی اگر عذرش تنگی وقت بوده، یا با داشتن آب برای نماز میت یا خوابیدن تیمم کرده، فقط کاری را که برای آن تیمم نموده می تواند انجام دهد.
مسأله 735 ) در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده، دوباره بخواند:
اوّل: از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جُنُب کرده و با تیمم نماز خوانده است.
دوم: می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کند و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است.
سوم: تا آخر وقت، عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و سپس بفهمد که اگر جستجو می کرد آب پیدا می شد.
چهارم: می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است.
پنجم: عمداً نماز را به تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمّم خوانده است.