چیزهایی که روزه را باطل می کند
اشاره
مسأله 1581 ) نه چیز روزه را باطل می کند: اوّل خوردن و آشامیدن. دوم جماع (آمیزش). سوم استمنا که انسان با خود کاری کند که منی از او بیرون آید. چهارم دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر:. پنجم رساندن غبار غلیظ به حلق. ششم فرو بردن تمام سر در آب بنابراحتیاط واجب. هفتم باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح. هشتم اماله کردن با چیزهای روان. نهم قی کردن.
2 - خوردن و آشامیدن
مسأله 1582 ) اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاک و شیره درخت و چه کم باشد یا زیاد، حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل می شود مگر آن که رطوبت مسواک در آب دهان به طوری از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله 1583 ) اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد، روزه اش باطل است و به دستوری که بعداً گفته خواهد شد، کفّاره هم بر او واجب می شود.
مسأله 1584 ) اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1585 ) احتیاط واجب آن است که روزه دار از تزریق سرم و آمپولی که به جای غذا به کار می رود خودداری کند، ولی تزریق آمپول دوائی و آمپولی که عضو را بی حس می کند، اشکال ندارد.
مسأله 1586 ) اگر روزه دار چیزی را که لای دندان مانده است عمداً فرو برد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1587 ) کسی که می خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندان-ها را خلال کند ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می رود، چنانچه خلال نکند، روزه اش باطل می شود خواه چیزی از آن فرو رود یا فرو نرود.
مسأله 1588 ) فرو بردن آب دهان، اگرچه به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی کند.
مسأله 1589 ) فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده، اشکال ندارد ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرند.
مسأله 1590 ) اگر روزه دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد می تواند به اندازه ای که از مردن نجات پیدا کند، آب بیاشامد ولی روزه او باطل می شود. اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از به جا آوردن کاری که روزه را باطل می کند، خودداری نماید.
مسأله 1591 ) جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی رسد، اگرچه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمی کند ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می رسد، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره هم بر او واجب است.
مسأله 1592 ) انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
3 – جماع (آمیزش)
مسأله 1593 ) جماع روزه را باطل می کند، اگرچه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی بیرون نیاید.
مسأله 1594 ) اگر کم تر از مقدار ختنه گاه، داخل شود و منی هم بیرون نیاید، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1595 ) اگر شک کند که به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه، روزه او صحیح است.
مسأله 1596 ) اگر فراموش کند که روزه است و جماع نماید یا با او جماع نمایند، به طوری که از اختیارش خارج شود، روزه اش باطل نمی شود ولی چنانچه در بین آمیزش یادش بیاید یا دیگر مجبور نباشد، باید فوراً از حال جماع خارج شود. اگر
خارج نشود، روزه باطل است، همچنین اگر خودش از ترس جماع کند، روزه اش باطل می شود.
4 - استمناء
مسأله 1597 ) اگر روزه دار استمنا کند، یعنی با خود کاری کند که منی از او بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1598 ) اگر بی اختیار منی بیرون آید، روزه اش باطل نیست ولی اگر کاری کند که بی اختیار منی بیرون آید، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1599 ) هرگاه روزه دار بداند که اگر در روز بخوابد، محتلم می شود، یعنی در خواب منی از او بیرون می آید، بنابراحتیاط مستحب باید نخوابد ولی اگر بخوابد روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1600 ) اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری کند.
مسأله 1601 ) روزه داری که محتلم شده، می تواند بول کند و به دستوری که در احکام استبرا گفته شد، استبرا نماید، اگرچه بداند به واسطه بول یا استبرا باقیمانده منی از مجری بیرون می آید.
مسأله 1602 ) روزه داری که محتلم شده، اگر بداند منی در مجری مانده و در صورتی که پیش از غسل بول نکند، پس از غسل منی از او بیرون می آید، بنابراحتیاط مستحب باید پیش از غسل بول کند.
مسأله 1603 ) کسی که می داند اگر عمداً منی از خود بیرون آورد، روزه اش باطل می شود، در صورتی که به قصد بیرون آمدن منی با کسی بازی و شوخی کند روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را به جا آورد، اگرچه منی از او بیرون نیاید. اگر منی بیرون آید، علاوه بر قضا، کفاره نیز بر او لازم می شود. در هر دو صورت در ماه رمضان باید در بقیّه روز از آنچه روزه را باطل می کند، خودداری نماید.
مسأله 1604 ) اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با زن خود بازی و شوخی کند، چنانچه عادتش نیست که با بازی و شوخی منی از او خارج شود و قصد هم ندارد،
اگرچه اتفاقاً منی بیرون آید روزه او صحیح است، ولی اگر عادت دارد یا آن که قصد انزال داشته باشد، اگرچه منی از او بیرون نیاید، روزه اش باطل است.
4- دروغ بستن به خدا و پیغمبر(ص)
مسأله 1605 ) اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند این ها به خدا و پیغمبر(ص) و جانشینان پیغمبر: عمداً نسبت دروغ بدهد، اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، بنابراحتیاط روزه او باطل است. دروغ بستن به حضرت زهرا(س) و سایر پیامبران و جانشینان آن ها نیز همین حکم را دارد.
مسأله 1606 ) اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست است یا دروغ نقل کند، بنابراحتیاط واجب باید از کسی که خبر را گفته، یا از کتابی که خبر در آن نوشته شده، نقل نماید.
مسأله 1607 ) اگر چیزی را به اعتقاد این که راست است، از قول خدا یا پیغمبر نقل کند و سپس بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1608 ) اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می کند و مطلبی را که می داند دروغ است، به آنان نسبت دهد و بفهمد آنچه را گفته راست بوده، روزه او باطل است و باید بقیه روز را امساک کند و قضای آن را به جا آورد.
مسأله 1609 ) اگر دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر نسبت دهد، روزه اش باطل می شود ولی اگر از قول کسی که دروغ را ساخته نقل کند، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1610 ) اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیغمبر(ص) چنین مطلبی فرموده و او جایی که در جواب باید بگوید نه، عمداً بگوید بلی، یا جایی که باید بگوید بلی، عمداً بگوید نه، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1611 ) اگر از قول خدا یا پیغمبر(ص) حرف راستی را بگوید، سپس بگوید دروغ گفتم و منظورش این باشد که مضمون سخن اوّل را تکذیب کند یا در شب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن که روزه می باشد، بگوید آنچه دیشب گفتم راست است، روزه اش باطل می شود.
6 - رسانیدن غبار غلیظ به حلق
مسأله 1612 ) رساندن غبار غلیظ به حلق هرگاه در حلق تبدیل به جِرم شود و فرو رود روزه را باطل می کند، در غیر این صورت روزه صحیح است، خواه غبار چیزی که خوردن آن حلال است مانند آرد باشد یا غبار چیزی که خوردن آن حرام است.
مسأله 1613 ) هرگاه به واسطه باد یا جارو کردن زمین، غبار غلیظی برخیزد و بر اثر عدم مواظبت به حلق برسد، روزه اش باطل می شود (به شرحی که در مسأله قبل گفته شد).
مسأله 1614 ) احتیاط واجب آن است که روزه دار از کشیدن سیگار و تنباکو و سایر دخانیات پرهیز کند، ولی رفتن به حمّام اشکال ندارد هرچند فضای حمام را بخار گرفته باشد.
مسأله 1615 ) اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند، بی اختیار و بدون اراده غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1616 ) در جایی که احتمال می دهد غبار یا دود به حلق برسد و فرو رود باید احتیاط کند، ولی اگر یقین یا گمان داشته باشد، فرو نمی رود روزه اش صحیح است.
6- فرو بردن سر در آب
مسأله 1617 ) اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگرچه باقی بدن او از آب بیرون باشد، بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل می شود. ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه باطل نمی شود.
مسأله 1618 ) اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فرو برد، روزه اش باطل نمی شود.
مسأله 1619 ) اگر شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه اش صحیح است.
مسأله 1620 ) اگر تمام سر زیر آب برود ولی مقداری از موها بیرون بماند، روزه باطل می شود.
مسأله 1621 ) سر فرو بردن در مایعاتی غیر آب مانند شیر برای روزه ضرری ندارد، بلکه اظهر این است که فرو بردن سر در آب مضاف نیز روزه را باطل نمی کند، اگرچه احتیاط در ترک آن است.
مسأله 1622 ) اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد، یا فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمی شود.
مسأله 1623 ) اگر به خیال این که آب سر او را نمی گیرد، خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد، روزه اش اشکال ندارد.
مسأله 1624 ) اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد، یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید که روزه است یا آن کس دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزه اش باطل می شود.
مسأله 1625 ) اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحیح است.
مسأله 1626 ) اگر بداند که روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه ماه رمضان واجب معین باشد، روزه و غسل هر دو باطل است. اگر روزه مستحب باشد، یا روزه واجبی باشد که مثل روزه کفّاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه باطل می باشد، مگر در قضای روزه ماه رمضان بعد از ظهر که روزه و غسل هر دو باطل می شود.
مسأله 1627 ) اگر برای آن که کسی را از غرق شدن نجات دهد سر را در آب فرو برد اگرچه نجات دادن او واجب باشد، روزه اش باطل می شود.
7- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
مسأله 1628 ) اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، در صورتی که روزه او روزه ماه رمضان و قضای آن باشد، روزه اش باطل است.
مسأله 1629 ) اگر در روزه واجبی غیر روزه ماه رمضان که وقت آن معین است تا اذان صبح عمداً غسل نکند و تیمم هم ننماید، روزه اش اشکال دارد، همچنین است در سایر روزه های واجب که وقت معین ندارد.
مسأله 1630 ) کسی که در ماه رمضان جنب است و می خواهد روزه بگیرد چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، باید تیمم کند و روزه بگیرد و روزه اش صحیح است و قضا ندارد ولی معصیت کرده زیرا غسل را عمداً به تأخیر انداخته است.
مسأله 1631 ) اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و پس از یک روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا نماید. اگر پس از چند روز یادش بیاید، باید روزه هرچند روزی را که یقین دارد جنب بوده، قضا نماید. مثلاً اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
مسأله 1632 ) کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می شود. ولی اگر برای تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، باید تیمم نماید و روزه بگیرد و روزه او صحیح است و قضا ندارد.
مسأله 1633 ) اگر گمان کند که برای غسل وقت دارد و خود را جنب نماید و سپس بفهمد وقت تنگ بوده -چه پُرس و جو کرده و چه نکرده- واجب است با تیمم روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.
مسأله 1634 ) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود، خواب بر او حرام است و نباید بخوابد. چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می شود.
مسأله 1635 ) هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود چنانچه احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، جایز است بخوابد ولی احتیاط مستحب آن است که تا غسل نکند، نخوابد.
مسأله 1636 ) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد، پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که پس از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه اش صحیح است.
مسأله 1637 ) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه غفلت داشته باشد که پس از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، روزه اش صحیح است. ولی بنابراحتیاط مستحب قضای آن روز را بگیرد و کفاره هم بدهد.
مسأله 1638 ) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه نخواهد پس از بیدار شدن غسل کند یا تردید داشته باشد که غسل کند، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود، روزه اش باطل است.
مسأله 1639 ) اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود و تصمیم داشته باشد پس از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند. اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه آن روز بر او واجب می شود و احتیاط مستحب آن است که کفاره نیز بدهد.
مسأله 1640 ) خوابی که در آن محتلم شده، خواب اوّل حساب نمی شود. اگر پس از بیدار شدن دو مرتبه بخوابد، این خواب از نظر احکام گذشته، خواب اوّل است.
مسأله 1641 ) اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل کند.
مسأله 1642 ) هرگاه در ماه رمضان پس از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
مسأله 1643 ) کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، هرگاه عمداً یا سهواً تا اذان صبح جنب بماند، روزه او باطل است.
مسأله 1644 ) کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، اگر پس از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم گردیده، چنانچه وقت قضای روزه تنگ است، مثلاً پنج روز روزه قضای ماه رمضان دارد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده است، بنابراحتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و پس از ماه رمضان هم عوض آن را به جا آورد. اگر وقت قضای روزه تنگ نیست، روزه او باطل است.
مسأله 1645 ) اگر در روزه های مستحبی عمداً تا اذان صبح باقی بر جنابت بماند روزه اش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که پیش از اذان صبح غسل کند.
مسأله 1646 ) اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نکند، روزه اش باطل است.
مسأله 1647 ) اگر زن در ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد، باید تیمم نماید و بنابراحتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند، همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد. اگر بخواهد روزه غیر ماه رمضان بگیرد، احتیاط آن است که تیمم یا غسل کند خصوصاً در قضای روزه ماه رمضان.
مسأله 1648 ) اگر زن در ماه رمضان نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا پس از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است.
مسأله 1649 ) اگر پس از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگرچه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.
مسأله 1650 ) اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و پس از یک یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است.
مسأله 1651 ) اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند، روزه اش باطل است ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند، روزه او صحیح است.
مسأله 1652 ) اگر زنی که در حال استحاضه است غسل های خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد به جا آورد، روزه او صحیح است.
مسأله 1653 ) کسی که مسّ میّت کرده یعنی جایی از بدن خود را به بدن میت رسانده، می تواند بدون غسل مسّ میّت روزه بگیرد. اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی شود.
8- اماله
مسأله 1654 ) اماله با چیز روان اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل می کند.
10 - قی کردن
مسأله 1655 ) هرگاه روزه دار عمداً قی کند اگرچه به دلیل بیماری و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل می شود ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی کند، اشکال ندارد.
مسأله 1656 ) اگر در شب چیزی بخورد که می داند به سبب خوردن آن در روز بی اختیار قی می کند، احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.
مسأله 1657 ) اگر روزه دار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنانچه برای او ضرر و مشقّت نداشته باشد، باید خودداری کند.
مسأله 1658 ) اگر مگس در گلوی روزه دار برود چنانچه ممکن شود و آن را فرو نبرده باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه باطل نمی شود. ولی اگر بداند که به واسطه بیرون آوردن آن، قی می کند واجب نیست بیرون آورد و روزه او صحیح است.
مسأله 1659 ) اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به آخرین نقطه حلق یادش بیاید که روزه است، چنانچه ممکن باشد، باید آن را بیرون آورد و روزه او صحیح است.
مسأله 1660 ) اگر یقین داشته باشد که به واسطه آروغ زدن، چیزی از گلو بیرون می آید به گونه ای که به آن قی کردن می گویند، نباید عمداً آروغ بزند ولی اگر یقین نداشته باشد، اشکال ندارد.
مسأله 1661 ) اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید، باید آن را بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود، روزه اش صحیح است.