شرح بر صد کلمه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام صفحه 59

فصل چهارم: در اشاره کردن به پاره ای از حالات رهروان به سوی خداوند تعالی و...

اشاره

در اشاره کردن به پاره ای از حالات رهروان به سوی خداوند تعالی و

آدمیزادگانی است که به حضرت حق رسیده اند و در آن بحثهایی است

بحث أوّل در توضیح کسی که زاهد،عابد،عارف،نامیده شده است

چون کمال ذاتی برای طالبان حق،درخشش نور الهی در باطن آنهاست و کسی که خواهان چیزی است چون موفّق به خواستن شود ناگزیر باید از آنچه وی را از خواسته دور می سازد روی بگرداند آن گاه به آنچه او را به خواسته نزدیک می کند روی بیاورد و بر آن مواظبت نماید سپس بعد از این مواظبت به خواستۀ خویش می رسد.خواهان آن کمال در آغاز کارش ناگزیر باید از هر چه او را از خواسته باز می دارد که متاع دنیا و خوشیهای آن است روی بگرداند.کسی که چنین کند نام زاهد (1)بدو اختصاص دارد.

سپس بر او لازم است که به آنچه به اعتقاد وی موجب نزدیک شدن به خداست مواظبت نماید و این موجبات قرب به خدا کارهای مخصوصی است به نام عبادات،چون روزه،و به پا ایستادن در نماز و دیگر واجبات،و به این اعتبار نام عابد بدو اختصاص می یابد و چون حق را یافت نخستین درجۀ یافتنش شناخت است و در این وقت نام عارف مختص او می شود و گاهی بعضی از این حالات با دیگری ترکیب می شود ترکیبی دو گانه یا سه گانه پس اوّل زاهد است و عابد،زاهد است و عارف،عابد است و عارف،امّا دوم تنها یک ترکیب می باشد.