شرح بر صد کلمه امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام صفحه 81

فصل اوّل: در مباحثی است که تعلّق به عقل و دانش و جهل و پندار و دقّت دارد

اشاره

در مباحثی است که تعلّق به عقل و دانش و جهل و پندار و دقّت دارد

و در آن بیست و دو کلمه است.

کلمۀ نخست

گفتار امیر مؤمنان(علیه السلام)است:لو کشف الغطا ما ازددت یقینا

اگر پرده بر طرف شود و به یک سو رود در یقین من افزوده نمی شود.

می گویم«شارح»:غطا در اصل لغت چیزی است که با آن چیزی را می پوشانند.

و یقین در اصطلاح دانشمندان عقیده داشتن به این است که فلان چیز چنین است با اعتقاد به این که امکان ندارد چنان نباشد،چنین اعتقادی جازم اخصّی از مطلق اعتقاد می باشد.

باید بدانی که مقصود از لفظ(غطا و مغطّی و تغطیه)در این جا آن چیزی که مردم در محاورات خودشان درک می کنند نمی باشد و گرنه برای سخن امام فایده ای نخواهد بود بلکه ناگزیر از معنای دیگری است که نیاز به نوعی هوشیاری دارد که بیش از آگاهی مردم ظاهر بین باشد خواه به کار بردن لفظ غطا بر آن معنی و غیر آن حقیقت باشد(یا مجاز)و در صورتی که حقیقت باشد یا بر حسب اشتراک معنوی یا لفظی است و مانند صدق کلی متواطی (1)بر افرادش باشد.به این صورت که غطا حقیقتی نوعی باشد که آن معنی از جملۀ مصادیق آن باشد که افرادش با هم مخالفتی جز در عدد نداشته باشند.یا بر روش تشکیک (2)یعنی شدّت و ضعف و دیگر اقسام تشکیک باشد.

به این معنی که در میان افراد غطا فردی یافت شود که از نظر پوشاندن کاملتر و