- مقدّمه 1
- اشاره 2
- آموزش قرآن در عصر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 2
- نظام امتیازی یا امتیازدهی با قرآن 8
- شیوه تفسیرگویی در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله 10
- اشاره 10
- 3. پاسخ به سؤالات قرآنی صحابه 14
- وارثان علوم نبوی 16
- شؤون اهل بیت علیهم السلام 19
- وصیّت نانوشته 21
- پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله 23
- الف- ممنوعیت نقل و نگارش حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله 23
- اشاره 23
- ب- رویگردانی و جلوگیری از تفسیر قرآن 26
- تفسیرگویی در عصر صحابه 29
- اشاره 32
- عصر صادقین؛ بازگشت به کتاب و سنت 32
- 1. نقد ملاک رأی و قیاس 33
- 2. انتقاد از فقهاء و مفسران اهل سنت 35
- الف- نهی از تندخوانی و ختم سریع قرآن 37
- اشاره 37
- 3. جهتگیری صحیح نسبت به قرآن 37
- ب- دعوت به ریشهیابی مطالب در قرآن 39
- د- توضیح و تبیین مقاصد قرآنی 41
- د- روشنگری در زمینه تأویل قرآن 43
- حاصل و نتیجه کار صادقین علیهما السلام؛ نگاهی به تفاسیر روایی شیعه 46
گوش میرسد. مبادا با نقل حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله آنان را از قرآن بازدارید! نقل حدیث را کم کنید. و من در ثواب این کار با شما شریکم». ذهبی سپس نوشته است: «چون قرظه به عراق رسید مردم به او گفتند: حدیثی برای ما نقل کن، امّا قرظه گفت: عمر ما را از این کار نهی کرده است». (1) 50
لازم به ذکر است که پیشگامان نقل و نگارش حدیث جهت توجیه کار خود برای مردم دلایلی ذکر مینمودند که در کتب تاریخی آمده است. مثل آنکه میگفتند: «نقل حدیث پیامبر عامل شیوع اختلاف است» یا «نقل حدیث مردم را از تلاوت قرآن بازداشته و عامل انزوای کتاب خدا میشود». یا آنکه: «با وجود کتاب خدا ما را نیازی به حدیث نیست». امّا در جای خود ثابت شده است که علل یاد شده نمیتواند توجیهگر اصلی سیاست جلوگیری از نقل حدیث باشد، بلکه ممنوعیت نقل حدیث در درجه نخست اقدامی سیاسی و گامی در جهت کتمان فضایل امیرالمؤمنین علی علیه السلام و اهل بیت آن حضرت بود. (2) 51 و این سیاست به خصوص در دوره خلافت معاویه با شدّت دنبال گردید و در نتیجه بسیاری از روایات پیامبر صلی الله علیه و آله که درباره
1- . همان: 1/ 7.
2- . جهت اطلاع بیشتر از انگیزههای ممنوعیت نقل و نگارش حدیث ونقد آنها بنگرید به کتاب تاریخ عمومی حدیث ص 84- 86.