نگرشی بر فهم تاریخی قرآن صفحه 26

علی و اهل بیت او وارد شده بود از بین رفت و متقابلًا روایاتی در مذمّت علی علیه السلام و خاندان او جعل و منتشر گردید. (1) 52 و به طوری که در تاریخ آمده است این و ضعیت همچنان ادامه یافت تا آنکه در پایان قرن نخست هجری، با به خلافت رسیدن عمربن عبدالعزیز، سیاست منع نقل و کتابت حدیث لغو گردید. (2) 53

ب- رویگردانی و جلوگیری از تفسیر قرآن

کار دیگری که پس از وفات رسول خدا صلی الله علیه و آله در جامعه اسلامی رخ نمود، بی‌توجهی عده‌ای از صحابه به امر تفسیر قرآن و تشویق صرف به تلاوت و ختم آن بود. و عجیب آنکه این کار توسط کسانی پی ریزی گشت که در وفات رسول خدا صلی الله علیه و آله شعار

«حَسْبُنا کتاب اللَّه»

سر داده بودند و انتظار می‌رفت که بیش از دیگران به مفاهیم قرآن توجه کنند. بنا به روایات تاریخی، نخستین کسی که از بحث پیرامون آیات قرآنی خودداری کرد، خلیفه نخست بود. و به طوری که محدثان نوشته‌اند، زمانی که ابوبکر درباره معنای: «وَکَانَ اللَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقِیتاً» (3) 54 پرسشی کردند، او در پاسخ گفت: «کدام آسمان بر من سایه افکند و کدام

1- . شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید 11/ 44 و 4/ 63- 68.
2- . سنن دارمی 1/ 126.
3- . نسا/ 88