نگرشی بر فهم تاریخی قرآن صفحه 33

حقیقتی نیست مگر آنکه ریشه‌ای در کتاب یا سنّت دارد هر چند که گروهی به دلیل ضعف دانش قادر به درک یا کشف آن نباشند. (1) 62 صادقین علیهما السلام همچنین در تحکیم موقعیت کتاب و سنّت اقدامات متعددی انجام دادند که ذیلًا به مهمترین آن اشاره می‌گردد:

1. نقد ملاک رأی و قیاس

با توجه به روایاتی که از صادقین علیهما السلام وارد شده است، آن دو بزرگوار در بیان مسائل اسلامی هر گونه استفاده از رأی و قیاس را مردود دانسته و معتقدان به رأی و قیاس را با شیطان برابر دانسته‌اند. مطابق این روایات اگر دین الهی با مبنای قیاس سنجیده شود به تدریج اصالت خود را از دست داده و نابود خواهد شد.

در این زمینه کلینی رحمهم الله از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که: «پیروان قیاس با استمداد از مقایسه به جستجوی حقیقت رفتند، امّا قیاس جز به دوری آنان از حقیقت نیفزود. دین خدا با قیاس و استحسان (برداشت ذوقی) صحیح نمی‌شود». (2) 63 در روایت دیگر ابوبصیر گوید: به امام صادق علیه السلام