نگرشی بر فهم تاریخی قرآن صفحه 36

آن هم به گونه افراطی بوده است. اینک به موارد زیر توجه کنید:

الف- امام باقر علیه السلام خطاب به قتاده- مفسر معروف اهل سنّت در عراق- گفت: ای قتاده به یقین قرآن را تنها کسی می‌شناسد که مخاطب آن باشد. سپس فرمود: به من رسیده است که تو به تفسیر قرآن مشغول شده‌ای. قتاده گفت:

آری. امام فرمود: وای بر تو ای قتاده! اگر قرآن را از پیش خود تفسیر می‌کنی به یقین هلاک خواهی شد و دیگران را هم به هلاکت خواهی کشاند. و اگر قرآن را به نقل از دیگران تفسیر کنی باز هم هلاک خواهی شد و دیگران را به هلاکت خواهی کشاند». (1) 66 ب- در قسمتی از روایت مفصلی که شیخ صدوق در علل الشرایع آورده است، امام صادق علیه السلام در انتقاد از ابوحنیفه- که در عراق به کار فتوا مشغول بود- می‌فرماید:

ای ابوحنیفه، آیا تو قرآن را آنچنان که سزاوار شناختن آن است می‌شناسی؟ آیا در قرآن ناسخ را از منسوخ باز می‌شناسی؟ ابوحنیفه در پاسخ گفت: آری. امّا امام علیه السلام فرمود: «ای ابوحنیفه، حقا که ادعای دانش می‌کنی، امّا بدان که چنین دانشی را خداوند جز در نزد اهل قرآن که کتاب خدا بر ایشان نازل شده، قرار نداده است. آری؛ چنین