- دیباچه 1
- اشاره 6
- الف) اتحاد و یکپارچگی میان مسلمانان 7
- 1. ویژگی های دوره تنزیل 7
- ب) از میان رفتن تعصب های قومی و آداب و رسوم جاهلی 8
- ج) ساده زیستی مسلمانان 9
- د) بیان احکام و اجرای حدود الهی و تفسیر آیات 10
- ه ) سبقت در اسلام و تقوا، ملاک برتری افراد 11
- و) وجود دشمنانی مانند مشرکان، یهودیان و منافقان 12
- ز) محدود بودن منطقه حکومتی 13
- الف) زنده شدن برخی تعصب های جاهلی 15
- ب) گرایش به تجمل گرایی و مادی گرایی 16
- ج) اختلاف و چنددستگی میان مسلمانان 16
- د) اجرا نشدن حدود الهی و تفسیر به رأی آیات و سنت پیامبر 17
- ه ) بی توجهی به شایسته سالاری 18
- و) گسترش منطقه حکومتی 19
- 1. عدالت 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- الف) توبیخ خزانه دار بیت المال 21
- ب) تقسیم مساوی بیت المال 22
- ج) پرهیز از امتیاز خواهی 24
- 2. پرهیز از حرص و بخل 25
- 4. پرهیز از ستمگری 29
- 5. پرهیز از رشوه خواری 30
- 6. عمل به سنت پیامبر 32
- 7. ساده زیستی و دوری از تجمل گرایی 33
- 8. پرهیز از غضب و خشونت 35
- اشاره 38
- 1. گردآوری خراج 40
- 2. جهاد با دشمنان خدا 42
- 5. وظایف دیگر کارگزاران 44
- اشاره 46
- 2. اجرای حق 48
- 3. اصلاح جامعه 49
- اشاره 49
- الف) لغو امتیاز طبقاتی 50
- د) پاک سازی عناصر فاسد 51
- ب) شایسته سالاری 51
- ج) بازگرداندن اموال چپاول شده 51
- 4. اجرای دستورهای خداوند و روش پیامبر 52
- اشاره 54
- 1. شیوه مدیریتی امام علی علیه السلام در برخورد با کارگزاران 54
- 2. شیوه امام علی علیه السلام در برخورد با مخالفان حکومت 61
- اشاره 61
- یک _ ناکثین 62
- الف) معرفی مخالفان 62
- اشاره 62
- علت اختلاف قاسطین با امیرالمؤمنین علی علیه السلام 64
- اشاره 64
- اشاره 64
- سه _ مارقین 64
- چهار _ قاعدین 65
- علت اختلاف مارقین با امیرالمؤمنین علی علیه السلام 65
- اشاره 67
- یک _ عفو و بخشش 67
- ب) شیوه برخورد امام علی علیه السلام با مخالفان 67
- دو _ برخورد قاطع 68
- سه _ پند و اندرز مخالفان 68
- چهار _ احتجاج و اتمام حجت 70
- پنج _ افشا و معرفی مخالفان 71
- شش _ سرزنش و نکوهش 73
- هفت _ شکوه و شکایت از مخالفان 74
- اشاره 75
- 3. شیوه مدیریت نظامی امیرالمؤمنین علی علیه السلام 75
- الف) انتخاب و انتصاب فرماندهان نظامی 75
- یک _ تاکتیک های نظامی 76
- اول _ آرایش سپاه 76
- اشاره 76
- ب) سفارش ها و دستورهای نظامی برای سپاهیان 76
- اشاره 76
- دو _ ایجاد روحیه مقاومت در سپاه 78
- دوم _ چگونگی استقرار سپاه 78
- سه _ یاری جستن از خداوند 81
- اشاره 84
- 4. سیاست های اقتصادی امام علی علیه السلام 84
- الف) سامان دهی مالیات و برقراری امنیت اقتصادی _ اجتماعی 84
- اشاره 86
- ب) رعایت حقوق محرومان در تعیین بودجه اقتصادی 86
- علل تنگناهای اقتصادی 86
- ج) عدالت در امور مالی و توزیع ثروت 88
- د) نظارت بر تجارت، صنعت و کشاورزی 89
- 5. شیوه مدیریت سیاسی امیرالمؤمنین علی علیه السلام 92
- اشاره 92
- الف) پرهیز از حیله و نیرنگ 93
- ب) مشورت 95
- ج) عدالت همه جانبه 97
- د) آزادی 100
- اشاره 102
- الف) سیاست های اجتماعی 102
- روش برخورد حضرت علی علیه السلام با مردم 106
- ب) سیاست های فرهنگی 107
- اشاره 107
- یک _ احیای سنت های اسلامی و تلاش برای از میان بردن اندیشه های جاهلانه 107
- دو _ تبیین فلسفه ای روشن از زندگی برای همگان 108
- سه _ ترسیم بینشی روشن از دنیا، سرای آخرت و مرگ برای مردم 109
- 1. جایگاه رسانه تصویری 111
- الف) پرداختن به جنبه های گوناگون زندگانی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام 112
- ب) معرفی اشخاص معاصر حضرت علی علیه السلام 112
- ز) مناظره علمی امامان 113
- و) ساخت کارتون از صحنه های برخورد آن حضرت با کودکان. 113
- ج) بهره مندی از سخنان امام علی علیه السلام در فیلم ها و سریال ها، به 113
- ح) درس هایی از نهج البلاغه 113
- ه_) ساخت میان پرده و فیلم کوتاه براساس احادیث و رویدادهای مهم دوران های زندگانی امام علی علیه السلام. 113
- د) برگزاری مسابقه های عمومی به صورت پرسش و پاسخ با محوریت سخنان حضرت علی علیه السلام یا استفاده از سخنان تخصصی حضرت در علوم گوناگون در مسابقه های تخصصی. 113
- ط) جشنواره تلویزیونی 114
- 4. پرسش های کارشناسی 114
- 3. پرسش های مردمی 114
افزون بر سبقت در اسلام، امتیاز دیگری که پیامبر به آن توجه داشت، تقوای الهی بود؛ زیرا سبقت در اسلام به تنهایی نمی تواند ملاک فضیلت و برتری افراد بر یکدیگر باشد، بلکه باید پرهیزکاری نیز همراه آن باشد. به همین سبب بود که پیامبر به چند تن از اصحاب خود توجه بیشتری داشت.
امتیاز دیگر این بود که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هنگام انتخاب فرمانده برای سپاه خویش، افزون بر تقوا، به کاردانی و شایستگی افراد نیز توجه ویژه ای داشت. برای نمونه، وقتی پیامبر، گروهی را برای جنگ موته فرستاد، زیدبن حارث، جعفربن ابی طالب و عبدالله بن رواحه را به عنوان فرماندهان سپاه معرفی کرد.(1)
و) وجود دشمنانی مانند مشرکان، یهودیان و منافقان
زمانی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مکه بودند، بزرگان قریش که اسلام را برخلاف منافع خویش می دیدند، به کارشکنی و آزار پیامبر و یارانش پرداختند و آن گاه که نتوانستند ایشان را از عقیده و دعوت خود منصرف کنند، تصمیم گرفتند پیامبر را شبانه به قتل برسانند. در این میان، ولی خداوند متعال به وسیله جبرئیل، پیامبر را آگاه ساخت و به او دستور داد به مدینه هجرت کند.(2)
در مدینه نیز وقتی پایه های حکومت اسلامی بنا نهاده شد، باز هم مخالفان
1- ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه: محمدابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1374، چ 7، ج 1، ص 436.
2- عزالدین ابن اثیر، تاریخ کامل، ترجمه: محمدحسین روحانی، تهران، اساطیر، 1372، چ 1، ج 3، ص 926.