- دیباچه 1
- اشاره 6
- 1. ویژگی های دوره تنزیل 7
- الف) اتحاد و یکپارچگی میان مسلمانان 7
- ب) از میان رفتن تعصب های قومی و آداب و رسوم جاهلی 8
- ج) ساده زیستی مسلمانان 9
- د) بیان احکام و اجرای حدود الهی و تفسیر آیات 10
- ه ) سبقت در اسلام و تقوا، ملاک برتری افراد 11
- و) وجود دشمنانی مانند مشرکان، یهودیان و منافقان 12
- ز) محدود بودن منطقه حکومتی 13
- الف) زنده شدن برخی تعصب های جاهلی 15
- ب) گرایش به تجمل گرایی و مادی گرایی 16
- ج) اختلاف و چنددستگی میان مسلمانان 16
- د) اجرا نشدن حدود الهی و تفسیر به رأی آیات و سنت پیامبر 17
- ه ) بی توجهی به شایسته سالاری 18
- و) گسترش منطقه حکومتی 19
- 1. عدالت 20
- اشاره 20
- اشاره 20
- الف) توبیخ خزانه دار بیت المال 21
- ب) تقسیم مساوی بیت المال 22
- ج) پرهیز از امتیاز خواهی 24
- 2. پرهیز از حرص و بخل 25
- 4. پرهیز از ستمگری 29
- 5. پرهیز از رشوه خواری 30
- 6. عمل به سنت پیامبر 32
- 7. ساده زیستی و دوری از تجمل گرایی 33
- 8. پرهیز از غضب و خشونت 35
- اشاره 38
- 1. گردآوری خراج 40
- 2. جهاد با دشمنان خدا 42
- 5. وظایف دیگر کارگزاران 44
- اشاره 46
- 2. اجرای حق 48
- 3. اصلاح جامعه 49
- اشاره 49
- الف) لغو امتیاز طبقاتی 50
- ج) بازگرداندن اموال چپاول شده 51
- د) پاک سازی عناصر فاسد 51
- ب) شایسته سالاری 51
- 4. اجرای دستورهای خداوند و روش پیامبر 52
- اشاره 54
- 1. شیوه مدیریتی امام علی علیه السلام در برخورد با کارگزاران 54
- 2. شیوه امام علی علیه السلام در برخورد با مخالفان حکومت 61
- اشاره 61
- یک _ ناکثین 62
- الف) معرفی مخالفان 62
- اشاره 62
- علت اختلاف قاسطین با امیرالمؤمنین علی علیه السلام 64
- اشاره 64
- اشاره 64
- سه _ مارقین 64
- چهار _ قاعدین 65
- علت اختلاف مارقین با امیرالمؤمنین علی علیه السلام 65
- ب) شیوه برخورد امام علی علیه السلام با مخالفان 67
- اشاره 67
- یک _ عفو و بخشش 67
- دو _ برخورد قاطع 68
- سه _ پند و اندرز مخالفان 68
- چهار _ احتجاج و اتمام حجت 70
- پنج _ افشا و معرفی مخالفان 71
- شش _ سرزنش و نکوهش 73
- هفت _ شکوه و شکایت از مخالفان 74
- اشاره 75
- 3. شیوه مدیریت نظامی امیرالمؤمنین علی علیه السلام 75
- الف) انتخاب و انتصاب فرماندهان نظامی 75
- اول _ آرایش سپاه 76
- یک _ تاکتیک های نظامی 76
- ب) سفارش ها و دستورهای نظامی برای سپاهیان 76
- اشاره 76
- اشاره 76
- دو _ ایجاد روحیه مقاومت در سپاه 78
- دوم _ چگونگی استقرار سپاه 78
- سه _ یاری جستن از خداوند 81
- اشاره 84
- 4. سیاست های اقتصادی امام علی علیه السلام 84
- الف) سامان دهی مالیات و برقراری امنیت اقتصادی _ اجتماعی 84
- اشاره 86
- علل تنگناهای اقتصادی 86
- ب) رعایت حقوق محرومان در تعیین بودجه اقتصادی 86
- ج) عدالت در امور مالی و توزیع ثروت 88
- د) نظارت بر تجارت، صنعت و کشاورزی 89
- 5. شیوه مدیریت سیاسی امیرالمؤمنین علی علیه السلام 92
- اشاره 92
- الف) پرهیز از حیله و نیرنگ 93
- ب) مشورت 95
- ج) عدالت همه جانبه 97
- د) آزادی 100
- اشاره 102
- الف) سیاست های اجتماعی 102
- روش برخورد حضرت علی علیه السلام با مردم 106
- اشاره 107
- ب) سیاست های فرهنگی 107
- یک _ احیای سنت های اسلامی و تلاش برای از میان بردن اندیشه های جاهلانه 107
- دو _ تبیین فلسفه ای روشن از زندگی برای همگان 108
- سه _ ترسیم بینشی روشن از دنیا، سرای آخرت و مرگ برای مردم 109
- 1. جایگاه رسانه تصویری 111
- الف) پرداختن به جنبه های گوناگون زندگانی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام 112
- ب) معرفی اشخاص معاصر حضرت علی علیه السلام 112
- و) ساخت کارتون از صحنه های برخورد آن حضرت با کودکان. 113
- ج) بهره مندی از سخنان امام علی علیه السلام در فیلم ها و سریال ها، به 113
- ز) مناظره علمی امامان 113
- ه_) ساخت میان پرده و فیلم کوتاه براساس احادیث و رویدادهای مهم دوران های زندگانی امام علی علیه السلام. 113
- ح) درس هایی از نهج البلاغه 113
- د) برگزاری مسابقه های عمومی به صورت پرسش و پاسخ با محوریت سخنان حضرت علی علیه السلام یا استفاده از سخنان تخصصی حضرت در علوم گوناگون در مسابقه های تخصصی. 113
- ط) جشنواره تلویزیونی 114
- 4. پرسش های کارشناسی 114
- 3. پرسش های مردمی 114
کردند. یا اینکه آشکارا متعه و حج تمتع را که پیامبر حلال کرده بود، حرام دانستند.(1) اینها نمونه هایی روشن از تفسیر به رأی و اجتهاد در مقابل نص بود، ولی در زمان حضرت علی علیه السلام، ایشان بر عمل به دستورهای قرآن کریم و سنت پیامبر تأکید می کرد و تا حد توان برای اجرای آنها می کوشید.
ه ) بی توجهی به شایسته سالاری
پس از درگذشت پیامبر، واگذاری مسئولیت های لشکری و کشوری به افراد نادان، نالایق و طرد کردن افراد شایسته و مورد اعتماد پیامبر رواج یافت. با توجه به اینکه پیامبر در دوران حکومت خود، در انتخاب والیان و فرماندهان به کاردانی، شایستگی، ایمان و تقوای آنان توجه ویژه ای داشت و این خود می توانست الگویی برای حاکمان جامعه اسلامی باشد، پس از پیامبر، متأسفانه به این مسئله دقت چندانی نشد و چه بسا افرادی به عنوان والی برگزیده می شدند که پیامبر آنها را از خود رانده و خداوند، آنان را فاسق نامیده بود. آنان افراد نادان و بی تقوا را به عنوان والی برای مناطق اسلامی می گماشتند که این موجب می شد مردم دچار انحراف شوند. سپردن حکومت شام به معاویه بن ابی سفیان و کوفه به مغیره بن شعبه را در این راستا می توان دانست.(2)
از سوی دیگر، افراد امین و مورد اعتماد پیامبر مورد بی مهری و گاه مورد
1- همان، ص135.
2- تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 52.