گفتارامیرالمؤمنین علی علیه السلام صفحه 1202

3- ضروره الفقر تبعث علی فظیع الأمر 5894 .

الضّعیف و الضّعف

1- إذا ضعفت فاضعف عن معاصی اللّه 4075 . 2- هر که بدی حالش را برای مردم ظاهر سازد ( و اظهار فقر و پریشانی کند ) نفس خود را عذاب نموده است .

احتیاجات 1- نیاز و احتیاجات مقطعی و گرفتاری بغتی گردنهای مردان را خوار می گرداند ( یعنی قدر و بهاء آنها را کم می کند و آنها را بی ارزش می نماید ) .

2- گرفتاری و احتیاجات که پیش آید ( آدمی را ) بر ارتکاب ترسها وامی دارد ( غرض این است که انسان باید قدر فراخی و نعمت را بداند و شکر گذار باشد که ناچاریها انسان را از ارزش ساقط می کند ) .

3- ناچاری و ضرورت درویشی و بیچارگی ( آدمی را ) بر کار رسوا و عملی که زشتی آن آشکار است وامی دارد .

ناتوانی 1- هرگاه ضعیف شوی از نافرمانیهای خدا ضعیف شو ( یعنی ناتوانی خود را در این راه بکار بر نه در جای دیگر ) .

ص 803

2- کن ممّن لا یفرط به عنف ، و لا یقعد به ضعف 7159 .

الضلال و الضّلاله و الغوایه