گفتارامیرالمؤمنین علی علیه السلام صفحه 1817

3- ( در نهج البلاغه چنین دارد «اعلموا علما یقینیّا» با علم الیقین بدانید ) که خداوند متعال برای بنده قرار نداده ، هر چند چاره اش سخت و طلب او بزرگ باشد ، و یا هر چند چاره اش بزرگ و طلبش سخت و مکر او محکم باشد بیش از آنچه

ص 1190

الذّکر الحکیم ، و لم یحل بین العبد فی ضعفه و قلّه حیلته ، أن یبلغ دون ما سمّی له فی الذّکر الحکیم ، و إنّ العارف لهذا ، العامل به ، أعظم النّاس راحه فی منفعه و إنّ التّارک له و الشّاکّ فیه لأعظم النّاس شغلا فی مضرّه 3656 .

4- المقادیر تجری بخلاف التّقدیر و التّدبیر 2192 .

5- القدر یغلب الحاذر 988 .

6- الاتّکال علی القضاء أروح 1318 .

7- المقادیر لا تدفع بالقوّه و المغالبه

1412 . در ذکر حکیم ( علم الهی یا لوح محفوظ یا قرآن ) نامیده و تقدیر شده ، و میان بنده در ناتوانیش و کمی چاره اش مانع نشده این که برسد نزد آنچه یا بکمتر از آنچه برای او در ذکر حکیم نامیده و مقدر گشته است ، و براستی که عارف به چنین عقیده ، عمل کننده به آن ، بزرگترین مردم است در منفعت از نظر راحتی ، و ترک کننده آن شک کننده در آن بزرگترین مردم است در زیان از نظر گرفتاری . ( در نهج البلاغه دو سطر دیگر بدنبال آن ذکر شده مراجعه شود حکمت 265 «و ربّ منعم علیه مستدرج بالنّعمی و ربّ مبتلی مصنوع له بالبلوی ، فزد أیّها المستمع فی شکرک ، و قصّر من عجلتک ، وقف عند منتهی رزقک» ) .

4- تقدیرهای الهی بر خلاف تقدیر و تدبیر مخلوق جاری می شود .

5- تقدیر الهی ( بر حذر یا ) بر حذر کننده غلبه خواهد نمود ( یعنی اگر از سوی پروردگار امری حتمی باشد هر چه بشر دوری کند و احتیاط نماید به اندازه پشیزی اثر بخش نخواهد بود ، آری گاهی امر خدا تعلق گرفته به معلّق ، به این معنی که اگر مثلا صدقه دهد یا صله رحم نماید ، یا ترک فلان سفر کند ، و امثال آن خداوند اجل او را نرسانده ، و یا بلائی نصیب او نخواهد نمود ، ولی اگر آن عمل ها را انجام ندهد به او خواهد رسید ) .