گفتارامیرالمؤمنین علی علیه السلام صفحه 1953

المتکلّم

1- للمتکلّم أوقات 7320 .

2- لقد طرت شکیرا ، و هدرت صقبا ( سقبا ) 7348 . نفرموده ، و آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست به باطل نیافریده ، آن گمان کسانی است که کافر گشته ، پس وای برای افرادی که کافر شده اند از آتش ، ( پس از بازگشت از جنگ صفین مرد شامی از آن حضرت سؤال کرد : آیا رفتن ما به جنگ اهل شام به قضاء و قدر الهی بود حضرت فرمود : سوگند به خدائی که دانه را از زیر خاک شکافت ، و انسان را آفرید ، بجائی گام ننهاده ، و به درّه ای سرازیر نشدیم مگر

به قضاء و قدر الهی ، شامی گفت : پس رنج ما در این سفر پاداشی ندارد چون به اختیار نبوده حضرت فرمود : خداوند پاداش شما را که در رفتنتان می رفتید ، و در بازگشتتان که بر می گشتید بزرگ داشته ، و در هیچ حال مجبور نبودید ، مرد شامی گفت : چگونه امکان دارد با این که قضاء و قدر ما را می میراند امام- علیه السلام- بعد از سخن دراز فرمود : وای بر تو شاید تو قضاء و قدر لازم را گمان کردی ، اگر چنین بود پاداش و کیفر نادرست بود ، و نوید به بهشت و بیم از آتش ساقط می گشت ، آن گاه مطالب بالا را بیان فرمود ) .

سخنگو 1- برای سخنگو اوقاتی است ( مخصوص از نظر مکان و زمان ) 2- ( حضرت این عبارت را چنانکه در حکمت 394 نهج البلاغه است در برابر کسی گفته که در نزد آن بزرگوار اظهار لحیه کرده از خود بالاتر سخن گفته ) همانا در حقیقت پرواز کردی پیش از پر در آوردن و بانگ شتر زدی هنگام بچه بودن ( در اینجا حضرت او را به دو موجود کوچک ( جوجه و بچه شتر ) تشبیه نموده است ) .

ص 1274

الکامل

1- الکامل من غلب جدّه هزله 2197 .

الکمال

1- الکمال فی ثلاث ، الصّبر علی النّوائب ، و التّورّع فی المطالب ، و إسعاف الطّالب 1777 .