گفتارامیرالمؤمنین علی علیه السلام صفحه 2103

1- السّلطان الجائر ، و العالم الفاجر أشدّ النّاس نکایه 1897 .

2- اصحب السّلطان بالحذر ، و الصّدیق بالتّواضع و البشر ، و العدوّ بما تقوم به علیه حجّتک 2468 .

3- إنّ السّلطان لأمین اللّه فی الأرض ، و مقیم العدل فی البلاد و العباد ، و وزعته فی الأرض 3634 .

4- السّلطان الجائر یخیف البریّ 1191 . ستایش نماید که نشنواند تو را ( زیرا که کسی متملق است و یا در مقام مدح می خواهد به طرف بفهماند جز تملق نظری ندارد ) .

سلاطین 1- پادشاه ستمکار ، و عالم بدکردار سخترین مردمند در کاویدن ( و در آزار با دست و زبان ) .

2- با پادشاه به احتیاط و با رفیق بفروتنی و خوشروئی ، و با دشمن به آنچه حجت تو بر

او به آن بپا گردد ( بگونه ای که هر کس آن را ملاحظه کند حق را بتو دهد ) مصاحبت نما .

3- براستی که پادشاه هر آینه امین خداست در زمین ، و بر پای دارنده دادگری است در میان شهرها و بندگان ، و فرمانفرمایان اند که مردم را از معاصی و ستم باز دارند ، ( صیغه جمع را بکار برده با این که سلطان مفرد است به این حساب بوده که سلطان حکم یک ملّت و جمعیتی را دارد ، مفرد آن وازع خواهد بود ، از این حدیث استفاده می شود که اگر پادشاه دارای چنین صفتی نباشد غاصب خواهد بود و باید کنار رود و شخص دادگری باید جایگزین او شود ) .

4- پادشاه ستمگر بی گناه را بترساند ( زیرا هر یک از آنها در طریق ضد

ص 1350