گفتارامیرالمؤمنین علی علیه السلام صفحه 690

84- براستی که دنیا سایه ابر ، و مجرد خواب و خیال ، و شادی به اندوه پیوسته ، و عسل به زهر آمیخته گشته است ، رباینده نعمتها ، خورنده جماعتها ، کشنده عقوبت ها با مکروهات می باشد .

85- براستی که دنیا هیچ یاری را وفا نکرده ، و هیچ آشامنده ای را صاف نمی باشد ، نعمت آن انتقال یابنده ، و احوال آن تغییر پذیر ، لذت های آن فانی شده ، و تبعات و مظلمه های آن باقی خواهد ماند ، پس از آن روی گردان پیش از آنکه از تو اعراض کند ، و آن را بدل کن و معاوضه نما قبل از آنکه آن تو را بدل نماید .

ص 480

86- إنّ الدّنیا ربّما أقبلت علی الجاهل بالاتّفاق ، و أدبرت عن العاقل بالاستحقاق ، فإن أتتک منها سهمه مع جهل أو فاتتک منها بغیه مع عقل ، فإیّاک أن یحملک ذلک علی الرّغبه فی الجهل ، و الزّهد فی العقل ، فإنّ ذلک یزری بک و یردیک 3683 .

87-

إنّ من نکد الدّنیا ، أنّها لا تبقی علی حاله ، و لا تخلو من استحاله ، تصلح جانبا بفساد جانب ، و تسرّ صاحبا بمساءه صاحب ، فالکون فیها خطر ، و الثّقه بها غرر ، و الإخلاد إلیها محال ، و الاعتماد علیها ضلال 3684 . 86- براستی که دنیا بسا بر نادان رو آورد به اتفاق ، و از دانا پشت گرداند به استحقاق ( یعنی با این که استحقاق اقبال را دارد و یا رو گردانیدن برای او نفعی دارد که ممکن است با اقبال دچار معاصی گردد ) پس اگر از آن بخش یا حصّه ای با نادانی آمد ، یا تو را از آن مطلوبی با دانش از دست رفت ، پس از این معنی پرهیز نما که نسبت به نادانی رغبت نموده و خیال کنی که به سبب جهل است در دانائی بی رغب ، به گمان این که عقل سبب پشت کردن دنیا گشته ، زیرا که چنین کاری تو را عیبناک ساخته ، و تو را هلاک می سازد ، ( پس آدمی نباید به وسیله اقبال و ادبار دنیا به چیزی راغب گشته زیرا اقبال و ادبار بستگی به چیزی ندارد بلکه اتفاقی است و همچنین نباید نسبت به چیزی بی رغبت گردد ، و مرحوم خوانساری احتمال دیگر در اتفاق و استحقاق داده است : که ممکن است اتفاق به معنای موافقت باشد نه تصادف بنا بر این معنا چنین است اقبال و ادبار به عنوان موافقت و استحقاق است در جاهل و در عاقل ) .

87- براستی که از کمی نفع دنیا و یا از سختی

آن آنست که بر یک حالت باقی نمانده و از حالی به حالی شدن خالی نمی باشد جانبی را با تباه ساختن طرفی اصلاح نموده و

قسمت سوم

مصاحب و یاری را با محزون ساختن مصاحبی شادمان می نماید پس بودن در آن خطر و اعتماد بر آن غرور و هلاکت و ملازم و میل به آن امکان پذیر نبوده و یا خود