پدیده قرآنی صفحه 254

قانون مکان و زمان هستند، امّا قرآن پیوسته از حصار این قانون پا فرا می‌نهد و به‌راستی چرا باید کتابی بدین عظمت و والایی را در چهارچوب تنگ و محدود نبوغ انسانی تصوّر کرد؟!

قطعاّ اگر کسی این امکان را بیابد که قرآن را با ذهنی باز و آگاه بخواند آنچنان که از طریق آن به گستره موضوعات قرآنی پی برد، دیگر نمی‌تواند عقیده‌ای جز این داشته باشد که شخصیّت محمّد(ص) تنها واسطه‌ای برای این علم غیبی مطلق بوده است.

از این گذشته، شخصیّت محمّد(ص) در قرآن جای اندکی را به خود ویژه داشته است. چون بندرت قرآن از تاریخ «محمّد(ص)» انسان سخن می‌گوید. دردهای جانکاه و شادی‌های او هرگز در قرآن مطرح نشده است. اگر به فاجعه بزرگی که پیامبر در اوج دعوت خویش، با از دست دادن عمو و همسرش بدان گرفتار آمد بنگریم به ابعاد دردناک و جانکاه این حادثه در زندگی مردی که حتّی تا واپسین دم حیات خویش با شنیدن نام خدیجه و ابوطالب برآنها می‌گریست پی‌خواهیم برد. امّا با این وجود از مرگ این دو تن در قرآن هیچ بازتابی نمی‌بینیم، حتّی نام همسر مهربان آن حضرت که مولود اسلام در دامان او رشد یافت، در قرآن ذکر نشده است.

این نکته در نظر ما برای هرگونه پژوهش روانشناختی و تحلیلی موضوع قرآن که از دیرباز توجّه خاورشناسان را با اهداف و مقاصد گوناگون و انگیزه‌های جدّاً ناهمگون، به خود معطوف ساخته است، ضروری به‌شمار می‌آید. در واقع این موضوعات مخصوص قرآنی، خوراکی سرشار برای پژوهش‌های این دانشمندان فراهم آورده است و چه‌بسا لازم باشد که ما در اینجا برای آگاهی بیشتر خوانندگان مفصّلًا پیرامون این موضوعات سخن گوییم ولی ما به‌طور فشرده نگاهی داریم به شباهت‌های عجیب میان کتاب مقدّس (1) و قرآن:

«ارتباط میان قرآن و کتاب مقدّس»

آنان که درباره ارتباط میان قرآن وکتاب مقدّس به بحث پرداخته‌اند، نمی‌خواسته‌اند تمام عناصر تشکیل دهنده این رابطه را درک کرده و آن را از